Tíminn - 10.08.1957, Blaðsíða 5

T f MIN N, laugardaginu 10. ágúst 1957.

Örkin hans Nóa”
1 RITSTJÖRi: FRIÐRIK ÖLAFSSON

Gaman þeetti mér að vita, hve
mörg ykkar kannast við „Örkina
hans Nóa“. Byrjunargildra þessi
á sér samastað í spænska leikn-
um og er einhver elzta gildra, sem
um getur í sögu skákarinnar. Fyr-
ir þá sök er nafn hennar líklega
tengt hinni einu og sönnu örk, því
að á báðum má finna nokkur elli-
mörk. Nú skulum við, til að verða
ekki fórnardýr þessarar sömu
gildru og annarra, taka til óspilltra
máianna og athuga nokkrar, sem
tíðurn vilja slá blindu í augu ná-
ungans.
Örkin hans Nóa.
Hún á sér stað, eins og ég áður
sagði, í spænska leiknum og getur
birzt í ýmsum myndum, þó að á-
hrifin séu að jafnaði þau sömu.
Nærtækasta dæmið, sem ég hefi
hér til hliðsjónar, er skák, sem
tefld var á siðasta Ólympíumóti í
Bússlandi. Hún sýnir á skemmti-
legan hátt, að góðir skákmenn,
hversu góðir sem þeir eru, eru
aldrei nema manniegir.
Ifv: Dnorzynski, Póilandi
Sv: Keres, Rússlandi.
Spænskur leikur.
1. e4—e5 2. Rf3—Rc6 3. Bb5—
a6 4. Ba4—d6 5. d4 (Ákaflega eðli-
legur leikur, þó að venjulegast sé
leikið hér 5. c3. Hvítur viLl nota
sér leppun svarta riddarans, en
þetta er bara ekki rétta leiðin
(Fyrst 5. Bxc6 og síðan 6. d4)). 5.
b5 6. Bb3—Rxd4. 7. RxR—exR. 8.
Dxd4? (í New York-mótinu 1924
tefldi fyrrverandi heimsmeistari
Alekhine þessa sömu byrjun gegn
Englendingnum Yates og í bók
sinni um mótið mælist honum á
þessa leið: „Þessi leikur leiðir til
skjóts jafnteflis, því að eftirleiðis
eru leikir beggja þvingaðir“. Þar
sem Alekhine var ekki ánægður
með jafntefli, léik hann ekki leikn-
um. Hins vegar er það öllu senni-
legra, að Dnorzynski hafi gert sig
énægðan með að fá jafntefli á Ke-
res og því treyst athugasemdum
Alekhines í blmdni. I stað leiks-
ins 8. Dxd4 kemur tvennt til
greina, annað hvort 8. c3 eða 8.
Bd5. í fyrra titfellinu fær hvítur
frjálsa og opna stöðu fyrir peð
sitt, en í hinu seinna fær hann
peð sitt aftur áfallalaust). 8. —c5
(Þegar ég er að gera þessar at-
hugasemdir, sé ég skyndilega, að
mér hefir orðið talsvert á í mess-
unni áðan. Ég.tel nafn gildrunn-
ar dregið af því, hve gömul hún
sé, en nú við athugun á stöðunni
má sjá, að svörtu peðin á a6, b5
c5 og d6 mynda útlínu, sem minnir
talsvert á örkina hans Nóa gamla.
Þessi skýring er efalaust hin rétta
og þess vegna bið ég lesendur af-
sökunar á þassum mistökum mín-
um og birti hér stöðumynd.
upp, því að hann tapar biskup sín-
En... ) 11. —c4! Hvítur gafst
um. Motto: „Trúið aldrei „teoríu'1
í blindni.
Gildran í móttekna
drottningarbragðinu.
í hinu þekkta drottningarbragði
sem virðist einfaldast allra skák-
byrjana, má finna eina lúmska
gildru. Eftir leikjaröðina: 1. d4—
d5 2. c4—e6 3. Rc3—Rf6 4. Bg5
lei'kur svartur —Rbd7 og gerir
þar með d-peð sitt að banvænu
agni. Gíni hvítur við því verður
áframhaldið þannig: 5. cxd—exd.
6. Rxd5 og nú virðist sem svartur
megi ekki drepa aftur vegna
drottningartaps, en það er nú öðru
nær. 6. —RxR! 7. BxD—Bb4f og
nú verður hvitur að bera drottn-
ingu sina fyrir skákina. Eftir 8.
Dd2—KxD 9. Rf3—BxDf hefir
svartur unnið mann.
Svarta bragðið.
í gamla daga átti bragð þetta
miklu fylgi að fagna og var óspart
notaö, þegar færi gafst. Nú á dög-
um hinnar „raunsæju tafl-
mennsku“ hefir það lítið haft sig
í frammi enda fær sá, sem bragð-
ið teflir snöggtum lakara tafl láti
andstæðingurinn engan bilbug á
sér finna. 1. e4—e5 2. Rf3—Rc6
3. Bc4—Rd4 (Fý’rsta sendingin.
Nii á hvítur að hrókera eða drepa
á d4. Þiggi hann hins vegar peðið,
þá snýr m'álið taisvert öðru vísi
við). 4. Rxe5—Dg5! 5. Rxf7 („Mik
ið vill meira“.) 5. —Dxg2 6. Hfl
—Dxe4j 7. Be2—RÍ3f mát.
yp:
m m msm t

H. 'wÉ.
m
£ ..£ £ iiii.
Heimsókn rússneska liðsins Dynamo:
í ágætum leik sigruðu Rússarnir 7:1
Eflausl hafa flestir þeir, sem fóru út á íþróttavöll í fyrra-
kvöld, verið frekar vonlitlir um að þessu úrvalsliði Landsliðs-
nefndar tækist að veita Rússunum nokkra teljandi mótspyrnu.
Sérstaklega þar sem það var orðið kunnugt að hvorugur
þeirra Albert Guðmundsson né Ríkarður Jónsson ætluðu að
vera með. — Er leikmenn höfðu stillt sér upp og leikur hófst,
var augljóst, að leikurinn ætlaði að verða rneð því svip-
móti, að áhorfendur fengju ríkulega goldið fyrir það að
leggja leið sína suður á völl. Úrvalsliðið sýndi að það ætlaði að
berjast tii þrautar og voru Ieikmenn þess ákveðnir og hreyf-
anlegir.
‘ Það var mikill hraði í leiknum
og kannske heldur mikill fyrir úr-
valið, því að með þessum hraða
áttu Rússarnir auðveldara með að
ná yfirhöndinni, því leiknin er
það mikið meiri hjá þeim.
Er 15 mínútur voru liðnar fara
Rússarnir að gerast nokkuð ágeng
ir við marlc íslendinganna og ver
Björgvin hörkuskot frá vinstri inn
herja Dynamo. Mínútu scinna
gera Rússarnir harða hríð að
marki íslendinga og skorar vinstri
innh. úr þvögu.
Ekki létu landarnir þetta neitt
á sig fá og brutust í gegn um vörn
R.ússa hvað eftir annað, m. a. átti
Halldór Sigurbjörnsson gott tæki-
færi til að skora, en knötturinn
fór framhjá. Guðjón sendi einnig
á þessu tímabili Iaglega sendingu
til Skúla Nieisen, sem honum
tófest ekki að nýta.
Nobkuð bar á því, að framlín-
an næði ekki saman í byrjun leiks
ins, en það stórum batnaði, er
Albert Guðmundsson kom inn á á
20. min. Rétt eftir komu Alberts
átti úrvalið góð tilþrif upp miðj-
una og spyrnti Guðmundur Ósk-
arsson, h. innh. að markinu, en
framhjá.
Það, sem eftir var hálfleiksins,
sáust oft glæsileg tilþrif Alberts
gegn Rússunum, en þau nægðu
út úr markinu og hrökk knöttur-
inn úr v. innh. Dynamo í mann-
Iaust markið.
af seinni1
Síðari hálfleikur.
Er mínúta var liðin
hálfleik á v. innh. Rússanna fast
skot á mark úrvalsins, en Björgvin
fær varið, knötturinn fer þó írá
honum og fyrir fætur v. úth. Dyna-
mo, sem spyrnti viðstöðulaust í
markið, en Árni Njálsson var mjög
vel staðsettur og bjargaði á línu.
Eftir þetta æsandi augnablik
hrindir úrvalsliðið hverju áhlaup-
inu á fætur öðru og Rússarnir fá
ekki að gert. Hélzt þetta þar til
19 mín. voru liðnar af síðari hálf-
leik, en þá fer að halla á ógæfu-
hliðina hjá úrvalinu.
Miðherjinn spyrnir knettinum
hátt í áttina að marki úrvalsins og
Björgvin ætlar að slá hann yfir en
mistekst hrapallega og.slær knött-
inn undir slána og í netið. Aðeins
seinna skorar v. innherjinn 4.
markið eftir góða sendingu frá
kantinum.
Eftir þetta mark verður nokkuð
mannfall í liði úrvalsins. Björgvin
fer út af og Helgi Daníelsson kem
ur í markið. Guðmundur Óskars-
Guðjón Finnbogason
— traustur fyrirliði —
markið, þar sem enginn var fyrir,
og leikar standa 5:0 fyrir Dynamo.
Vinstri armur Dynamo leikur
glæsilega í gegn á 28. mín. og
skorar v. innh. óverjandi. Aðein®
síðar skorar svo sami maður 7.
markið fyrir félag sitt, en þetta
síðasta mark verður því miður al-
gjörlega að skrifast á reikning
Helga.
Er þrjár mínútur eru eftir af
Ieiknum leika þeir Gunnar Gunn-
arsson og Halldór Sigurbjörnsson
upp hægri kantinn og alveg upp
að endamörkum og spyrnir Gunn-
ar vel fyrir til Alberts, sem skor-
ar glæsilegt mark nieð skalla.
Leiknum lyktaði því með 7:1
Rússunum í vil. Eftir gangi leiks-
ins er markamismunurinn of mik-
ill, því með smá heppni hefði úr-
valið átt að komast hjá að fá é
Duorzynski—Keres.
9. Dd5 (Hvífcor heldur sitt strik
samkvæmt uppáskrift Alekhines.
Hann hótar nú bæði 10. Dxf7f og
10. Dxa8. Svartur á ekki nema
einn varnarleik). 9. —Be6 10.
Dc6+—-Bd7 11. Dd5 ( Og rni seg-
ir Alekhine í afchugasemdum sín-
um: „Nú verður svartur að lerka
11. -—Be6 til að forða mátinu á f7
og þá skákar hvitur aftur á c6.
Þrátefli er |m .óhjákvæmilegt".
son fer úr stöðu h. innh. og Helgi sig að minnsta kosti þrjú mörk.
Jónsson, KR, kemur í stöðu hans.' sigur Rússanna var vissulega verð
Rússarnir halda enn uppi sókn- skuldaður. Þeir léku betri knatt-
ekki, því sem heild voru Rússarn-1 inni og á 25. mín. verður Helga spyrnu og sigur þeirra var óum-
ir snjallari og héldu hraðanum I Daníe'lssyni á gróf mistök. Halldór flýjanlegur. Úrvalið kom skemmti
miskunnarlaust uppi. Og á 33. mín. Halldórsson á í höggi við miðherj-1 lega á óvart með góðum vilja og
skora Rússarnir úr liornspyrnu. ann og hleypur Helgi út úr mark-; gáfust þeir aldrei upp allt til
Var þetta hálfgert slysamark, því inu en knötturinn hrekfeur frá i íeiksloka.
Björgvin var kominn of snemma þeim Halldóri og Rússanum í
Liðin.
Þetta úrvalslið heppnaðist mjög
vel á okkar mælikvarða, og er ó-
hæfct að segja, að það sé grunn-
tónn landSliðsins. Að vísu er út-
koma markvarðanna ekki sem bezt,
en varla er hægt að finna aðra í
þessa stöðu en þá Helga og Björg-
vin. Árni Njáisson er nú kominn
aftur á sinn fyrri stað og sýndi í
þessum leik, að hann er okkar
bezti bakvörður. Guðmúndur Guð-
mundsson slapp nokkuð vel frá
þessum leik, en sennilega verður
nefndin að Ieita víðar, áður en
hún tekur afstöðu urn stöðu v.
bakv. Halldór Halldórsson ber höf
uð og herðar yfir aðra miðfram-
verði ofekar og ógnar honum eng-
inn. Guðjón Finnbogason, v. fram-
vörður var nú fyrirliði úrvalsins
og skilaði hann þeirri stöðu með
prýði. Hann er einn af þeim fá-
Igætu mönnum, sem hafa örfandi
(Framhald af 6. síðu).
Myndin sýnir greinilega hvernig úrvalið fékk þriðja markið. Ljósm.
Á viðavangt
Nýir siðir með nýjum herrum.
Morgunblaðið hefir aldrei feng-
ið orð fyrir að vera sannsögult.
Þar hefir jafnan þótt henta, að
hagræða sannleikanum í sam-
ræmi við þrengstu flokksliags-
muni. En í seinni tíð hefir blaðið
mjög færzt í aukana í óáreiðan-
Iegheitum, ósannsögli og beinum
fölsunum. Það er nú orðin starfs
aðferð lijá ráðamönnum í höll-
inni, ofan á þá tradisjón sem fyr
ir var í þessum efnum, að birta
ummæli innan tilvitnunarmerkja,
segja þau höfð eftir andstæðing-
um og öðrum blöðurn, þótt þeim
sé öíugt snúið, eða beiniínis
rangt eftir höfð. Nýlega var
bent á það hér, að af þremur
tilvitnunum, sem Mbl. sagðist
liafa úr Tímanum, var engin rétt
eftir höfð. Þá var það sannað
með myndum hér í blaðinu,
livernig Mbl. falsaði ununæli Al-
þýðublaðsins. Aðferðin var sú,
að klippa málsgrein sundur í
miðjunni, birta fyrrihlutann, og
leggja út af honum, en sleppa
seinnihlutanum, sem skýrði efni
málsgreinarinnar. Þessi meðferð
á ummælum andstæðinga, er
helzta nýjungin sein Mbl. hefir
innieitt síðan það færðist í auk-
ana með fjórum ritstjórum.
Litlir og stórir karlar.
Krustjoff sagði í ræðu í Aust-
ur-Berlín, að Adenauer. kanzlari
væri ekki hóti skárri en Hitler
Meðan Hitler var og hét, valdi
liann andstæðingum sínum hin
verstu nöfn. Ofslækismenn eru
líkir sjálfuin sér, fyrr og síðar,
Litlir karlar vilja reyna að vera
í takt við þá stóru. Þannig mun
standa á því, að lesendur Mbl,
hafa nú tvisvar í sömu vikunni
fengið þann boðskap frá aðalrit
stjóra sínum, að keimlíkar séu
starfsáðferðir forsætisráðherra
íslands og Kadars í Ungverja-
landi. Til þess að kunna til verka
í svona áróðri þurfa menn senni
iega að liafa stundað nám lijá
nazistum meðan þeir voru upp á
sitt bezta, og Morgunblaðið er
einmitt svo stálheppið, að hafa
slíkuni starfskröftum á að skipa,
Um þessi skrif Mbl. þarf ekkí
að fara niörgum orðum. Þau
dæma sig sjálf. Glórulaust of-
stæki, sem lýsir sér í þessuin
skrifuni, mun vekja viðbjóð um
Iaud alit.
Enn um sannsögli Mbl.
í Alþýðublaðinu í gær er rætt
um frásagnir Mbl. af verkföllum,
En Mbl. hefir verið að telja
Iandsmönnuin trú um, að mikill
hluti stéttarféiaganna Iiafi gert
verkfall eða hótað verkfalli. í
Alþbl. er staðreynd málsins dreg-
in fram. En hún er þessi, seg'ir
blaðið:
„Af þeim 158 félögum Alþýðu
sambands íslands, er telja um
30 þúsund meðlimi, liafa 5 gert
verkfall, eða 500—600 manns,
Önnur félög hafa lialdið kyrru
fyrir. Félögin, sem gert hafa verk
fall á árinu, eru þessi (í sviguin
félagatala): Bakarasveinafélag
íslands (49), Félag ísl. atvinnu-
flugmanna (49), Fiugvirkjafélag
íslands (58), Félag faglærðra
framreiðslumanna (þ. e. þeir
þeirra, sem vinna á kaupskipun-
íini, en þeir miinu uin 20 talsins)
og Sjómannafélag Reykjavíkus’
(þ. e. hásctar á kaupskipum,
sem munu um 350 talsins). Sam-
tals eru þetta 526 menn, er gerí
hafa verkfall af félagsmönnum
þessara 5 félaga. Og öll eru félög
þessi í Reykjavík, en utan Reykja
víkur má heita að ríkt liafi alger
vinnufriður. Sjómannadeild
Verkalýðsfélags Akraness mun
að vísu liafa gert vinnustöðvun
út af kjörum bátasjómanna, en
þar var um tillölulcga fámennan
lióp að ræða.
Yfirménnirnir á kaupskipun-
um, sem gerðu verkfall, eru um
200 talsins, en þeirra samtök eru
ekki í ASÍ, heldjir í Farmanna-
og fiskimannasambandi íslands“.