Tíminn - 18.03.1955, Side 5

64. blað.
TÍMINN, föstuðaginn 18. marz 1955.
S
Föstud. 18. marz
Er hægt að semja við Sovétríkin?
Grein eftír Salvador de Madariaga
Hve lengi á íhaldið
að fagna?
Morgunblaðið ræðir í for-
ustugrein sinnr í gær um
möguieika fyrir myndun svo
kallaðrar vinstri stjórnar.
Undanfarið hefir Mbl. verið
nokkuð skelkað vegna þess,
að þeirri skoðun hefir verið
að vaxa fylgi, að slík stjórn
væri nauðsynleg. Mbl. hefir
að sjálfsögðu verið Ijóst, að
völd sín nú byggir Sjálfstæð
isflokkurinn ekki á vaxandi
Jyig'i^ heihujr á sundrungu
vinstri aflanna. Strax og eitt
hvað verulega drægi úr þeirri
sundrungu, væru völd íhalds
ins búin.
Það er því skiljanlegt, að
geigur grípi aðstandendur
Mbl. í hvert skipti, sem þeir
dttast, að unnt verði aö
mynda umbótastjórn. Þann
geig hefir líka glöggt mátt
kenna á skrifum Mbl. að
nndanförnu.
í gær bregður hins vegar
svo við, að Mbl. virðist ótt-
ast þennan möguleika minna
«n áður. Það þykist sjá, að
•sundrungin til vinstri sé enn
svo rnikil, að íhaldið þurfi
•ekki neitt að óttast. í fögn-
uöi sínum yfir þessu segir
Mbl., að menn horfi „með
undrun og fyrirlitningu“ á
„loddaraskapinn, fálmið og
••sundrungina“ hjá vinstri
flokkunum!
Þvi miður eru þetta engar
í'kjur. Vissulega, mættu þessi
ummæli Mbl. verða vinstri
mönnum, alvarleg áminning
um það astand, sem nú rík-
ir í málum þeirra.
Hvað lengi ætla vinstri
menn að láta Mbl. og önn-
ur íhaldsöfl vera fagnandi
yfir þessu ástandi?
Það er spurning, sem hver
Irjálslyndur umbótamaður
verður áð svara af fullri ein-
lægni,
Fyrst er bezt að gera sér
ljóst. hvað veldur þessu á-
standi. Lýðræðissinnaðir sós-
ialistar eru klofnir milli
’þriggja fjándsamlegra flokka,
Alþýðuflokksins, Þjóövarnar-
flokksins og Sósíalistaflokks-
ins. í síðastnefnda flokkn-
um hafa svo einræðissinnar,
som taka fyrirmæli annars
staðar frá, náð yfirráðunum.
Af þessu stafar það, að þessi
v-nstri öfl eru nú sundruð og
óstarfhæf. Af þeim ástæðum
hafa Framsóknarmenn ekki
átt um aðra kosti að velja
undanfarið en samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn eða stjórn
leysi.
Eigi verulegar úrbætur að
fást á þessu ástandi, þarf
tvennt að gerast. Annað er
það, að allir umbótamenn,
sem ekki eru sósíalistar, fylki
sér undir merki Framsókn-
arflokksins og geri hann þann
ig langtum öflugri en hann
nú er. Hitt é'r það að lýðræðis
sinnaðir sósíalistar, sem nú
Skiptast milli þriggja flokka,
renni saman í eina samstæða
heild.
Til þess, að þetta síðara
geti orðið, þurfa lýðræðis-
sinnar í Sósíalistaflokknum
að yfirgefa þann flokk. Slík
hefir orðið niðurstaðan er-
lendis, þar sem lýðræðissinn
ar hafa um stund unnið með
kommúnistum, Nú um sein-
Eigum við að semja áður en ,'ið
undirritum eða eigum við að undir-
rita áður en við semjum? Það
er spurningin, eins og segir í Ham-
let. En þetta er þó aðeins spurn-
ing fyrir þá, sem álíta að ein-
hvern tíma, fyrr eða seinna, komi
að því að við verðum neyddir til
að fara samningaleiðina. Þetta val
er hins vegar vandalaust mörgum
Evrópumönnum einfaldlega vegna
þess, að þeir vilja alls ekki semja.
Orðtakið, sem mr. Bevan vill festa
okkur í minni, er: „Við skulum
ræða við Rússana*. En í rauninni
er orðtak þetta jafn rangt og þau
orðtök, sem við eigum að venjast
frá kommúnistunum sjálfum. Því
að vissulega höfum við ekki þá að-
stöðu, að við yfirleitt getum rætt
við Rússa, jafnvel þótt við kysum
að svo væri. Við getum jú rætt við
kommúnistíska áróðursmenn, en
það eru annars konar viðræður en
við höfum áhuga íyrir. Orðtakið
„Við skulum ræða við Rússana" er
ætlað til að tendra samúöarhug
gagnvart Móður Rússlandi, ferju-
mönnunum á Volgu, rússneska ball
ettinum og samherjum okkar, sem
vörðu Stalingrad. Orðtakið á að íá
okkur til að gleyma því, að þeir
sem við i rauninni megum tala við,
eru sömu mennirnir og í dag loka
rússnesku þjóðina inni í hinum
geysimiklu fangabúðum, sem við
nefnum Sovét-Rússland.
Hvernig vitið þið þetta? spyrja
fylgjendur orðtaksins. Getið þiö full
yrt, að rússneska þjóðin standi ekki
að baki stjórnar sinnar? Við full-
yrðum það vegna þess að enginn
fær leyfi til að yfirgefa Rússland,
án þess að einhver verði eftir heima
sem gisl, vegna þess að allir, sem
reyna að flýja eiga það á hættu
að bíða bana í rafmögnuðum gadda
vírsgirðingum, eða á jarðsprengju-
svæðunum við landamærin. Einnig
vegna hinna skammarlegu eftiröp-
unaraðferða, sem gegnsýra aliar
opinberar skoðanir bak við járn-
tjaldið. Þess vegna munu Rússar
sjálfir líta á orðtakið „við skulum
ræða við Rússana“, sem bragð, ætl-
að til þess að skerða frelsi þeirra
sjálfra, og sama er aö segja um
aðrar þjóöir bak við járntjaldið.
Því að orðtakið þýðir raunveru-
lega ekki það, sem orðin segja. Það
er nefnilega ein af hinum venju-
legu lygum kommúnista, sem þeir
breiða sjálfir út til þess að skapa
glundroða á Vesturlöndum, og því
er þegar tekið fegins höndum af
glundroðaseggjum Vesturlanua,
ýmsum sósíalistum. Það er eftir-
tektarvert, að sjá sósíalistana í Bret
landi, Frakklandi, Þýzkalandi,
Belgíu og Ítalíu, koma þegar hlaup
andi á móti hinum háu herrum
frá Moskvu, strax og þeir sýna
hinn minnsta áhuga á samningum.
Ráðamennirnir í Moskvu eru harö-
skeyttustu atvinnurekendur og
arðræningjar, sem sögur fara
af, þó ef til vill að und-
anskildum nazistunum. Enginn, er
athugað hefir sögu vora, mun neita
eftirfarandi staðreyndum:
/ fyrsta lagi er fjárhagslíf Sovét-
Mikið er nú rætt um það,!
S hvort halda beri í náinni fram-!
! tíð fund æðstu manna stórveid- I
í anna til þess að freista þess að i
j ná samkomulagi um ágreinings- j
jmál. Almcnnast virðist sú skoð-j
j un ríkjandi, að slíka tilraun beri j
jað gera strax og Parísarsamn-j
j ingarnír hafa verið staðfestir. j
I Ýmsir eru þó vantrúaðir á þetta =
! og er spánski sagnfræðingurinn |
S Salvador de Madariaga í þeirra!
j hópi. Hefir hann nýlega ritað j
j grein um þetta og þykir rétt j
j að birta hana hér til þess að j
j kynna sjónarmið þeirra, er þann j
jig líta á málin. j
j Salva-lor de Madariaga hefirj
í verið landflótta síðan Franco i
í kom til valda, en áður var hann =
S prófessor, sendiherra og aðal- S
S fulltrúi Spánar á þingum þjóða ?
I bandalagsins. Hann Iiefir ritað!
jfjölda bók.a um sagnfræðileg ogj
j heimspekileg efni og er talinn í j
jfremstu röð fræðimanna á sínuj
j sviði. j
Rússlands byggt upp á því, að ekki
séu færri en tíu milljónir þræla,
eða verkamanna, sem eru alger-
lega réttlausir og eru notaðir sem
þrælar.
í öðru lagi að Sovét-Rússland
hefir komið á sameignarfélögum,
verzlunarsamningum, verðlagssamn
incum, og alls kyns öðrum samn-
ingum og reglurn, sem settar eru í
því skyni að sjúga allt, sem hægt
er út úr öðrum Austur-Evrópuþjóð
um. Slíkt hefir ekkert nýlenduve’di
vogað sér að gera hingað til.
Um þessar staðreyndir er óþarft
að ræða. Þær ættu að bægja þeirri
hugsun frá sérhverjum sósialista,
að unnt sé að „semja“ við Rússa.
En þær gera það ekki. Margir sós-
íalistar virðast hafa þær skoðanir,
að svo lengi, sem þeir sjálfir geti
setið að sínum krásum, megi verka
mennirnir í Kolyma og Vorkula
verða þrælar áfram, og þjóðunum
í Austur-Evrópu megi blæða út.
Um þessa hluti er jafnvel ekki
hugsað. Það er gott og blessað að
semja, en um hvað á að semja?
Enn hefir enginn getað svarað því.
Hvað vilja Rússar gefa eftir? Og
hvað vilja þeir fá í staðinn? Um
það verðum við að geta okkur til.
Við getum til dæmis ímyndað okk-
ur að menn myndu óska eftir frið-
aryfirlýsingu frá Rússum. En við
skulum athuga hvers virði slíkur
friður er. Hvað verðum við að borga
fyrir þann frið? Hvað geta Vest-
urlönd boðið Sovét-Rússlandi upp
á? í fljótu bragði virðist það ekki
vera nema eitt, nefnilega að við-
urkenna yfirráð Rússa yfir hálfri
Evrópu. Ef sósíalistarnir gera sér
þetta ekki ljóst, hvað eru þeir þá
að hugsa? Við önnur tækifæri hefi
ég bent á hvers vegna ég óttast að
jafnvel Churchill geri sér þetta
ekki Ijóst, ótti sem sannaðist m. a.
í nokkrum orðum í ræðu hans þann
11. maí 1953, þegar hann sagði:
„Ég er ekki á þeirri skoðun, að
vandamálið um varanlegan frið
milli Sovétríkjanna og Vesturlanda
sé óleysanlegt". Athugið orðin nán-
ar. Það er ekkert nefnt um írið og
öryggi fyrir Austur-Evrópu, aóuns
fyrir Sovétríkin.
Slík lausn á vandamálum austurs
og vesturs myndi tákna algjöran
sigur Sovét-Rússlands í kalda stríð
inu. Lausn sú myndi sýna andkomm
únistum í öllum heiminum fram
á það, að stórveldin eru fús til að
fórna vinum sínum til að fá frið
fyrir óvinunum. Til þessa mætti ef
til vill einnig nefna fleiri orsakir
en hér hefir verið gert.
Svo skammarlegir og óhugsaðii-
samningar myndu einnig skjota
loku fyrir jákvæðan árangur til
handa Vesturlöndum, en komtn-
únistar fengju hins vegar gott her
fang. Tök kommúnistaleiðtoganna
á hinum kúguðu þjóðum yrðu fast-
ari. Andspyrnuhreyfingarnar bak
við járntjald myndu deyja út. Og
livað fengju Vesturveldin svo í stað
inn? Ég gæti hugsað mér, að það
yrði samningur um að ráðast ekki
á Vesturlöndin, svo og loforð um,
að áróður kommúnista skyldi stöðv-
aður á Vesturlöndum. En kommún-
istar hafa ekki fengið orð fyrir að
vera orðheldnir. Molotoff undir-
ritaði hátíðlegan samning um, að
Rússar skyldu ekki ráðast á balt-
nesku löndin skömmu áður en þau
voru innlimuð. Stjórn hans varpaði
pólsku heimavarnarmönnunum í
lífstíðar fangelsi, þegar þeir komu
opinberlega fram í dagsljósið sam-
kvæmt tillögu Anthony Edens, og
var heitið griðum af rússnesita
ofurstanum Ivanov, sem þá var
fulltrúi Zukoffs marskálks í Vars á
Loforð frá Sovétrikjunum nr einskis
nýtt, og það er hið eina, sem við
gætum fengið út úr samningsumlsit
unum.
Og við hverja á svo að semja? Vit-
anlega við æðstu mennina. Þá nátt
úrlega við Malenkoff. Já, en vitið
þér ekki, að hann er ekki lengur
einn af æðstu mönnunum? Æðsti
maðurinn í dag er Bulganin mar-
skálkur, en til að segja sannleik-
ann, þá er það ef til vill fremur
Krutseff, en þó gengur sá orðrómui
að það sé alls ekki Krutseff, heldur
einhver annar, sem enginn veit nafn
á. Churchill og Eisenhower ættu
fyrst að reyna að komast að því,
hver æðsti maðurinn er.
Allt umtalið um samninga er
árangurslaust erfiði. Jafnvel þott
menn gerðu ráð fyrir þvi, að viðtöl
við kommúnistaleiðtogana gætu
komið einhverju til leiðar, hvtis
vegna þá að opinbera það, að við
höfum áhuga fyrir því að semja?
(Framhald & 6. siou.'
ustu helgi, héldu t. d. vinstri
jafnaðarmenn í Finnlandi
flokksþing, þar sem þeir á-
kváðu að hætta samstarf
inu við kommúnista, en
þeir hafa haft mjög náið
bandalag við þá undanfarin
10 ár, m. a. sameiginleg fram
boð. Nú eru þeir orðnir upp-
gefnir á þessu, líkt og orðið
hefir hér á landi með menn
eins og Jónas Haralz, Her-
mann Guðmundsson og Áka
Jakobsson.
Gerðist þetta tvennt, að
Framsóknarflokkurinn efld-
ist, og lýðræðissinnaðir sósíal-
istar rynnu saman í eina starf
hæfa heild, myndi ánægju-
brosið fljótt hverfa af andlit
um íhaldsburgeisanna yfir
sundrungunni til vinstri. Þá
ætti jafnframt að skapast að
staða til þeirra framfara og
félagslegra umbóta, sem ekki
verður komið fram í sam-
vinnu við Sjálfstæðisflokk-
inn.
Félag heimilisstofn-
enda í uppsiglingu
í ráði mun ■að stofna fé-
lag ungra heimilisstofnenda
hér í bænum.
3tofnfu.ndu.Tinn verður
haldmn sunnudag'inn 20.
marz kl. 2 e. h. í Aðalstræti
12.
Tilgangurinn meö stofn-
un þessa félags er að ungir
heimilisstofnendur geti sam
einazt um raunhæfar athug-
anir til lausnar á húsnæðis-
vandræðum þeirra, sem og
önnur sameiginleg málefni.
Ætlunin er að á fundinn
mæti ungt fólk, sem er i
þann veginn að stofna heim
ili svo og þeir, sem þegar
hafa stofnað heimili en
hafa ennþá ekki tryggt hús
næði.
Hverjir eru vinstri
menn?
Þeir, sem tala um vlnstra
samstarf, verða að gera sér
grein fyrir því, hverjir eru
vinstrimenn. En á því er nokk
ur misbrestur. Stafar hann
mestmegnis af því, að komm
únistum tekst í þessu efni að
villa á sér heimildir og rugla
réttan skilning á hugtökum.
Skiptingin í vinstrimenn og
hægrimenn á rót sína að rekja
til franska þingsins á dögum
stjórnarbyltingarinnar miklu.
Þeir, sem vildu breytta stjórn
arhætti, fylktu liði vinstra
megin við þingforsetann, en
þeir, sem vildu óbreytt ástand,
röðuðu sér hægra megin við
hann. — Á 19. öldinni setti
þessi mynd úr franska þing-
inu svipmót á stjórnmálabar
áttuna, og farið var að kalla
þá vinstrimenn, sem vildu
breyta efnahagsástandinu og
jafna auðskiptinguna, og um
leið tryggja mannréttindi og
fullt frelsi til handa öllum
borgurum. — Hægri menn
voru varömenn hins gamla
þjóðskipulags, þeir börðust á
móti breyttu efnahagsskipu-
lagi og vildu halda í forrétt-
indi, sem í rauninni jafngiltu
því, að hinn almenni borgari
væri ófrjáls.
En þegar kommúnistar
komu til sögunnar, tókst þeim
að rugla þessar glöggu línur.
Þeir gerðust vinstrimenn að
því leyti, að þeir vildu bylta
efnahagskerfinu, en þeir voru
jafnframt andvígir þeim frels
ishugsjónum, sem til þess tíma
höfðu verið leiðarljós vinstri-
manna. Undir vinstristefnu
kommúnista vantaði því aðra
meginstoðina, frelsishugsjón-
ina. í því efni voru þeir þeir
og eru enn hinir argvítugustu
hægrimenn. Ef kalla á komm
únista vinstrimenn, má alveg
eins kalla fasista og nazista
því heiti. Fasistar voru aldrei
fylgjandi óbreyttu efnahags-
skipulagi. Þeir gjörbreyttu
því, og mátti kalla þá vinstri
menn fyrir bau afrek. En þeir
vildu afnema allt frelsi og
gerðu það, þar sem þeir kornu
því við. Þeir áJttu bví ekki
skilið að heita vinstrimenn,
og þeim tókst heldur ahlrei að
festa þann stimpil á sér. En
kommúnistum hefir tekizt sá
leikur furðanlega vel.
Vinstrimenn í raun og sann
leika eru ekki aðrir en þeir,
sem vilja jöfnum höndum rétt
Iáta arðskiptingu í þjóðfélag-
inu og sem mestan jöfnuð á
milli einstaklinga og stétta,
eftir því sem verðleikar segja
til um, og fullt og óskorað
frelsi í andlegum efnum. Full
mannréttindi, eins og þau orð
eru túlkuð um vestrænan
heim. En hið andlega frelsi er
í augum hins vestræna manns
svo mikils virði, að hann vill
ekki fórna því fyrir nokkurt
efnahagslegt öryggi á papp-
irnum. Vestrænir menn vilja
flestir heldur taka á sig nokk
ura áhættu í sambandi við
efnahagsmál hins frjálsa þjóð
skipulags, en að tryggja sér
fastan málsverð fangaklef-
ans. En í kommúnistaríki
framselja menn rétt sinn sem
frjáls vera fyrir ávísun á máls
verð og rúm, og loforð um að-
göngumiða að hvíldarheimili
í hárri elli.
Það er því hin mesta kór-
villa að kenna kommúnista
við vinstristefnu. Þeir standa
alls ekki undir slíku heiti. í
raun og veru er stefna þeirra
að flestu leyti hin argvítug-
asta hægri stefna þjóðfélags-
(Framhald á 6. Biðu). i