Tíminn - 23.06.1955, Qupperneq 3

138. blag.
TÍMINN, fi7n??ztuflaginn 23. jú?ií 1955.
rr'
RITSTJÓRI : ÁSKELI, EINARSSON
Varnarmálastefna Framsóknar hefur staðizt prófraunina
Ætíð er um-
bóta þörf
Fyrir síðustu kosningar
lýstí Framsóknarflokkurinn
því yfir, að hann teldi brýna
þörf þess, að ný varnarmála-
stefna væri upp tekin. Flokk
urinn lýsti því yfir í kosn-
ingabaráttunni að framkvæm
anlegt væri að gera stórfelld
ar umbætur á varnarmálun-
um með samkomulagi við
Bandaríkin. Margir voru þá
þeirrar trúar, að þetta væri
ekki auðið, en reynslan hefir
sannað að Framsóknarflokk
urinn hafði rétt fyrir sér og
hrakspár hafa orðið að engu.
Þegar eftir síðustu kosning-
ar tjáði flokkurinn sig fúsan
til þess að hefja endurbótar-
verkið. í stj órnarsamningun
um við Sjálfstæðisflokkinn
tók Framsóknarflokkurinn
við varnármálvnum og var
komið á þau nýrri skipan. Þá
þegár var l'eí’íað hófanna við
bandarísk stjórnarvöld um
endurbætur á framkvæmd
varnarsamningsins frá 1951.
Stóðu samningar yfir um
raafgra mánaða skeið og
■láuk þeim sem samkomulagi
26. maí 1954. Samkomulag
þétta er grundvöllur endur-
bótastefnunnar í varnarmál-
um. Það var mikil gifta að
til forustu vöidust duglegustu
og ágætustu menn til þess
að. standa fyrir endurbótun-
um. Má þá fremsta nefna dr.
Kristin Guðmundsson, Tómas
Árnason og Björn Ingvars-
son. Eins árs reynsla er nú
kominn á framkvæmd end-
urbótaskipulagsins. Það er al-
mannarómur að það hafi tek
lzt mjög giftusamlega og sjá
menn nú bezt hvílíkt ófremd
arástand ríkti í þessum mál-
um undir forustu Bjarna
Benediktssonar. — Dómur
reynslunnar hefir gengið
stefnú Framsóknarflokksins í
vil. Nú dettur engum sönnum
íslendingi í hug að hverfa
aftur til fyrri stefnu í varn-
armálunum. Framkvæmd
varnarmálanna undh- forustu
ör. Kristins Guðmundssonar
utanríkisráðherra hefir sann
fært þjóðina um að dvöl varn
árliðsins þarf ekki að leiöa
til undirlægjuháttar gagn-
vart erlendum aðilum.
Nauðsynlegt er að standa
fyllilega á rétti þjóðarinn-
ár í viðskiptum við varnar-
} liðið. Þetta eru aðalein-
f keniii varnar?nálastefnu
% Fra?nsóknarmanna. Umbóta
'baráttan er sífelld!! en aS sjálf
sögS'u eru ætíð ??ppi ný
' vandan?ál í sa?nbýli??u við
varnarliðið,
Eins árs reynsla er skamm-
ur skóli en þó lærdómsríkur
og sem margt má læra af.
Skipbrot varnarmdlastefnu
íhaldsins
Þjóðvörn
hefur misst nöldrið sitt
Eins og kunnugt er fer
varnarmáladeild utanríkis-
ráðuneytisins að mestu leyt?
með íramkvæmd varnarsamn
ingsins milli íslands og Banda
ríkjanna frá 1951.
Vettvangurinn hitti nýlega
að máli deildarstjóra þessar-
ar deildar, Tómas Árnason,
og spurði hann frétta, þar
sem um ár er liðið, síðan
gert var nýtt samkomulag
um framkvæmd varnarsamn-
ingsins í nokkrum atriðum.
Hvaða atriði voru það,
sem lím var sa?/iið?
Eins og getið var um í th-
kynningum frá utanríkisráöu
neytinu voru aðalatriði sam-
komulagsins þau, að takmark
aðar skyldu ferðir varnarliðs
manna út af samningssvæð-
unum, en því nafni nefnast
svæöi þau, sem varnarliðið
hefir fengið til afnota með
samningi. Þá skyldi hinu
bandariski aðalverktaki,
Metcalfe, Iiamilton, Smith,
Bech, hætta starfsemi sinni
hér á landi smátt og smátt.
Hægt skyldi nokkúð á fram
kvæmdum og íslandingar að
annast þær, ef þeú væru þess
megnugir. í því augnamið*
skyldi stofnað tU sérstakra
tæknilegra æfinganámskeiða
Þá skyldi girða af það svæði
á Keflavíkurflugvelli þar sem
tollfríðindi giltu, tU að auð-
velda allt tolleftirlit.
Það er allmikið skrifað wm
það í blöð stjórnara??dstöð-
wnnar, að Hamiltonfclagið
hafi sa??ikvæ77it samkomulag
•nu átt að fara fyrir sl. ára-
mót. Hvað getur þú upplýst
í því sa???bandi?
Um þetta atriöi. sagði utan
ríkisráðherra í ræðu, sem
hann flutti í útvarp, 26. maí
1954, að loknum samningum:
„Núverandi aðalverktaki
hættir starfsemi sinni hér á
landi. Samningar, sem gerð-
ir höfðu verið við þennan að-
TÓMAS ÁRNASON
deildarstjóri — skipulagð'i
framkvæmd varnarmálanna
að nýju.
alverktaka um tiltekin verk,
sem ekki eru hafin, verða
afturkallað'ir, og Iögð skal á-
herzla á, að útivinnu við þær
fra??zkvæmdir, sem aðalverk-
tak>?z?i byrjaði á sl. ár, verð*
að fulkí Ickið á þessu ári.“
Viö þetta samningsatriði
hefir verið staöið. Starfsemi
félagsins, sem annars var orö
ið mjög rótfast, er sífellt að
ðragast saman, hún er nú
raunverulega aðeins fólgin í
viðgerðum á vinnuvélum, sem
félagjð á að skila af sér í
góðu ástandi og vörzlu á
vörulagerum fyrir verkfræð-
ingadeild vanarliðsins.
Það er talað mikið um, að
Keflavíkurflugvöllur gleypi í
vaxandi mæli vinnuafl frá
aðalatvinnuvegum þjóðarinn-
ir, fiskveiðum og landbúnaði.
Hver?iig hefir þróun þessara
mála verið sl. ár?
Eitt allra þýðingarmesta á-
kvæði samninganna var að
haga þannig framkvæmdum,
að það truflaði sem mmnst
undirstöðuatvinnuvegi þjóð-
arinnar.
Um þetta tala tölurnar
sínu máli.
Á árinu 1954 munu að jafn
aði hafa verið 600 rnanns
færra, sem á einhvern hátt
unnu í sambandi við varnar-
liðið, heldur en árið 1953.
Ef borið er saman árið
1954 og það sem af er árinu
1955 veröur útkoman þessi:
Starfsmannafjöldi vegna
varnarliðsins:
13. jan. 1954
2362
28. febr. 1954
2407
31. marz 1954
2216
16. apríl 1954
2233
31. maí 1954
2313
13. jan. 1955
1713
28. febr. 1955
1720
31. marz 1955
1701
16. apríl 1955
1659
31. maí 1955
1873
Af þessu sést, aö síðan á
árinu 1953 hefi fækkaö fólki
við varnarliðsvinnu, sem svar
ar um 1000 manns, eða em-
urn þriöja hluta.
Það er taíað um a'S nýja verk
takafélagið Nello Feer standi
í samba??di við Metcalfe Ha??z
ilton. Hvað er satt í því?
Flugvallargerðin, sem eink
um er fólgin i naúðsynlegu
viðhaldi á flugbrautum, var
boðin út í Bandaríkjunum.
Nokkur verktakafélög buðu
í verkið og Nello Feer varð
hlutskarpast.
Metcalfe Hamilton bauð
alls ekki í þetta verk og er
allt annað félag, og ekkert
BJÖRN INGVARSSON
lögreglustjóri — kom á stór-
bættri íöggæzlu á varnar-
svæðinu.
HALLGRÍMUR DALBERG
formaður vinnumálanefndai.
— Nefndm leiðrétti 2 millj.
í vinnulaunum.
samband milli þess og Nellc
Teer.
Þjóðviljin?? hefir nýlega skrii
að um, að 300—400 manns
muni verða ráð?iir ttt Metcalfc.
Hanúlto?? til þess að vinna á
La??ganesi og í Aðalvík í sum
ar. Hvað er rétt í bessa?
Um þetta atriði segir svo :
tilkynningu frá utanríkisráðu
neytmu, dags. 4. jan. sl.
„Hamiltonfélagið hættir
allri útivinnu nema hvað ör-
fáir menn munu enn í byrj-
un næsta árs vinna að þvf
að ljúka fáeinum smáverk-
um. Auk þess mun lélagið
fram eftir næsta ári halda,
áfram eftirliti með verkum,
sem það hafði hafið fyrir
febrúar 1954, en sem fram-
kvæmd eru af íslenzkum verk:
tökum.
Hér er einkum um að ræðs,
radarstöðvar á Austur- og:
Vesturlandi. Einnig mun þa£:
halda áfram viðgerð vinnu-
véla, sem nú stendur yfir þar
til félagið hefir skilað öllum
tækjum í góðu ástandi.“
Blöð stjórnarandstöðunnai’
eru siflelt að klifn á bví, að
haldið hefir verið leyndu hvc
margir varnaidiðsmenn fá að
fara út á degi hverjum. Enr..
fremur að að sé lögbrot ac'
halda þessu leyndu. Hvaf'
segir þú um þetta at?ið>?
(Framh. á 6. síðu.V
Eðblega vaknar sú spurning
hvort ekki sé rétt að hefja
öðru sinni endurskoðun varn
arsamningsins. Hér skal lítil
lega drepið á fáein augljós
atrið’i, sem knýj;a' fast á um
endurbót.
Það bggur í augu?n uppi,
hve tdHfríðindi varnarliSs
man?ia, ei??kum varða?id>
munaSarvöru eru líkleg til
spillingar Margvísleg sam-
skipti hafa orðið við varnar
liðið vegna tóbaks og á-
fengiskaupa, sem annars
hefð'ii ekk* átt sér stað. Það
er alveg ástæðulaust aS
var?zariiðsme??n ??jóti toll-
fríðimSa á munuöarvörum.
Samkvæmt anda varnar-
sanmingsins var fyrst og
fremst átt v?ð tollfrelsi á
kapitalvörum og rekstrarvör-
um.
Sú krafa er eðlileg, aS
varnarliðið sjái varnarliðs-
mönnum gHtum íslenzkum
konam fyrir íbúðarhús??æði
i?ma?i varnarsvæðan??a eða
í gre??nd viö þaw.
Þannig er þessu fyrirkomið
í setuliðsbæjum erlendis.
Væri þessi leið farin mundi
rýmast nokkuð af húsnæð'i.
Eðhlegt er að setja varnar-
liðinu ströng skilyrði um rekst
ur útvarps og leggja blátt
bann við að nokkuð það efni
sé flutt. sem auki á kynni við
varnarliðið.
Sjálfsagt er aS fækka
verulega í vlarnajrliöfjvinn-
w??ni, svo eðlilegur atvhmw-
rekstur þjóðarmnar hafi
7?ægilegt vi?m?iafl. Það ley?i
ir sér ekk? aS íslenzka v»nnu
afliS er ódýrt á bandarísk-
a?i ???æ!ikvarða og því rík
tilhneyging ttt aS yfirborga
það og þó einkítm tæk?ii-
me??ntaða meim.
Um öll þessi atriði þarf ao
hefja samnmga v?ð Banda-
ríkjamenn og af geiinn
reynslu má vænta jákvæðra,
undhtekta.
Löng dvöl erlenc'B varnav
liðs er iítilli þjóð og fátækr '
nokkur þolraun, sem xon-
aradi tekst að standast. Eiv.
þó því aðeins aS fyllilega sc;
staðið í ístaðmu af hálfr
þjóða?innar. Forustnhlnt
verk Fra?nsóknarfIokksi??s íi
þessam efnwm hefir staðisi,
dóm og markar límirnar íi
vaimarmálun um íramvegis,
ef vel á að horfa. _ ,