Tíminn - 11.10.1953, Qupperneq 3

230. blaff.
TÍMINN, sunnudaginn 11. október 1953.
3
Sextugur á morgun:
PÁLL ÍSÓLFSSON
„Leiöinlegur maður“ beiðist
heimildar til að færa
„skemmtilegum stéttarbróð-
ur“ hugheilar óskir á sextugs
afmælinu og þakkir fyrir störf
í þágu íslenzkra tónmennta.
Jafnframt ber að gera les-
endum grein fyrir gildi af-
mælisbarnsins og listamanns
eðli hans. Undirritaður kynnt
ist sem yngri maður Páli fyr-
ir nærri því fjórum áratug-
um. Námsferill Páls var þá
byrjaður, en undirritaður
bættist í hópinn og bjuggu
báðir saman um eitt skeið í
mestu tónmenntaborg álfunn
ar, Leipzig.
Prófessor Róbert Teich-
muller, píanókennari undir-
ritaðs, er veitti Páli einnig
ÞINGMAL:
Frumvarp um breytingu á
jaröræktarlögunum
Eíkið styrki skurðgröft að 7/10 klutisian
Samræmið og samúðin er
! höíuðmarkmið hans, — og
, , , , , , að leitast oft við að vera „á
. . , . * ., , , , sama mali og semasa ræðu-
1 ct hvi oa flrvlrlrr.
ist því að flokka nemendur maður<. skapið er að vísu mik . Hins vegar var talið aö sök! )>Þegar
Rannsóknir á
krabbameins-
sjúkBingum
Fyrir 15 árum síðan (1938)
gerðu tveir amerískir lækn-
ar, Pack og Gallo, athuganir
á 1000 krabbameinssjúkling-
um til þess að komast eftir
hvorum væri meira um að
kenna, læknunum eða sjúkl-
ingunum, þegar of miklar Fjórir þingmenn Framsókn gras, hvernig sem viðrar, þó
tafir verða á að taka krabba arflokksins, Jörundur Bryn- að það sé nokkuð háð veðr-
meinssjúkling til rannsóknar jólfsson, Eirikur Þorsteins- áttunni, hvað tímanlega þau
og lækninga. j son, Halldór Ásgrímsson og eru sprottin.
Talið var að sjúklingurinn' Páll Þorsteinsson flytja frv. Ef túnræktin hefði ekki
ætti sök á drættinum^ef l) i um þá breytingu á jarðrækt- verið komin lengra áleiðis en
hann drægi lehgur en þrjá arlögunum, að ríkið borgi Áo var fyrir 12*—15 árum, svo <rð
mánuði að fara til læknis frá af reksturskostnaði skurð- ekki sé vitnað lengra aftur
því að hann kenndi sér fyrst' grafanna í stað helmings nú. í tímann, mundi afkoma
meins, eða 2) hann neitaði að I í greinargerðinni segir: , bænda hafa orðið afar ill tvö
láta skera úr sér smástykki j Samhljóða frumv. uni síðustu árin, °S er ekki gott
til rannsóknar, að fara í þetta efni, var flutt á siðasta að gera sér grein /,yrir’ h.vern
Röntgen-rannsókn eða til sér þingi, 0g fylgdi því svohljóð- ?g fram úr Því hefðl venð rað
staks læknis eða sj úkranúss. an(ji greinargerð:
ið.
! Þessi reynsla ætti að vera
, , . ín væri hiá lækninnm pf i\l skurðgrofurnar monnum hvot tíl að auka tún
i ið stundum, en- ristir ekki in væri b]a lækmnum eí 1) i fiuttust hingað til landsms kti frekast er
hann komst ekki að akveð-1 tóku til starfa> kom skri3_ f*ktma iSJSur styrlS
mni mðurstoðu um sjukdom . fr„rnrfpt!ll,ní, >,„0^ ffPki unnt- Rikissjoour styrKir
- - ‘ur 1 fmmiæsluna. Þessi tæki framræsiuna til helminga.
sína og tónlistarmenn yfir
leitt í þrjá flokka: “ jdjúpt. Reiðiköst og ofsi, jafn
I fyrsta flokki taldi hann vel sumar skoðanir hans eru
„góða hljóðfæraleikara" (gute eins 0g tappatogarar á orgeli,
Pianisten), þá menn, sem sem verSa áhrifalausar þegar
höfðu tæknilegar gáfur og vindurinn er farinn úr pípun
kunnáttu, án þess að eiga til ‘ um. Ltöngun hans eftir sam-
verulegan tónanæmleik. : uð 0g samræmi er svo mikil,
Annan flokkinn kallaði' að nálgast getur sjúkleika.
Teichmuller „góða tónlistar- j petta hefir samt einmitt skip
menn“ (gute Musiker), og að þ0num vinsældir og viður
voru það menn á hærra stigi kenningu, sem er honum jafn
en fyrri flokkurinn og með ómissandi og sjálft andrúms-
næmleik þann, er hina vant- lofti3.
aðf _ . _ , , J Sem tónskáld skrifar-Páll í
f í, og æðsfa flokki hefðbundnum stil> allt fra
taldf Teichmuller „sanna lista Bach að R Tonfræðing,
1X161111 í moViva
inn innan mánaðar, eða vís- ,
aðl siúklinenum til hennilegs 61U afkastamikll> euls við leggjum til, að rikið
aði siukhngnum tii heppuegs kunnugt er þar sem iandið tvrki skurðeröftinn að Vm
læknis eða sjukrahuss, 2) ef .lia,,„it ti1 styrm skurogroiunn ao /10
hann gaf ekki viðeigandi ráð torveldar bað" mikið hlutum (70% kostnaðar).
leo-gingar eða engar eða I Yegar torvelclar Pað mikio Jöfnun ruðmngs styrkir nk-
ieögingar eoa, engar, eoa framræsluna, ef jarðvegurer i?j kki f levti sá
gerði ekki raðstafanir til _rÝttlir eirio er hvi 10 eKK1 a0 neinu ieytu oa
réttra læknisaðgerða eða 3 ) ■mjeg ^ryttur, ems og e þvi kostnaður er þó víða allmik-
ef hann lét undir höfuð ieggj l miður vlða’. og verðuY ilh Dæmi eru til um það, að
! h„„U ,i ln framræsla dyr, þott með stor styrkur sá> er rikið greiðir a
(wahre Kunstleri
_ , , ... , ar hafa þó látið svo mælt, að
með skopunarhæfíleika, enda tónsmíðar hans líkist helzt
þótt eingöngu væri um túlk-
un að ræða.
Pál ísóifsson taldi Teich-
múller hafa tónræna hæfi-
leika og eiga heima að öllu
hinum vinsælu verkum eftir
Max Bruch. Eftirhermugáfa
Páls er hins vegar svo mikil,
að hann getur samið tónverk
, í nærri því hvaða stU sem er.
eytl 1 2‘ tl0Íkl af Þessum Sérmenntun hans er bundin
þiemur. e a e uogsann vig. organleikinn eingöngu.
azt i oUum hstamannsferh
ast að vísa sjúkhngnum tii
heppUegs iæknis eða sjúkra-
húss, ef honum batnaði ekki.
Bæði iæknir og sjúkiingar
voj’u taidir sekir ef ofantaid-
ar orsakir voru sameigiiUeg-
ar hjá báðum.
Hér á eftir fer samanburð-
ur á því hverjum töfin var að
kenna, og hver breyting hef-
ir orðið á siðan 1938:
virkum tækjum sé.
! skurðagerðina, hefir nærri
t Þar tekst honum stundum
,, . ,, . , snihdaHega, þótt strangieiki
A Stokkseyn ólst hann upp .. -r. * .. , . ,
, 1,v..,; og tign hmna gomlu meist-
ara sé raunveruiega ekki við
hans hæfi. Hann þekkir sín
Páls.
og kynntist þar hijóðfæri því.
sem þá var aigengast á ís
Sökin hjá 1923—1928
! Sjúklingnum .... 44.3%
| Sjúklingi og lækni 18.0%
, Lækninum ....... 17.0%
Engin töf ........ 20.7%
1948
31,2%
12.9%
23.4%
iandi og nefndist orgel-har- takmörk> þótt hér t fasinninu
momum“. Það réði oriogum
hafi iengi tU aUs verið af hon
um æriazt.
Þróun tónmennta á ísiandi
Páis. Sáimasöngur, organieik
ur og kirkjutóniist varð h!ut-
verk hans.
Hefði PáU alizt upp í stór- j veidur því, að hann mun frain
borg við aHsnægtir, þá hefði vegis geta snúið sér meir að
sennUega hlutverk hans orð sinni eiginiegu sérgrein. Er
ið að iáta sem einleikari seið- óskandi að ísland megi lengi
andi fiðlutóna sína dilla í Sóðs af ní°ta °g að hann
eyru fagurra kvenna á veit- kenni mörgum löndum sínum
ingastöðum eða að leika í Þessa listgrein sína, svo að
alls konar hljómsveitum. I varanlegur „skóli“ skapist í
Hann er fær i flestan sjó á Þeim efnum hér á landi.
sviði tónlistar, jafnvel þótt ’
ekki sé til mikils ætlazt, enda
að verða dýr, en eigi að síður
óhjákvæmileg, svo framar-
lega sem túnrækt á að verða
möguleg á slíku landi. Nú er
mjög víða um landið enginn
möguleiki á að stækka túnin
325% eða auka túnræktina, nema
landþurrkun fari fyrst fram.
í þessu yfirliti er það fyrst Verulega aukin túnrækt bygg
og fremst áberandi, að mikil;ist fyrst og fremst á því. Sé
framför hefir orðið i þvi að, Það ekki gert, verður lítið um
koma sjúklingunum tafar- j ankna túinækt; að ræða. Það
laust í meðferð. Þar sem áð- j er þó áreiðanlega langþýðing
, ur komst ekki nema fimmti i armesta umbótin i búskap
! hver sjúklingur tafarlaust í, landsmanna að auka tún-
i réttar hendur kemst nú j ræktina verulega frá því, sem
1 þriðji hver sjúklingur án taf enn er orðið
Allir vita, að langþýðingar- 34 farið i kostnað við að
mesta atriðið við túnrækt á jafna ruðningnum við skurð
votri jörð er að þurrka land- ina. verður þá skurðagerðin
ið sem allra bezt. Þar sem bændum dýr, og mun mörg-
jörð er mjög votlend og halla um þeirra reynast ókleift að
lítil, þarf skurðakerfið um halda siikum verkum áfram,
landið að vera mikið og þétt. og er shkt illa farið og hættu
Slík framræsla hlýtur jafnan legt.
j ar rétta boðleið. Þetta eru
miklar framfarir, og gætu þó
Reynsla tveggja síðustu
ára, sem verið hafa allhörð
ir ótvírætt, að vel ræktuð
tún og vel hirt gefa allmikiö
átök til úrslita ekki afrek
við hans hæfi.
Heill þér. Páll, sextugum!
Reykjavík, 26. 9. 1953.
Jón Leifs.
■"wsCTiiaiaiuuiiinntniT;
gmuiirn
UTBREIÐIÐ TÍMANN
I verið meiri. Þá hefir einnig, og erfið landbúnaðinum, sýn
orðið framför hjá sjúkling-
j unum, sem draga ekki eins
lengi og áður að leita læknis,
, þannig að 1948 eru þeir ekki
1 nema 31.2% á móti 44.3% áð-
ur. Aftur á mótí hefir hlutur
læknanna heldur versnað,
þar sem læknunum er nú
kerint um 1 23.4% á móti 17%
I áður. Þetta er að vísu ekki
’ mikil afturför, en það er þó
j hart að verða að játa, að
j næstum því fjórði hver
j krabbameinssjúklingur kom-
i ist of seint til lækningar
(Framhald á 7. síðu.)
Á það ber líka að líta, að
sá, er framkvæmir þessi verk,
nýtur þeirra oft og einatt
stutta stund, þótt hann leggi
mikið fé og fyrirhöfn i slíkar
umbætur. Aðrir njóta þessara
verka miklu meira. Þetta er
fyrir ianga framtíð gert og er
til gagns komandi kynslóð-
um. Með þessu er verið að
gera landið betra og byggi-
legra og veita þjóðinni aukið
öryggi í framtíðinni. Öllu,
sem miðar að shku, á að
greiða fyrir, eftir því sem
frekast eru tök til. í ýmsum
greinum þjóðlífsins virðast
horfurnar nú iskyggilegar. Er
þá ekki hyggjlegt að greiða
fyrir þeim umbótum, sem
auka bjargræði þjóðarinnar
í framtiðinni og öryggi?“ “
I Sendisvein
Sendisvein vantar fyrri hluta dags á aígreiðslu
Tímans.
Afgreiðsla TÍMANS
Lindargötu 9A — Sími 2323
i
Timaritið SAMTÍÐiN
flytur kvennaþætti framhaldssögur, smásögur, skopsögur, víðsjá,
ferða- og flugmálaþætti, samtalsþætti, frægar ástarjátningar i
(Maðui og kona), bridgeþætti, úrvalsgreinar úr erl. tímaritum f
o. m. fi. 10 hefti árlega fyrir aðeins 35 kr. Póstsendið í dag með- ♦
fylgjandi pöntun:
Ég ur.dirr.....óska að gerast áskrifandi að SAMTÍÐINNI
og sendi hér með árgjaldið, 35 kr.
Nafn ..
Heimili
Utanáskrift vor er: SAMTÍÐIN, P0sthólf 75, Beykjavík.

Uppþvottavél
er draumur liúsmóðurinnar
Kitchen Aid
uppþvottavélarnar vœntanlegar.
Samband ísl. samvinnufélaga