Tíminn - 20.08.1954, Síða 4

4.
■■nwBi
TÍMINN, föstudaginn 20. ágúst 1954.
185. blað.
Séra Jakob Jónsson:
Spámaðurinn Jónas
Niðurl.
III.
Erindi Jónasarritsins til les
endanna verður bezt skilið, út
frá andlegum hreyfingum
þeirra tíma, er höfundur þess
lifði á. Þá eru Gyðingar fyrir
nokkru komnir heim í land
sitt .frá herleiðingunni í Babý
lon. Musterið hefir verið end-
urreist, undir forystu þeirra
Haggai og Sakaría. Hugsjón-
in er, að upp r:si Messíasar-
ríki, sem hafi í för með sér
bæði andlega og veraldléga
blessun fyrir land og lýð. En
þegar til kastanna koní, • var
langur vegur frá því, að þess-
ar vonir rættust. Þjóðin var
á góðum vegi með að glata
me^nj'igu flnni Mrinnnm uxu
í augum örðugleikarnir, sem
við var að stríða í hinni trú-
arlegu og þjóðernislegu bar-
áttu. Blóðblöndunin við ná-
grannaþjóðirnar varð meiri
og meiri, svo að við sjálft lá,
að þjóðin, sem hafði reynt í
útlegðinni að varöveita stofn
sinn, yrði að engu í samkeppn
inni við nágrannaþjóðirnar
þegar heim kom. — Þegar hér
er komið sögu, verða leiðtogar
eins og Nehemía og Ezra til
þess að endurvekja bæði trú-
arlegan eldmóð, sjálfstæðis-
þrá og þjóðernistilfinningu
fólksins. Er nú barist til þraut
ar, þrátt fyrir árásir utan að
og sundrungu innan lands.
Framtíð þjóðarinnar skyldi
byggjast á hinum fornu erfð-
um, musterinu, lögmálinu og
helgihaldinu yfirleitt. Til'þess
að sporna við blóðblöndun við
aðrar þjóðir, var gripið til rót-
tækra ráðstafana. Nehemía
bannaði Gyðingum að gifta
börn sín útlendingum, og
Ezra gekk feti lengra með því
að fyrirskipa, að þeir, sem
kvæntir væru útlendum kon-
um, skyldu skilja við þær.
Virðist það hafa verið fram-
kvæmt í stórum stíl.
Barátta Gyðingaþjóðarinn-
ar fyrir tilveru sinni á þeim
öldum, er eitt af skýrustu
dæmum sögunnar um það,
hvernig örvæntingarfull bar-
átta fyrir eigin tilveru, dýr-
mætum arfi og menningar-
verðmætum, getur áður en
varir leitt út í þj óðernishroká,
þröngsýni og einstrengings-
hátt .Þeim Nehemía og Ezra
má þakka það, að þjóðin hélt
áfram að vera til sem þjóð,
og vaknaði til meðvitundar
um gildi sinnar fornu guðs-
dýrkunar og menningar. En
jafnvíst er hitt, að hér var
önnur hætta á ferðum, engu
síður alvarleg en hin fyrri.
Hún var í því fólgin, að guðs-
dýrkunin yröi miðuð við hið
ytra einvörðungu, siðvenjur
og form, og trúin á útvaln-
inguna gat horfið yfir í það
að verða fullvissa um það, að
engin önnur þjóð gæti verið
nærri hjarta guðs. Guð hlyti
meira að segja að hata hinar
heiðnu þjóðir fyrir meðferð
þeirra á hans útvalda lýð. Lá
það ekki harla nærri, að guð
útveldi þjóðina til þess fyrst
og fremst, að hefna á öðrum
þjóðum, fremur en að frelsa
þær og miskunna þeim? Hreyf
ing, sem hafði byrjað með
fagurri og göfugri hugsjón
um að verða tæki í guðs hendi
til að frelsa mannkynið, gat
þannig breytzt í hið gagn-
stæða. Mannkyninu varð
skipt í tvennt .Annars vegar
við múrinn voru þeir, sem guð
elskaði, hinn fámenni, út-
yaldi hópur, og hins vegar
þeir, sem hann hataði og fyr- Þessi skýring hefir verið sett
irleit. Og hinir útvöldu guðs
skyldu tigna hann með fórn-
um og helgisiðum, enda þótt
fram, til þess að reyna að
komast hjá því, að gera ráð
fyrir, að höfundur bókarinn-

UMBUÐARPAPPIR
rúllur 40 osr 57 cm.
ÞUNNUR
hugurinn væri fullar af hatri ár hafi sagt söguna sem virki:
til annarra þjóða. Lögmáls- j leika, sanna sögu. Hún hafij
stefnan ræður öllu, en raddir j frá upphafi verið táknmál. —:
spámannanna, sem andinn! Þessi skýring er langt sótt og'
hafði leitt til æðri skilnings j óeðlileg, auk þess sem hún1
og veitt víöari sjónhring, eru | missir algerlega marks, því að .
að deyja út. „ | auðvitað gerir það ekkert til, j
Á þessu tímabili verða þrátt Þótt höfundurinn hafi gert
, fyrir allt mikil umbrot með ráS fyrir sannsöguleik ævin- j
þjóðinni. Jobsbók birtir hina týrsins. Mjög sennilegt, að
stórkostlegu baráttu manns- ilann hafi verið barn síns
' sálarinnar fyrir dýpri skiln- , tíma, og trúað á slíka kynj a- :
ingi á þjáningu og erfiðleik- , viöburði, en aðalatriðið er
1 um. Rutarbók bendir aftur í fyrst og fremst það, að hval-
' tírnann, til sönnunar því, að urinn> sem annars er hættu-
erlend kona geti orðið ísraels ieSur óvinur, ej blátt áfram
þjóðinni trú og góð, meira að tekinn í þjónustu guðs, til
hvítur pappír 40 cm .rúllur
VERÐIÐ MJÖG HAGSTÆTT
SMJÖRPAPPÍR
tvær stærðir í örkum.
PAPPÍRSPOKAR
eins og þriggja kíló.
€$$ert Kr'titjáwAMH & Cc. k.f
5S555Ý55Í555555Í55555«555Í555$5555Í5555Í55555Í555555Í5Í5Í555555555555555
-5S55«05555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555^
segja formóðir hetju og höfð-
ingja. Og ioks er sagan um
spámanninn Jónas, sem guð
vill senda til heiðinnar þjóð-
ar, af því að honum stendur
heldur ekki á sama um heið-
þess að áform hans nái fram'
að ganga. Og fyrír hverja er j
svo allt þetta gert? Fyrir
heíðna og synduga þjóð.
Hvað eftir annað kemur,.
það fram í sögunni, að mikils
Lokað föst udag og laugardag
vegna viffgerðar á liúsinu.
ingjana. Höfundurinn gerir Sóös er að vænta af heiðnum
Jónas að fulltrúa hins sann-
trúaða Gyðings, sem aðhyll
ist hið þrönga sjónarmið sam-
þjóðum, ekki síður en hinni
útvöldu. Skipsmennirnir eru
greiðviknir menn, trúaðir
AtviiiimdLcild Háskólans
við Hringbraut.
tíðarinnar .Hann fær skipun menn meS mikla löngun til
frá guði um að fara til Ninive,
hinnar miklu borgar, sem á
að breyta rétt. Þegar þeir fá
að vita um vilja hins sanna
555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555«
S55SS5«aS555S55SSSSSSSSS5SS555S555S55555555S5550S5S5S$S5S5SS5S5a
dögum höfundarins er raunar Suðs, fylgja þeir honum. Þrátt
fyrir löngu liðin undir lok. En
Jónasi er sárnauðugt að fylgja
spámannskölluninni. Það er
út af fyrir sig merkilegur
dráttur í myndinni. Oft verð-
ur spámaður að heyja harða
baráttu, áður en hann gefur
sig ^guðsviljanum á vald.
fyrir það, þótt þeir eigi Jónasi
lítið gott upp að inna, vilja
þeir leggja það á sig að róa
með hann í land, fremur en
að kasta honum fyrir borð.
Og sjálfir hinir siðspiiltu heið
ingjar í Ninive iðrast synda
sinna, þegar prédikað er fyrir
Jesaja afsakaði sig með æsku Þeim- Meira að segja húsdýr-
sinni. Pál postula mætti einn- in skuiu SanSa i þjónustu
ig nefna sem dæmi um mann, S'uSs> °S bera merki iðrunar-
sem lengi reynir að spyrna |innar meS mönnunum.
móti broddunum. — En tregða I Þó er enn eftir fegursta
' atriðið í kenningu bókarinn-
ar. Jahve hefir að vísu breytt
áformi sínu og þyrmir borg- |
Jónasar virðist þó fyrst og
fremst stafa af því, aö hann
vill ekki takast á hendur er-
indi guðs til heíðinnar þjóð-
ar. Hann reynir aö flýja guð
þjóðar sinnar, með því að
fara eins langt frá landi sínu
og honum framast er unnt.
Hann virðist hyggja, að sá
guð, sem fyrst og fremst er
Ítalía, Spánn.
M.s. „TUNGUFOSS“ fermir vörur til íslands í
Genova og á Spáni 15.—20. september.
Flutningur óskast tilkynntur aðalskrifstofu vorri
fyrir 24. ágúst.
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS
inni, en hver er ástæðan? Það
er ekki, þegar allt kemur til
alls, hinir miklu verðleikar
Ninive-manna, heldur hitt, að
guð elskar þessu heiðnu borg,
eins og hann elskar sína eigin
þjóð. Hann vill ekki tortíma
tS5S55S55S5555S55555S555555S555S&55555S5555gS&M5ae5gggfifi^yy^»!^<>»yK>9^a|
555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555«
sölu
guð Gyðingalands ,mun ekki. henni, heldur frelsa hana og:
fara að veita sér eftirför í ieiSa á réttan veg. Boffskapur j j
fjarlæg lönd. En flóttinn mis- ritsins er Því fyrst og fremst
tekst. Og nú ætlar hann að, sa> aS engm þjóð sé svo f jar-
flýja inn i sjálfan dauðann.! iæ& hinu rétta, aff guff elski
En það er engin hætta á þvi,1 hana ekki- °S hlutverk hinn-
að náttúran, hvort sem hún ar útvóldu þjóffar sé því ekki
er lifandi eða dauð, verði lát- , Þa® aS horfa upp á tortím-
ih standa í vegi fyrir því, sem in£u annarra þjóffa, heldur
guð vill. — Margar sagnir
voru til í fornöld um stórfiska,
dreka og sæskrýmsli, sem
aff vera í verkfæri í guffs
hendi þeim til frelsunar.
I Bókin um Jónas spámann
Katerpillarvél 65 HK, viðtengdur rafall 30 kw. nýr
sveifarás og legur, stimplar, siífar, olíudælur, ventlar
o. fl. —
Einnig Katerpillar 75 kw., ný skipt um allar legur,
stimpla og slífar, vatnsdælu og ventla.
Nánari upplýsingar gefur Gísli Björnsson, rafveitu-
stjóri í Höfn.
Rafveita Ilafnarlircpps.
hefðust við í hafinu og vildu fiytur þannig boðskap, sem
tortíma mönnunum. í Gamla- ! visar veginn fram á við — tíl
testamentinu eru oftar en hins Nýja-testamentis. Andi
einu sinni nefndir slíkir sæ-
drekar, og er hugmyndin kom
guðs heíir snortið höfund
þessa rits og gefið honum að
in frá babýlonskum trúar- sía sýnir, sem samtímamenn
hans sáu ekki. Hið spámann- 1
lega innsæi hans hefir opnað
honum nýjan heim, þar sem
brögðum. I norrænum trúar-
brögðum þekkjum vér hug-
myndina um Miðgarðsorm.
Jónas er ekki nema þrjá daga Su® er kærleikur, — sá guð,
á valdi ófreskjunnar. Þá læt- sem »vili ekki dauSa synduSs
ur guð hann aftur koma fram manns, heldur að hann snúi
í lifandi manna veröld. Sem ser °S lifi>“ — hverrar þjóðar
dæmi um það, hvernig menn °S hvers flokks, sem hann
hafa reynt að skýra söguna annars er-
um hvalinn, má geta þeirrar' Me® boöskap sínum minnir
tilgátu, að Jónas tákni Gyð- Jónasarbókin á það, er Pétur
’ ingaþjóðina, af því að nafnið P°stuli sagði síðar: „Sannlega
Jóna þýði dúfa, og Hósea- skil ég nú, að guð fer ekki í
spádómsbók sé talað um manngreinarálit, heldur er
Efraim sem dúfu (Hós. 7,11). honum þóknanlegur í hverri
Gyðingaþjóðin eigi að boða Þjóð sá, er hann óttast og
trú meðal heiðingjanna en stundar réttlæti. Það er eng-
bregðist því hlutverki, og sé in furSa> Þótt kristnir menn
því gleypt af drekanum Babý- fengju mætur á ritinu, enda
lon, — en í Jeremíabók er sýna ýmsar myndir í kata-
Nebúkadnesar konungi líkt kom'oum Római, að svo hefir
555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555«
Kjósahreppur
Hairncs Guðbraudssoii
Hækingsdal
annast innheimta blaffgjalda TÍMINN,
greiffið blaðgjaldið þangað strax.
5555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555555«
Hjartkær maðurinn minn
ÞORSTEINN G. SIGURÐSSON, kennari,
lézt í Landsspítalanum aðfararnótt 19. ágúst. Jarðar-
förin auglýst síðar.
Fyrir mína hönd, barna, tengdabarna og barnabarna:
Steinunn Guðbrandsdóttir.
VUVWiWAVW/AUW.VVWVVVV/WU\AWWUWW/»
5
við dreka — og eftir á sé þjóð veriS;. nRneunaafv°rirhrithiuUkað í Bezt að auglýsa í TÍMANUM
in óánægð með það, að guð á vrrSinSuna tyrir ntmu, að 3 7
refsi ekki heiðingjunum. — j (Framiiaid & b, bíSuj í