Tíminn - 11.10.1957, Blaðsíða 12

VeðriS:
Suðvestan kaldi, víða stinnings*
kaldi síðdegis, skúrir.
Föstudagur 11. október 1957.
Hitinn kL 18:
Reykjavík 4 st., AkureyrS 5 st.,
New York 19 st., London 1S st.,
París 17 st., Kaupmannak. 9 st.
Ríkið býðst til að verða eifct
eigandi stórvirka gufuborsins
Synjar Reykjavíkurbæ um aíJ fella niðiir aíi-
flutningsgjöld, en bý<Jst til aí framkvæma
boranir fyrir bæinn, falli sameignarsamning-
urinn úr gildi
Ríkisstjórnin hefir nú svarað beiðni borgarstjórans í
Reykjavík um eftirgjöf eða greiðslufrest á aðflutningsgjöld-
um á djúpbornum, sem kominn er til landsins, en liggur
ónotaður enn vegna greiðslutregðu af hendi Reykjavíkur-
bæjat, sem er kaupaðili að bornum með ríkinu. Er tilmæl-
unum þar hafnað. Beiðnin barst í formi ályktunar frá bæj-
arstjórn Reykjavíkur.
gerður samningur milli ríkisins og
Reykjavíkurbæjar um borkaupin,
og þar hafi Reykjavíkurbær tekið
að sér að greiða helminginn af
kostnaðarverði borsins, og aðflutn
ingsgjöldin að sjálfsögðu innifalin
í því verði, og enginn fyrirvari
gerður um þau í samningnum eða
á þeim tíma, sem hann var gerður.
Af þessum ástæðum geti ríkis-
stjórnin ekki orðio við éskorun
bæjarstjórnarinnar um þetta efni.
Forsætisráðuneytið hefir ritað
borgarstjóra bréf um málið, og er
þar minnt á það, að aðflutnings-
-gjöid þau, sem greiða beri af jarð-
bor þessum, séu ákveðin með lög-
um af Alþingi og séu hliðstæð
Iþeim gjöldum, sem ákveðin eru af
margs konar öðrum tækjum og vcl
um. Þessi gjöld greiði allir jaf'nt,
enda séu þau lögð á til þess að
standa undir uppbótum á útflutn-
ingsframleiðslu landsmanna og rík
isbúskapnum.
jEnginn fyrirvari í samningnum.
Þá bendir ríkisstjórnin á það, að
í októbermánuði 1956 hafi verið
Skipti á háskóla-
kennurum á vegum
Evrópuráðs
Evrópuráðið samþykkti í fyrra
að beita sér fyrir gagnkvæmum
heimsóknum háskólakennara milli
aðildarríkjanna á árinu 1957. —
Hvert ríki á kost á styrk frá
Evrópuráðinu til þess að bjóða
til sín 3 háskólakennurum á ár-
ínu, og greiðir ráðið fargjald báð-
ar leiðir. Menntamálaráðuneytið
teeitti sér í samráði við Háskóla
Jslands fyrir því, að þessi fyrir-
greiðsla Evrópuráðsins yrði hér
faagnýtt. Bauð háskólinn þá hing-
«ð þremur prófessorum til fyrir-
festrarhalds, málfræðingnum dr.
A.C. Bouman frá Leiden; dr. W.
Sehultze kennara í byggingarverk
fræði í Aachen og dr. Ilal Koch,
prófessor í guðfræði í Kaupmanna
íiöfn. Tveir hinir fyrrnefndu fluttu
hér fyrirlestra síðastliðið vor, en
próf. Koch var væntanlegur hing-
að í gærjtvöldi. Mun hann halda
fyrirlestra á vegum guðfræðideild
ar, eins og skýrt hefur verið frá.
Gert er ráð fyrir að þessari
starfsemi Evrópuráðsins verði hald
‘ið áfram næstu árin.
Hæstu vinniogar í
Happdrætti Há-
skóSans
í gær var dregið i 10. flokki
Happdrættis Háskólans. Vinningar
voru 838, samtals að upphæð ein
milljón og 50 þúsund kr. — Hæstj
vinningurinn kom á miða nr. 24053
fjórðungsmiða, sem seldir eru á
Akranesi, Vík, og á Patreksfirði.
50 þús. kr. komu á miða nr. 12985,
fjórðungsmiða, sem seldir eru i
Reykjavík. 10 þús. lcr. komu á
miða nr. 1096, 3795, 18590, 32678.
Fimm þús. kr. vinningar komu á
miða nr. 6850, 9932, 14599, 19183
og 38334. — (Birt án ábyrgðar).
Efnahags- og vamarmál aðalumræðu-
efnið á ársþingi brezka íhaldsflokksins
ÁHmargír rætSumenn töldu, aí Rússar hefðu
nú nátS hernaíiarlegum yfirburðum
Brighton—NTB, 10. október. — Fullvíst er, að efnahags-
og varnarmál verða aðalmál ársþings brezka íhaldsöokks-
ins, sem hófst í Brighton í dag.
Ríkið býðst til að eiga borinn eitl.
Þá tekur ríkisstjórnin fram, að
hún hafi orðið þess vör, að tafir
hafi orðið á því af hendi Reykja-
víkurbæjar að greiða sinn hluta af
andvirði borsins, vilji hún af þvi
tilefni taka fram, að hún sé reiðu-
búin að fallast á, að samningur-
inn frá 18. okt. 1956 um sameign
ríkisins og Reykjavíkurbæjar að
bornum falli niður til þess að
koma í veg fyrir, að greiðsludrátt-
ur verði þess valdandi, að það drag
ist, að borinn verði tekinn í nolk-
un.
Ef að því yrði horfið, kveðst
ríkisstjórnin reiðubúin að gera
samninga við Reykjavikurbæ um
að framkvæma fyrir hann með
bornum þau verk, sem þegar hafi
verið ákveðið að framkvæma, svo
og önnur verk fyrir bæinn, sem
um kynni að semjast.
Fallegur minnisvarði um Aðalstein Sig-
mundsson afhjúpaður í Þrastaskógi
Sutmudaginn 15. sept. s.l. var afhjúpaður í Þrastaskógi
minnisvarði um Aðalstein Sigmundsson, kennara. Á sam-
bandsþingi Ungmennafélags íslands 1955, var samþykkt
að láta gera þennan varða og kosin nefnd til að sjá um
framkvæmdir.
Duncan Sandys, landvarnaráð-
herra, gerði grein fyrir stefnu
stjórnarinnar í varnarmálum, en
Peter 1 horneycroft ræddi um
efnahagsmálastefnuna og framtíð-
arliorfur í þeim málum. Ráðherr-
ann ræddi einkum um árangurinn
af baráttu stjórnarinnar gegn verð
bólgunni. Allmargir ræðumenn í
dag gagnrýndu stjórnina og sökuðu
hana um að hafa sýnt veikleika
og hik í stað þess að sýna áræði
og festu.
Yfirburðir Rússa.
Allmargir ræðumenn liöfðu
haldið því fram áður eu Sandys
fékk orðið að Rússar stæðu nú
framar en Vesturveldin á liern-
aðarsviðinu eftir að þeim liefði
tekizt að senda gerfitungl sitt á
loft.
Sandys kvaðst vilja minna á, að
samkvæmt hinum bandarísku lög-
um, sem kennd eru við MacMahon
er bandarískum visindaimönnum
bannað að veita t. d. brezkum
starfsbræðrum sínum upplýsingar
um kjarnorkuvopn. Það gerði að
verlcum, að allt rannsóknarstarf á
þessu sviði væri raunverulega tví-
verknaður, þar sem beztu vísinda-
menn Vesturlanda gætu ekki haft
samstarf um mikilvægustu grund-
vallaratriði þessara vísinda.
Ef Bandarikjamennirnir væru
fúsir til breytinga í þessum efn-
um, myndi ekki standa á Bretum.
Sandys sagði, að þrátt fyrir síð-
ustu þróun í smíði flugskeyta og
gervitungla, myndu Bretar ekki
leggja eingöngu áherzlu á smíði
vetnisvopna og flugskeyta, heldur
viðhalda herjum sínum að vissu
marki.
Hætía á nýjum blób’sút-
hellinguni á Kýpur
NICOSIA—NTB, 10. október. —
Talin er hætta á því að komi til
nýrrar ókyrrðar á Kýpur, ef alls-
herjarþing S.þ. samþykkir ekki
tillögur, sem uppreisnarmenn á
einni geti sætt sig við. í dag sendu
brezku yfirvöldin á Kýpur út til-
kynningu þess efnis, að Grivas,
, leiðtogi EOKA, hefði gefið með-
' limum félagsskaparins skipun um
| að hefja nýja sókn gegn Bretum
I ef nauðsynlegt þætti.
Svartaþoka veldur
stórslysum í Dan-
mörku
KAUPMANNAHÖFN í gær. —
Árdegis í dag meiddust 12 mann
eskjur og 25 biíreiðar stór-
skemmdust eða eyðilögðust á veg
inum milli Hróarskeldu og Kaup
mannahafnar, aðallega milli
Hróarskeldu og Heiðahúsanna.
Umferðaslys þessi urðu vegna
þess að reyk frá brennamli hálm
liaugum iagði yfir veginn og
blandaðist hann dimmri þoku,
sem á var. Myiidaðist af þessum
sökum slíkt myrkurbelti yfir
veginn, að ekki sá handa skil.
Þokan, sem legið hefir yfir
Kaupmannahöfn síðasta sólar-
hring hefir na;r alveg lamað flug
samgöngur við Kastrupflugvöll.
— Aðils.
AMMAN—NTB, 10. október. —
Jórdanska stjórnin hefir nú í
hyggju að ganga á milli bols og
höfuðs á kommúnistum og fylgi-
fiskum þeirra í landinu. Þrír ráð-
herrar hafa verið skipaðir í nefnd
sem hefir það hlutverk að rann-
saka hvernig hreinsuninni yrði
bezt við komið.
I nefndinni áttu sæti: Ingimar
Jóhannesson, fulllr., Sig. Greips-
son, skólastjóri, Sveinn Sæmunds-
son, lögregluþj., Axel Jónsson
sundlaugav., og Ólafur Ág. Ólafs-
son bóndi.
Sýningunni „Fjölskylda þjóðanna“
lýkur kl. 6 síðd. á sunnudaginn
Lengd um einn dag. Um 30 þúsund manns
höí($u skoía^ sýninguna í gær
„Fjölskylda þjóðanna“, hin alþjóðlega Ijósmyndasýning,
sem nú stendur yfir í Iðnskólanum við Vitastíg, hefir verið
framlengd um einn dag vegna óvenjumikillar aðsóknar.
í tilkynningu frá sýningarnefnd tíma, þar eð aðsókn að lienni hef-
inni segir, að sýningin verði opin ur verið mikil, svo að með ein-
hér þar til kl. 6 síðdegis, sunnu- dæmum er. Kringum 30 þúsund
daginn 13. október, í stað kl. 10 -manns hafa nú séð sýninguna, frá
kvöldið áður, eins og upphaflega því er hún var opnuð fyrir tæpum
var ákveðið. Ekki verður unnt, að
framlengja sýninguna um lengri
ííma, þar eð mánudaginn 14. okt.
hefst kennsla í þeim kennsluslof-
um Iðnskólans, þar sem sýningin
er haldin.
Enda þótt tími verði naumur
til þess að taka sýninguna niður,
hefur sýningarnefndin ákveðið, að
hún verði framlengd um þcnnan
þremur vikum. Margir sýningar-
gestir hafa látið þess getið, að
þeir hafi hug á að sjá sýninguna
aftur um þessa helgi.
Ummæli blaða hal'a verið mjög
lofsamleg, og er sýningin yfirleitt
talinn einsstæður menningarvið-
burður hér í bæ. Héðan verður
sýningin send til Danmerkur, og
verður hún opnuð í Kaupmanna-
höfn í næsta mánuði.
Leitað var til ungmennafélaga
landsins um frjáls fjárframlög.
Var vel brugðizt við, svo á skömm
um tíma safnaðist það fé, cr þurfti.
Nefndin leitaði til Ríkarðar Jóns-
sonar með gerð varðans og réði
hann útliti hans og lögun.
Minnisvarðinn er hár stuðla-
bergsdrangur, sem greiptur er nið
ur á milli smærri stuðlabergs-
steina. í drangann er felld vanga-
mynd úr eir, gerð af myndhöggv-
aranum Ríkarði.
Alla sína vinnu gaf Ríkarður til
minningar um sinn láína vin Um
uppsetningu varðans sáu Þórður
Pálsson og Marteinn Gíslason.
Við afhjúpunina flutti aðalræð-
una sr. Eiríkur J. Eiríksson, minnt
ist hann Aðalsteins, athafna hans
og hugsjóna. Einnig talaði Ingi-
mar Jóhannesson, sem lýsti varð-
anum, en Þórður Pálsson þakkaði
f. h. ættingja Aðalsteins heitins.
Frú Jóhanna Sigmundsdóttír, syst-
ir Aðalsteins, afhjúpaði varöann.
Á annað hundrað manns vai við-
statt athöfnina j Þrastaskógi, þar
á'meðal menntamálaráðherra Gylfi
Þ. Gíslason og frú hans.
Á eftir hauð Ungmennafélag ís-
lands til sameiginlegrar kaffi-
drykkju í Ilótel Selfoss. Voru þar
flultar margar ræður og einnig
kvæði. Voru þar raktir atburðir
liðinna daga og rifjaðar upp minn-
ingar um samstarf við hinn látna
félaga, Aðalstein Sigmundsson.
Næsta verkeíni russneskra vísinda-
manna er að senda skey ti ti! tnnglsins
Fjölmargar Ijósmyndir voru teknar af
„Sputnik'* í gær
LONDON—NTB, 10. október. —
Þúsundir mauna um heim allan
fylgdast með ferðum rússneska
gervitunglsins „SPUTNIK“ í
dag með ljósmyndavélum, vís-
indalegum tækjum og sjónauk-
um um leið og rússneskir vís-
indamenn upplýstu, að annað
slíkt tungl yrði sent upp í geim-
inn að mánuði liðnum.
í þessu gerfitungli verða tæki,
sem geta mælt geimgeisla. Rússn-
eskir vísindamenn hafa lýst því
yfir, að ekki sé ósennilegt, að
scnn takist að senda ílugskeyti
til mánans, með mikilvægum vís-
indatækjum.
f dag tókst að ná myndum af
gerfitunglinu er það fór yfir
Tékkóslóvakíu, Sviþjóð og Kanada.
Moskvu-útvarpið skýrði frá því í
dag, að fjölmargir íbúar í bæn-
urn Volgoda hefðu séð „Sputnik"
með berum augum í dag er það
geystist um himinhvolfið. Tékkn-
eskir vísindamenn upplýstu í dag,
að þeir hefðu orðið varir við lita-
skipti á tunglinu, sem hefðu kom
ið mjög greinilega fram.
Fágætar guðsorðabækur og æviminn-
ingar frá Hrappsey og Hólum á uppboði
ListmunauppboS Sigurðar Benediktssonar verður haldið
í Litlasal Sjálfstæðishússins í dag og hefst klukkan fimm.
Þar verðuf boðið upp margt fágætra bóka og æviminninga.
um. Meðal bókanna er eitt kver
með margföldunartöflu og öðru í
sama dúr og er kverið gefið út
í Kaupmannahöfn áf eínhverjum
ónefndum manni árið 1778. Titill
kversins bendir nokkuð til þanka-
gangs útgefanda, en hann er: „Lít-
ið vasakver fyrir bændur og ein-
feldninga á íslandi."
i Er eingöngu um að ræða upp-
boð a bókum að þessu sinni. Verða
þær til sýnis frá klukkan tíu til
f'jögur í dag.
Frá Hrappsey og Hólum.
Þarna verða m. a. boðnar upp
nokkrar fágætar guðsorðabækur og
æviminningar frá Hrappsey og Hól