Tíminn - 09.03.1955, Side 5

56. blaff.
TÍMINN, miðvikudaginn 9. marz 1955.
5
Hlifvikud. 9. marz
Auka þarf sparifjársöfnun landsmanna
”Dó ástin ekki, jiótt
elskhugunum væri
stíað sundur?“
Það virðist hafa hlaupið
vel á snærið hjá Ólafi Thors,
forsastisráðherra, á Alþingi í
fyrradseg eftir þvf sem Morg-
unblaðið skýrir frá stórletr-
að'álfotsaKíu“'| gaer^Blaðið áeg
ír hvorki meira né minna en
það. að sá mikli maður Einar
Gígeirsson hafi hreinsað Ól-
af aci þeim áburði kommún-
Ísta og Alþýðuflokksins, að
hanft háfi hótað gengislækk-
un í áramótagrein, sinni. Þeg
ar vitnisburði þessum var
■lokið Jaafij.Einar síðan hellt
sér yfír -Framsóknarmenn.
Þetta þykir Morgunblaðinu
heidur en ekki matur, og er
kannske ekki furða, því að
það var erigu líkára en alvar
leg snurða væri hlaupin á
kærleiksþráð þeirra Ólafs og
Einays'. Nu ' er þéssu kippt í
iag- y
Öll; þessi .’irásögn skilst þó
enn betur., ef litið er á fyrir-
sögn greinar þeirrar, sem er
hið næsta henni á forsíðu
Morgunblaðsins, Hún er
Kvona: „Dó ástin ekkz, þó elsk
hugunum væri stíað sundur?
Að vísu á þessi fyrirsögn við
enska prinsessu og einhvern
flugliðsforingja, en varpar
þó éngu síður nokkru ljósi
yfiK: kærleikssamband Ólafs
og Einars.
Þetta kærleikssamband á
sér' langa og allmerkilega
sögu, og hafði töluvert ör-
lagarík áhrif á líf íslenzku
þjóijarinriar, eigi minni en
búizt. er við að kærleikar
hinnar ensku prinsessu og
flugforingjans fvrir Breta.
Þetta kærieiKssamband
Ólafs og Einars hófst yfir
fuilum sjóði fjár, sem íslend
ingar höfðu eignast í síðasta
heimsstríði, og sá sjóður varð
hinn mikli heimanmundur í
hjúskap þeim, sem kallaðist
nýsköpunarstjórn. Og þá
mátti nú segja, að upphæf-
ist fjörugt heimilislíf í því
ektastandi. Heimilishaldið
var dálítið dýrt, en fjármun-
ir hins vegar nógir og voru
óspart látnir fjúka. Þar kom
að öllu var eytt, um 1200
milljónum í erlendum gjald-
eyrj, litlu einu í þarfa hluti
en mestu í óreiðu. Eins og
jafrian um sllk þrotabú voru
þá settir yfir það nýir hús-
bændur, en slaka varð á kær
leiksbandi Ólafs og Einars
um skeið. Oft hafa þess þó
sést merki á þessum síðustu
árum, að það er ekki slitið,
og v er kannski sterkara en
marga grunar; Eitt gleggsta
dæmið um þetta eru þau til-
þrif Einars á Alþingi í fyrra
dag að sýkna Ólaf af gengis-
lækkunarhótun þeirri, sem
kommúnistar höfðu núið hon
um um nasir síðan um ára-
mót. Einar hikar ekki við að
ómerkja blað sitt og sam-
herja til að reyna að bjarga
Ólafi. Og Morgunblaðið verð
ur heldur en ekki hrifið af
þessari frammistöðu Einars.
Um þetta á við gamalt mál
tæki, sem segir, að menn
fynrgefi meðan þeir elski,
en heldur ekki lengur. Við
hrögð Einars og hrifni Ólafs
sýna, að ást þe/rra er enn
Álft ncfndar, er skipuð var til að gera til-
lögnr um ráðstafanir til aukins sparnaðar I
í júní s. 1. fór Ingólfur Jóns
son, viðskiptamálaráðherra,
þess á leit við bankana, að
athugun yrði gerð á því,
hverjar leiðir væru líklegast
ar til þess að auka sparnað
í landinu. Var vel tekið i
þessa málaleitan af bank-
anna hálfu, og hinn 29. júní
voru fimm menn skipaðir í
nefnd til að'gera tillögur um
ráðstafanir tií aukinnar
sparifjársöfnunar. Af bank-
anna hálfu voru þessir menn
tilnefndir:
Haukur Þorleifsson, aðal-
bókari, Jóhann Hafstein,
bankastjóri, Jóhannes Nor-
dal, hagfræðingur og Jón
Sigtryggsson, aðalbókari.
Þórhallur Ásgeirsson, skrif
stofnstjóri, var skipaður for-
maður nefndarinnar, en.rit-
ari hennar var kosinn Jó-
hannes Nordal. Nefndin hóf
starf sitt í júlíbyrjun og hef-
ir hún nú nýlega skilað áliti
sínu og tillögum til viðskipta
málaráðherra.
í áljti sinu rekur nefndin
þróun peningamála hér á
landi siðan í stríðsbyrjun og
lýsir þeirri skoðun sinni, að
verðbólgan og vantrú manna
á verögildi peninganna sé höf
uðorsök hins ónóga sparnað-
ar hér á landi. Hina auknu
sparifjársöfnun s. 1. tvö ár
telur hún vera að þakka stöð
ugra verðlagi, hærri tekjum,
frjálsari verzlunarháttum,
svo og hærri vöxtum og öðr-
um raöstöfunum, sem gerðar
hafa verið til þess að bæta
hag sparifjáreigenda. í áliti
sinu leggur nefndin fram
ýmsar tillögur um ráðstaf-
anir, sem hún telur að gætu
stuðlað að aukinni sparifjár-
söfnun, en hún leggur bó á-
herzlu á þá skoðun sína, „að
sparifjársöfnun sé fyrst og
fremst undir því komin, hver
verðlagsþróunin sé og hverj-
ar breytingar verði á tekjum
manna í þjóðfélaginu. Ef
menn óttast verðbólgu og
stórkostlega lækkun verð-
gildis peninganna, er mjög
ólíklegt, að nokkrar aðgerð-
ir til aultins sparnaðar komi
að gagni, nema ef til vill vísi
tölutrygging á sparifé.“
Aðaltillaga nefndarinnar
er sú, að komið verði á fót
samvinnunefnd allra bank-
anna, ásamt fulltrúúm frá
sparisjóðum, til þess eg hafa
forustu skinulagðrar starf-
semi, er stefni að því að aaka
sparifjársöfnun í landinu. Er
slíkri samvinnunefnd ætlað
að v'nna að því að koma a
nýjungum, sem líklegar væru
til að efla sparnað, og einn-
ig að beita sér fyrir áróðri
og upplýsingastarfsemi með
al almennings.
Verður nú getið helztu ný-
mæla, sem nefndin drepur á
í tillögum sínum. í fyrsta
logi leggur hún til, að gerð
verði tilraun hér á landi með
útgáfu vísitölutryggðra verð-
hréfa og sett verði löggjöf
um það efni. Einnig er sam-
vinnunefndinni ætlag að at-
huga, hvort fært þyki aö
opra vísitölubundna spari-
sióðsreikninga. Ag vísu se ó-
vist, hvernig vísitölubiuding
reynist, þar sem lítil reynsla
er í'engin fyrir því, en því
iylgja svo margir kostir, að
sjálfsagt er að fá lir því skor
ið. Með vísitölutryggmgu
mundi vera leiðrétt það rang
læti. sem ætíð er samfara
verðbólgu, að sparifjáreigend
ur erii sviptir miklum hluta
tekna sinna, sem síðan 'enn -
ir i hönduir. lántakandans.
Meðal annars bendir neínc’-
in á, að þetta fyrirkomulag
muntíi gerbreyta hugarfari
iántakanda svo aö þeir
mundu sjá sér jafn m'kmi'
ftag í þvi og spariíjárelgend-
ur að vinna gegn verðböjgu. .
i ó;'j u lagi bendir nefnchn
á ýniis ný ínnlánsform, sem | verðbréfa.
írítt númer í því. Hér á landi
hafa unglingar oft háav tekj
ur, sem þeir eyða í óbarfa í
stag þess, að það gæti orðið
r.ndirstaða góðs efnahags
þpirra á fullorðirsárum. Virð
irt ekki minni ástæða til þess
að kenna ungiingum ráð veilcl
og sparnað heldur en born-
um í barnaskóla.
LifUyggingar eru eitt mik-
ilvægasta form samnings-
bjumUns spavnaðar i fiestum
l»*ndvm. og teíur ncfntím
æsk: 'egt; að gerðar Són in>’-
uafu ii til þess að ef;u .}rcr
stórlega hér á landi frá því,
sem nú er. í því sambandi
bendir hún einkum á tvær
leiöir: í fyrsta lagi, ao ið-
gjaldagreiðsiur allt að 10
þús. kr á ári séu gerðar frá-
dráttarhæfar frá skatti og í
c>vru lagi, að gevðar séu til-
raunir með líftryggingar, sem
bundnar séu vísitölu, en út-
gáfa vísitölutryggðra verð-
bréfa, ætti að skapa aðstæð-
ur til slikrar tryggingarstarf
semi.
Nefndin lýsir heirri skoð-
un sinni, að skattfrelsi spari
fjár hafi verið mjög mikil-
vægt nýmæli, sem líklegt sé
til að efla sparifjársöfnun
landsmanna. Gerir hún það
að tillögu sinni, að skatt-
frelsi verði einnig látið ná til
líkk gt er að hafa mundu í
frir mcg sér aukna sparifjár-
söfnun. Má þar t. d. nefna
spaiuoöarsamninga til íbúð-
arkaupi, en fyrirkomulagið
myndi vera það, að ge’-ður
vævl ramningur milli ein-.
staklingsins og innlansstofn
'.nan>inar um, að einstakiing
uriun safnaði með regluleg-
um inrilögum á tilskyiduni
tim.a fé til ag byggja eða
k?upa sér ibúð. Lánsstofnun
in mundi ábyrgjast að veita
honum lán til byggingarinn-
ar, þegar upphæðin á reikn-
luenum hefð; náð ákveðnum
hluta af kostnuðarverði í-
bfíðar.
Einníg bendir hún á önn-
ur íorm samningsbundins
spatnaðar, svo sem jó' isparn
að og laimaspurnað ungs
íólks, en slíkur launasparn-
aður hefir verið reyndur með
sæmUegum árangri í Sviþjóð
Eyi-irkomulagið er þatí, að
ungt fólk getur gert samn-
mg um, að vinnuveitandi
þcss greiði vissan hluta launa
sinna inn á spaiisjóðsreikn-
ing mánaða’-lega, og ma ekki
talca féð út fyrr en bað hefir
náð 25 ára aldri nema þá i
sérstöku augnamiði, t. d.
vegna heimilisstoínunar eða
vil þcss að greiða náms- og
sjúkrakostnað. Sérstakt happ
clrætti er rekið i sambandi
v;ð þetta fyprkomulag í Svi-
þjóð, og fá allir þátttakendur
2. marz 1955.
(Frá viðskiptamála-
ráðuneytinu.)
Allmiklir flutningar
yfir Fagradal.
Frá fréttaritara Tímans
á Egilsstöðum.
Hér hefir tekið snjó allmik-
ið síðustu dagana, og er nú
ágætisveður hvern dag, oftast
sólskin og sólbráð. Fært er nú
orðið venjulegum bílum á ný
yfir Fagradal, og fara stórir
trukkar þar yfir dag hvern
meö þungavöru, aðallega fóð-
urbæti. ES.
á því stigi, að hægt er að
fyrirgefa. Og mögwleikarair
eru þá hreúit ekki svo litlir.
Þrotabú Ólafs og Einars
hefir verið rétt dálítið við
á seinni árum. Kannske þeir
tímar nálgist, að hægt væri
að flytja saman aftnr og
byrja að nýju? Kærleiks-
handið er óslitið.
En ættu þeir tímar eftir að
koma yfir íslendinga, að Ól-
afur og Einar settu bú sam-
an að nýju, mun reynslan
verða sem fyrr, því að mál-
tækið segir, að þegar ástin
fjötri menn eigi við að segja:
— Vertu sæl, skynsemi. Það
var það, sem gerðist á nýsköp
unarárunum, og það mundi
gerast aftur. Brátt mundi
gamanið kárna, og vísuorð Ó1
ínu Andrésdóttur sannast:
„Þegar andast ánægjan, aft
ur vandast málið“.
Þag hefir sannazt enn einu
sinni á Ólafi og Einari, að
„ástin dó ekki, þótt elskhug
unum væri stíað sundur",
eins og Morgunblaöið segir.
Við að finna það enn einu
sinni slær óhug á marga. Það
er ekki ánægjulegt tilhugs-
unar, ef þeir Einar og Ólaf-
ur skyldu finna upp á því að
nýju að taka saman eins og
um árið og segja: — Vertu
sæl, skynsemi.
Getraunirnar
Á miðvikudag tókst Newcastle að
sigra Nottingham Forest 2-1 eftir
að þau höfðu gert jafntefli á mánu
dag 2-2. Báðir leikirnir voru fram-
lengdir. í fyrri leiknum hafði New-
castle 2—0 i hálfleik, en i síðari hálf
leik tókst Nottingham að jafna í
seinni leiknum hafði Newcastle
heppnina með sér, en hafði annars
enga yfirburði. Á miðvikudag fóru
ennfremur fram þessir leikir úr
deildunum: Bolton-Sunderland 3-0,
Derby-Luton 0-0, Birmingh.-Leeds
2-0. Manch. City hefir nýlega keypt
skozka landsliðsmanninn Johnston,
sem leikið hefir innherja hjá Hiber-
ian, og verið markheppinn. Ennþá
hefir ekki verið látið uppi fyrir hve
háa upphæð hann var keyptur, en
sagt er, að það sé hærri upphæð en
nokkru sinni áður hefir verið greidd
fyrir leikmann.
Kerfi 48 raðir.
Birmingham-Manch. City 1
Notts C.-York City 1
Sunderland-Wolves 1
Arsenal-Aston Villa 1
Burnley-Sheíf. Wedn. 1
Cardiff-Charlton
Chelsea-Blackpool 1
Leicester-Portsmouth 1
Preston-Tottenham
Bury-Liverpool 1
Rotherham-Blackburn
Stoke-West Ham 1
Benjamín Eiríksson:
Þ jóðartekj urnar —
sköpun og skipting
Undanfarið hafa orðið tals
verðar opinberar umræður
um þjóðartekjurnar og skipt
ir.gu þeirra. Því er mjög hald
ið fram af talsmönnum laun-
þegasamtakanna að launþeg
crnir beri skarðan hlut frá
borði við skiptingu þjóðai-
teknanna. Sköpun og skipt-
ing þjóðarteknanna er siórt
og mikið mál og því eríitt að
vekja máls á því i blaðagrem
nema þá til að minnast á ór-
íá atriði aðeins.
í fljótu bragði vicðíst sem
eðlilegast væri að ræða þjóð
artekjurnar frá tv'íimuv hlið'
um: annars vegar sköpun
þeirra, hins vegar skiptingu.’
En þegar að er gætt sést að i
höfuðatriðum er þettx eitc og
sama málið.
Enginn ágreiningur ríkir
um það, að þjóðarN'kjurnav
jukust á s. 1. ári. Tölulegar
upplýsingar sem fyrir hendi
eru, sýna ljóslega aukningu.
En hvernig hefir þessi aukn-
ing gerzt? Engar stóvvægi-
logar breytingar hufa orðið
á framleiðslu né írainleiðslu
tækni þjóðarinnar. Atvinnu-
greinar þæ", sem stórfuðu
1953, störfuð í mcð svc til
sömu tækjum og framleiðslu
aðferðum á árina 1954. Skip-
in eru yfirleitt þau sömu,
sömuleiðis vélar og hús. Ein-
hverjar breytingar hafa samt
orðið a skipulagi og tækjum
hinna starfandi fyrirtækja,
en þær eru hægíara frá ári
t;l árs En þótt þ:rr sóu hæg-
fara, þá eru þa:’. samt þessar
framfarir, framlarir í skipu-
lagningu og tækni, sem eru
e:ni grundvöUuvinn fy ir v ar
anlega bættum lífskjörum,
því að þær þýða aukin afköst
(framleiðni, eins og farið er
að kalla það).
Það annað, er kernur til
greina, sem eykur þjóðartekj
urnar, eru bætt verzlunarkjör,
að meira fáist hlutfallsl. fyrir
útflutninginn, minna þurfti
að greiða hlutfallslega fyrir
innflutninginn. Við vitum að
engin almenn hækkun á verð-
lagi útflutningsins átti sér
stað á árinu, né meiri háttar
verðlagsbreytingar á innflutn
ingnum. Hinar auknu þjóðar-
tekjur eru því ekki úr þeirrl
átt.
Allt frá 1952 hefir verið
full atvinna, ef undan er skil
ið árstíðabundið atvinnu-
leysi úti á landi. Það er þvl
að sjá að auknar þjóðartekj-
ur stafi fyrst og fremst af
lengri vinnutíma þeirra, sem
áður voru í atvinnu, nokkru
minna atvinnuleysi þeirra,
sem áður vcru atvinnulausir
hluta úr ári, tilflutningl
verkafólks úr afkastarýrrl
atvinnu í afkastameiri, og
svo því að vinnufæru fólki
fjölgar árlega um 1000—1200
manns.
Það er þvi augljóst hvert
aukning þjóðarteknanna
rennur. Þeir, sem vinna lengri
tíraa fá greitt í hlutfalli við
lengingu vinnutímans, og
meira en það, fólk sem bæt-
ist í tölu hinna vinnandi
fær nú tekjur, sem það ekki
hafði áður. Það helzt því hér
í hendur, ag þeir, sem skapa’
aukningu hjóðarteknanna, fS
hana í sinn hlut. Enda er
þetta í fyllsta samræmi við
lögmálin um sköpun og skipt
ingu þjóðarteknanna. Þær
renna til þeirra sem skapa
(Framhald á 6. síðu). .