Tíminn - 22.02.1957, Page 4

„Föðurlandsvinir vorum viS
víst því að við yfirgáfum land
okkar til þess að gera því
gott.“ Þannig segir í ljóði eft-
ir brezkan fanga og útlaga í
Ástralíu frá þeim tíma, er það
mikla meginland var fanganý-
lenda Breta á 18. öld. Líklega
hafa þau Vladimir og Evdokia
Petrov aldrei lesið þessar ljóð-
línur, en þær gætu vel átt við
þessi rússnesku hjú, sem
sögðu skilið við rússnesku
leyniþjónustuna árið 1954 og
leituðu á náðir ástralskra
stjórnarvalda.
Var það mál — Pefrovs-málið —
mjög frægt á þeirri tíð, og nú haf?
þau hjónin sjálf fyllt út í eyðurn-
ar í bók. er þau hafa ritað og gef-
ið út og nefna „Heimsvelöi ótt-
ans“, en það nafn þykir þeim lýsa
bezt föðurlandi þeirra.
Reyfari og kennslubók
Saga Petrovhjónanna er spenn
andi eins og be?ti reyfari, og hún
geymir líka fróðlegar upplýsingar
sem þjóðirnar ættu að geta lært
af. Þar er því mæta vel lýst, hverr
ig þeir verða til, allir rússnesku
njósnararnir og agentarnir, sem
eru að starfi úti um allan heim.
Um leið er brugðið upp mvnd af
hinni nýju manntegund, sovétborg
aranum, sem ekki þekkir frelsið
xiema sem gamla þjóðsögu, og hef-
ir aldrei hevrt getið um menning-
arlíf og þjóðfélagslegt réttlæti á
vesturlöndum.
Daprar æskuminningar
Petrovhjónin eru komin af
bændafólki. Fyrst kom stríðið og
síðan byltingin og líf bændanna
Varð aldrei sjálfu sér líkt aftur.
Allt hið gamla var rifið upp með
rótum. Hann kom til Moskvu frá
Síberíu, hún er úr nágrannasveit-
um borgarinnar. Þau gengu að
krlla jafnsnemma á hönd leynilög
reglunni, því ægilega tæki, en
höfðu áður orðið að ganga í gegn-
um undírbúningsskóla hjá „æsku-
lýðsfylkingum" kommúnista. f
þessu þjóðfélagi var starf hjá
leynilögreglunni eftirsóknarvert.
Ungt fólk var þar tekið til starfs,
eins og verið væri að skrá menn
til framleiðslustarfa. Bæði Vladi-
imir og Evdokia þekktu ruddalegar
aðfarir og barsmíðar frá æskuár-
um. Evdokia hafði verið hengd
úpp í hlöðurjáfur á fótunum og
Ijarin fyrir að hnupla rófu úr
garði afa síns. Vladimir þekkti sult
ög þjáningarfulla daga frá þeim
xima, er hann reyndi. að selja hvít-
liðum áburðarklár fjölskyldunnar,
en hann reyndist of magur og illa
á sig kominn til þess að hann
væri útgengilegur.
Faglegt tal spillti gleðinni
\\ I leynilögreglunni var góður
matur, góð föt, talsvert um skemmt,
anir og alls konar forréttindi.j
Hann átti notaíeg sumarfrí á hvíld!
arheimilum, ásamt félögum sínum|
úr þessum ógnai«ve:tum. en hon-j
um fannst þeir spilla gleðinni meðj
ífaglegu tali um aftökur.
i Þau Evdokia giftust ár:ð 1940 og
framtiðin brosti við þe:m Ungt
par í góðum stöðum í blóðugustu
aftökusveit Evrópu. Svo rann upp
nýr dagur. Þáu voru gerð út til
rússneska sendiráðsins í Canberra
í Ástralíú: Hamingjustjarnan
hækkaði enn á lofti. í Canberra
voru allsnægtir. Petrov hafði laun
sem offursti í leynilögreglunni,
en hún var launuð sem lægra sett-
ur foringi. Samtals höfðu þau í
kaup me;ra en áströlsk ráðherra-
^laun.
PeirovlijORÍii hafa skráð sögu sína
- „Heimsveldi óttans“ kalla þau sitt
gamla land ■ Békin er í senn reyfari og
kennsluhók í starfsaðferðum komm-
itnista - Sendiráðsmeim í Canberra
köIIuSu heimakommúnista fífl
og einíeldninga
Eólið brýtur sér braut ,
í Ástralíu lifa menn frjálst og
óþvingað, það er að segja almenn-
ingur í landinu, en í rússneska
sendiráðinu réði ótti rikjum. Fyr-
ir Petrovhjónin varð lífið þar
smátt og smátt að martröð. Fróð-
legasti kaflinn í bók Petrovhjón-
anna er lýsing þeirra á lifinu í So-
vétsendiráðinu. Það var eins og
einagruð eyja í mannhafinu í Can-
berra, lífið þar var í engu líkt líf-
inu utan dyra. Hið „stéttlausa“
þjóðfélag hefir á undarlegan hátt
þróað næma tilfinningu fyrir stöðu
mannsins í embættismannaklík-
unni. Eðlið fer þá leiðina. Og það
er tekið hart á yfirsjónum. Evdo-
kia lenti í klandri þegar það upp-
götvaðist að hún hafði stillt upp
skopmynd við liliðina á Stalíns-
mynd.
Fífl og einfeldningar
En starfið hélt áfram. Rússar
töluðu sín í milli um höfuðborg-
ina sem „þorpið", og þeir nefndu
utanríkisráðuneytið „bankann", en
þangað sóttu þeir upplýsingar, þar
virtist ótæmandi sjóður. „Þorpið“
átti sin fífl eins og önnur þorp,
og það voru nytsömu sakleysingj-
arnir og rauðu einfeldningarnir,
sem létu Vladimir í té allar upplýs
ingar er þeir máttu. Allt leit vel
út fyrir Vladimir, og ætla mátti
að hann ætti eftir að hljóta Len-
inorðuna fyrir vel unnið starf, og
vist á hvíldarheimili við Svarta-
haf í ellinni. En þá gerðust atburð
ir í Moskvu. Bería var tekinn af
lífi. Nú hafði Bería verið æðsti
húsbóndi þeirra. Petrov-hjónin
voru tengd nafni hans. Eftir það
voru þau í bráðri lífshættu.
Hræðsla en ekki
hugsjónastefna
Sagan um flótta Petrovhjónanna
í apríl 1954, á náðir ástralskra
stjórnarvalda, er kunn úr blaða-
fregnum frá þeim tíma. í bókinni
kemur glöggt í ljós, að það var
engin hugsjónastefna eða sektar-
tilfinning, sem hrakti þau út á
þá braut heldur nagandi ótti. En
þeim var vel tekið og saga þeirra
varpaði birtu inn í þann myrkvið,
sem umvefur undirróðursstarfsemi
kommúnista og aðferðir þeirra.
Nú eru Petrovhjónin ástralskir
borgarar og undir sérstakri vernd
stjórnarinnar. Ástralíumenn kynnt
ust í þeim nýrri manntegund, sem
kommúnisminn elur upp. Petrov-
hjónin hafa lagt fram skerf til auk
ins skilnings á eðli kommúnism-
ans. Og með því hafa þau gert
landi sínu gagn í pokkrum skiln-
ingi, eins og fangarnir frá 18. öld
gerðu Bretlandi gott með því að
yfirgefa það.
Merkt skógræktarstarf Húnvetninga
félagsins í Þérdísarlundi
Aðalfundur félags Húnvetninga
í Reykjavik, var haldinn seint á
síðastliðnu ári. Þar gaf formaður
og aðrir starfsmenn félagsins upp
lýsingar um starfsemi félagins á
árinu. Félagið hefur ýmis verk-
efni með höndum. Það hefur gefið
út tvær bækur. Sú fyrri, Troðning-
ar og tóftabrot, og seinni, Búsæld
og barningur. Þessar bækur eru
sagnaþættir úr Húnaþingi eftir
ýmsa merka menn. Um bækur
þessar hefur verið skrifað í dag-
blöðin. Er nokkuð óselt ennþá af
bókum þessum, og ættu Húnvetn
ingar og aðrir bókamenn að ná
sér í þær meðan þær eru fáan-
legar. Þá er alltaf verið að vinna
að örnefnasöfnun, og hefur Pétur
Sæmundsson annast það verlc ein-
göngu. Þá hefur eitthvað lítillega
veriö unnið að byggðasafni.
Skemmtistarfsemi félagsins hef-
ur gengið vel að undanförnu. Árs-
hátíð félagsins var haldin nú seint
í janúar, og var þar fjölmenni. En
hátíð þessi fór vel fram.
Svo er það skógræktin í Þór-
d'sarlundi, sem ég tel aðalstarf
félagsins, og hið merkasta. Þetta
er líka tilraunastarfsemi. Það fara
um tuttugu manns norður á hverju
vori, venjulega í stórri bifreið.
Allir hafa nauman tíma, en þó er
reynt að finna kunningjana nyrðra
og hafa sem mest gaman af ferða-
laginu, enda má segja að ferðirn-
ar haía gengir með ágætum vel,
og eru þetta líka einu skemmti-
ferðirnar, sem farnar hafa verið
á vegum félagsins undanfarin ár.
Alltaf hafa einhverjir tekið á möti
okkur fyrir norðan, unnið með
okkur og boðið okkur, að loknu
starfi, til veizlufagnaðar, og hafa
þessi boð verið með hinum mesta
myndarskap.
Ég vil hér geta þess, að Hún-
vetningur einn ,sem býr hér í
nágrenni, sýndi þá átthagatryggð
við gömlu sveitina sína, á s. 1.
sumri, er hann fór fram í Vatns-
dal, að senda Húnvetningafélaginu
kr. 1000,00 að gjöf til eflingar
skógræktinni í Þórdísarlundi. Mað
ur þessi var Ólafur Bjarnason,
hreppstjóri I Brautarholti á Kjal-
arnesi, en Ólafur er eins og allir
vita uppalinn í Steinnesi í þingi.
Var þetta stórmyndarleg gjöf, er
ég leyfi mér að þakka Ólafi fyrir.
Ýmsir mætir menn hafa gefið
plöntur í lundinn, og höfum við
fyrirheit um slíkt á komandi
sumri. Allur kostnaður við lund-
inn hefur verið greiddur af sam-
skotafé, ekki einungis af félags-
mönnum, heldur líka af ýmsum
öðrum. Færi ég öllum þessum gef
endum innilegustu þakkir okkar,
sem fyrir söfnun hafa staðið.
Nú er Kristmundur Sigurðsson
farinn að undirbúa ferðina norð-
ur, en Kristmundur er aðalfram-
kvæmdastjóri að öllu sem víkur
að Þórdísarlundi.
Fyrir nokkrum dögum var hald
inn almennur fundur í félaginu,
og þótt hann væri ver sóttur en
skyldi, þá voru fundargestir ánægð
ir með þann fund. Ýmis mál komu
fram. Verður næsti fundur í næsta
TIMINN, föstudaginn 22. febrúar 1957.
Fjögnr íslenzk met og jafnmörg img-
lingamet sett á Sundmóti Ægis
Eins og á undanförnum sund-1
mótum voru fjölmörg ný met
sett á Sundmóti Ægis í Sund-
höliinni í fyrrakvöld, af þeim
voru fjögur íslenzk met og fjög-
ur unglingamet. Framför í sund-
íþróttinni hefir verið óvenju
glæsileg hjá okkur síðustu mán-
uði og á liverju einasta móti|
hafa verið sett þetta fjögur til j
átta ný met. Siíkt ber vitni um
markvissa þjálfun og góða þjálf-
ara — og vonandi væri að slík-
ur fjörkippur kæmi í aðrar í-
þróttagreinar hér á landi.
Fyrsta íslenzka metið á sund-
móti Ægis var sett í fyrstu grein
mótsins og jafnframt var sett ungl
ingamet í þeirri grein, sem var
300 m. skriðsund. Helgi Sigurðs-
son, Ægi, bætti met Ara Guð-
mundssonar, Ægi, verulega, synti
á 3:35,8 mín., en eldra metið var
3:40,4 mín. Unglingametið setti
Guðmundur Gíslason, hinn bráð-
efnilegi ÍR-ingur, sem synti á 3:
48,0 mín.
Guðmundur setti nýtt íslenzkt
met og unglingamet í 50 m. bak-
sundi eftir mjög skemmtilega
keppni við fyrrverandi methafa,
Ólaf Guðmundsson, ÍR. Guðmund-
ur synti á 32.8 sek., en Ólafur á
33,1 sek., og mátti ekki á milli
þeirra sjá fyrr en á síðustu metr-
unum. Eldra met Ólafs var 33 sek.
Ágústa Þorsteinsdóttir, Ár-
manni, bsetti met sitt í 50 m. skrið
sundi, synti á 30,8 sek., sem er
hálfri sekúndu betra en eldra met-
ið var. Ekki kæmi á óvart þótt
Ágústa setti önnur tíu met á þessu
ári eða fleiri, eins og hún gerði
s. 1. ár, því framför hennar er
alltaf jafn mikil.
í 50 m. hringusundi synti
Ágústa einnig undir íslenzka met-
inu, en var dæmd úr leik. Tími
hennar var 40.6 sek., en metið á
vegalengdinni er 40.9 sek. og á
Þórdís Árnadóttir það. Sigríður
Sigurbjörnsdóttir, Ægi, varð sig-
urvegari í greininni á nýju ungl-
ingameti, 41,0 sek.
Sveit Ægis setti met í 4x200
m. skriðsundi, og bætti eldra met-
ið, sem sveit úr sama félagi átti,
verulega. Nýja metið er 9:55,6
mín., en eldra metið var 10:04,4
mín. í metsveitinni syntu Helgi
Sigurðsson, Guðjón Sigurbjörns-
son, Magnús Guðmundsson og Ari
Guðmundsson.
Ekki voru met sett í öllum grein
um á mótinu, og önnur úrslit urðu
sem hér segir. Pétur Kristjánsson
sigraði í 50 m skriðsundi og 50 m
flugsundi. Tími hans í skriðsund-
inu var 26,8 sek. Sigurður Sigurðs-
son Akranesi, sigraði í 200 m
bringusundi á 2:54,6 mín. Annar
varð Þorgeir Ólafsson, Ármanni, á
2:56,8 mín.
Þá var keppt í sundknattleik
milli Ármanns og Ægis og lauk
þeim leik með jafntefli, hvort lið
skoraði fjögur mörk.
Enska bíkar-
keppnin
Úrslit hafa nú fengizt í öllum
leikjunum úr 5. umferð ensku bik
arkeppninnar. Á þriðjudaginn sigr
aði Arsenal Preston með 2-1 og á
miðvikudag sigraði West Brom-
wich Blackpool með sömu marka
tölu. í 6. umferð leika þessi lið
saman.
Birmingham-Nottm. Forest
Bournemouth-Manch. Utd.
Burnley-Aston Villa
West Bromwich-Arsenal
Sú umferð verður háð 2. marz
næstkomandi. Mesta athygli vekur,
að Bournemouth, sem sló Úlfana
út í 4. umferð og Tottenham í 5.
umferð, — en úrslit í þeim leik
eru talin óvæntustu úrslit í knatt-
spyrnuleik í Englandi síðan 1932
er Walsall sigraði Arsenal í bikar-
keppninni — mætir í 6. umferð-
inni Manch Utd., sem tvimælar
laust er bezta knattspyrnulið Eng-
lands. Áhugi á þessum leik er gíf-
urlegur og forráðamenn Bourne-
mouth eru í vandræðum vegna
þess. Leikvöllur liðsins rúmar að-
eins 25 þús. áhorfendur, en það
er aðeins lítið brot af þeim fjölda
sem vill sjá leikinn. Til tals hefir
meira að segja komið, að leikur-
inn verði háður á leikvelli Manch.
Utd., en þar gætu þrefallt fleifi
áhorfendur séð . leikinn, og tekjur
af slíkum leik eru ekki neitt smá-
alriði fyrir lítið og févana lið.
Segja má, að Maneh. Utd. sé nú
nokkuð öruggt með að sigra í 1.
deild. Tveir leikir voru háðir á
mánudag og miðvikudag, sem
styrktu aðstöðu liðsins mjög.
Manch. lék gegn Charlton í Lon-
don og sigraði með 5-1. Tottenham
tapaði hins vegar fyrir Chelsea
með 3-4, og er nú sex stiga mun-
ur á liðunum.
Ekkert vegasamband við Þingvalla-
sveit í tæpan mánuð, en opnaS í gær
Ein jarðýta hefir verií aí verki á veginum austur
aS Gjábakka afleggjara síían á fimmtudag
Frá fréttaritara Tímans í Þingvallasveit í gær.
Allt útlit er nú fyrir að vegurinn hingað til Þingvalla hafi
opnazt í gær. Hefir verið unnið að því með einni jarðýtu að
opna hann undanfarið, en nú er tæpur mánuður síðan vegur-
inn lokaðist vegna snjóa og er að verða skortur á olíu hér í
byggðinni vegna aðflutningserfiðleika.
Jarðýta kom hingað austur að
Kárastöðum á fimmtudaginn og
Almannagjá var mokuð á föstudag
og vegurinn austur að Gjábakka
afleggjara. Á laugardaginn var
þýðingarlaust að vinna vegna veð-
mánuði, og munu ýmis mál verða
lögð fyrir þann fund.
Stjórn félagsins er skipuð þess-
um mönnum: Form.: Finnbogi
Júlfusson, og aðrir: Halldór Sig-
urðsson, Kristmundur Sigurðsson,
Jón Snæbjörnsson og Jón Sig-
urðsson.
Reykjavík 12. febr. 1957
H. S.
urs, en hér var þá skafrennings-
bylur.
Að Stardal í fyrradag.
Á sunnudagsmorguninn var *ft-
ur byrjað að vinna með ýtunni og
þurfti þá að ryðja veginn að nýju
í Almannagjá og einnig^ frá Gjá-
bakka afleggjaranum. Á sunnu-
dagskvöld var búið að ryðja veg-
inn að Kárastöðum og á mánudags
morgun var haldið áfram og í
fyrrakvöld var búizt við ýtunni að
Stardal. Það er því reiknað með
því, að Þingvallavegurinn hafi
verið opnaður í gær. Vona menu
að þessi mokstur verði að gagni,
en annars staðar hefir verið nokk
ur skafrenningur, þó með minnsta
móti í gær. G. E.