Tíminn - 10.07.1955, Blaðsíða 3

£42. blaö.
TIMINN, sunnudaginn 10» júH 1955.
QuðrLL Þórðarsson:
Frá nálægari Au.siur[öndiLm
Múhameðstrúín, sameiginleg tunga og menningai-
arfur er Arabalöndunum hvöt til aukins samstarfs
í íöjndununi v^ð botn M£5-; vé'i^ssiíijiel fðEBra jjacimÍBS££arl#'?óða við Iioín Miðjarðapbafsms; 1 Guðna I,orðarsy?1. var 1
jarðarhafsins o? nálæ?ari ** . „ . : Jboðxð au.iur t.i Gnkkiands o3
Austuriöndum stóð vaggaiítg nálaegári Asislapiöffid. - Þ.«r sci3i aldmgar'ðnrmii Eðcn síoð a |^ra{a:t
þeirrar mcnningar, sem hvíti1
kjrnstofninn á gengi sitt,
bökfeiiEi síéráBHa er feiMían cfekl Itcls' hék, fecMesr K.óraRfmi. —
hajningju og óhamíngju að| Arafeafe íélílrnar cíg’ tr« þeirra á ASIafe ®g Múfeamc'S, scm var spá-
þakka. Þaðan lágu þciri " ’
frá átta öorum þjóðum í Evrápu j
menningarstraumar, rem
kenndu mönnum að glínia'
við síærð'fræði, náttáru-
fræði, félagsvísintii og listir
þúsundum ára áður en for-
feður norrænna matina yf-
irgáfu hella sína og hrattu
ao leggja sér hrábráðina til
munns.
Enn eru þessi vöggulönd
margra ólíkra menningar-
strauma vettvangur nýrrar ,
sögu, þar sem blóðið ólgar og
retínur stundum út í sand-
inn, þegar til vopnanna er
gripið. Það er einkennileg til
viljun að einmitt löndin við
botn Miðjarðarhafsins eru
nú á ný vettvangur mikilla
viðburða í alþjóöamáium. I
Afstaða þessara landa og
samskipti þeirra innbyrðís
og út á við verð'ur ekki skil-
in, nema menn hafi í liuga
sogu þeirra. Fólkið, sem
byggir þessi lönd hefir frá
þvi við fyrst höfum spurnir
af- búið á krossgötum. ólílcra
menningarstrauma, þar
sem austrið og vestrið mæt- !
ast. Þar renna saman í eina
e!fu ólík Iífssjónarmið ve t-
urlandabúans og austur- j
landabúans. En einmitt þess !
vegna eru lönd þcssi þýðing j
armikill tengiliður austúrs
og vesturs, bæði í landfræði
legu og menningarlegu íil-
liti.
Áður en rætt verður um
einstök lönd þar eystra, líís-
afkomu fólks og stjórnmál i
fáeinum greinum hér i blaö
inu, þykir rétt að gefa stutt
heildaryfirlit og segja ofur-
lítið frá því baksviði sögunn-
ar, sem segja má, að í mörg
um tilfellum sé tengt þeim
atburðum, sem nú gerast þar
eystrá og kunna að gerast í
náinni framtið.
Fyrsti bústaður manna.
óþarft er að fjölyrða um
hina elztu sögu Litlu-Asíu og
Egyptalands. Ef við höldum
okkur við bókstaf Bibliunn-
ar hefst frásögn hennar af
MiaSiar laaass.
S og- Aineríku. Þegar þeirri för;
| ’.auk í Istanbul notaoi l.ann þaS!
| tækifœri að vera konrinn svo j
j í langt austur til þess að heisn- j
■ |sækja n&lægari Austurlönd og|
j ÍEgyptaland, áður en "haldið var ;
I>að var ekki fyrr en á t.’m | jitciá» á icið aftur. Ér márgt fi-óðf
um síð.ustu heimsstyrj aldar, j |i®art að sjá í þessum iöndum ogij.
að
löndum
ur. Þá komu Bretar og i-raKK, |Ri.ki!la . B!þj5ðan,á!.
ai, sern reou þessum loncium j |um. Bú'tist hcr íyrsta greiutn, j
til loka s'ðustu heimsttyri -
aldar. Nú eru mörg sjálfstæð
ríki austur þar, sem öll eru
ung með nýleg landamæri,
svo ný að línurnar hafa ekki
ailsstaðar verið ákveðnar. —-
Þessi ungu riki sunnan cg
austan Tyrklands í Litlu-Asiu
cru Sýrland, Irak, Iran, Jór-
dan, Liban, Saudi Arabía,
I tsrael og syo Egyptaland, sem
þessum lötídum er tengt og
t-elst til hinna
Arabalanda.
í öilUm þessuni löndum er
IþjóGtuiigan arabíska, sem að
vísu er nokkuð breytileg frá
landi til lands, en þó ekki
meira en svo, að allar þess-
ar þjóðir, nema Iransbúar
skilja aúðveldlegá hvor aðra'i
| oins könar heiUlarkynnir.g „ ^
| i.cssnm lönduhi og þjóoum, cr j
j Islcnðingár vita almcniit iiltölu j
j lega iitið um. í næstu þremur I
| greinum verður sagt noklu'ð frá !
| stjórnraáiaástandi o~ líf srJ-1
| komu fól'is í þessujn liindum. <
Vestur-Evr.ópu .og að suira.
leyt’i eihnig laxxdfr3?ðilega
íarca cr' að segj.a um Grikk-
. j Is.nd, | gem stjórnmá.lalega cg
•/Civoiiuou | i^B^fýgéðilegá er alveg íxá-
! skil’ð Arabalötíúunum, há-
grönnum sírvum fyrir ' botni.
Hiðj.axðarhafsins.
Enda þótt Arabaríkin sév.
flest ung, sena sjálfstæð riki
og að ýmsu leyti ólik uni
stj órnarfyrirkomulag og . at-
og nota sama ritmálið. (Isra
el er vitanlega undanskilið,
eixda eru Gyðingar af allt
öðrum þjóöákvisti en Arab-
j arnir, eins og alkunna er).
vinnulíf, eiga þau sameis;.ln-
lega sérstæða pg merka. menn
ingix, sei,n stendur. á gömlum
merg.
I öllum Arabaríkjunum ex
Arabískur hj.aiömaöiu' e.r sannur fulltrúi kyn tofns síns.
fyrsta lífi rnanna í aldingarð
inurn Eden. Talið er að sú frá
sög.n h.i’xnar lxelgu bókar eigi
við landsvæðjð á bökkum
störánna Efrat og Tigres í
hinixi fornu Mesppotamíu. Nú
teht Ed.en til íraks 'og hin
héíga bók, sem geymir frá-
sognina um fy.rstu heim-
kyiiíxi maiinkyhsins’, er ekki
leixgur helg í landinu því.
Þar trú.a mexxn nú á aðra
spámenn, Ailah og Múham-
eð, spámann hans, cg lesa
Kóraniixn í sta.ð Biblíunnar.
Og þn.r er ekki minnst á ald
Kort af löndunum við botn Miöjarðarhafsins, sem um cr
rætt í greinimxi.
ingaröinn Eden eoa Adam og
Evu.
Á þessu laxxdsvæði stóðu
voldug riki Babvloníu og
Asserymanna. Þaðan er tal-
ið að Gyðingar hafi íagt xrpp
í sitt langa og stranga eyði-
merkurferðalag í fylgd með
Móses til landsins helga.
Um langt tínxabil rlktu
hinir voidugu Faróar í Egyp.ta j
landi yfir landssvæð'unum
við botix Miðjaroarhafsinc cg
Asíu .
Frá ströndunum við Mið-
'jarðarhafsbotn lögðu hinar
fyrstu rnikl.u siglingarþjóðir
iögunnar út á höfin. Fönikiu
xxenn bjuggu þar sem xxú
stendur lýðveldið Liban,
Jordan og Israel áður en
Palestina var þurrkuð út af
landakortinu fyrir fáunx ‘ár
unx, eiixs og til þess að' minna
okkur á, að enn gerist sag-
an á .strönd hinna fyrstu
sæíarenda. og að yngri lönd
og i’íki er þeirra týnast og
tiiheyra blöðum sögunnar
það sem eítir er.
Ifvcrt stórveldið cffcir annað.
Þegar Grikkir urðu stór-
vel.di brutu þeir Persa á bak
aftur og, Alexander nxikli }
lagði lendur allra þessara!
teörnlu menniixgarríkja undir ’
sig. í slóö hans konxu síðar’
Rómverjar. SíÖar skullu
s.traumar lxiixnar öfl.ugu trú-
arhreyíingar Múhameðs yfir j
þessi löxxd og ráffia þeirrar
tr.úar meixix enxx þaixix dag i
dag yfir fæöingarstað og
gröf frelsaraxxs, eí uixdaix eru
fckiiin tíixxabil krossfara og
brezkra yfirráða á síöustu
áratuguixi.
Tyrkland telzt til Múham; Múhameðstrú yfirgxxæíandL
j eðstrúarlahda, þvi yfir 90 exxda þó kristið íólk sé ’oúseti
í þessunx löndum, einkaixlega
landiixu helga, Jórdan. Yfir
leitt eru Múhameðstrúar-
íxxenxx sanngjarixari gagnvarí
öðrum trúarbrögðum, en
kristnir nxenn vilja oft vera
láta. H-ins vegar taka þeir
allra nxanna harðast á hv'ers
konar lítilsvirðingu, senx trú
arbrögðunx þeirra er sýnd aí
fólki, seixx játar önnur trúar-
brögö. Múhameðstrúarmexxn
(Framhaid af 3. síðui.
hundraðshlutar þjóðarinnar
ijáta MúlxameöEtrú. En tuxxga
þeirra er frá’orugðin arab-
ísku og stjórnarfarslegar
breytingar varöandi trúar-
brögð hafa verið geröar þar
í laixdi og tumar róttækar.
Vegna bessa og annarrar sér
stöðu verður Tyrkland ekki
talið í flokki níeð hinum eig
inl'evu Arabalöndunx.
Tyrkland hefir stjórnmála-
lega samstöðu með löxxdum
Ævintýri olíunnar hefir truflað lif eyðimerkurbúans, en ekljd-
fengið hann til að snúa frá gömlum siðum eöa gleyma Allatl