Alþýðublaðið - 03.09.1927, Blaðsíða 2

AL.PVrJUbi-.AlJitjf
k
-----9------------------------
|alþýðublaðíð:
kemur ut á hverjum virkum degi. j
i AigreiOsla i Alpýðuhúsinu við t
i Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. ►
til kl. 7 siðd. t
Skrifstofa á sama stað opin kl. ►
9V5 — 10Vs árd. og kl. 8 —9 siðd. t
< Simar: 988 (afgreiðs)an) og 1294 |
; (skrifstoian). t
i Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ►
; mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 [
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Álpýðuprentsmiðjan
(i sama húsi, sömu simar).
Póstmála-ósvinna.
PóstferMm milli Flateyjar á
Breiðafiröi og Stykkishólms hef-
ir verið þann veg fyrir komið,
að vélbátur hefir farið frá Stykk-
ishólmi, jafnskjótt sem póstur
kom að sunnan, með pöstflutn-
isnginn til Flateyjar, staðið þar
við nokkrar stundir, nægilega
lengi til þess, að óríðandi bréfum
yrði svarað, og flutt það, sem
suður átti ,að fara, tii baka, svo
að það hefir getað náð sama
pósti, sem bíöiir dagiangt í
Stykkishólmi. Farnar eru 15 ferðir
á ári, og voru greiddar 1800 kr.
fyrir þær á ári eða 120 kr. fyrir
hverja, en Guðmundur Jónsson
frá Narfeyri, sem haft hefir þessar
fórðir á hendi tii skamms tíma,
faerði gjaldið fyrir ferðirnar nið-
ur í 100 kr. fyrir. hverja eðia
1500 kr. á ári og hefir með því
sparað póstsjóði 300 króna út-
gjöld á ári frá því, sem áður var.
Að vehjulegum háttuYft um þá,
lem annast störf fyrir rikið,
hefði mátt búast við, að hann
hefði notið þessarar sparnaðar-
aðgerðar við póstsjóð og haldið
ierðunum, nerha iægra tilboð
kæmi fram og hann treysti sér
ekki að jafnast við það, ekki
sizt, þar sem Guðmundur er val-
inkunnur maður að samvizkusemi
ðg lipurð við störf sín.
Samt sem áður hefir nú verið
hreytt um fyrirkomulag og skift
um póstfiytjanda. Flutningurinn
hefir verið fenginn vélbátsfélagi,
sem stofnað hefir verið í Flatéy;
og ffer nú bátur þaðan til Stykk-
ishólms og sækir póstflutninginn,
þegar hann kemur að sunnan, en
Memur eðlilega ekki aftur til
Stykkishólms fyrr en við næstu
póstferð. Ér því ekki fengur unt
að svara bíéfum með sama pósti.
Fyrir fferðirnar er greidd sama
fjárhæð, sem Guðmundur Jóns-
son tók, svo að 'þessi ráðabreytni
fer ekki „gerð í spamaðarskyni“,
sem nú er tíðhaft orðíak. Meira
eð segja er svo 'Jangt frá því, að
fullyrt er, að Fiateyjarfélagið hafi
alls ekki treyst sér tii áð annast
ferðirnar fyr'ir minna, heldur jaín-
vel viljað fá upphaflegu greiðsl-
una, 120 kr. fyrir hverja ferð eða
1800 kr. á ári. Ekki var Guðmundi
lónssyni heldur gerður kostur ó
því að gera nýtt íilboð um fer'ð-
irnar, he'.dur frétti hann á' ‘skot-
spónum fám dögurn áður en von
var á póstinum að sunnan síðast,
að Flateyingar eigi að taka við
flutningnum með þeirri póstferð-
Leitaði hann sér þá sanninda um
þessa fregn og fékk að vita, að
svo væri. Brá hann þá við og
sendi póstmeistara í símskeyti til-
bóð um að annast flutninginn á-
fr-am fyrir 65 kr. hverja ferð eða
975 kr. á ári og gaf þar með
póstsjóði ehn af nýju kost á að
spara 525 kr. á ári á ferðum
þessum. Skeytið var sent 19.
f. m., en 20. S. m. fær Guðmundur
Jónsson að vita, að þá sama dag
(þann 20.) hafi Flateyjarfélaginu
verið fengnar ferðirnar, þó að
*hið nýja tilboð Guðmundar hafi
þá væntanlega verið komið póst-
málastjórninni í hendur. — pess
skal enn getið, að bátur Flat-
eyinga er 2—3 smálestum minni
en bátur Guðmundar, og hafði þó
póstmeistari sagt, er Guðmundur
tók við ferðunum, að minni bát
en hans mætti ekki hafa til þeirra.
Því er frá þessu sagt hér, að
framferði póststjórnaTÍnnar í þessu
máli er slík ósvinna, að hana má
ekki láta óvitta. Það er eigi að
eins, að fé póstsjóðs sé eytt að
óþörfu, og er þó það eitt vítavert.
Hitt er jafnvel enn ösvinnara áð
taka fyrirvaralaust starf af manni,
sem hefir gert það ódýrara en
áður og þar að auki levst þaö
óaðfinnanlega af hendi. Þegar hér
við bætist, að breýtt er til hins
verra um flutningatæki handa
póstinum, verður þessi ráða-
breytni alveg óafsakanleg, þótt
því sé slept, að nú verða svör
við bréfum til Flateyjar héðan að
sunnan að bíða næsta pósts,
hversu áríðandi sem eru, nema
ferð falli eða gerð sé sérstaklega.
Mælt er, að póstmeistari hafi sagt,
er áð þessari ráðabreytni var
fundið, að ferðir þessar væru að
eins fyrir Flateyinga Og því væri
sjálfsagt, að þeir hefðu þær á
bendi. Mikla skarpskygni eða
Ianga póstmálareynslu ætti þó
ekki að þurfa til að sjá, að pöst-
viðskifti eru ekki alveg svo ein-
hliða.
Það er talið, að það sé hinn
tungumjúki prestur Flateyinga,
sem sóknarbörn hans eru nú að
fá sig fullsadda á andlega fóðrinu
hjá, er hafi vafið 6vo heðni um
höíuð póstmeistaia, að hann hafi
leiðst til þeirra ráðstafana, er hér
hefir verið frá sagt.
Hásíuðlun.
Fulikomið rim.
VI.
Leikslok.
Eftir margan iðjudag,
orðin hvílu fegin,
sofmirn vér um sótettlag,
sjáumst hinum megin.
G. G.
Gffirpreiituii biimiuð.
Fs*á arnlniBin
út í saimSéiacgið.
Erindi, flutt í Nýja íslandi á þjóð-
hátíðardegi Vestur-Islendinga,
1. ágúst 1927.
. — (Nl.)
Sannleikurinn um æsku vorra
tím'a er sá, að heimurinn hefir
aldrei augum litið jafnvel ment-
aða æsku og ekki 6tarfshæfari
heldur. Gildi n útímamentunar
fram yfir mentun fyrri alda er
ekki falin í því, að einhver úr-
valsstétt viti nú meir en einhver
úrvalsstétt vissi áður fyrri, heid-
tur í hinu, að alþýða rnanna hefir
nú meiri þekkingu til brunns að
bera en dæmi eru ti! um nokkra
alþýðu áður. Það ,er jöfnuðurinn,
sem oss ber að fagna í mentun
nútímans. Það má vel vera satt,
að æskulýðurinn sæki kirkjurnar
fremur af kurteisi við gamla fólk-
ið en af svo kallaðri sáluhjálp-
arþörf, en þrátt fyrir trúleysið,
sem honum er borið á brýn, —
þá er hann kurtersari í viðmóti,
vingjarnlegri og prúðari í fram-
göngu en hægt er að ímynda sér
nokkra hreintrúarmenn, og enn er
annað, sem æskumönnum nútím-
'ans verður ekki neitað um með
neinni sanngirni: aö kunnátta
þeirra hvers ti! síns starfa er í
frábæru ágætislagi, en einmitt það
er eitt hið lofsamlegasta, sem
hægt er að segja um noikkurn
mann, að har.n kunni það starf,
er hann stundar. Þeir, sem saka
æskulýðinn um skort á alvöru-
gefni, ættu að hugsa út í það.
En þegar til þess kemur, að æsku-
Jýðurinn er sakaður um nautna-
sýki, trylling og spillingu, þá
verð ég. að biðja afsökunar, Jþví
að ég hefi löngu gefist upp á
að finna nokkra alvarlega nierk-
ingu á bak við þau orð, eins og
ég heyri þau tíðast notuð. Ég
hefi persónulega aldrei átt í eigu
minni hæfileikann til að sjá þann
grundvöll, sem skapar réttmæti
aðfinslnanna gegn ástalífi eesk-
unnar. Ég á ákaflega erfitt með
að setja mig inn í þann hugsunar-
hátt, sém sér alt mögulegt ljótt og
óguðlegt í ástum æskulýðsins, ef
þær. enda ekki í æfilöngu hjóna-
bandi. — Hjónabönd eru eins og
voltakrossar.
Það er misheppnuð æska, sem
lætur elína þrýsta á sllagæð
sína, hlýðir blind hefðhúndnum
erBkenningum og skortir þrótt til
þess að skapa ný verðmæti upp
úr arfi fortíðarinnar. En ef það
getur ekki verið óbiandin ánægja
hinnar hrörnandi kynslóðar, þá er
það líka óhjákvæmilega harm-
leikur hennar að komast að raun
urn, að æskan á ált af leikinn.
Maígir rosknir menn og konur
mýndu eiga rólegri daga og enn
rólegri nætur, ef þeir gerðu sér
ljóst, að þessar svo kölluðu ö-
dyggðir æskunnar eru einatt
grúhdvöllurinn að dygðum fram-
tíðarinnar, hversu afugrtíælt seni
það kann að hljóma. G-öir hálsar!
Yður er óhætt að reiða yður á, að
ný^a kynslóðin verður sízt fátæk-
ari að dygöum en sú gamla var.
Þiað er ekki dygðunum, sem fækk-
ar með hin-um ungu. Þ.að, sem tekw
ur stakkaskiftum, er mat kyn-
slóðanna á dygðurn. Menn, sem
vilja ekki gera sér far um aö
skiíja hinar þjóðhagslegu orsak-
m, sem liggja til grundvallar
hreyttu mati á dygðum, — þeir
ganga hvorki meira né minna en
fram hjá einum þýðingarmesta
lærdónri menningarsögunnar. Sið-
ferðismæ ikvarðinn er breytingum
undirorpinn frá kynslóð til kyn-
slóðar. A dögum forfeðra okk-
ar þótii dygð að láta hefnd fram
koma fyrir frændvíg. Nú væri
sieinni villan talin argari hinni
fyrri.
Ef kvenfólkið hér vestra er far-
ið áð ganga í huxum, sem hefði
þótt aldeilis syndsamlegur dóna-
skapur áður fyrri, þá mætti áð-
ur en farið væri að ’nalda vand-
lætingarræöur fiá predikunarstöl-
unum um þessa spillingu athuga,
hvort hér væri ekki um að ræða,
aukna eftirspurn eftir vinnukrafti
á verkbólum, þar sem er hag-
kvæmara að klæðast buxum én.
pilsum. Og ef það skyldi reynast
rétt, að stúikumar nú á dögum
væru farnar að stíga fyrsta spor-
ið í áttina til piltanna þvert of-
an í það, sem áður var lenzka,
þá væri töluvert áhættumikið að
álykta sem svo, að lauslæti ungra
stúikna væri að færast í vöxt,
einkanlega, ef það skyldi nú
standa þannig á, að lilutfallstala
karlmanna hefði færst niður í ný-
afstaöinni styrjöld eða einhverju
slíku. Menningarsagan kennir sem
sagt skýrum stöfum, að það er
þjóðhagsleg breytiþróun, sem
stjórnar hinum síbreytilega mæli-
kvarða kynslöðanna á öll verð-
mætd, — eins þau, sem við heim-
færum undir siðgæði og dygðir.
Ekkert stendur í stað.
Ég held, að margt hafi nú lif-
að fífil sinn fegurstan af verð-
mætum þeim, sem drógu fortíöina
drjúgast. Til þess að komast á
þá skoðun, þarf ekki ennað en
ljta á þessa stofnun, sem ég mint-
ist í upphafi: heimilið, sem áður
fyrri var hinn heilagú kastali borg-
arans. Þessi heilagi kastali er á
tímum hinnar yngstu kynslóðar
(breyttur i hótel, þangað sem menn
ökoma að eins til að eta og sofa.
'Aldarfar vorra ííma virðist benda
mjög í þó átt, að heimilið koll-
varpist alveg í hinni fornu mynd
í náinni framtíð; sömuleiðis virð-
ist hjónabandshugmyndin vera
mjög á reiki. Ég játa það, að ég
er blindur á drættina í andliti
samtíðar minnar, ef sú ályktun
er viila. Ég held, að heimilishug-
nrynd framtíðarinnar, sem á fyri-
ir sér að dafna í aldarfari nýja
tímans, sé sú, að þjóðfélagið alt
verði gert að einu Btóru heimili,.
þar sem allir kraftar sameinist
að einu stóru markmiði: algerðu