Tíminn - 28.09.1955, Blaðsíða 4

«
TÍMINN, miSivkudaginn 28. september 1955.
I minningu Fljotstungubænda
JúlímánuSur er talinn allra
mánaða beztur á íslandi. í
sveit og við sjó eru störf stund
uð af kappi, enda er þá aðal
bjargræðistími ársins. En þeir
sem starfa sinna vegna geta
slakað á, lyfta sér upp og
ferðast um byggðir og óbyggð
ir, því að sjaldan er indælla
en þá að dveljast við ættjarð
arskaut. Jafnvel í sveitum
lyfta menn sér upp milli vor-
og heyanna og fara lengri
eða skemmri skemmtiferðir.
Og þótt ekki sé um slíkar ferð
ir að ræða, þá eru sum vor-
störf svo skemmtileg tilbreyt
ing að nálgast sumarleyfis-
ferð. Grasaferðir eru nú að
mestu afteknar, en enn er
fénaður rekinn til fjalla og
veiði sótt í heiðavötn. Við
álftavatnið verður júlínóttin
yndisrík eftir blessaðan sum-
ardag.
Örn Arnarson hefir fyrir
margra munn mælt, er hann
kveður:
Eg nýt hins ljósa, langa dags
á leig um eyðifjöll,
um hrjósturmela, hraun og
urð.
Þar hverfa spor mín öll.
Við heiðalandsins helgiró,
mig hrifning grípur sterk.
Hér brýtur ekkert borðorð
Guðs,
hér bletta ei mannaverk.
Að þessu sinni hefir júlí-
mánuður brugðist um vestan
og sunnanvert landið. En í
öðrum héruðum hefir hann
reynst þeim mun betri. Skal
ekki um það sakast, heldur
glaðst, með þeim, er hafa
ríkulega notið blíðu hans og
yls.
Laugardaginn 9. júlí lögðu
bændurnir í Fljótstungu í
Hvítársíðu, þeir Bergþór Jóns
son og Hjörtur R. Jóhanns-
son, upp i veiðiför á heiðar
fram. Var förinni heitið að
Úifsvatni, en það vatn hefir
verið veiðisvæði Fljótstungu
bænda árum saman. Hafði
Bergþór bóndi sótt þangað
til veiða hvert ár. Mikil önn
liafði ríkt í Fljótstungu í vor,
sem nánar verður skýrt frá
siðar. Var því hugsað gott til
þessarar farar sem hollrar til
breytingar. Þeir tengdafeðg-
arnir hverfa inn á heiðina.
Veður er ekki gott og hvessir
oft skyndilega með skúrum.
Jafnan ber til hverrar sögu
nokkuð. Og áður lengra er
inn til að fylgja til grafar
þessara tveggja manna til
glöggvunar þeim, er ekki til
þekkja.
Bergþór Jónsson var fædd-
rir að Fljótstungu hinn 8.
okt. 1887. Voru foreldrar hans
þau kunnu hjón Jón Pálsson
og Guðrún Pétursdóttir, er
þar bjuggu lengi. Bergþór
ólst upp í föðurgarði í hópi
kærra systkina. Festi hann
slíka tryggð við byggð og ból,
að hann hvarf þaðan aldrei
nema skamma stund í einu,
svo sem er hann stundaði
nám i Hvítárbakkaskóla. Ár-
ið 1919 kvæntist hann Krist-
ínu Pálsdóttur á Bjarnastöð
um, h'nni ágætustu konu.
Hófu þau búskap í Fljóts-
tungu og bjuggu þar alla tíð.
Þau hjón héldu jörð sína með
prýði. Hús voru reist og jörð
grædd. Eiessaðist bú þeirra
svo, að þau voru þess umkom
3n að veit? hina beztu forsjá
og menntun börnum sínum
iSjö, er öll lifa. Heimilisbrag-
Hjörtur R. Jóhannsson
ur var allur ljúfur, svo að að-
komumönnum fannst þar
gott að vera, enda ríkti þar
gestrisni mikil að borgfirzk-
um sið.
Bergþór var gæfumaður.
Hann eignaðist ágæta konu
og góð börn. Hann fékk að
dvelja í kærum átthögum
alla ævi og undi þar við glað-
an og góðan hag. Á síðkastið
kenndi hann nokkurs las-
leika, enda orðinn vinnulú-
inn. Var þeim hjónum því
kært að geta afhent hluta
jarðarinnar nú í vor efnileg-
um tengdasyni og kærri dótt
ur. Gátu nú eldri hjónin
horft fram til næðisrikari
daga. Urðu þeir tegndafeðg-
arnir með hverjum degi sam
rýmdari. Virtist nú sönn
gæfusól brosa við Fljótstungu
er mundi efla unað, og gleði
í gerði um komandi ár. Ber
nú söguna að hinum yngra
manni Hirti R. Jóhannssyni.
Hjörtur R. Jóhannsson var
fæddur að Arnarstapa í
Breiðuvík hinn 21. sept. 1926.
Voru foreldrar hans hjónin
Jóhann Jóhannsson og Marta
Hjartardóttir. Á tólfta ári
missti Þann móður sína og
íluttist þá að Syðri-Tungu í
sama hreppi td hjónanna
Emars Magnússonar og Guð
rúnar Andrésdóttur. Reynd-
ust þau hjón Hirti hið bezta
en hjá þeim dvaldist hann
um árabil. Hjörtur átti og á
bak að sjá nokkrum syst-
kina sinna. Var honum ekki
sízt mikill harmur að missi
Trausta bróður síns, 8 ára
gamals, er fórst með vél-
bátnum Hilmi á leið frá
Reykjavík til Arnarstapa svo
sem minnugt er. Þessi reynsla
hafði djúp áhrif á næman
hug Hjartar. Átti hann
sterka trú á æðra líf og á ná
vist látinna ástvina. Hjörtur
var óvenju hjartahlýr mað-
ur og hughreinn, enda hverj
um manni kær, er þekkti
hann. Eg hefi ekki laðast
meir að öðrum manni við
fyrstu sýn.
Hinn 3. maí síðastliðinn
gekk Hjörtnr að eiga heitmey
sína Ingibjörgu Bergþórsdótt
ur. Var giftingardagurinn sá
sami og fyrri ættliða í Fljóts
tungu. Það var bjart og hlýtt
í Fljótstungu þann dag. Tók
ust miklar tryggðir með Hirti
og hinu nýja vandafólki
hans. Má segja, að með þeim
væri einn hugur hverjum
degi meir, er leið.
Ungu hjónin hófu svo bú-
ss.ap í vor. Var þegar ráðist í
framkvæmdir. Gekk Hjörtur
þar ötullega að verki, enda
dugmikill og starfsfús. Stóðu
J ..J
Bergpór Jónsson
þessar framkvæmdir sem
hæst, er skyndilega dró fyrir
sól.
Þeir tengdafeðgar koniu
ekki heim á tilteknum tíma.
Þótti því brátt sýnt, að slys
hefði orðið. Leit var haíin.
Ai'ir brugðust drengilega víð
er að-máttu fara Við hin bið
um átekta gripin ósegjanlegri
scrg og samúö með aðstand-
ennum.
Eg hafði verið beðinn að
koma að Fljótstungu þann
13. júlí til að skíra litla dreng
inn ungu hjónanna. Frú
Kristín varð sjötug þann dag.
Þag átti að vera gleðidagur.
Auðvitað fór ég, þótt ég vissi
nú, að ekki yrði skírt. Leit
stóð yfir. Enn hafði hún ekki
borið árangur.
Oft hafði ég komið að
Fljótstungu um liðin 25 ár.
Haustið 1930 kom ég þar
fyrst. Þá skívði ég Ingibjörgu
yngsta barn þeirra Bergþórs
og Krtstínar. Oft hafði ég
komið þar síðan. Og ætíð
haíði húsbóncíinn komið á
móti mér og tekið mér opn-
um örmum. Nú var hann horf
inn og elskulegi ungi brúð-
guminn frá í vor líka. Skjótt
hafði sól brugðið sumri.
Eg er ekki karlmenni, enda
áttí ég erfitt með að stilla
harm minn, er ég nú gekk að
dyrum í Fljótstungu. En þeg-
ar inn var komið, varð allt
betra. Rósemi og styrkur
syrgjendanna veitti mér
kraft. Yfir mæðgunum hvíldi
göfgi mikillar sorgar, sem bor
in var uppi af sterkri skap-
gerð og mikilli trú. Eg sem
ætlað'i að hugga, hlaut sjálf
ur styrk. Eftir stundardvöl
hélt ég heim auðugri en áður
af reynslu og trú.
Næsta dag, 14. júlí, fréttist
að lík tengdafeðganna hefðu
fundizt og verið flutt til
byggða. Þann dag bar Jóhann
föður Hjartar heitins að garði
hjá mér. Helfregnin hafði
borizt honum tveim dögum
fyrr. Og nú var hann kom-
haldið, skal litið yfir æviskeið
eina syninum, sem hann átti
eftir. Engum dylst að byrðin
er þung. En hún er borin af
hugsterkum manni, sem þeg
ar hefir vikizt undir hana án
mögiunar. Áður var það eigin
konan og þrjú börn. Nú er
það Hjörtur, efnisdrengurinn
sem er horfinn.
En ættir þú að aftni Krists
að vera,
þú átt um daginn drossinn
hans að bera.
Þannig er trú þessa lífs-
reynda manns. Karlmennska
og guðstraust gefa þessum
erfiðismanni allt um allt sól
arsýn.
219j;blað.
Sérfræðingur í atvinnu-
sjúkdómum staddur Eiér
Flyííir fyrirlesíur um orsakir síarfsþreytu
Um þessar mundir er staddur hér á lantíi norskúr sérfræð
ingur í atvinnusjúkdómum, dr. Henrik Seyffarth að nafni.
Er hann á leið til Bandaríkjanna, en bauð Læknafélagi
Reykjavíkur að koma hér við í leiðinni, og halda hér fyrir-
lestra um atvinnusjúkdóma, aðallega vöðvaþreytu. í fyrra-
kvöld hélt hann svo fyrirlestur fyrir Læknafélagið, en í gær
kvöldi annan fyrirlestur í Tjarnarbíói, og nefndi hann þann
fyrirlestur: Orsakir starfsþreytu og atvinnusjúkdómar.
Þann fyrirlestur flytur
hann á vegum fræðslumála-
stjóra, Fél. ísl. iðnrekenda,
Landssamb. iðnaðarmanna,
Vinnumálasamb. samvinnu
félaga, Vinnuveitendasamb.
ísiands, Iðnsveinaráðs A.S.Í.,
Iðju, fél. verksmiðjufólks,
Iðnaðarmálast. íslands, Trygg
ingarst. ríkisins, Öryggiseftir
lits ríkisins og Alþýðusamb.
íslands.
80010 á fyrirlesturinn.
Ekki verður almenningi
seldur aðgangur að fyrirlestr
inum, heldur verður boðið á
hann því fólki, sem ofan-
greindar stofnanir ákveða.
Seyffarth mun á þessum fyr
irlestri ræða málin frá al-
mennu sjónarmiði og skýra
frá á hvern hátt sé helzt að
íyrirbyggja atvinnusjúkdóma
Hann mun sýna skuggamynd
ir máli sínu til skýringar.
Einnig hefir hann boðizt til
að koma hér á vinnustað, at
huga vinnuaðferðir fólks og
leiðbeina, svo og að hafa tal
af íþróttakennurum og skóla
kennurum um þessi mál.
Nrraðsyn að kwnna að
hvílusí.
Seyffarth hefir lagt sér-
staka stund á að rannsaka or
sakir starfssjúkdóma og
taugaveiklunar, og m. a. ritað
bók um það mál, er nefnd er
„Slap af og bli frisk,“ og hefir
hún komið út í þrem útgáf-
um í Noregi, en auk þess ver
ið þýdd á dönsku, sænsku og
finnsku. Fréttamenn áttu tal
við dr. Seyffarth í gær, og
komst hann m. a. svo að orði,
að núi, á öld tækninnar, væri
mönnum meiri nauðsyn en
nokkru stani fyrr að læra rétt
ar vinnuaðferðir, og einnig að
• KramnaiO ft b siftu •
Ib Schönberg Iátinn
S. 1. föstudagskvöld íézt einn
fjölhæfasti leikari Danú, Ib
Schönberg, 52 ára ,að aldri.
Hann hefir um lang£ skeið
verið þekktasti og.iún .efa
skemmtilegasfi gamaniéikari
Dana, og fýrir nokkrum ár-
um vann hann sér glæsileg-
an orðstýr sem skapgérðar-
leikari. íslenzkum kvikmynda
húsagestum verður , hann
minnisstæður. í hlutverki of-
drykkjumannsins í kvikmynd
inni „Hótel Paradís."
Það er 16. júlí. í Fljóts-
tungu er húskveðjustund. —
Fyrst skírði ég litla drenginn.
Hann heitir Hjörtur Bergþór.
Hann er ljós á heimilinu í
allri sorginni. Það er haldið
að Gilsbakka. Kisturnar eru
bornar í kirkju. Bjarni organ
leikari á Skáney leikur á með
an á orgel kirkjunnar, af mik
illi smekkvísi lagið: Þú blá-
fjallageymur með heiðjökla
hring. Ekkert átti betur við
á þessari stund. Við kveðj-
umst og höldum hvert til síns
heima.
Útför Fljótstungubænda
fór fram 18. júlí. Fjölmenni
var afar mikið sem vænta
mátti. Menn þráðu að fylla
samúðarhópinn. Sorgin gerir
okkur samrýmdari og kallar
fram hið bezta, sem með okk
ur býr. Það er hennar bless-
un. Slík sorg er hinn mikli
friðþægjari mannlegs lífs.
Náð Guðs og elska mann-
anna mætast. Himinn og jörð
Hálendi íslands býr yfir
miklum töfrum, þeir, sem því
verða handgengnir, leita
þangað hugfúsir hvenær
sem færi gefst. Bergþór í
Fljótstungu hafði gist heið-
ernar ár hvert síðastliðin 55
ár. Sótt þangað björg í bú og
notið ríkulegs unaðar 1 helgi
ró óbyggðáhna. Enn var hann
kominn á gamalkunar síóöir
á bökkum Álftavatnsins
bjarta. Að þessu sinni átti
hann ekki afturkvæmÚ Bát-
urinn litli á Úlfsvatni reynd-
ist ekki nægilega tráustur í
misvindum og öiduróti eins
júlidags. Því eigunm viö á
baki að sjá tveim ágæt»s-
mönnum og sár harmur er
kveðinn að eftirlifendum. En
yfir djúpi örlágánna hvelfist
himinn Guðs, tákn um opinn
náðarfaðm hans og eisku. Og
þá minnist ég atbúrðaT, er
gerðist fyrir meira en 19 öld
um. Lærisveinar Jesú höfðu
að boði hans lagt út á vatnið,
en þar greip öldurótið bátinn
svo að hann lá undir áföll-
um. Þá kom'Jesús til þeirra
gangandi á vatninu. Veðrinu
lægði og allt varð kyrrt. Og
sökkvandi lærisveinum sinum
rétti hann hönd — og hreif
hann úr greipum djúpsins.
Að boði drottins erum við
öll á ferð um ólgusjó jarð-
nesks iifs. Við erum á leið til
landsins fyrir handan. Kær-
leiksvilji Guðs ætlar okkur
öllum að ná því landi að lok
um. Og ef við ætlúm að
sökkva kemur Jesú og leiðir
ckkur að landi.
Eg veit að vinum mínum,
F;jótstungubændum,. var 'xétt
þessi hönd úti á Úlfsvatni. Eg
veit að hún leiddi þá að landi.
Einar Guðiiásön.