Tíminn - 16.02.1954, Blaðsíða 5

38. bláð.
TÍMINN, þrig.judaginn 16. febrúar 1954.
5
í»ri&§ud. 16. fehr.
Um hvað var samið
í raforkumálum?
ERLENT YFIRLIT:
ASBJÖRN SUND
Forlngi njósnarasma, sem norska lögregí-
au aHtjúpaði fyrir skömmii
í seinustu viku vai'S uppvíst í veldismanna. Sumar fregnir herma,
Noregi um víðtœkustu njósnir, sem að hann hafi á þessum tíma starf-
j þar hafa veriö reknar síðan land- af í skemmdarverkaliði því, sem þá
! ig var hernumið af nazistum vorið var skipulagt víða um lönd af
! 1940. Njósnastarfsemi þessi var rek Wollweber, sem nú er öryggismála-
, . ,v . . , 1 in í þágu Rússa. Á síðastl. ári varð ráðherra Austur-Þýzkalands, en
I skormoröri grein, sem ny, uppvíst um allvíðtæka njósnastarf hlutverk þess var að annast um
lega birtist hér í blaðinu eft- semi J þágu Rússa í Norður-Nor- skemmdarverk á kaupskipum. í
ir Ketil Indriðason bónda á egi 0g í Þrándheimi, og var í þess- borgarastyrjöldinni á Spáni, hlaut
Fjalli, eru umrnæli, sem um tilfellum um samtök njósnara Sunde orð fyrir óraga framgöngu.
Skilja mætti á þá leið, að að ræða, er störfuðu óháð hvor Hann var nýlega kominn heim frá
ekki hafi í fjárlögum verið öðru. Njósnastarfsemi sú, sem upp- Spáni, þegar nazistar hertóku Nor-
staöið viö ákvæði stjórnar- vist varð um 1 seinustu viku, var eg.
mmrtiimrqnmninp-diu um bundin vlð °sl° °5 nágrenm henn-
myndunarsamnmgsms u er talin alveg óháð njósna- Stjórnandi skæruliöafélags
nkisframlag til raforkumala starfsemi þeirri> er rekin var í kommsinista,
Se það ætlun gremarhofund NorSur-Noregi og Þrándheimi. Virð Meðan sambú3in var sæmileg
ar, að hér sé um vanefnd aö ist ljost af þessu, að staðbundnar mim Rússa og Þjó3verja fyrstu
ræða, er þaö sennilega byggt ^ njósnir séu reknai fyrir Rússa víða stri3sárin, lét Sunde lítið á sér bera.
á ályktun einni, sem nýlega í Noregi og starfi njósnasamtökin pljótlega eftlr að Þjo3verjar réð-
var gerð um þetta eflli á Óháð á hverjum stað. Að sjálfsögðu ust á Rússa, gerðist hann hins
fundi norðanlands. Til leið- er J)að svo einn og, sami aðih, ei vegar stofnandi og aðalleiðtogi
! hefir alla þræðina í hendi ser. kommúnistískra skæruliðasamtaka,
Hver hefir bjargað
kommúnistum?
j Þeirri spurningu er varp-
að fram í Reykjavíkurbréfi
Mbl. á sunnudaginn, hver
, vil j i bjarga kommúnistum.
j Greinarhöfundur lætur eins
' og spurningunni sé varpað
fram í tilefni af því, að
, kommúnistar séu nú farnir
jað stórtapa hér á landi og
ekkert geti því bjargaö þeim,
nema þeir séu leystir úr
þeirri einangrun, sem þeir
eru nú í. Framsóknarmenn
og Alþýðuflokksmenn séu
byrjaðir að leysa þá úr þeirri
hann svo tekinn fastur, er nann einangrun með því að hafa
var að fara á fund starfsmanns við þá samstarf i bæjar- og
í rússneska sendiráðinu. Samstarfs sveitarstjórnum.
menn hans voru svo teknir fastir j „ , v
um líkt ieyti. I Sannleikurmn er sá, að
Norska lögreglan hefir enn ekki aldrei hefir verið fylgt neinni
birt neinar upplýsingar um það, einangrunarstefnu gegn
hvers konar njósnastarfsemi Sunde kommúnistum í sveitar- Og
enda eru
þar allt aðr-
ASBJORN SUNDE
sem her viröist vera um aö haía þeir, sem ujósnii-nai' í-áku, ým- .Bk tóð „ldrei sambandi vi3 ' í 1 ,, .Vv’ ,, malavextir þa ..... ....
ræða’ °g tl1 að taka.af tVl:!ist verið kommúnistax eða fyrrver- frelsishreyfinguna eða andspyrnu- sem íánastra^upplýsiíga um alla ir en á sviði ^ndsmálanna.
mæli, þykir rett að birta orð^andi kommúnistar. Virðist svo r hreyfingUna, sem allir flokkar stóðu hemaðarleía mikihæra staði Gleggsta dæmið um þetta er
réttan kafla þann um raf-^sumum tilfellum, að rétt hafi þótt að> og unnu oft skemmdarverk, er starfshætti° hersins o s frv Um Það, að Sjálfstæðismenn
orkumál, er um þetta fjall- að láta viökomandl menn fara ur hún var andvig. Sunde sýndi það þetta mun nánar vitnast', þegar rétt höfðu samstarf við kommúll
ar í stjórnarmyndunarsamn flokki kommunyta. er þer hata el á þessum árum, a3 hann íét arholdin hefjast f 6umar. |ista í bæjarstjórn ísafjarðar
—.... rmn £ 1-vl X9C bvil3.ð cl H.Í OSnaStariSGrnÍnni. > cár faff fTrrir Vir-iricfi hronnci Wíinn i __ . . . . . „ I _ ...... ...
ingnum, sem birtur var i blöð byp’að a njósnastarfseminni. ' sér fátt fyrir brjósti brenna. Hann |
unum 12. sept. s. 1. Þar segir
svo:
/ SZ " ue^ orðið unnvís. “1,^^' lagt kapp á að halda þvi fram, að
Blöð kommúnista í Noregi hafa þangað til fyrir tveimur ár-
um síðan, er kommúnistar
„2. Hraðað verði byggingu
orkuvera, dreifingu raf-
orku Og fjölgun smástöðva 1 nokkUrt skeið, er talið vafasamt, að
þessi starfsemi Sunde sé
þeirra alveg óviðkomandi.
hafa kommúnistablöð annars stað-
flokki
Sama
þá, sem nú hefir orðið uppvís, ófyrirleitni hans var hins vevar
er búið að handtaka 13 . manns SVQ mikiþ a3 morgum fiokksbræör-
og er jafnvel búizt við fleiri hand- um hans þotti nog um.
tökum. Þótt lögreglan hafi fylgzt j EfUr að striðinu laukj skrifaði ,
með þessari njósnastarfsemi um S d dVÖ1 sina á Snáni og1 , g t'. ^ , u 15 * * ! a,ta
.. 4.1!» oK öunQe um a'ul sma a öP“nl ekki getað Stillt sig um að mæla, a.sra
hlupust úr vistinni og var
það sárlega harmað af Sjálf
stæðismönnum. Allt sein-
kjörtímabil byggðist
('einkastööval veena bv°,eð -n Tnmín* tn erafar Osvald"samtokin- Bok Þessa kaii- þessum njósnum bót með því að stjórn Siglufjarðarbæjar á
(eillKastOOVa) vegna Dyggo (enn seu Gll kurl komin tu giafar. aði hann „Menn j morket“ og vakti ;.11n bær sambærilesar við unn- snmstarfi Siálfstæðism
arlaga i sveit og Við sjo, sem Enn er þetta mál svo á rannsokn- hú talsve’-ða athvgli á s'num , - • Þ sambæniegar við upp samstaili faiailstæóism
„KT _____1 „w bni^t. við hvf. að nun talsve-öa atnygu a s-num ,lysmgar, sem norska stiornm hefir
veitt erlendum aðilum vegna samn-
ingslegra skuldbindinga um sam-
Sunde dregur sig í hlé.
Eftir að kommúnistaflokkurinn
ekki hafa rafmagn eða | arstigi, að ekki er búizt við þvl, að tíma_
búa við ófullnægjandi raf- réttarhöld geti hafizt fyrr en komið
orku, og unnið verði að er íram a mitt sumar-
lækkun raforkuverðs, þar
sem hæst er. Tryggt verði
til þessara framkvæmda
Ákveðinn byltingarmaður,
Leiðtogi njósnahrings þess, sem var endurreistur i stríðslokin, gerð-
norska lögreglan hefir nú seinast'. ist Sunde einn af leiðtogum hans.
fjál'magn, sem svarar 25 ! afhjúpað, nefnist Asbjörn Sunde, og Eftir að klofningur varð í flokkn-
milli kr á ári að meðaltali' er æviferill hans að ýmsu leyti um fyrir nokkrum árum, lét hann
næstu ár f bessu skvni í hinn sögulegasti og táknrænn fyrir lítið á sér bera, en hefir þó eítir
æ. ... , v. , . . |þá manntegund, er helzt gengst til sem áður talið sig kommúnista, er
vei-oi logboöm árleg fram-Jþess ft8 annazt Umrædda þjónustu væri ósamþykkur ílokksstjórninni.
log af rikisfe aukm um 5-7 j fyrir kommúnista, | Hann hefir talið hana of háða
milljónir króna og raf-j Asbjörn Sunde er 44 ára Rússum! Kenning hans hefir helzt
Ol’kúsjóði tryggðar 100 • gamail, fæddur í Horten, og gerð- j verið sú, að Norðmenn ættu að vera
milljónir að lálii, Og sitji ist farmaður 14 ára gamall. Síðar hlutlausir og hallast hvorki að
tók hann stýMmannspróf. Hann austri né vestri. Friheten, málgagn
var uppivööslusamur og uppreisn- j norskra kommúnista, upplýsir, að
argjarn og gerðist brátt ákveðinn ' Sunde hafi ekki verið í flokknum
kommúnisti og áróðursmaður fyrir seinustu árin.
, , stefnu þeirra. í áróðri sínum hef- j Af þessum ástæðum hefir al-
Auk_ þess seu (ir hann jafnan lagt áherzlu á, að menningur gefið Sunde minni
þáð fyrir öðrum lánsútveg
unum af hendi ríkisstjórn-
arinnar, að undanteknu
láni til sementsverksmiðj -
unnar
gerðar ráðstafanir til að j kommúnistar vildu bylta rikjandi gaum seinustu árin. Það þykir nú
hraða áframhaldandi virkj þjóðskipulagi og velta hinum ráð-, hins vegar ljóst vegna hvers hann
un Sogsins".
Hér er, svo sem sjá má, um
þáð- samið að lögboðið árs-
framlag frá ríkissjóði verði
samstarfi Sjálfstæðismanna,
kommúnista og Framsóknar
manna.
Það er því ekki verið að
leysa kommúnista úr neinni
einangrun, þótt unnið sé
staða kommúnista til þessara mála.
eiginlegar varnir. Njósnastarfsemi
Sunde og félaga hans hefir þann-
ig ekki verið talin óeðlilegri en
skyldustörf viökomandi ríkisstjórn-'meg þeim í sveitar- og bæj-
ar. Má bezt af þeim málflutningi.j arstjórnum. Á þeim vett-
dæma, hver er raunveruleg af- yangi hefir aldrei þótt þurfa
að einangra einn eða annað
flokk, þótt slíkri einangrun
væri fylgt á landsmálasvið-
inu.
Annars ættu Sjálfstéeðis-
menn síst af öllum að vera
með svardaga um, að þeir
Máttnr blekkinga
Mbl. heldur því fram í. .... , , . ,
seinasta Reykjavíkurbréfi jvlit einan®ra' kommumsta.
sínu, að það sé bezta sönnun; Sjálfsíæðisflokkunnn er em
þess, að Sjálfstæðísflokkur-
andi stéttum frá völdum, en minna befir farið úr kommúnistaflokkn-
rætt um, hvað tæki við á eftir.; um og talið sig andstæðan foringj-
Skoðanir hans hafa meira markazt,um hans. Með því hefir hann vilj-
af andstöðu og uppreisnarhug en að draga athygli frá þeirri nýju
baráttu fyrir hugsjónum. j starfsemi sinni í þágu Rússa, er
hækkað um 5_________7 milljónir ^ Vegna uppvöðslusemi sinnar og norska lögreglan hefir nú afhjúp-
króna. Þessi framlög hafa aískiptasemi’ varð Sunde bráðlega að-
11111 more 4, „„amlarlí verlS %£ “Táí' Grensemdir ,ö,resI„»„ar
uni 4 millj. kr. en voiu í fjai kaupskipaflotanum. Varð það að reyndust réttar.
lögum 1954, er samþykkt sjálfsögðu ekki tii þess að draga j Lögreglan hætti hins vegar ekki
voru á Alþingi því, er nú set- úr byltingarhug hans.
ur, hækkilð upp í 11 millj.j Fregnir eru nokkuð ósamhljóða' henni m. a. kynlega fyrir, að hann I
inn sé ekki „klíka örfárra
gróðamanna", að hann hafi
fengið um helming allra at-
kvæða í bæjarstjórnarkosn-
unum í Reykjavík í fyrra
mánuði.
mitt sá flokkurinn, sem hvað
eftir annað hefir leyst komm
únista úr einangrun. Hann
Teysti þá úr einangruninni í
verkalýðsfélögunum á sínum
tíma og kom þeim þar til
valda. Hann leysti þá úr ein
angrun á landsmálasvið-
Með sömu röksemdafærslu inu og tók foringja þeirra 1
getur Mbl. haldið því fram, ríkisstjórn. Kommúnistar
að þýzki nazistaflokkurinn voru þá ekkert öðruvísi en
hafi ekki verið klíka nokk- nú. Þeir hafa hvorki versnað
urra einræðissinna vegna né batnað síðan. Það vantaði
. * x , . , „ „ , , hins mikla fylgis, sem hann ekki heldur yfirlýsingarnar í
'lm „a* v,.°“iMaut Í kosningunum fyrir Mbl. á þeim tíma, að það
króna. Hækkunin er því 7 um Þa‘ð, hvað Sunde hafði fyrir íifði mjög ríkmanniega, en haíði i vaiðatöku sína. Eins getur ætti að einangra kommún-
milljónir, • en í samningnum stafni fra Þvi- að llann var rekinn
var talað um 5—7 milljónir. -úr skiPsrumi »31 og þangaö til
Hitt er svo annað mál, aö
í stjórnarmyndunarsamn- \
ingnum er ákveðið að unnið ;
spánska borgarastyrjöldin hófst og
þó ekkert fast starf. Smátt og smátt jRIbL haIdiff því fram, að það ista. En efndirnar urðu þess
komst hún á snoðir um, að ekki sé sönnun þess, að tékkneski ar.
var allt með felldu í sambandi við , kommúnistaflokkurinn sé ] pag ,sem Sjálfstæðisflokkur
hann gerðist sjálfboðaliði í her lýð- ferðir haiis. Um fyrri helgi var ekki klíka nokkurra yfir- jnn hefir gert tvisvar, getur
gangsmanna, að hann féltk hann átt eftir aö gera í
verði að framkvæmdum fyr- tryggja það með sérstökum (stigi, er að vera þess fyrir
ir „sem svarar 25 millj. kr. á lögum eöa bindandi samning
ári aö meðaltali næstu ár“.'um við lánsstofnanir, að þær
Upp í þessar 25 milljónir 100 milljónir kr. fáist að
ganga ríkisframlagið, 11 láni, sem um var samið.
millj. kr. á ári, en með samn Þetta þarf að gera fyrirfram,
ingum ákveðið að taka að það er að segja á þessu þingi,
láni 100 milljónir króna, ein til þess, aö víst sé, að sú láns
mitt í því skyni, að hægt sé útvegun, sem hér er um að
að vinna fyrir samtals 25 ræða „sitji fyrir“ öðrum láns
millj ónir á ári, að meðal-' útvegunum eins og í samn-
tali. jingnum stendur. Jafnframt
Hingað til hefir samning-]ber nauðsyn til að setja með
urinn verið framkvæmdur, lögum ýms almenn ákvæði
að því leyti, að ríkisframlag- j varðandi framkvæmdaráætl-
ið hefir verið ákveðið á þann (un komandi ára, þótt einstak
hátt sem hægt var að gera ar framkvæmdir verði ekki
með fjárlögum þ. e. a. s. fyr-' ákveðnar með lögum.
ir eitt ár. En eftir er að lög- j Þetta er næsta verkefnið
binda þetta framlag með sér og á því byggjast framkvæmd
stökum lögum þannig, að irnar. Það bezta, sem áhuga-
skylt sé að taka það í fjárlög'menn í dreifbýlinu geta gert
eftirleiðis. Og eftir er að fyrir raforkumálin á þessu
U1? 40% Sieiddra atkvæða í þriðja sinn. Reynslan sýnir,
'sitt íeyti hvetjandi^að^nauð-|seinustu fyjálsum kosningum að engar yfirlýsingar hans er
synlegar ráðstafanir til að bar 1 landi- J að marka um það, að ein-
tryggja fyrirfram það fjár-j Atkvæðatala einhvers á- angra eigi kommúnista.
magn, sem um var samið, kveðin flokks er oft og tíð- Þvert á móti sýnir hún, að
verði gerðar nú í vetur. Ájum engin sönnun þess, hver Sjálfstæðisflokkurinn er sá
meðan stjórnarsamningur- Jflokkurinn er í raun og veru. flokkurinn, sem líklegastur
inn er ekki staðfestur með,Fólk lætur oft um stundar-er til þess að bjarga komm-
lögum eða bindandi stjórnar sakir blekkjast af fölskum á-‘únistum með einum eða öðr-
ráöstöfunum er enn of mikil' róðri. Þetta gerðist í Þýzka-' um hætti, enda græðir hann
óvissa um framtið þessa' landi fyrir stríð, í Tékkó- líka mest á því að þeir séu
máls. Ef ein tegund fram- j Slóvakíu eftir stríðið og hér ] nógu öflugir til að halda á-
kvæmda á að sitja fyrir öðr-|í Reykjavík fyrir skemmstu,' fram því starfi sínu að sundra
um um fjármagn, eins og núisva aðeins fá dæmi séu vinstri öflum landsins.
standa sakir, er þess fulljnefnd. I vegna þessarar reynslu
þörf, að allir þeir, sem á-j IJrslit bæjarstjórnarkosn- ætti Sjálfstæðisflokkurinn
huga hafa fyrir slíku leggi Tnganna afsanna því vissu- því að spara sér öll brigsl
sitt lóð á vogarskálina. Grein' lega ekki, að Sjálfstæðisflokk um það, að andstæðingar
Ketils á Fjalli gefur nokkrajurinn sé „klíka örfárra gróða hans ætli að hjálpa komm-
hugmynd um hug manna í (manna“. Þau sýna aðeins, að únistum. Kommúnistar hafa
dreifbýlinu, og er vel að slíkt alltof margir Reykvíkingar átt og eiga beztan hauk í
komi fram, þegar þess er hafa látið blekkjast af röng- horni þar sem Sjálfstæðis-
mest þörf. j um áróðri. j flokkurinn er.