Tíminn - 21.09.1956, Síða 8

B
TÍMINN, föstudaginn 21. september 1956.
Komið að Skógum
Kirkjugripir - Kýrliorn og frómar
óskir - Gömul kona með livítan hund
Hann var grár til loftsins, þegar
jeppinn rann úr hlaði á Iteykhól-
vm og fram hjá kirkjunni, sem nú
tr aldargömul og stendur þarna
inni í forneskjulegum garði um-
luktum mannhæðarhárri hleðslu
; llt um kring.
í kirkjum leynast oft merkilegir
l'Iutir. Sums staðar gamlir reið-
j rgar og ullarpokar. Fínni aru þær
] írkjur, sem notaðar eru sem
j v'ottahjallar. Loks eru margar not
;,ðar sem guðshús. í Reykhóla-
].irkjji--vissi,pg'til, að fundizt hafði
í.ierkileg i.bttk í sumar. Hreppsbók
JteykhóláSvéitar. Tvö slitur, en
i ierkileg„samt. Höfðu legið uppi á
] fti. Þar' gat að líta bústofn og
;.lögur, hjúahald og margt fleira.
x % fletti nokkrum árum eitt kvöld
] já Jens kennara, þar sem slitrin
< . u nú geymd. Sá, að þetta var
a érkilegri bók en svo, að henni
; rði fullflett á einu kvöldi. Bað
] .mnl'þESs lengstra orða að gæta
1;i'ötanna, spm sjáaldra augna sinna
og--komá;‘þeim á Þjóðskjalasafnið
híð bfáðasta.
ÞAP, líÓR að slíta úr honum,
þegar ég'kom inn í Berufjörðinn,
cg hahn var farinn að rigna tölu-
vert í þann mund, er ég rann fram
Ljá Bjarkarlundi, og þegar ég kom
; fir í Þorskafjörðinn mígrigndi
]iann.
Þetta var hellirigning. Næstum
krápahríð. Hann var suðvestan.
Vegurinn tók á sig skæran glampa
frám undan, þar sem regnvatnið
c idraði á honum niður höllin inn
a' fjarðarbotninum.
Það var uppstyttulaust út fyrir
k úlann, en um leið og ég fór yfir
i i'd við Þorgeirsdalskjaftinn, hætti
rigna. Ég stanzaði utan við ána
< ; gætti,! hvort nokkuð væri að
1 ólunum* Mér fannst eins og ann
; ' afturhjólið væri loftlaust, en
;■ ;o var allt í lagi.
Kjarrið inn Þorgeirsdalinn var
i r-ið að bregða lit. Suðvestan garr-
i ö súgaði inn fjörðinn, og báran
' r hvjt í faldinn. Það var sól að
í át íiuj í-JÞorgeirsdalnum. Skúra-
i m. Ég sá greinilega, hvar mark-
; ú fýrir gömlum götuslóðum inn
; lan dalinn í kjarrinu. Þarna
] >!ðu lestir manna gengið áður
J rr. fram þennan dal höfðu þær
: tað pig áfram upp á heiðina norð
i ; að Djúpi. Þar voru menn til
: ðróðra. Og framan þennan dal
] öfðu'. þeir komið. Þreyttir af heið-
j ni lindir þugnum byrðum. Fisk-
i mti |rá Djúpbændum.
Ault þess lá annar vegur úr
j (írskaf&ði upp á heiðina, sem
• 'ð hanrt er-kennd. Það var fram
i ollabúðadalj Þar fremst frammi
> a mikil gil, sem ófær urðu af
. ellalögum, og því lagðist hann
: íeira niður, og þess vegna er
; cemmra, síðan farinn var Þor-
. clrsdalur, Qg mótar enn fyrir göt-
• ríni.
Sesselja á Kollabúðum, sem orð
bónda Ólafsson, sem þar býr nú
með tveimur fósturbörnum sínum.
Ilann er níræður. Herðabreiður,
fannhvítt hárið. Snyrtilegt yfir-
skeggið gefur þessum kempulega
karli einhvern góðmannlegan blæ.
Annars minnir hann mig á myndir
af Bismark járnkanslara.
Hann er höfðingi jafnt í fasi sem
reynd. Erindi mínu lýkur, og meira
í gamni en alvöru spyr ég hann,
hvort hann geti ekki selt mér kýr-
horn. Ég hafi sem .s'é hug á að
eignast nokkur góð drykkjarhorn.
Svo ræðum við um þá góðu gripi,
sem gera megi af horni, og að lok-
um gefur hann mér tvö forláta-
mikil kýrhorn. Þau eru enn :neð
slónni og eru geymd úti í hjalli.
Fósturdóttir hans kallar á eftir
mér, að kýrin hafi heitið Branda,
alltaf verið kostaskepna, þar að
auki var . hún þrílit. — Njóttu
þeirra vel, kallar hún.;+- Þetta var
svo góð skepná. Það er eiginlega
eins og ég hafi fengið verndar-
grip í bílinn að hafa fengið þessi
horn. Svo frómar óskir sem þeim
fylgdu hljóta að minnsta kosti að
halda manni frá því að drepa sig
á Hjallahálsi.
Um leið og jeppinn rann af stað,
leit ég heim. Hann var kaldur ut-
an fjörðinn, og stóð í hvítar hærur.
Andrésar, þar sem hann hvarf
fyrir bæjarvegginn.
HANN RIGNIR ekki meira, cn
er úrillur í loftið og hvass. Það
er nöturlegt að sjá niður (í Þorska
fjörðinn. Haustbleikúr punturinn
leggst flatur á vegköntunum. Það
er kvíði í gróðrinum, það er eins
og öll þessi væta og kuldi og
stormur hafi þegar bundið endi á
sumarið. Bæirnir eru einmanalegir
og hjálparvana í bröttum hlíðum
á svona haustdegi.
Jeppinn brokkar rösklega í öðru'
gíri upp höllin apstan fjarðar, þeg.
ar-eg sé á veginum •fram úndaif
livítklædda konu. Lágvaxna, hrað-
genga með poká á baki. Þegar ég
kem nær, er hún í grænu pilsi,
en hvítri nankinsúlpu. Það er með
henni hraustlegur hundur. Alhvít-
ur, en hálfur hausinn svartur.
Hann geltir fyrir siðasakir, og eft-
ir að ég hefi boðið konunni að
verða mér samferða og hún hefir-
setzt inn í jeppann tií mín,.hleyp-
ur hann' með fram bílnum og
gjammar. Þetta er gðmul koha; lík;
lega á áttræðisaldr'i. Hún ýtir
skuplunni aftur og dæsir svolítiðr
Ákaflega glaðleg í bragði. Hún er
tárvót í þéssum næðingi að gangi
á móti honum, og andlitrð er veð-;
urbitið. ; ' . g
ÞETTA ER Sesselja Guðmunds-'
dóttir í Skógum. Ilún býr þar ein..
— Eiginlegg þykir henni ekkert
að veðri, ef hann hefði ekki setf
fyrstu rumbuna í morgun beint
„ofaní flekkinn“, sem hún hafði
verið nýbúin að breiða og ætlaðí’
:i; er fjörgömul kona, fædd 1868, sér að sæta þurran í kvöld. Við'
; rigði mér sögur af svaðilförum á Þessu ec.þó .að .sjálfsögðu ekkert
orskafjarðarheiði. Eitt sinn lögðu
; rír njenn á heiðina. Tveir urðu
lí. Elnn'kómst til byggða. Gat
. ;gt,.,t.il. annars þess dauða undir
•éiiifi’.1'Híhn hafði óveðrið slitið
: iá þeim. Svo dó hann eftir eitt-
Jv;að hálfan mánuð. Slíkar voru
; bssar heið'ar. Þar var oft barizt
ai líf og dauða.
Ég ek -greijtt út fjörðinn fram
! fá Iljþjlum- Þar ólst upp Ari Arn
>|ls sjí ágSltj-maður, sem skrifaði
iþð métfotáiRhæli sín í.il Ólínu á
. innarst.öðumþ áður en ég lagði
.'■& stað í nakkið. Og upp Hjalla-
áls klifrar jeppinn í ótal sneið-
igum. Mér liggur eiginlega ekk-
' ?t á. Svo er maður varla komir.n
. þp á hálsinn, fyrr en aftur fer
3 halla vestur af honum, og þarna
élt ég undan brekkunni niður í
fpjúpadal, þar sem Björn ísafold-
. critstjóri sleit barnsskónum.
ÁFRAM renpur vagninri. Ég sé
pn bcáðar heiiú að Brekku, í Gufu
dalssveR, ÆeftSinni er flkki Éeitið
óflu vesrajg^g iiit brátí4inrii I g'ám-
aíli stofaL.»g spjalla við' Andrés

IWtH Wtt (ílil'.te

að gerá,/ vonandi, að hann stýtti
einhverh tíiria upp fyrir veturriEét-.
urnar. • |
— Hvort hún kannaðist ekki við
einhvefja dráúga?
Ekki hélt hún það. Hreint ekki.
Menn höfðu að vísu orðið úti á
Þorskáfjarðarheiði, en það voru
allt frómar sálir, sem ekki átt%
neitt vantálað vjð menn hérna meg
in.
— Kannske ég hefði gaman af
að líta inn til hennar. ' ' :
Ég héll nú það. Sagði sem var,
að eiginlega hefði ég verið á leið-
inni til að héimsækjá hana.
— Ja — Það er alltaf að koma:
fólkið. Það er alltaf að skoðæ
Skóga, — Nú, en mér finnst það.
ætti aíT-^íáv'eitthvað fyrir stað-
inn. Þetta er ekkert gert fyrif
staðinn. Hér’fiefir alltaf verið fá?
tækt fólk. Eiginlega mesta basL
Þó er þétta ájiæt jörð.
■* — Hvef i|örðina eigi?
Ég Séldi Éonum Jokkutíi
nána. Komsfú-,ekki til Éáns?
‘JiÉ' ég jhgfð^hiff.háon. %
/^•sJ44>a%,Bey0É( ha»a, aÉl
v / - .*
?h *.: j|
.vi-iilSiri Hil il ri UMi UUi í.&'p
íéS'.-mm’aawi mttm-nt aasaa atmmmamm
Nú, hann er alltaf að rækta skóg-
inn. Og svo skrifar hann. En það
þarf að byggja staðinn. Þetta
Skógafélag ætti að byggja staðinn.
— Mér sýnist nú lieldur grýtt
hérna, segi ég.
— Já en túnið er miklu stærra
en það sýnist. Og beitin er svo góð
hérna.
SVO BÝÐUR hún mér í bæinn.
Þetta er gamall bæf með einni
burst fram að sjónum og upp að
fjallinu. Norðan við hann- er ein-
hver bygging af torfi og grjóti.
Þar var baðstofa segir hún. Nær
og framar á hlaðinu heldur hún,
að sé rústin eftir baðstofuna, þar
sem Matthías lék sér.
Það er stígur norður fyrir. Hell-
urnar eru alveg að hverfa 5 grasið.
Þarna á hlaðinu mundi skáldið
hafa horft á kvöldsólina lita Múl-
ann rauðan.
— Þetta var góður bær, þegar
Matthías var hér á ferð eftir alda-
mótin, segir hún. Hann var mjög
ánægður með hann. Þetta er orðiö
ræksni núna. En túnið er miklu
stærra en þig grunar.
Svo göngum við norður frá bæn-
um. Víða er smásæti. Það er tölu-
verð há komin, þar sem Sesselji
hefir fyrst slegið. Stráin eru orð-
in hvít í broddinn og það markar
óljóst fyrir mjóum skárum, þar
sem gamla konan hefir beitt ljá
sínum í sumar.
— Þú hefir íöluverðan búskap
hér, segi ég.
— Já, fjörutíu kindur, en kúna
hef ég enga.
Ég hef kindurnar á Reykhólum
á veturna. Ég þyrfti endilega að
fara að koma þessu heyi þangað.
Hann Jens hjálpar mér venjulega.
Þeir ættu endilega að fara að
koma. Það er svoddan tvíverknað-
ur, að ég fari að binda þetta í
smábagga og bera það á bakinu
inn í hlöðu hér og þeir svo flytja
það út að Reykhólum. Miklu nær
að taka það úr sætinu.
— Ég féllst á, að Jens ætti endi
lega að fara að koma.
— Já það þarf endilega að gerá
hér eitthvað fyrir staðinn. Þetta er
allt í niðurníðslu. Hvernig á líka
annað að vera. Hér hefir alltaf
verið íátækt fólk.
Svo göngum við í bæinn. Þetta
hefir einhvern tíma verið stoltur
bær. Allur þiljaður, en núna dúar
gólfið. Uppi er baðstofa. Það ýlir
dálítið í gömlum lömum, og það
er svalt þar inni. Gamla konan
er brosleit. Ég hef hér æviábúð,
það fylgdi með í kaupunum. Ann-
ars kann ég ósköp illa við útvarps-
leysið. Það bilaði um daginn, og
þá er bara síminn eftir.
Svo kveð ég Sesselju, og hún
blessar mig fyrir innlitið. Enn var
hann að hvessa, og senn var kom-
ið kvöld í Skógum við Þorska-
fjörð. ,
Hundurinn hvíti stendur sperrt-
ur, og stormurinn er beint í svarta
eyrað, og því kann hann illa. Hann
hefir ekki lengur fyrir því að gelta
að mér, þar sem ég held niður
þúfnakragann utan við bæinn.
S. S.
Á ferð og flugi
(Framhald af 5. síðu.)
leiddum af Ford-verksmiðjunum. í
ár, er hliðarsvipur brettanna ann-
ar en undanfarið.
Undanfarin ár hefir bilið fyrir
lijólið verið nær því ferkantað, en
í ár er það sagt í laginu eins og
„tár“, eins og blöðin vestra komast
sVo skáldlega að orði. Þá er meira
skraut kringum gluggana og á
frambretti er krómlisti, sem ekki
hefir verið á eldri gerðum.
MERCURY: Það er álitið að
1957-gerð Mercury sé mjög lík til-
raunabílnum Turnpike Cruiser,
sem vakið hefir mikla athygli á
bílasýningum í ár. Mjög margar
nýjungar eru á smíði bílhússins
og mönnum kemur yfirleitt sam-
an um að verkfræðingarnir, sem
teiknuðu hann, hafi gengið hreint
til verks í því að losa hinn nýja
Meccury,- yið.: ýinislegt,. sem hefi*
yerið tgljðssjálfsggt á óUHdsflföp.nri
upi ámp),i obteri f.s rmiSiov Slv öu
ií
PLYMOUTH: Eins og aðrir bílar
frá Chrysler-verksmiðjunum í ár,
hefir þessi nýja gerð Plymouth
lágt og rennilegt vélarhús, hrein-
legar linur í grindinni fyrir fram-
an vatnskassann og afturbrettin
hærri en á eldri gerð. Þá er glugga
flöturinn einnig stærri en áður.
Allar gerðir Chrysler-bíla í ár,
hafa nýja framfjöðrun, fjaðrandi
stálöxla í stað gormanna, sem ver-
ið hafa undanfarið.
DODGE: Svipaðar breytingar og
á Plymouth. Þó er Dodge nokkru
lægri og afturbretti hans hærri.
CHRYSLER og DESOTO: Báðar
þessar gerðir eru nokkru hærri en
fyrrnefndir bílar. Þrátt fyrir 14
tommu hjólin eru þeir aðeins lítið
eitt lægri en þessa árs gerð og Svo
virðist, sem verkfræðingarnir, sem
teiknuðu þá, séu ekki eins áfjáðir
í miklar breytingar eins og sam-
starfsmenn þeirra við ódýrari gerð-
irnar.
STUDEBAKER: Á honum eru
ekki miklar breytingar frá fyrra
ári, en þó er vatnskassagrindin
miklu breiðari og aftari höggfjöð-
ur af nýrri gerð. Afturljósum er
einnig breytt nokkuð og í ráði
mun vera að skipa um útbúnað á
framfjöðrun.
PACKÁRD: Það vitnaðist aldrei
til fulls, hvernig verkfræðingar
American Motors Corp. höfðu hugs
að sér Packard 1957. Þó er talið
fullvíst að hugmynd þeirra hafi
verið að smíða bíl, sem í mörgum
atriðum líktist Packard Predictor,
en það er tilraunabíll, sem vakið
hefir mikla athygli á bílasýning-
um vestra.
Verkfræðingadeild fyrirtækisins
hafði einnig gengið frá áætlun
þess efnis, að skipta um flest verk
færi og bæta vinnuskilyrði í verk-
smiðjunum, svo að auðnast mætti
að framleiða bílana ódýrari. Vegna
fjárskorts fyrirtækisins getur ekki
orðið af þessum br.pytingum í ár.
Eru enn nýrri og fullkomnari
gerðir væntanlegar í ár?
Þrálátur orðrómur hefir gengið
um það undanfarið, að ný gerð
sé í uppsiglingu. Verkfræðingari
hafa löngum glímt við að smíða
bílþak, sem opna mætti á auð-'
veldan hátt, líkt og á hinum vel
þekktu blæjubílum. Nú er talið
sennilegt að Ford-bílasmiðjurnar
sendi slíkan bíl á markaðinn,
nokkru eftir að flestar gerðirnar
eru komnar fram. Forráðamenri
Ford hafa hvorki neitað þessum
orðrómi eða viljáð staðfesta
hann. Einnig segjast blaðamenn
hafa séð teikriingar af slíkum Bíl
í Chrysler-Verksmiðjunum.
r;..;
g
Látið
ekki
happ
úr
hendi
sleppa
Kaupið miða
Happdrættis Hús-
byggingarsjóðs
Framsóknarflokksins
msn >r:t t /

Samtal við
Stein Steinarr
(Framliald af 6. síðu)
ín gamli er enn í dag „faðir“ og
„vinur“ hinnar rússnesku alþýðu.
Hvar, sem maður kemur, og hvert,
sem maður fer, blasa við sjónum
manns ljósmyndir, málverk og lík-
neski af þessum þögla, harða og
skuggalega manni. Borgir, sam-
yrkjubú, verksmiðjur, götur og
torg bera ennþá nafn hans í þús-
undatali. — Og þó hefir eitthvað
gerzt, hvað svo sem það er. Von-
andi tekst Krústjov og félögum
hans innan stundar að skapa nýj-
an Guð til handa þessari undar-
legu þjóð, fyrst hún endilega þarf
þess með.“
— Hvernig heldur þú að kjör
rússnesks almennings, séu?
„Það veit ég ekki með neinni
vissu. Allir hafa atvinnu, en kaup
gjald er mjög misjafnt. Öll vara
er ótrúlega dýr og hlutfallið milli
vinnulauna og verðlags virðist
vera ákaflega óhagstætt, hVað sem
því veldur.“
FUNDU UPP FRIÐINN!
— Heldur þú að Rússar séu frið
elskandi þjóð?
„Rússar hafa fundið upp tnðínri,
hvorki Nmeira_ né minná, og má
það teljast býsna laglega gert/
Þar með er ekki loku fyrir það
skotið,. að þeir hyggi á landvinn-
inga og jafnvel heimsyfirráð í viss
um skilningi. Þeim er sem sé Ijóst
að fríðsamleg vinna getur gert þá
ríka og volduga langt út tyrir öll
staðbundin landamæri. í Rússr
landi fara nefnilega færri handar-
vik til ónýtis en í nokkru öðru
landi, En þjóð, sem hltítið'- hefir
hið sovét-rússneska uppeldi, hlýt-:
ur óhjákvæmilega að ala í brjósti
sér einhvers konar herraþjóðar-
draum, þótt leynt fari —. Og þeim
er ljóst, að heimurinn verður ekki
unninn með vopnum, heimurinn
verður einungis unninn með snilld
arlegum áróðri og takmarkalaús-
úm auðæfum. Þetta vita þeir, sem
nú stjórna Sovét-Rússlandi, og þess
vegna kjósa þeir friðinn framar
öllu öðru. Hann er þeirra sterk-
asta vopn.“ . ° .
• •' ;yr~. • ' >!■
VONANDI EKKI!
— Er þetta það, sem koma skal?
„Nei, vonandi ekki. Við á Vest-
urlöndum myndum ekki sættá okk
ur-við það stjórnarfar, sem ríkir
og ríkt hefir í Sovét-Rússlandi.
Það er í grundvallaratrjðum full-
komin aridstæða þess, sem okkup
þykir eftirsóknarverðast. Þetta er
jöllum ljóst. Flestir eða allir alvar
lega hugsandi menn á Vesturlönd
um hafa fyrir löngu séð í gegnum
hina sovét-rússneriku blekkingu.
Aftur á móti er þetta rússneska æv
intýri enginn dómsúrskurður um
ágæti eða fánýti sósíalismans, blátt
áfram vegna þess, að það er ekki
sósíálismi. Það væru stórfelld og
hættuleg ósannindi að hálda slíku
fram.“
I
VILL EKKI VERA ;
í Girðingunni. V
—- Mér heyrist á öllu, að það sé
rétt, sem þú sagðir í upphafi, að
þú hafir ekki orðið mjög hrifinn. ■
„Ég er vitanlega ériginn Rúss-
landssérfræðingur, og það má vél
vera, að ég hafi misskilið ýmis-
legt og kveði annars staðar full-
sterkt að orði — og við því er ekk-
ert að segja. En ég. yil ógjarna
láta loka mig inni í þeirri gadda-
vírsgii-ðingu, sem heimkomijir RúsS
landsfarar stundum gista; að þora.
ekkert að segja af ótta Við þáð áð
vera stimplaðir anriað hvort „leigu
þý kommúnismans“ elldgár „keýpt
ir auðvaldslygarar“. Fýrir okkúr,
svokallaða frjálsa mönn, .gildir
sama um Rússland ,qg önnur. lönd.
Við höfum fullt leyfi til þ.css að
segja það, sem okkur,fiHnst'* spnn-
ast og réttast, án þess að því þufii
að fylgja neinar heimsktílégar óg
móðursjúkar getsakir.'t -'í-v .;:...•!
Helgi Sæmundsson.
! irtðG iúiK