Tíminn - 10.04.1957, Blaðsíða 4

TÍMINN, miðvikudaginn 10. apríl 1957.
ÞATTUR AF
INC-OLFUR DAVIÐSSC M
Homo Sapiens
Teppi meö mynstri eftir frú Barböru.
® ©

Frá Barbara Ámason liefir ofið gólí»
teppi meS fallegnm mynstnmi ór ís-
/ •
/ /
i
iRegdbogans í Bankaslræli ;
1 Frú Barbara Arnason sýnir um þessar mundir nokkur smá-,
gólfteppi í sýningarsal verzlunarinnar Regnbogans í Banka-;
stræti. Fjölhæfni og hugmyndafiug þessarar merku listakonu j
er næsta ótrúleg. Erlendis mun hún kunnust fyrir tréskurðar- j
Biv ;dir sínar, sem söfn víða um heim hafa keypt.
H heima þekkjum við einnig
Tatn .litamyndir hennar, skreyting-
©r á uyggíngum, eins og Melaskól
aiHi' i og hinni nýju lyfjabúð Vest-
•urhv.'jar, og veggteppi þau og
siierina, sem hún hefir gert með
ásau; n s rnunstrum hin síðari ár.
Hér h.effr hún enn valið sér nýtt
«fni iil meðferðar og náð athyglis-
verflum árangri. Til teppagerðar-
innar notar hún strigagrunn, Aladd
ínsn 'il og ullarband —- að mestu ís-
len7.kt. Aðeins svarti liturinn er úr
útlerdu bandi, því að hann var
«kk; til hjá ullarverksmiðjunum
hér.
V-
‘Fjc'hœytt mynstur
. E'- ég spurði frú Barböru, hver
hef íu verið tildrög þess, að hún
tók að sinna bessu verkefni, sagði
hún, a3 hún hefði verið beðin að
gera íutlckrar teikningar að munstr
um í gólíteppi, sem svo var áform-
! að að vefa erlendis. Er hún hafði
; gengið frá teikningunum, taldi sá,
! er þær pantaði, að munstrin væru
svo nýtízkuleg og sérkennileg, að
jerfitt myndi verða að selja mörg
j teppi af sömu gerð. Þá var það,
sem frú Barbara fór sjálf að út-
■ færa þessar teikningar sínar með 1
Aladdínsnálinni og síðan bauð eir.
hugmyndin annarri heim. Iíún fór
að hugsa um nýju húsgognin, sem
lúta ekki lengur hinu hefðbundna,
hornrétta formi og til samræmis
við þau gerði hún tvö smáteppi j
með óreglulegri lögun. Til þess að j
ná þannig lögun og munstri, seg-
ir frúin, að striginn og Aladdíns-
' nálin séu þjálli verkfæri en vef-
stóllinn. Af myndum, sem hér
fyigja með, siáið þið að nokkru,
hve fjölbreytt munstrin í íeppun-
um eru, en litifnir verða að sjálf-
sögðu ekki greindir, en þeir eru
fyrst og fremst sauðalitirnir, hrafn-
• •
svart, rauðgult og bleikt.
Efling listiðnaðar
Frú Barbara gat þess, er við
spjölluðum saman nú fyrir
skemmstu, að henni sýndist æskh
legt, að hinir mörgu ungu og efni-
legu mvndlistarmenn, sem hér eru,
hagnýttu kunnáttu sína meir tii
listiðnaðar en verið hefði. Væri
m. a. leitt til þess að vita, að all-
ur sá stóriðnaður, sem hér er í
vefnaði, gólfteppi, værðarvoðir
o. s. frv., skuli þurfa að nota er-
lend munstur. Að vísu er erfitt
fyrir framleiðendur að binda sig
við kaup á hugmyndum, sem þeir
svo ekki telja nothæfar, en þá er
auðvitað opinn sá möguleiki að
efna til samkeppni, svo að fram-
leiðendur séu ekki bundnir fyrir-
fram. Listamenn munu almennt
andvígir samkeppnishugmyndinni
vegna þess tíma, sem þeir verða
að leggja í verk, sem aldrei not-
ast, en crfitt er að gera svo öllum
líki.
Fjölhæfni listakonunnar
Ef hljómgrunnur er fyrir frek-
ari framleiðslu í þessari grein,
ætlar frú Barbara að taka á móti
pöntunum eftir þeim teppum, sein
hún sýnir. Hún vinnur sjálf öll
mynstrin, en fær aðstoð til að fylla
út grunnana og klippa upp úr
þeim. Ekki veit ég, hvort hún
hugsar sér að gefa mönnum kost
á að kaupa teikningar af munstr-
unum til að vinna eftir, en mér
virðist, að það myndi vera æski-
legt. Fæstum er gefið það hugar-
flug og sú kunnátta, sem þarf íil
að skana svo sérstæðar og skemmti
legar teikningar.
Þessi teppi frú Barböru eru í
senn ein sönnunin enn fyrir fjöl-
liæfni og ’frábærum dugnaði lista-
konunnar og árétting á því, hve
íslenzka ullin er prýðilega vel fall
in til svona framleiðslu.
Sigríður Thorlacius.
Eldur í vélarómi
vélbáts
Aðfaranótt sunnudags var Slökkvi-
lið Reykjavíkur kallað niður á
Loftsbryggju, en vélbáturinn Krist
ín GK-40, var þar við bryggjuna
og hafði kviknað í vélarrúmi báts-
ins, er hann var nýfarinn í róður.
Var bátnum hjálpað að bryggju
aftur og þar var eldurinn fljót-
lega slökktur. Litlar skemmdir
urðu á bátnum.
Skermir með ásaum.
Friðrik tefldi við
50 maons
_ Á sunnudaginn tefldi Friðrik
Ólafsson fjöltefli í Sjómannaskól-
anum. Þátttaka var takmörkuð við
50 manns. Fylltist sú tala fljótt,
og komust færri að en viidu. Úr-
slit urðu þau, að Friðrik hlaut 55
% vinning'a, sem er óvenju há
v.inningátala í fjöltefli hér. Vann
hann 40 sftákir, gerði fimm jafn-
tefli, en tapaði fimm. Meðal þátt-
takenda í fjölteflinu voru menn
úr meistaraflokki.
Einkunnarorð:
„Þú ert háfættur maður mlnn
manstu að apinn' er frændi þinn?“
Enginn veit hve gömul tegundin
maður er á jörðinni. Hann er tal-
inn meðal j'ngstu spendýra og
barn að aldri í samanburði við t. d.
hestinn. Talið er að fundist haíi
allt að 40 þúsund ára gamlir stein-
gerfingar manna í jarðlögum. En
slíkur tími er aðeins smámunir í
sögu dýralífsins á jörðinni. Sé ein
kynslóð talin 20—30 ár ættu um
2000 kynslóðir manna að hafa lif-
að á jörðunni. En ijkur benda til
að mannkynið sé miklu eldi'a en
þetta og fundist hafa líka miklu
eldri leifar af verum, sem a. m. k.
líkjast mönnum meir en öpum. —
Enginn veit heldur hvar fyrsta
„vagga menningarinnar“ hefir stað
ið. Var það á Nílarbökkum, aust-
ur í Heðallandi Asíu (Mesapota-
míu), vestur í Amei'íku, eða e. t. v.
austur í Kína? Menningin er álitin
tiltölulega mjög ung, e. t. v. 8—10
þúsund ára gömul. En kannske
eiga eftir að finnast leifar miklu
eldri menningarskeiða — og hvað
er menning ef út í þá sálma er
farið?
Iðnmenning á vorra tíma vísu
er varla talin nema svo sem 10
kynslóðir og kjarnorkuöldin er ný-
byrjuð. Segja má að meginmunui'
menningarþjóða nútímans og frum
stæðra forfeðra fyrir þúsundum
ára sé sá, að þeir háðu lífsbaráttu
sína á sama hátt og dýrin, þ. e.
með því að laga sig eftir náttúru-
skilyrðunum. En menningarþjóðirn
ar eru aftur á móti í stöðugt vax-
andi mæli farnar að laga náttúru-
skilyrðin eftir þörfum sínum og
verða æ minna háðar umhverfinu.
Einangrun þjóða fer minnkandi
með bættum samgöngum og vax-
andi viðskiptum. Þjóðirnar bland-
ast miklu meir en fyrr á öldum og
suma er farið að dreyma um eina
þjóð á allri jörðinni, þ. e. að allir
þjóðflokkar blandist og renni sam-
an í eina þjóoasamsteypu. Banda-
ríkin, Brasilía, sumar Kyrrahafs-
e.vjar o. fl. eru dæmi um mikla
þjóða-blöndun. En víða verða á-
rekstrar og margt einkennilegt
kemur í ljós. Sums staðar þar sem
litið er niður á þeldökka menn
smjúga margir kynblendingar ár-
lega „kynflokkagirðinguna". Dæmi
Svartir þrælar voru fluttir til
Bandaríkjanna frá Afríku á 17.
öld. Þeir tóku brátt að blandast
hvítum mönnum. Var því í fyrstu
aðallega þannig farið að hvítir
menn gátu hörn með svörtum am-
báttum. Blöndunin hélst öldum
saman og afleiðingin varð fjöldi
þeldökkra múlatta. Hinir hvítu litu
jafnaðarlega heldur niður á múl-
attana sem aftur á móti margir
hverjir þóttust svertingjunum
fremri. Múlattarnir giftust miklu
fremur svörtum en hvítum, en al-
gengust voru múlattahjónabönd.
Bæði meðal afkomenda hvítra og
múlatta og sem árangur múlatta-
hjónabanda komu og koma stöð-
ugt fram nokkrir einstaklingar
sem eru svo ljósir á hörund, að
hægt er að telja þá til hvítra
manna. Og vegna þess að hvítir
eru meira virtir en svartir leita
hinir hvítu einstaklingar af blend
ingsættum í hóp hvítra manna. Á
þann hátt smjúga árlega þúsundir
manna með Afríkublóð í æðum
yfir „kynþáttagirðinguna“ (Colour
line) og yfir í fylkingar hinna
hvítu. Flytja þeir auðvitað með
sér suma svertingjaeiginleika þótt
hörundsljósir séu. Á hinn bóginn
hafa múlattarnir auðvitað erft
ýmsa eiginleika hvítra manna þótt
þeldökkir séu.
Þannig verða takmörkin milli
hvítra og dökkra æði óljós og
munurinn minni en hörundslitur
oft virðist benda til. Þessi jöfn-
unarþróun heldur stöðugt áfram,
mismunur þjóðflokkanna minnkar.
Menntunarástandið smájafnast
líka er tímar líða.
Nýlega var talað um það í dönsk
um blöðum *að nú*-tíðkuðust mjög
giftingar miili Dana og Grænlend
inga. En athuga ber, að nútíma
Grænlendingar eru flestir kyn-
blendingar hvítra manna og Græn
Foringi höfuðveiðara
á Nýju-Hebridseyjum, Ástralíu.
lendinga (Eskimóa) og hefir svo
lengi verið. Það eru því að vissu
leyti frændþjóðir sem nú giftast
dökkar, íslenzkar ættir rekja kyn
dökkar, íslenzka rættir rekja kyn
sitt til Grænlendinga. Hér er líka
greinilegur mongólasvipur á sum
um ættum og er líklega ævafornri
blöndun um að kenna eða þakka,
e. t. v. jafnvel frá landnámstíð.
30—40 kynslóðir er engin óra-
tími í erfðafræðilegum skilningi.
„Nú kemur upp í honum írlend-
iijgurinn" er stundum sagt um
rauðhærða menn og bráðlynda hér
á landi. Fleira er til af slíku tagi.
„Þú ert dökkur eins og^ Dalamað-
ur“ heyrði ég sagt á íslendinga-
móti í Kaupmannahöfn. Dala-
stúlka nærstödd, dökk á brún og
brá, viðurkenndi að óvenju mik-
ið bæri á dökku hári og augum í
sumum sveitum Dalasýslu og
kenndi það fylgdarliði Auðar
djúpúðgu af keltnesku ætterni.
Sennilega hafa Keltar lika kom
ið fjölmennir með Helga magra o.
fl. landnámsmönnum. Sjást þess
m. a. merki í Eyjafirði. Og hvern
ig er það með „frönsku augun“
í Fáskrúðsfirði, Eyrarbakka og
víðar? Víst er ísl'enzka kynið bland
að, en sterkust Norðurlandaein-
kennin. Kannske blandast mann-
kynið svo mjög í framtíðinni að
kalla megi eina þjóð. Hinar öru
samgöngur leiða til þess, ef þá
ekki verður rennt fyrir mörgum
„járntjöldum“ einangrunar í stað
inn. Ójæja,
„Oss eru gefnar hagar hendur
höfuð upprétt og þroskað mál.
Yfirráð heimsins eins og stendur,
eilíft líf handa vorri sál.
Ing. Dav.
Aðalfunduríslenzk-
ameríska félagsins
Aðalfundur Íslenzk-ameríska fé-
lagsins var nýlega haldinn í Rvík.
Starfsemi félagsins var fjölþætt á
s. 1. ári, en aðalverkefni þess hef-
ir verið, eins og undanfarin ár, að
hafa milligöngu um útvegun náms
styrkja í Bandaríkjunum fyrir ís-
lenzka námsmenn. Veittir voru 7
styrkir til háskólanáms, þar af 4
til framhaldsnáms.
Auk þeirra stýrkja. er að fram-
an getur, þá hefir fslenzk-ameríska
félagið haft hönd í bagga með
námsstyrki þá, sem Bandaríkja-
maðurinn T. E. Brittingham veitti
nýlega 5 ungum íslendingum. Enn-
fremur mun félagið hafa milli-
göngu um útvegun styrkja til
handa 5 gagnfræða- og mennta-
skólanemendum á skólaárinu 1957
—58.
Þrír skemmtifundir voru haldn-
ir á árinu, og voru þeir allir prýð-
isvel sóttir. Þá hefir félagið efnt
til kvikmyndasýninga einu sinni í
mánuði yfir vetrarmánuðina.
Á s. 1. vori gekkst fslenzk-ame-
ríska félagið, í samvinnu við Tón-
listarfélagið, fyrir hljómleikum í
Reykjavík, þar sem fram kom
hinn víðfrægi bandaríski Robert
Shavv kór.
Stjórn fslenzk-ameríska félagsins
skipa nú: Dr. Sigurður Sigurðsson,
formaður, Gunnlaugur Pétursson,
varaform., Gunnar Sigurðsson, rit-
ari, Ólafur Hallgrímsson, gjald-
keri, Daníel Gíslason, spjaldskrár-
ritari og meðstjórnendur: Björn
Thors, E. Borup, Daníel JónssoQ