Tíminn - 22.12.1956, Blaðsíða 6

Tíminn - 22.12.1956, Blaðsíða 6
6 Útgefandi: Framsóknarflokkurinn, Ritstjórar: Haukur Snorrason Þórarinn Þórarinsson (áb.). Skrifstofur i Edduhúsi viO Lindargðtu. Simar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamann), auglýsingar 82523, afgreiSsla 2323. Prentsmiðjan Edda h.f. i.y-— ------------------ -----------—■*-■ AS loknum ófriSi VONIR STANDA til þess, sagði Eysteinn Jónsson fjár- xnálaráðherra, í þingræðu fyr ir fáum dögum, að sú lausn, sem nú er fundin á aðkall- andi vandamálum framleiðsl unnar, geti markað merkileg tímamót, einmitt vegna þess, að hún er fengin með víð- tæku samkomulagi. Hér er drepið á meginatriði málsins, sem Sjálfstæðismenn hliðra sér hjá að tala um. Hér er um að ræða algera nýjung í stjórnmálasögunni. Þrátt fyr ir marga erfiðleika og óvissa tíma, geta landsmenn nú um þessi jól horft fra'm á atvinnu öryggi og óhindraða fram- leiðslu. Það er mergurinn málsins. Sjálfst.menn hafa ekki, enn sem komið er, lagt fram neinar tillögur, sem máli skipta, í efnahagsvanda málunum. Þeirra hlutskipti er að skammast og vera á móti og reikna út „skatta“ á hverja fimm manna fjöl- skyldu vegna hinna nýju ráð- stafana? Kannast menn við slíka útreikninga? Þeir hafa verið birtir um hver áramót að kalla að undanförnu, en þeir hafa ekki fyrr sézt í Morgunblaðinu. Þar hafa aðrir verið að verki. Þetta er áminning um, hvar á vegi Mbl. er statt í stjórnarand- stöðunni. Það er í sömu spor um og í haust, þegar þessir umboðsmenn auðstéttarinn- ar í landinu voru að telja aurana upp úr mánaðarum- slögum launþeganna og kenna þeim, hversu mikið væri „tekið af þeim“ með verðfestingarlögunum. Sjálf- stæðismenn hafa ekkert lært síðan þeir gerðu sig að við- undri með þeim útreikning- um. ALLAN ÞENNAN mánuð hefur Morgunblaðið lika ver- ið að segja lesendum, að í ráöstöfunum stjórnarinnar væri „ekkert nýtt“, þar væri allt á sömu bók lært og var hjá Ólafi og Bjarna í fyrra og hitteðfyrra. En svo þegar tillögurnar koma fram, þá snúast þessir foringjar ekki til liðs við gömlu „ihaldsúr- ræðin“ heldur hamast gegn þeim og kalla þær „gálga“ og framkvæmd þeirra „svik“. Hvað eiga lesendur Morgun- blaðsins og kjósendur Sjálf- stæðisflokksins að hugsa um svona málflutning? Hér er ekki heil brú í neinu. Annað tveggja eru úrræði stjórnar- innar ný að gerö og undir- stöðu, og Sjálfstæðisfl. er á móti þeim vegna þess að þau henta ekki stefnu flokksins, eða þau eru gömul og í anda liðinnar stjórnarstefnu, en þá hlýtur Sjálfstæðisfl., sem mestu réði um hana, líka að vera með þeim og fagna þeim, sem hinum réttu úrræðum. En það undarlega hefur skeð, að Mbl. og foringjarnir á þingi segja að þetta séu allt gömul íhaldsúrræði, en samt berjast þeir á móti þeim eins og ljón. Á þessu er vandfund- in önnur skýring en sú, að síðan það opinberaðist endan lega fyrir flokksforustunni, að hún á ekki afturkvæmt í stjórnarráðið til að standa þar vörð um „hagsmuni okk- ar“ er áttaviti flokksins allur úr lagi genginn. Flokkur, sem hefur enga stefnu nema að vera við völd til að gæta hags muna, er líka sannarlega illa á vegi staddur, þegar sjálf undirstaðan er frá honum tek in, og öll hersingin allt í einu utangátta. Liklega áttar flokksforustan sig á nýju ári, og tekur upp skynsamlegri vinnubrögð. Eitthvert sam- ræmi þurfa almennir kjós- endur að sjá í „sjálfstæðis- stefnunni". Er það ekki til mikils mælst. RÁÐSTAFANIR stjórnar innar verða fyrirsjáanlega lögfestar í dag eða á morgun. Að því búnu færist væntan- lega. meiri kyrrð yfir sviðið. Alþýðusamtökin hafa lofað stjórninni starfsfriði, bænd- ur og launþegar lýst fylgi við ráöstafanir hennar. Sá aðil- inn, sem engan frið vill, hef- ur senn runniö á enda skeið- ið í hamslausri stjórnarand- stöðu. Sá ófriður, sem Sjálf- stæðisforingjarnir hafa magn að að stjórninni, heima og erlendis, síðustu mánuðina, er að þrotum kominn. Flokkur- inn hefur beðið ósigur á öll- um vígstöðvum. Hann tapaði ófrægingarstríðinu og nú er hann að tapa i átökunum um stefnuna í efnahagsmálum. Ríkisstjórnin stendur styrk- ari en áður, með alþýðu- og framleiðslustéttirnar að baki sér. Þótt við marga erfiðleika verði að etja, og fólkið í land inu verði að vara sig á laun- ráðum íhaldsins, geta menn horft fram á friðsamlegri tíma en ríkt hafa um sinn. Hæst ber, að framleiðslan heldur áfram hindrunarlaust og menn snúa bökum saman í vörn gegn dýrtíð og íhaldi. Rödd úr öSrom heimi BORGARBUUM VARÐ hverft við, er þeir lásu blöð sín í gærmorgun og sáu, að fulltrúi Þjóðvarnarflokksins í bæjarstjórn, hafði allt í einu látið til sín heyra. Þetta vax eins og að heyra rödd úr öðrum heimi. Þessi rödd * hafði þann boðskap að flytja, að farmgjöld af olíu, sem eru miklu lægri en á heimsmark- aði og mil^lu lægri en olíu- félög hér greiða erlendum að ilum, séu samt „meira en helmingi hærri en nauðsyn krefur." Hér talar víst sá, sem veit. Þegar þetta var mælt, var frumvarp rikisstj órnarinnar þegar komið hálfa leið í gegn um þingið. í því eru ákvæði, sem bæta rösklega 9 millj. krónum ofan á kaupverð Hamrafells, eins og nánar er TÍMINN, laugardaginn 22- desember Paul-Henri-Spaak - hinn nýi fram- kvæmdastjóri Atlantshafshandal. r Ahrifaríkur stjórnmáSamaður, sem berst fyrir sameinaðri Evrópu Paul-Henri Spaak tekur senn við embætti Ismays lávarð- ar, stöðu framkvæmdastjóra Atlantshafsbandalagsins. Verk- efni hans er að tengja Atlantshafsþjóðirnar sem traustustum böndum og gera Átlantshafsbandalagið að pólitísku afli. Ilann fær víðtækari völd en fyrirrennari hans, verður í senn sátta- semjari og eins konar vakandi auga allra bandalags- þjóðanna — og efunarlaust mun hann ná enn frekari völdum og áhrifum. Spaak tekur við hinu nýja emb- ætti sínu í apríl og lætur þá um leið af störfum sem utanríkisráð- herra Belgíu. Viðurnefni hans hin síðari ár hefir verið mr. Evrópa og byggist þetta á því að allt starf hans undanfarið hefir miðað að einu marki: að sameina Evrópu í sem allra ríkustum mæli. Hann er snjall stjórnmálamaður, margbrot- inn og skemmtilegur persónuleiki og ekki hvað sízt — hann neitar því ekki einu sinni sjálfur — tals- verður áróðursmaður. Uppreisn í æsku. Stjórnmálaferill Spaaks hófst með uppþoti í íhaldssamri fjöl- skyldu hans. Þegar hann tók þátt pólitískum uppsteit nokkurra æskumanna hótaði frændi hans, Janson þáverandi dómsmálaráð- herra að láta varpa honum í fang- elsi. Spaak sagði: Einhvern tíma skal ég ná mér niðri á þér. Og honum tókst það. 1936 varð hann utanríkisráðherra í stjórn frænda síns. Og tveimur árum síðar tók hann við embætti forsætisráðherra af honum. Hann var þá 39 ára að aldri. Þegar Spaak var sextán ára gam ill og heimsstyrjöldin fyrri stóð yfir reyndi hann að komast yfir landamæri Belgíu og Hollands til þess að ganga í her Bandamanna. Þjóðverjar tóku hann til fanga og hann mátti dúsa í fangabúðum um tveggja ára skeið. Þar. sinnti hann leikstarfsemi, setti leikrit á svið og lék sjálfur og jafnframt glædd ist áhugi hans á stjórnmálum. Móðir hans var fyrsti kvenþing- maður í Belgíu og sat á þingi þar til liún var orðin 82 ára gömul. Frá henni mun Spaak hafa erft áhuga sinn á stjórnmálum. Og er Spaak hafði verið kjörinn þingmað ur 33 ára að aldri hóf hann fyrstu þingræðu sína með þessum orðum: Maman, Mesdames, Messieurs . . . Þessari kveðju til móðurinnar tók þingheimur með dynjandi fagnaðar látum. Jafnframt því að Spaak sinnti stjórnmálum gerðist hann snjall málafærslumaður og vann sér m. a. heimsfrægð fyrir vörn sína í máli ítelsks stjórnleysingja sem reyndi að myrða Umberto, þáver- andi krónprins ítala, er hann kom til Brussel til að heitbindast Marie Jose prinsessu. Snemma varð Spaak kunnur sem glórauður sósíalisti, hann fór til Moskvu og hann átti langa fundi með Trotsky — en samt sem áður gat hann ekki með öllu slitið tengsl in við hina borgaralegu fortíð sína. Eitt sinn fór hann í fararbroddi hópgöngu og bar rauðan fána ann arri hendi en í hinni hélt hann á vönduðu göngupriki. Hann var stöðugt velkominn gestur í beztu klúbbana í Brussel og hina dýr- ustu veitingastaði. Hann var áhuga samur tennisleikari og eitt sinn gerðist hann svo ókurteis að sigra Gústav Svíakonung í tennisleik. Þegar menn álösuðu honum fyrir þetta hnussaði í Spaak: Eg er eng inn hirðmaður, ég er sósíalisti. Viðureign við nazista. Þegar Þjóðverjar réðust inn í Belgíu var Spaak utanríkisráð- herra. Leopold konungur og Spaak höfðu í öllu bróðerni komið sér saman um hlutleysisstefnu en nú hrundi hún í rúst. Þegar þýzki am bassadorinn kom á fund Spaaks til að skýra formlega frá innrás- inn öskraði Spaak á móti honum: Moi d’abord (ég fyrst) og flutti síðan tíu mínútna þrumuræðu og sagði afdráttarlaust álit sitt á Hitl- er, Þýzkalandi og ambassadornum sjálfum án þess að hirða um að vanda málfar sitt sérlega. Og lauk máli sínu með þessum orðum: Og reynið þér svo að hypja yður út. Spaak reyndi að fá Leopold kon- ung til að flýja og halda baráttunni áfram. Konungurinn var ófáanleg ur til þess og vinátta þeirra breytt ist í fjandskap, sem lauk með því að Spaak flæmdi konung frá völd- um. Spaak flúði sjálfur undan naz istum um Spán og naut þar aðstoð- ar brezku leyniþjónustunnar sem dulbjó hann sem kaþólskan prest af ótta við útsendara Þjóðverja. í Lundúnum gerðist Spaak for- S P A A K ustumaður belgísku frelsishreyfing arinnar og fékk vesturveldunum hinar auðugu belgísku úraníum- námur í Kóngó til umráða. Eftir fur.d með Churchill gerðist hann bezti lærisveinn gamla mannsins í hugsjóninni um sameinaða Evrópu. Hann undirritaði Atlantshafssátt- málann, hann barðist af alefli fyr- ir stofnun og eflingu Evrópuráðs- ins, hann tók mikinn þátt í að koma Efnahagssamvinnustofnun Evrópu á laggirnar, hann barðist mjög fyrir stál- og kolasamsteypu Evrópu og Evratomáætluninni. Og hann heíir aldrei dregið dul á að hann sé hlynntur Sameinuðu þjóð unum en engu að síður treystir i hann betur Atlantshafsbandalag- inu, sem og þeirri pólitísku og hern (Frh. á 7. síðu) Nýi Norðfjarðatog- arinn kemur í janúar Frá fréttaritara Tímans á Norðfirði. Ákveðið er nú að hinn nýi tog- ari Norðfirðinga, Gerpir, sem ver- ið er að smíða í Þýzkalandi, verði afhentur eigendum um 10. janúar. Vélar skipsins verða reyndar í byrjun janúar og skipið væntan- legt heim að öllu forfallalausu um miðjan janúar. Dx-áttur hefir orðið talsverður á afhendingu þess um- fram það, sem samið var um, enda átti togarinn að koma heim snemma í haust. ‘RAÐSrorAA! skýrt annars staðar í þessu blaði. Þetta er dæmi um ó- vissa tíma og afkomu. Sjálf- ir eigendur skipsins, sem hafa lagt í áhættusamt stórfyrir- tæki til þjóðarheilla, virðast ekki hafa neitt nándar nærri sömu þekkingu til að bera um rekstursútkomu og þessi fram liðna rödd í bæjarstjórn Reykjavíkur. Samt lætur bæj arstjórnin hafa sig til að gera furðulega og heimskulega á- lyktun, eins og þar komi hver maður ofan af fjöllum. VAR ÞAÐ kannski mis- heyrn, að þetta væri rödd úr öðrum heimi? Hendurnar voru Bárðar, en röddin var samt undarlega lík Bjarna. Ljós í kirkjugarði. HÉR í BÆJARBLÖÐUNUM er rætt um það, hvort rétt sé að skreyta leiði í kirkjugörðum með ljósum á jólum. En það gerizt nú tízka hér. Eðlilegast er, að hver og einn sé sjálfráður sinna gerða í því efni sem öðrum. Þeir sem óska að prýða leiði með slíkum hætti, eiga að fá að gera það í friði. Ef til vill væri fallegast að kirkjugarðsstjórn léti Ijósum prýtt grenitré standa í miðjum garði. Það væri nóg. Geislar þeiri’a ljósa mundu ná til allra. Það gæti hún gert, hvort sem ein- staklingar tækju sig fram um meiri eða minni lýsingu annars staðar í garðinum. Það mun eink- um vera í Fossvogi, sem ljósin blika í dimmunni, og er það fal- leg sjón og hlýleg. Óvíða annars staðar á landinu mun þessi siður upp tekinn en vel má vera að hann breiðist út. Frá Reykjavík liggja margir straumar út um byggðir landsins. Fordæmi Reykvíkinga. HVORT SEM landsmenn al- mennt læra þetta af Reykvíking um eða ekki, þyrftu þeir að kynn ast því fordæmi, sem Reykvíking ar gefa almennt í umhirðu kirkju- garða. Hér eru garðarnir vel hirt ir, grafreitum sýnd sú virðing, sem vera ber og sæmir. Mikill mis brestur er á þessu víða um byggð ir landsins. Það er blátt áfram hörmuleg sjón sem blasir við á sumum kirkjustöðum. Eg hefi æ- tíð undrast hve kirkjan sjálf sem stofnun hefir látið sig þessi mál litlu skipta. Prestar koma og préd ilca í kirkju, sem stendur mitt f grafreit í megnustu óhirðu. Mér er nær að halda að það væri guði þóknanlegra að leiða söfnuðinn út í garðinn og beina athygli hans að þvi, sem þar þarf að gera heldur en lesa yfir honum langa ræðu a£ blöðum. Fagurt umhverfi orkar á hugsanir manna. Umhverfi kirkju á að vera fagurt eins og kirkjan sjálf. Þetta finnst leikmanni, sem ekki er tíður gestur í kirkju. — Kannske mundi hann og fleiri koma þar oftar, ef húsið sjálft og nánasta umhverfi þess bæri meiri vott fegurðar og lotningar, bæri meiri svip þeirra kenninga, sem þar eru fluttar. Hending á ekki að ráða. HVAÐ SEM því liður er tima- bært að ræða um kirkjugarðana I landinu, gerð þeirra og svip allan. í Fossvogi er sá svipur virðulegur og hlýr í senn, hvort sem ljós loga þar eða ekki. Slíkt svipmót þyrfti að vera ríkjandi alls staðar. Kirkjugarður verður aldrei með umhirðu nema einhver annist sér staklega um hann og garðstjórri kosti til fé. í viðbót við það kem- ur svo umhirða einstaklinga um þá staði innan garðs, sem þeim eru kærir. Með slíku samstarfi fæst árangur. Hin aðferðin að láta hendingu ráða útliti hefir verið reynd hér nógu lengi. Hún dugar ekki í menningarþjóðfélagi. —Frostl.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.