Tíminn - 01.12.1957, Síða 1

Jfaar TIMANS »ru)
dttlfirn og tkrlfttofui
1 83 00
BlaSamann aftlr kl. ISi
11301 — 18302 — 18303 — 18304
41. árgangur.
Reykjavík, sunnudaginn 1. desember 1957.
(NNl f BLAÐINXJ:
Lífið í kring urn okkur og Mál og
menning bls. 6.
Pernískar systur, bls. 6.
Skrifað og skrafað, bls. 7.
271.Mað.
Mynd þessi er frá Nonna-sýningunni í Bogsal Þjóðminiasafnsins, sem opn-
uð var í gær og verður opin daglega frá kl. 1—lO.
Merkiieg Nonnasýnmg opn-
uö í Reykjavík í gær
Þar eru til sýnis myndir frá lífi og starfi Jónasar
Sveinssonar, handrit hans og bækur á fjölmörg-
um þió(Stungum
í gær var opnuð í Reyk.javík minningarsýning um Nonna,
séra Jón Sveinsson rithöfund. Það er Menntamálaráð, sem
g/gngst fyrir sýningunni, en efni til hennar er að mestu fengið
lánað hjá Haraldi Hannessyni hagfræðingi sem í mörg ár hefir
safnað bókum Nonna á mörgum tungumálum, handritum
hans, myndum og blaðaúrklippum. Verður sýningin, sem er
hin fróðlegasta, daglega opin
15. desember.
Blaðamenn skoðuðu sýninguna,
skönimu áður en hún var opnuð í
gær og er hún bæði fróðleg og
skemmtileg. Þar eru á veggjum
myndir úr bókum Nonna ýmsum
útgáfum víðs vegar að úr heim-
inum. Er fróðlegt að kynnast því
hvernig útgefendur í hinum mis-
munandi iöndum hafa látið mynd-
skreyta bækurnar og eru margar
þessara teikninga sérlega skemmti-
legar. Þá er á sýningunni mikill
fjöldi ljósmynda úr lífi Jóns
Bifreiðaslys
á Keflavíkurvegi
Það slys varð á Keflavíkurvegi,
skammt frá Ytri-Njarðvíkum, að
harður árekstur varð milli bifreið
ar frá varnarliðinu og áætlunar
bifreiðar frá Steindóri. Segja
vitni, að áætlunarbifreiðin liafi
verið á hægri ferð og réttu meg
in á veginuin, þegar fólksbifrei®
frá varnarliðinu kom á móti á
fleygiferð og rakst liana. Afleið
ingar urðu þær, að flytja varð
fjóra farþega úr áætlunarbifreið
inni í sjúkrahús í Keflavík og
liggur einn þeirra þar enn. Einn
maður var í varnarliðsbifreiðinni,
sem varð gjörónýt, og missti hann
mefvitund. Var maðurinn flutt
ur í sjúkrahús í Englandi í gær
og hafði þá aldrci komið til með
vitundar.
Bogasal ÞjóSminjasafnsins til
Sveinssonar, frá ferðum hans víða
■um heim og meðal annars komu
hans hingað til lands árið 1930.
Þá er á sýningunni mikið af
handritum Nonna og minnisbókum
hans, prédikunum og ritgerðum
trúarlegs efnis og jafnvel próförk-
um með leiðréttingum hans.
Fallegur frágangur
sýningarmuna.
i
Allur er frágangur þessara1
handrita og minnisbóka með slík
uin ágætum að fágætt er að sjá
slíka umhirðu. Jafnvel úrklippu-
bækur margar og þykkar eru í
fögru skinnbandi. Er bersýnilegt
að á bak við þessa sýningu ligg-
ur merkilegt og mikið verk
þeirra manna, sem árum saman
hafa lagt mikla vinnu, kostnað |
og fyrirhöfn í það að safna sam- i
an öllu því, sem til næst af bók i
um, handritum og myndum
tengdum Nonna og rithöfundar-
ferli lians. Ber þar fyrstan að
nefna Harald Hannesson og svo
kaþólska byskuphm á íslandi,
Jóhannes Gunnarsson Hóla-
byskup. Er það ómetanlegt að
svo myndarlega og skipulega
skuli hafa verið að því unnið að
safna saman þéim efniviði, sem
slík sýning getur byggst á til
minningar um mann, sem ef til
vill er víðfrægastur allra ís-1
lenzkra, þeirra er ritað hafa!
bækur.
Margir hafa hjálpað til að koma
(Framhald á 2. síðu).
íhaldið kallar mikil tíðindi, ef lán
fæst í Þýzkalandi og Bandaríkjum
Framsóknarvist
að Hótel Borg
á miðvikudag
Fyrsta Framsóknarvist vetrar
ins verður að Hótel Borg á mið
vikudaginn kemur kl. 8.30 síðd.
Verður vafalaust mikil aðsókn
eins og jafnan á vistunum, og er
því ráð að tryggja sér aðgöngu
miða í tíma nieð því að hringja
í skrifstofu Framsóknarfélaganna
símar 22038 og 22038 og 15564.
Skemmtunin hefst á vistinni, og
að henni lokinni verður úthlut
að verðlaunum. Þá flytur séra
Árelíus Níelsson ávarp. Hjálm
ar Gíslason flytur gamanþátt og
síðan verður dansað.
Fjölmennið á fyrstu Framsókn
arvist vetrarins næsta miðviku
dag að Hótel Borg.
Brezku Ishafsrann-
sóknarskipi
hlekkist á
London, 30. nóv. Brezka rannsókn
arskipið Shackleton, sem verið hef
ir í rannsóknarleiðangri í Suður-, _ _____________ ______f
íshafinu undanfarna mánuði, rakst Sem þjóðfrægt er nú orðið. Nú er
Vestur-Þýzkaland sett á sama bekk,
með algerlega tilefnislausum og
ómaklegum brígslum, og svo önn-
ur Atlantshafsríki. Morgunblaðið
hætta væri yifirvofandi, en svo mun vill sem sagt ekki að íslenzka ríkið
fái lán í Vesturheimi, og ekki hjá
nókkru rí'ki innan Atlantshafs-
bandalagsins, því að slíkt er í senn
„betl“, auðmýkjandi „samskot" og
„verzlun“ með varnir landsins. Áð-
ur er því lýst í Mbl. að lántökur
fyrir austan járntjald jafngiltu því
Foringjarnir komnir í algera sjálfheldu i íífls-
legum skrifum um lánsfjármálin. — 011 lán,
hvar sem er á hnettinum, nú bendlutf vitS „betí“
og landssölu
„Tíminn“ er stórum fyrirferSarmeiri á forsíðu Morgun-
blaðsins í gær en nýja stjórnin í Finnlandi, og handritamálið
er fjarri því að vera hálfdrættingur. Mbl. segir Tímann hafa
gert stórkostlega játningu í lánsfjármálinu. Hún er þessi:
íslenzka ríkið er atS reyna ati fá Ián hjá ríki,
sem er í Atlantshafsbandalaginu!
kerfi hins
Er að furða, þótt mönnunum sé
mikið niðri fvrir, þegar önnur eins
tíðindi og þetta koma fram í dags-
ljósið. Tíminn getur gert betur en
þetta. Hann getur játað, að láns-
umleitanir fara fram í Vestur-
Þýzkalandi og í Bandaríkjunum.
Getur Mbl. vonandi notað þetta
fyrir „heimsfrétt" á þriðjudaginn
kemur. Þarf frekar. vitnanna við
um forherðingu ríkisstjórnarinnar,
að hún skuli fara fram á annað
eins og lánsfé til aðkallandi fram-
kvæmda í Þýzkalandi og Banda-
ríkjunum, þar sem bæði löndin
eru í Atlantshafsbandalaginu!
Ómakleg brígsl
Morgunblaðið varaður sér í lagi
búið að bendla lántöku í Bandaríkj
unum við varnarmálin og taka und
ir rússneSkan áróður um þau efni,
í gær harkaléga á ísjaka með þeim
afleiðingum, að leki kom að skip
inu, og eitt hólf þess fylitist af
sjó. Var í fyrstu talið, að mikil

að „innlima ísland" í
kommúnistíska heims.
Eftir þetta er von að lesendur
Mbl. spyrji: Hvar skyldi mega
spyrja um lánsfé án þess a‘ð Morg-
unblaðið rjúki upp með fíflsleg'
skrif af þessu tagi?
Heimatilbúið rógsmál
Auðvitað hvergi, því að allt
þetta rógsmál er heimatilbúið í
Morgunblaðshöllinni og á flokks-
skrifstofu Sjálfstæðismanna og á
ekkert skylt við hin raunverulegu
lánsfjármál, sem á dagskró eru,
né heldur utanríkissamskipti ís-
lands nema að því leyti sem íhald-
ið hefir símað rógsmál sín úr landi
og breitt innlenda fiokkabaráttu
og þau klæikjabrögð, sem þar er
stundum beitt, fyrir augu útlcnd-
inga, í þeim tilgangi að spilla áliti
landsins og veifcja lánstraust þess.
Nokkrar staðreyndir málsins
Af staðreyndum lánsfjármálsins
nægir að minna á þetta:
Því er löngu yfirlýst af fjár-
málaráðherra, að lána sé leitað til
að ljúka hér ýmsum aðkallandi
verkefnum, svo sem sementsverk-
smiðju o. fl. og vonir standi til
að lánsfé fáist í Vestur-Þýzka-
landi og Bandaríkjunum að eðli-
legum leiðum eins og áður.
ATLANTSHAFSbandalagið er
engin iánastofnun og upphlaup
íhaldsins út af því er algerlega út
í hött. Atlantshafsbandalagið lán-
ar enga peninga. Hins vegar hefir
bandalagið jafnan rnælt með því,
og þó einkum síðan utanríkisr&ð-
herranefndin skilaði áliti, að banda
lagsrfkin efldu samskipti sín og
raunverulega efnahagslega sam-
vinnu. Hefir verulega miðað í þá
átt á ýmsa lund síðan. Er því
mjög líklegt, að í aðalstöðvum
bandalagsins sé fremur hvatt en
latt til þess að ísland fái vinsam-
Prófkosningaskrípaleikur íhaldsins stendur nú yfir, og gerist lega og eðlilega fyrirgreiðslu hjá
þar sitthvað sögulegt eins og að líkum lætur. Eru flokksmönnum Þeim ríkjum, sem á lánamarkaði
ser.d kjörgögn og þar með listi með nöfnum 40 „úrvalsmanna“, C1U’ ^au ma^ ber þai á góma.
sem flokksstjórnin velur, en rnenn eiga síðan að skrifa nokkur
þeirra nafna upp á skrá og endursenda flokfcsstjórninni. Þetta
er kallað hámark frjálsra prófkosninga.
ekki vera. Miklar vistir eyðilögð
ust, er sjór komst í skipið. Shackle
ton er 1100 lestir að stærð. Með
því eru hvorki meira né minna
en 28 vísindamenn að rannsóknar
störfum. Skipið mun fara til Suð
ur-Georgíu til viðgerðar.
Því ver gefast heimskra manna ráS
sem fleiri koma saman“
í „prófkosningu“ íhaldsins mega menn atSeins
kjósa „8 aÖalmenn og 8 varamenn“, — Ætlar
flokksstjórnin ein aíí ráía 14 sætum efta leggja
fram lista meÖ aÖeins 16 nöfnum?
ÞAÐ ER fjarstæða og móðgun,
að gera vinveittum ríkjum upp
alls konar skilyrði fyrir þessum
í ,.leiðbeiningum“, sem fylgja segir svo: „Kjósandi ritar á þar |ánveitingum. Þau hafa aldrei ver-
til gerðan kjörseðil nöfn 16 manna, er hann óskar að taki sæti
nein og verða áreiðanlega ekki
heldur nú.
ÞAÐ HEFIR aldrei verið venja
ráðherra að flytja skýrslu um láns-
mál sem þessi áður en endanlegar
á iista flokksins við næstu bæjarstjórnarkosningar, 8 aðalmanna
og 8 varamanna".
Þetta kemur kynlega fyrir sjónir. Virðist helzt svo, að íhaldið
ætii aðeins að' leggja fram lisfca með 16 nöfnum, og væri slíkfc niðurstöður eru kunnar. Brígsl
nýlunda, því að fullSkipaður lisfci er með 30 nöfnum. Ef svo er, Mbl. út af þessu atriði eru því al-
má helzt ætla, að íhaldinu þyki hafa sannazt á sjálfu sér forn- Seilega tilefnislaus málefnisins
, .. *. , , , . , , . vegna. Einsdæmi er það, að ís-
3 Z U spakmæh, að „þv. ver gefast lieimskra manna rað, se.n lenzkir aðilar skuli á sama tíma
fle.ri koma sarnan", og telji því ráð að fækka, og er það raunar sem ríkið er að semja um lántök-
skynsamleg niðurstaða og í samræmi við reynsluna af stjórn ur, síma rógburð og brígsl úr landi
íhaldsins á bænum. ®£ gera sérstakar ráðstafanir til
Ef það er hins vegar ætlun ílialdsins að leggja fra.n fullskip- veikja^traust^' VCk^a tortly2ffm og
aðan lista að venju með 30 nöfnum, virðist flokksstjórnin ein Fyrir^þau þjóðskemmdarstörf
ætla að ráða 14 mönnum á lionum, og þá væntanlega þeim uppskera íhaldsforingjarnir fyrii-
efstu, en flokksmenn fá að þreyta prófkjör um liina, og sýnir Þtningu um land allt. Það er al-
það virðinguna fyrir flokksn.önnunum og kjósendun.un. mannarómnr, að þeir hafi skotið
„w ■- i , , ,v herfilega yfir markið. Nánar er
Verðm fioðlegt að sja, liver n.ðurstaðan verður. rætt um mál þessi á 7. bls. í dag.