Tíminn - 06.09.1956, Page 8

s
T í M I N N, fimmtudaginn 6. septomber 1956.
SOnUatldDGDdDDnanöDoODnDDcUDDaDaDaDoDDDoDDOoOpDDQ
hættiri
*■ - • □ *
,r. ;: \ □
□°d
OÚDDDOGODQDr
Sextug: Fríi Jakobína Ásgeis
Fyrir réttum 24 árum síðan sat
<:g fund Framsóknarfélags Reykja-
r'fkur í iraupþingssalnum. Þar var
margt n,- nna, sem ég þekkti þá
ekki, ei. hjón ein á fundinum
’.'öktu s staklega athygli mína.
Fkki va; i að fyrir það, að þau létu
mikið á spr bera, heldur hitt,
hversu giæsileg þau voru bæði tvö
og gpðmannleg. Þetta voru þau
írú,.Jako; ína Ásgeirsdóttir og Guð-
aiiundur Helgason byggingameist-
pri. Síðar kynntist ég þeim iijón-
i'm vel og lengi og eru það ánægju
3 ;-gar endurminningar.
Og nú er frú Jakobína sextug í
<bg.
Þessi þróttmikla, glaða og giæsi-
3ega kona verður flestum minnis-
stæð, sem henni hafa kynnst. Bjart
}' nín og áhuginn er henni í blóð
1 orij3iv;.o,g er hinn sami, hvort sem
3 ■únr stjórnar stóru heimili eða
rtarfar að landsmálum. Það er
t ima hvort slétt er undir fæti eða
< rðugir hjallar upp að sækja, alit-
ct er ánægjulegt og eftirsóknar-
vedfe að vera í fylgd hennar og eiga
með henni samstarf. Hún gerir
;• ára glaða og sterka eins og hún
tr sjálf.
Fjöllíri í Ketildölum í Arnarfirði
oru stórbrotin og fögur. í faðmi
] ssara fjalla er frú Jakobína alin
n ;;p. Hún hefir í æsku andað að sér,
trausti þeirra, tign og þrótti og
]; ;im áhrifum hefir hún ekki glat-
íttð.ilði hún naut jafnframt dalasæl-
imnar í skjóli þessara fjalla, hlýj-
i mar eg grózkunnar í Feigsdal og
í •láhftfel:' Byggðin hefir skapað frú
Jekobínu í sinni eigin mynd.
HlliiiiíRÖStvindar lífsins hafa þó ekki
, .„.í Vieftt.fram hjá frú Jakobínu frem-
, ii! - '■ eii 'siimum öðrum. Sú saga, þess
; ar sextugu ekkju, verður ekki
:4ÍÖ|h|r., en vinir hennar vita
3 |É|lú|ÍÍæsilega hún stýrði þá fari
í Sd úínar öldur.
Margir eiga stóran vinahóp á
f vtugsafmælinu. En ætli að marg-
,|v^ig^; hann stærri en frú Jakob-
í t? Væru þeir allir saman komn-
s;, .bjávhénni í dag, sem hún hefir
3 :t hjálparhönd eða greitt fyrir
o2nn bða annan hátt, yrði þröngt
í Laugavegi 69. Hvað þá um alla
; ra, sem bera til hennar hlýjan
v narhug vegna góðrar kynningar
i u ár og áratugi?
Sn frú Jakobína er ekki nema
f xtug og við vinir hennar vonum
; i við eigum eftir margar ánægju-
3 gar stundir með henni, bjartar
< v.hlýjar eins og á undanförnum
1 áúm. Og um leið og við þökk-
i íiii-heani liðna tíma, óskum við
3 mii Wllrar blessunar um ókomin
; . — S. E.
Eitt af því fyrsta, sem ég áttaði
] ig á í gær, þegar ég kom heim
, tir.njJfSkurra vikna fjarveru, var
] ð að'Jákobína Ásgeirsdóttir, vin-
■ i .ina mxn, ætti 60 ára afmæli þann
( þ. m.
Ég hefi þekkt Jakobínu í fjölda
í a og man satt að segja ekki hve-
nær kunningsskapur okkar tókst
fyrir alvöru, en veit þó, að hann
óx smátt og smátt í gegnum störf
okkar og sameiginlegum áhuga-
málum.
Jakobína er Vestfirðingur að upp
runa, fædd og uppalin í Dýrafirði
og hún er tengd þeirri sveit svo
sterkum böndum, að fátítt er. Það
eru ekki bara æskustöðvarnar og
minningarnar, sem er henni dýr-
mætt, heldur fólkið, sem hún
þekkir og sem hún hefir átt að
vinum gegnum árin. Jakobína Ás-
geirsdóttir er nefnilega ein af
þeim, sem aldréi slítur tryggð við
menn eða málefni, sem hún hefir
tekið ástfóstri við og hún er svo
hlý og elskuleg að hún eignast alls
staðar og alllaf vini. Fólkið, sem
ólst upp með henni í æskustöðvun-
um cru elztu vinirnir, en hún á
líka nýrri vini þar vestra og liér í
Reykjavík heíir hún eignast fjölda
vina, sem rneta mannkosti lxennar
að verðleikurp.;,
Eltt af því,'' sem tengir okkur
saman, er þaö, að við vorum báðar
meðal stofnenda að Félági Fram-
sóknarkyenna og höfum starfað
þar saman frá upphaíi. Starfið í
því félagi 'og flokksstarfið liér 1
bænum er citt af því, sem Jakob-
ína héfir tékið trýggð við og þar
er hún jafnan viðbúin tií að leggja
hörid að verki. Mér er líka nær að
halda að fáir dagar líði svo, að
Jakobína leggi ekki inn einhvers
staðar orð fyrir Framsóknarflokk-
inn og stofnun hans, því þannig er
hún: Allt af með af lífi og sál.
Ég vil nú nota þetta tækifæri
til þessy Jyrir mína hönd og fyrir
félag okkár, að þakka Jakobínu
fyrir vináttuna og starfið á undan-
förnum árum og flytja henni hug-
heilar árnaðaróskir með von um
að henni megi endast líf og heilsa
til þess að hún geti lengi ennþá
mætt vinunum með glaðlega bros-
inu sínu, sem yljar okkur öllum
og unnið að þeim málum, sem
eiga hug hennar.
5. geptember 1956,
Ranaveig Þorsteinsdóttir.
^Jtt ræ
lír
JOHANNES JOHANNESSON:
Á H Ó L 1
FÝRÍR OG UM síðustu alda-
] lót var ailfjölmennur starfsmanna
] pur, ni(.:ðal íbúa þeirrar sveitar,
] r sem é£ er kunnugastur, sem nú
< að mesi''- að öllu horfinn. Þetta
; ;ru vinn mennirnir, sem fóru á
] ; Ili góði,ændanna og voru ýmist
< ; t og eí !; ár í stað eða lengi í
mu visii mi. En hvar sem þeir
' ;í:u, þá ; lgdu þeim nokkrar
1 iudur, söm fóðraðar voru upp í
1 uþ þei;: , stundum reiðhestar,
: m hluí; igándi heyjaði þá fyrir
; sunnudö. um um sláttinn. Þeir,
: .n þessa s'.ctt skipuðu í Mývatns
t «eit eru 'i íiestir horfnir, þó verð
i r eins þeirra getið hér og kallað-
i:r síðasti fr.lltrúi þessarar stéttar.
JÓHANNES Jóhannesson er
i nddur 1 Skógarseli í Reykjadal 13.
juarz 1876,< og. varð því áttíæður
Gítíis XLOö.?j ,68 iu/ncfgj
á síðastliðnum vetri. Bjuggu for-
eldrar hans, Jóhannes og Guð-
björg þar við lítil efni. Varð faðir
hans skammlifur en móðir hans
bjó þar lengi og varð þrígift. IRpn
ólst upp ,hjá móður. sinni en fór
:o/i'l6§3oS k .Iqq’J g I
þó fljótlega að fara að heiman, og
árið 1889 kemur hann sem létta-
drengur, 13 ára frá Hallbjarnar-
stöðum í Reykjadal að Litluströnd
í Mývatngsveit til Jóns Stefánsson-
ar hreppstjóra (Þorgils gjallanda).
Þaðan í frá átti hann heima í Mý-
vatnssveit til ársins 1949 að hann
flytur til Húsavíkur, nema hvað
hann flytur þrisvar burtu en kem
ur aftur næsta ár. Hjá Jóni Stcfán
syni var han sín unglingsár og tók
þar út þroska sinn og varð á því
skeiði fyrir miklum áhrifum af
húsbónda sínum, sem hann kallaði
ætíð fóstra sinn, og býr að þeim
enn í dag.
Á bezta aldursskeiði sínu var
hann alltaf vinnumaður, átti kind
ur á fóðri og oftast reiðhest, sem
hann hafði mikið yndi af. Hann
var á þeim árum hjá mörgum
bændum og kynntist mörgum bú-
skaparaðferðum. Hann var afrennd
ur maður að afli og vinnuþreki.
Hinn bezti heyskaparmaður á
þeirra tíma vísu, skepnuhirðir með
ágætum og hirti allt sem húsbænd-
urnir áttu, sem hann ætti það sjálf
ur. Jóhannes var glímumaður mik-
ill og samkvæmismaður, söng og
kvað til skemmtunar, og hermdi
eftir hverju kvikindi, og það svo
vel að hann gabbaði forustukindur
og hunda, sem engum fylgdu nema
sínum eigin húsbónda. Voru þar
á ferðinni leikax-arhæfileikar, sem
nútíminn hefði getað gert eitthvað
úr fyrir alþjóð.
Á FULLORÐINSÁRUM nam
hann að nokkru bæði skósmíði og
söðlasmíði og stundaði það hand-
verk liér í sveit til mikilla þæg-
inda, þangað til hann fór að bila
í höndum, svo að hann missti þann
næmleika, sem þarf til að halda á
nál.
Á efri árum sínum var Jóhannes
hér og þar i húsmennsku, ög átti
alltaf nokkuí’ár kindur, og stund-
um hest. Nutu þessar kindur beztu
umönnunar og mintist hann ætíð á
því sviði fóstra síns Þorgils gjall-
anda.
Síðustu árin hefir hann átt heima
hjá bróðurdóttur sinni Magneu Sig
urðardóttur húsfrej'ju á Hóli í
Kinn. Enn á ofanverðum áttræðis-
aldri, byggði hann sér lítið fjár-
hús og hirðir þar nokkrar kindur
með sinni gömlu vandvirkni. Þær
borga honum svo fyrirhöfnina með
góðu útliti og afbragðs afurðum.
Jóhannes hafði fyrir löngu ætlað
sér að bjóoa vinum sínum heim,
þegar hann yrði áttatíu ára. En
svo vill stundum fara hér í Suður-
Þingeyjarsýslu, að samgöngur eru
óhægar um hávetur. Hann tók því
ráð í tíma og boðaði vini sína og
frændur saman að Hóli 28. ágúst
1955. Bauð hann mörgu fólki og
gat það ekki allt komið, því það var
fleira af eldri kynslóðinni. Kom
þó þar saman um 80 manns úr sjö
hreppum og tveim kaupstöðum og
álti þar góða stund við afbragðs-
veitingar og upprifjuðu góðar end-
urminningar. Allir voru honum
þakklátir fyrir þessa stund og góða
viðkynningu og vináttu. Hefi ég
verið beðinn að flytja honum þakk-
ir ýmissa þeirra, sem þar voru,
og ekki síður frá þeim, sem boðnir
voru og ekki komust.
Pétur Jónsson
Reynistað.
Vöruverð í Reykja-
vík 1. september
Hæsta og lægsta smásöluverð
ýmissa vörutegunda í nokkrum
sniásöluverzlunum í Reykjavík
reyndist vera 1. þ. m. sem hér
segir:
Rúgmjöl pr. kg. 2.40 2.55
Hveiti........... 2.75 3.30
Haframjöl . .---- 3.30 3.85
Hrísgrjón ..----- 4.90 6.20
Sagógrjón ..------- 4.80 5.85
Hrísmjöl ..------ 4,60 6.10
Kartöflumjöl — — 4.65 5.15
Baunir ....------- 5.70 6.10
Export ....-------21.00 22.00
Suðusúkkul.-------76.00 79.80
Molasykur ..------- 4.90 5.80
Strásykur ..------- 3.60 3.85
Rúsínur ..--------16.00 23.20
Sítrónur ..-------18.00 20.00
Te y8 lbs pk .... 3.65 6.00
Kakó J/4 lbs ds. .. 9.50 13.75
Sveskjur 70.80. 23.30 27.80
Þvottae. 350 gr. útl. 6.45 7.24
Þvottae 250 gr. innl. 3.00 3.85
Á eftirtöldum vörum er sama
verð í öllum verzlunum:
Kaffi brent og malað 44.00 pr. kg.
Mismunur sá er fram kemur á
hæsta og lægsta smásöluveröi get-
ur m. a. skapast vegna tegunda-
mismunar og mismuna innkaupa.
Skrifstofan mun ekki gefa nein-
ar upplýsingar um nöfn einstakra
verzlana í sambandi við framan-
greindar athuganir.
Porkkala
Efnahagsmál
(Framhald ar 5. síöu)
leg fai’mskip, framboð hverfandi
lítið og verðið hátt. Talið er, að
hið háa verð, sem nú gildir, muni |
haldast óbreytt um langan tíma, I
a. m. k. ekki fara lækkandi. Norð- j
menn hafa þó selt allmörg tank- j
skip að undanföi-nu. Norska stjórn j
in hafði forgöngu um samninga!
um mikíá nýsmíði, og þurfa út-!
gerðai’fyrirtækin að leggja fram
mikið fé til að ná í þau skip og
'hafa þá gripið til þess að selja
I nokkur af minrii skipunum, þótt
nýleg hafi verið. En að öðru
leyti hefir sáralítið framboð verið
á tankskipum nú um sinn, segir
blaðið.
S. A. S.
(Framhald af 7. síðu).
nú í örum vexti og lcrafa þess var
sú, að SAS viki af áhrfiasvæði þess
í Þýzkalandi. Hér var um óhemju
yeigamikið atriði að ræða fyrir
SAS og þótt það hafi beðið vei’u-
legan hnekki virðist þó álit blaða,
sem borizt hafa frá Danmörku, yfir
leitt, að fótunum hafi ekki verið
kippt undan starfsgrundvelli þess.
— Hitt má minna á í þessu sam-
bandi, að SAS beitti svipuðum
brögðum gagnvart íslenzka ílugfé-
laginu Loftleiðir í fyrra og þýzka
flugfélagið gegn SAS nú.
Leikhúsmái
Rússar vilja ólmir
íæra af Baudarikja-
mönnum
New York, 4. sept. — Einn af
fréttariturum New York Times
skrifar í dag, að svo virðist, sem
rússneskir sérfræðingar vinni nú
af miklu kappi að því að kynnast
tækniskipulagi Bandaríkjanna í
iðnaði og framleiðslu yfirleitt. Sam
tímis hafi verið hafin áróður fyrir
hagnýtingu þessara upplýsinga í
opinberum málgögnum Sovétríkj-
anna. Segir m. a. að meginþorri
verkamanna í Bandarikjunum búi
við mjög góð kjör, eigi eigin hús
og bifreið. Rússar hyggjast nú
bæta sér upp einangrun þá, sem
ríkti í Rússlandi á síðari árum
Stalíns.
(Frambald af 4. síðu) ,
ins, innblásinn bæði í uppistöðu
og viðræðum, formið er við-
kvæmt og málið skáldlegt. En
leikritið skortir takmörk frá sjón
armiði leikhússins. Eðli leikrits-
ins er ekki nógu lifandi og ekki
sannfærandi. Þess vegna hættir
mönnum nokkuð til að taka fyrst
eftir göllum leikritsins frá höf-
(Framhald af 6. síðu)
inki Erik Juranto féklc ég leyfið
strax. Af eiriskærri heppnx hitti
ég á bílstjóra sem talaði sænsku
og þar að auki var hann nauða-
kunnugur á Porkkalasvæðinu áð-
ur en það var hernmnið. Við landa
rnærin vorum við stöðvaðir af her
mönnurn, en vegabréfið dugði vel.
Strax við mörkiri ■!— við lands-
svæði, sem staðið hafði óhreyft í
11 ár — voru akrarnir vaxnir villi-
gróði’i og öll hús í niðurníðslu og
ómáluð.
Nítjándualdarúfgerð
Á efri lilutá skagans voru eng-
ar nýbyggingar eftir setuliðið, nær
sjónum voru timburbraggar á víð
og dreif innan um skóginn. Fyrir
framan húsin höfðu þeir byggt
port, öll voru þau blámáluð með
rússneskri yfirskrift. Allir voru
þessir braggar svipaðir að sniði,
langar byggingar með gangi eftir
miðju, hurðir voru ívöfalt breiðari
en við eigum að venjast, gamal-
dags klinkulæsingar. Upphitunin
var geysistórir innmúraðir ofnar
og lá sinn helmingur ofnsins í
hvoru herbergi. Miðstöðvarofnar
voru víða fyrir framan dyr hús-
anna, notaðir sem neðsta þrep.
Einn myndarlegur barnaskóli var
þarna, og í nánd sjúkrahús, vopn-
aðir hermenn voru þar á verði.
Við höfnina bjóst ég við að sjá
mikil mannvirki, en það var nú
síður en svo, — nokkrar staura-
bryggjur voru þar og lítil dráttar-
braut sem hefði sómt sér vel
fyrir 20—30 tonna mótorbáta.
Ekkert gat ég séð þarna sem
minnti á nýtízku hei’búnað, allt
líktist það miklu fremur nítjándu-
aldarútgerð.
Kirkjan svívirf
Aðkoman að Kyrkslattskirkju er
það minnisvei’ðasta sem fyrir aug
un bar. í kirkjugarðinum höfðu
flestir legsteinar verið brotnir
niður og lágu á vío og dreif um
garðinn. Þegar inn í kirkjuna kom
fékk ég skýringu á því, frá nokkr
um verkamönnum, sem voru þar
við vinnu. Rússarnir höfðu notað
kirkjuna sem kvikmyndahús og
samkomusal, undir a gólfinu var
kjallari — gamall grafreitur. Gólf
ið hefir eflaust verið léjegt og
ekki þolað mikinn þunga. Leg-
steinarnir voru því rifnir upp og
notaðir sem uppfylling undir gólf-
ið. Vei’kamennirnir voru einmitt
nýbúnir að bera steinana út í garð
inn og voru að hreinsa undan
gólfinu. Miklir haugar voru þarna
af mannabeinum og óku þeir þeim
í hjólbörum í eiria sameiginlega
gröf. í kirkjunni sjálfri var ekk-
ert sem minnti á kirkju, ekkert
nema eyðilegging.
Sífellt endurreisnarstarf
Það verða mörg ár þar til að
Porkkala fær sinn fyrri svip, en
uppbyggingarstarfið er hafið. —
Gleði íbúanna, finnsku þjóðarinn-
ar og sérstaklega höfuðborgarinn-
ar er mikil, að endurheimta sinn
fagra Porklcalaskaga íil baka. Og
enginn mun sjá eftir því erfiði
og fjármunum, sem endurreisnin
kostar.
Hjálmtýr Pétursson
undarins hendi, heldur en skáld-
legum anda þess, þó að það sé
áhrifamikið og mannlegt í eðli
sínu ....“
Innilegt þakklæti til þeirra, sem vcittu okkur hjáip og aðstoð
í veikindum og við andlát og jarðarför -
Sigurðar Auðunssonar.
Blessun Guðs fylgi ykkur.
Kristmundur Guðmundsson, Sigríður Jónsdóttir.
mmmmmmmmmáamuBttuutam
EiginmaSur minn
Ásgeir Ásgeirsson,
fyrrv. prófastur
..:A. . , ..
andaðist þriðjudaginn 4. september. — Jarðarförin fer fram frá
Dómkirkjunni þriðjudaginn Tl. sept. og hefst með húskveðju á
heimili hins látna kl. 1,15 e. h.
Ragnhildur Ásgeirssoit
ííssífsrí?stí' t