Tíminn - 25.01.1958, Page 6

6
T í M IN N, laugardaginn 25. janúar 1958,
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórarlnsson (áb).
Skrifstofur í Edduhúsinu vi3 Lindargötn.
Simar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304.
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusími 12323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
„Látum kjördaginn marka tímamót
í sögu Reykjavíkur
í HINNI. ágœ-tu útvarps
ræð'u, sem Kristján Thorlac-
íus fiutti á þriðjudagskvöld
ið, lét hami m. á. ummælt á
þessa leið:
„í BÆJARstjórnarkosning
um þeim, sem fram eiga að
' fara á snnnudaginn kemur,
Ieggja Framsókn ar m enn
megin áherzlu á nauðsyn
þess, að skipt verði um bæj-
arstj ómarmeirihluta.
Sj'álfstæðisflokk urinn hef
ír farið með stjórn á málefn
um Reykj avíkur áratugum
saman. Hann telur sig al-
gerlega öruggan að haldia
meirihlutanum, samkvæmt
fenginni reynslu, hvernig
sem stjóm bæjarins fer úr
hendi, en í skjóli þessa á-
stands hefir skapast spilling,
fjárbruðl og óstjórn.
Gamlar og grónar lýðræðis
þjóðir hafa löngu komið
auga á þá hættu, sem í því
er fólgin aö hafa sama stjórn
málaflokk einan við völd
langtrmum saman.
Það er engin tilviljun, að
ein mesta lýðræðisþjóð
heims, Bretar, telja það
hyfggilegt að láta ekki flokka
sína verða mosagróna í valda
stólunum. Þeir hafa lært
það af reynslunni, að bezt-
ir stjómarhættir skapast
með því, að stjörnendur geti
ekki fyrirfram reiknað með
að vera fastir í sessi, hvern
ig sem stjórnarstörfin tak-
• ast.
ÞAÐ þarf heldur ekki
lengi að velta þessu máli
fyrir sér til að sjá, að forystu
menn stjómmálaflokks, sem
á reiöi kjósendanna vísa, ef
þeir vfkja frá því, sem lof-
að hefir verið, eða haga
starfsaðferðum sínum öðru-
visi en kjósendunum þykir
sæmilegt, vanda sig meira
en stjómmálafoiúngjar, er
hafa það á tiifinningunni, að
hvemig sem þeir hagi störf
um slnum, þá muni flokkur
þeirra samt ná meirihluta.
Það er ekki hyggilegt, að
Iáta stjórnmálaflckk kom-
ast upp með það árum sam-
an og jafnvel áratug eftir
áratug, að nægilegt sé að
tala fagurlega fyrir kosning
ar, lofa kjósendunum gulli
og grænum skógum, en
bnegöast þvi svo á næsta
kjörtámabili.
NÚ segia sjálfsagt ein-
hverjir: Þið viljið fella
S j ááfstæöisf lokkinn frá
meirihlutaaðstöðu í bæjar-
stjórn Revkiavikur. Hverjir
eiga þá áð stióma þessu bæj
arfélagi? Andstæðingar Sjálf
stæðistflokfcsins eru skiptir í
marga flokka og- koma sér
ekki saman um lausn vanda
málanna.
Þetta er hin svonefnda
glundroðakenning, sem Sjálf
stæðismenn hafa haldiö
mjög á lofti og ætla sýnilega
að nota nú eins og áður.
Reynsla undanfarinna ára
sannar, að þessi kenning
hefir ekki við neitt að
styðj ast. Andstæðingar
Sj álfstæðisfíokksins stj órna
saman mörgum bæjarfélög-
um úti um land. Hefir það
samstarf tekist vel og viða
með ágætum. Þrír þessara
flokka vinna saman í rikis
stjórn með góðum árangri.
Því skyldi þá vera ástæða
til að óttast, að þessir flokkar
starfi ekki saman í bæjar-
stjórn Reykjavikur, ef Sjálf
stæðisflokkurinn missir
meirihlutaaðstöðu sína þar.
Kjósendur þeirra flokka,
sem eru á öndverðum meiði
við Sjálfstæðisflokkinn eru
að langmestu leyti úr sömu
þjóðófélagsstéttum, hafa því
svipaðra hagsmuna að gæta
í þjóðfélaginu og hafa í stór
um dráttum svipaða afstöðu
til vandamálanna, þótt á-
greiningur sé um sumt.
ÉG HEFI alltaf verið
þeirrar skoðunar og er enn,
að samstarf milli fulltrúa
þessara kjósenda sé eöUlegt
og sjálfsagt bæði á Alþingi
og í sveitarstjórnum.
Eins og fram kemur í
kosningaávarpi Framsóknar
manna til Reykvíkinga, telj
um við það skyldu andstöðu
flokka Sjálfstæðisflokksins
i bæjarstjórn aö taka hönd-
um saman um stiórn bæjar-
ins, án þáttöku Sjálfstæöis-
ílokksins ef hann missir meir
hlutann.
Reykvikingar munu á kjör
daainn minnast þess, að lang
varandi stjórn sama flokks
er ekki hentug, hvorki fyrir
einstaklinga né bæjarfélagið
í heild.
Látum kjördaginn marka
tímamót í sögu Reykjavikur.
Veitið nýjum þrótti í
starfrækslu bæjarfélagsins
og skapið ibúum borgarinn
ar tækifæri til að nýta til
fullnustu það fjármagn og
atvinnumöguleika, sem hér
má skapa.“
Látum kjördagin marka
tímamót. Það á að vera kjör
orð reykviskra kjósenda. Og
tímamót verða aðeins tryggð
með því að steypa íhalds-
meirihlutanum. Vænlegasta
leiðin til þess er að tryggja
kosningu tveggja manna af
B-listanum — þeim lista
íhaldsandstæðinga, sem hef
ir nú mestan byr í seglin.
X B listinn
ERLEN 7 YFIRLH
„Ljón Kashmirs” látið laust
Abdullah sheik kemur aítur fram á sjónarsviðið
DEILAN um Kashmir hefir
verið allmikið á dagskrá seinustu
dagana og valda því einkum tvasr
ástæður. Önmir er sú, að sérstak-
ur erindreki frá Öryggisráði S. Þ.
er nýlega lagður upp í ferð til
Pakistan og Indlands í þeini til-
gangi að koma á sáttum í deil
unhi. Við því ier þó varla búist,
að för hans muni bera árangur, því
að indverskra stjórnin hefir lýst
yfir því, að íhún viðurkenni ekki
iengur afskipti S. Þ. af deilunni,
því að Kashmír hafi verið endan
lega sameinað Indlandi. Slí'k
sendiför hefir verið farin áður og
reyndist þá árangurislaus.
Þessi seinustu afskipti S. Þ.
af Kashmirdeilunni hafa þó bor-
ið vissan árangur, sem er raunar
aðalástæða þess, að Kashmirmálið
ber nú svo rnjög á góma. Hún er
sú, að indverska stjórnin hefir
ekki taiið sér annað fært en að
leysa úr haldi helzta leiðtoga
Kashmirbúa, Mohammed Abduilah
sheik. Indverjar hafa mjög sætt
gagnrýni fyrii- að halda honum
í fangelsi og hefir sú gagnrýni
reynzt Krishna Menon erfig á
fundum Öryggisráðsins. Nehru og
Krishna Menon eru lika sagðir
hafa ráðið mestu um það, að Ab-
dullah var sleppt lausum fyrir fá-
um dcgum.
Því er nú mjög veitt athygli,
hvag Abdullah niuni takast fyrir
hendur eftir að hann er frjáls
maður aftur, en margt bendir til,
að hann geti ráðið miklu um fram
vindu mála í Kashmir í iframtíð-
inni.
FORSAGA deilunnar í Kashm
ír er í höfuðatriðum þess: Þegar
skipting Indiands fór fram, reyndi
furstinn í Kashmír að halda
Kashmír utan við. Sjálfur mun
hann helzt hafa viijað sameiningu
við Indland, því að hann er Ilindúi,
en íbúarnir munu yfirleitt hafa
viljað sameiningu við Pakistan,
því að þeir eru Múhameðs.trúar.
Eftir að allmikið þóf hafði staðið
um framtíð Kashmír, gerðu Tak
istanbúar innrás í landið og hugð
ust leggja það iindir sig. Furstinn
bað þá Indverja um liðveizlu og
sendu þeir her inn í Kashmír,
Sheikh Abdullah
rás þá í Kashimír, sem á'öur geiur
ulm;, sneri furistinn sér t:>l Abdulliáh
og fól' honum sitjórinarmtyndun.
Það var eitt af fyriSitu verkuim Ab-
duiliah að lteilta eíltir .aðfefoö Ind-
verjá til að stöðva innriá'sdna. í
framhaldi af því gerðiist hann svo
talbmaður þeiss, að Kashmír gterði
mjög nái'5 bandalag vi'ð Indland.
Indverjum fannst AbduQlah hins
Vegar draga allar framk'viæmdir í
þeiim efnum mij'eg á langjnn og
fóm því að ‘efast u'm hoiDustu
hans. Af ábtæð'um, aam aldrei hafa
verið skýrðar, létiu þeir fangsíisa
Abdullah í ágústffnánuði 1953 og
hefir hann1 verið í haldi síðan. Mái
hafir aldrei verið h'öfðað gtegn
honum. Eftir að AhdiuTJlah var
fangelsaður tók einn af nánuliitu
samverkamönnum hans, Ghulam
Moham .ned, við sitjórnarifioruistunni
í Kashmír og hiefir það orðið hOult-
skipti hanis að kicimia fram sam'ain-
ingu Kashmir og In'dilands. Talið
er, að Gulham hafi verið því and
vígur að sl'eppa Abdiur.ljah úr halldi,
því að hann óítisit vinsæijdir hans.
Ghulam varð hins vegar að heygja
siig fyrir Nehru og Kribhna Men-
on, sem g'erðu sér grein fyrir þvi,
að ál'jt Indlands var í aukinni
hættu, ef Abduílah yrði eikki láit-
inn lauis.
úr haldj, að kjarkur hans er óbiJ-
aður enn. Hann hefir þ'egar l'ýst
þeirri skoðun sinni, að inn'lilmun
Kashmírs í Indland sé. tivergi
nærri ondaruiiega, heldur beri að
ákveða framtíð Kashimíiris viið þjóð-
arafkvæðagreiðisl'u. Hvorki stjórn
Pakibtans eða stjórn Indlandis eigi
að rdða öri'cgum Kasihmárs, heldur
Kac&'mírbúar sjiáCifir. Þeasu hafi
Nehru líika lofað á sínum tíima o£
hann s-kali ekki hafda, að Kash-
mírhúar séu kindur eða geitur.
Jafnframt þessu h'eíir AhiduiMah
skorað á landa sína að fylkja sér
undir mer'ki sitt til' þess að
tryggja sjólfsákvörðunarrétt Kash
mírbúa uim þeisisli höfuðimJái sín.
Ef Ahdiuiítah tekist að safna Sitór-
um fiokki undir merki siiöt, stend-
ur stjórn Indiands fraimtmi fynir
þeilm vanda, að velja á rruiMi þess
að fangstea hann í annað sinn og
bæla hreyfingu har.s niður eða að
beygja sig fyrir kröfulm hans. Enn
er ekki séð, hvað fyCigilasiter’kur
Abdiullah. verðiur eða honuim verð-
ur veitt m'Mö'ð sijláDfræði, þagar til
kastaiina löeimur. Það bendir hins
vegar-tii1 þebs, að meiri fréitta megi
vænta af Kashmírmlálinu í frarn-
tíðinni, að ljón Kakhm'ír er nú
laust ai'tur. . Þ. Þ.
Makarios ávarpar
Kýpurbúa
NTB— 23. jan. — Makariois erki
biskup skoraði í kvöld á Kýpur-
búa ag .ganiga í eindrægni fram
í baráttu að lausn vand'amálanna.
Hann kvaðist harma, að ef til vill
væri hægt að túlka atburði síð-
ustu daga þannig, að íbúarnir
væru sundurþykkir. Suiidurhykkj-
an gæti verið Bretum í vii, og það
væri höimiuílegt, eí harátlta fólks-
ins yrði að engu vegna misskiln-
ings. Makarios lýsti yfir: Við er-
um sannfærðir um, að Kýpurtjúar
vilja halda áfram bariá'ttunni að
sem stöðvaði framsó'kn Pakistan-
manna. Jafnhliða því sneru Ind-
verjar sér til S. Þ. og óskuðu eftir
milligöngu þeirra. Fyrir milli
göngu Öryggisráðsins, náðfet sam
komulag um vopnahlé, sem hefir
haldist. Pakistanmenn hafa haMið
fjallahéruðum Kashmir, sem
liggja að Pakistan, en Indverjar
hafa haMið meginhlutann, þar sem
fólk'Sfjöldinn er mestur og raun
ar má telja hið eiginlega Kashm-
ír. Þennan liiuta Kashmír hafa
þeir nú inniimað í Indland, en
jafnframit komið þar upp ailvíð-
tækri heimastjórn.
Öryggisráðið hefir haMið áfram
að hafa afskipti af Kashmírm'álinu
síðan vopnáhlé komst á og m. a.
lagt til, að þjóðaratkvæðagreiðsla
yrði látinn ákveða framtíð Kashm
ír. Þetta hefir hinsvegar strandað
á því, að Indverjar hafa ekki vilj
að fallast á þetta, enda er málið
útkljáð að dómi þeirra.
Ef fil atkvæðagreiðsliu kæmi.
myndi v.erða uim þrjá kosti að
velja: Að Kashniír yrði sjáífstætt
eða sanieinaðist annað hvort Ind-
landi eða Pakiistan.
AFSKIPTI Ahd.ul’Iah sheiks af
málum Kashmir hafa verið á
þessa leið:
Fyrir skiptingu Indlands var
Abdullah þekktasti. stjórnmiálafor-
inginn í Kashmir. Hann hafði tek-
ið mikinn þáitt í sjiá’jMæðisbaráttu
Indver.ja og mláliti heilta þe-kklbur
um aldit Indland. Hann var á þess-
um árum imiMJl vinur þieirra
Gandhis og Nehriu's. í m'álíefnum
Kajhmirs var það stefna Abdullah
að steypa furstanuim úr sftólli og
tryggja Kashmir siem m'eat sjáL'f-
stæði.
Þegar Pakiisitanmenn gerðu inn-
ABDULLAH, sem geaigur undir
nafninu „Ijón Ka’ihimírs“, heifir
sýnt það fl’jóitt eftir að hann silapp
hinu sameigmlega marki: sjálfs-
ákvörðunarréttinum um stjórnar-
farið.
’BAÐSrOFAN
A morgun
Á morgun rennur upp sá mikli
sunnudagur, og aðra nótt verður
víða vakað, beðið og hlustað. í
fyrramálið segja flokkarnir sitt
síðasta orð, blöðin þagna í hráð,
fundirnir eru búnir, ys og þys
verður fram á kvöldið, en svo
dettur allt í dúnalogn — orrust-
an er um garð gengin, ekkert
annað eftir en bíða og telja i
valnuni. Á mánudaginn verða úr-
slitin svo á dagskrá. Þá hvessir
annað slagið, þegar menn telja
fram skoðun sína á ástæðunum
fyrir útkomunnv en svo kyrrir
undir kvöldið. Á þriðjUdaginn
koma blöðin með sínar skýring-
ar, og ber vafalaust illa saman
um sumt, þótit tölurnar verði
væntanlega eins hjá þeim. Eilt-
hvað mun blása upp meðan
menn eru að lesa blöðin flg
ræða frásagnir þeirra, en á mið-
vikudag ætti allt að vera komið
í samt lag aftur. Ilversdagurinn
á ný með sínum gömlu viðfangis-
efnum. Tilbrigði kosningatimans
bara liðin tíð.
UpplitiS á pólifíkinni og þú
Kosningaslagurinn liefir v.erið
harður í janúar; mönnum geðj-
ast misjafnlega að því. En hefir
hann samt ekki stytt fyrir mönn
itm skammdegið? Ilefði ekki
janúar orðið ósköp dimmur og
daufur, ef menn hefðu ekki haft
sitt kosninganöidur og sínar kosn
ingaskammh-? Mér er nær nð
lialda, að jafnvel þeir, sem mest
hneykslast á vonzku stjórnmál-
anna, mundu saikna vinar í stað.
Annars er það einkennilegt, að
menn skulu sífellt vera að tala
um póiitík. eins og hún sé eitt-
hvað, sem þeir geti ekki komið
nærri. Með því spila þeir aðeins
í hendumar á einræðisseggjun-
um. Pólitíkin er spegilmynd sam-
félagsins, samskiptamál þegn-
anna, góð og ill, rétt eins og þau
eru. Hún. er ekki tilbúin af nein-
um póhtikusum heldur af lands-
fólkinu sjálfu, ekki sízt af þeim,
sem dra-ga sig í hlé og gegna
ekki þairri skyldu þegns í lýð-
ræðisþjóðiféiagi aðv vera virkur
og liiandi þáttur í opinberri
starfseml Þeir, sem draga sig í
hlé, geía aukið rúm fyrir þá að-
gangsnarðari. Ekki fríkkar and-
litið á póJitikinni við það. Leið-
in til að bæta stjómmáiaúsland-
ið er að taka vlrkan þátt í stjórn
málasrarfmu en lialda ekki að
sér bondum, beita áhrifum til
bóta en lokia sig ekki inni í skel.
í eigin barmi
Um þetta er of sjalidan rætt og
hugsað. Þeir, sem mest kvarfca
um vonzku stjórnmálanna, þurf'a
að lita i eigin barm og spyrja
sjálfa sig: Hva'ð hefi ég gert til
að bæta ástandiö? Að þeirri sál-
könnun lokinui tala þeir e. t.. v.
sanngjarnar en áður. -— Finnur.