Tíminn - 26.01.1958, Qupperneq 4

4
T Í MIN N, sunnudagmn 26. januar 1954
Um daginn og veginn á
Litazt um í mii'Sibæ o.g öíSrurn
íihaldsins upjpmáfóS —
a'S halda hjáverkamann —
Fordæmi Iý'UrælSis})jó'ða
:um —
i® í þjómnstm íhaMsins
Gluradro'ðiinn
írmnm
í miðju Haínarstræti,
einni mestu umferSargötu
bæjarins, stendur ennþá raf-
magnsspennistöSin margum-
talaSa, brátt fyrir fjöida á-
skorana bæjarbúa, etðustu
áratugi, um að fjarlægja
hana. Vegna spennisföðvar-
innar í Hafnarstræfi, verða
áríega mörg umferöarsiys.
Fyrirsspurn: Eru etóci m»gu-
leskar á aC flytja þ-snnan stein-
'klunip inn á Langholtsveg og
nota hann þar fyrir stoðinúr?
og vesturMuta bæjarins. Það
leyfði t.d. að komið væri upp
geysimiklum vörugeymslum við
, götuna, sem orsakar það, að stöð-
ug'ur straumur vörubifreiða liggur
þvert yfir .götuna, að og frá vöru-
geymslunum. Þetta leiðir oft til
aigers öngþveitis i umferðinni, og
, umferðarBÍys af þeissum sökum eru
'á<5.
Eiaa af stærstu benzínstöðv-
um landsins leyfði íhaldið að
reiist væri við Skúlagötu, og
•hefir -3Ú ráðistöfun auikið svo
slysahættu og umferðarhtad'r-
a-nir að til vandræða horfir.
í Vesturgötu og Lækjergötu j F«0uí*artilfinning íhaWsins
Ennþá stendur ú't á miðri Veat-
urgötu hornskakkur húaræfill,
þrátt fyrir fjöiimargar áskoranir
bæjarbúa, um að rífia húsið og
breikka götuna. Þarna verða ár-
lega miörg umferðarslyö.
Ennþá er bifreiðum ékið yfir
hellulagðar gangbrautir í miðri
Wöifuðborginni, ÍLæk.jargötu,
Skoiabrú) til 'þess að komast að
@0 frá benzínstöð eins af uppá-
'haldsfyri'rtækj'um í'haldsins. Af
þessu stafar milkii sllysafcætta.
Fyrir nokkrum árum ók hlfreið,
sem erindi átti að benzínstöðinni,
á tvo roenn, sem að sjálfisögðu
áttu sér einskis ills von á gang-
brautinni,me ð þerma fleiðin'gum
að báðir slösuðust, og annar svo
að hann er og verðar öryrki það
sem hann á eftir öiifað. Krafla bæj-
arbúa í fjöldamörg ár héfir verið.
að benzínstöðvar í miðbænum
verði iagðar niður.
Óhapp í SkúlagSíu
Á árinu 1957 henti það „ó-
lhapp“, þegar Ijúka skyldi við
malbikun eystrienda Skúliaglöfcu
og byggingu hringtorgs við
enda hennar, að gatan var lagð
1 svo að segja beina stefnu á
ve rksm i ð j u bygg i ng u eina á
horni Skúlagötu og Snorrabraut
ar. Var þá ekki annað til ráða,
en annaðhvort að rifa verk-
smiðjubygginguna eða leggja
götuna í þröngan boga fast
imeð verksmiðjunni. Síðari kost
urinn var tekina o<g þykir mönn
um stafa af þessu allmikil
slysahætta.
Það er fleira, sem íhaldið héfir.
gert með fávitaskap sínum tli að
hinra eðlilega umferð um Skúla-
götu, sem þó átti að verða aðal-
umferðaræð að og frá höfnmni
Beykjavíic hafði frá náttúrunn-
ar feeadi á'kjósanleg iskiiyrði itfl að
yerða fögur borg og augnayndi
bæjarbúa. Hin mMa náttúrufeg-
urð 'blasir við auguim manna, Esj
an, -eyjarnar og sundin blá, svo
nokkuð sé nefnf. En hvernig hefir
svo íihaldið, sem öllu feefir ráðið
hér í áratugi, farið með þetta
fagra borgiarstæðí?
Upp efitir hæðinni sunnan
eyistri enda Laugavegs ailia íeið
að Lælcjarhvammi, þar sem að
sjálfisögðu átti að rísa upp fall-
egt íbúðaríiverfi með lagiegum
trjá- og blómagörðuim með-
fram aðalamferðaræðinni að
og frá borginui, gefur að líta
vefiksmiðj ukumbalda, bílaverk-
stæði, b'eazínstöðvar o. fl.
Flestar eru þessar byggingar
, vægast sagt mjög ijótax, gráir,
Sléttir steinkassar. Þetta verk-
stæða- og kumb'aldahverfi nær
alla leið frá Lækjarhvammi
suður að Háteigsvegi, þó er á
litlum kafl'a holað niður nokkr-
1 um íbúðarhúsum inn á miíli
verksmiðjann'a. Sömu útreið
hefir meginhluti Háaleitishæð-
ar fengið. íbúðarhverfin varu
feins vegar byggð í mýrunum,
i eins og t.d. Norðurmýri, Lauga-
j mýri, Kringlumýri o. s. frv.
Tvær hæðir sluppu við þessa
meðferð, Laugaráshæðin og
Öskjuhlíðin. Það voru nefni-
lega fáeinir menn sem þurfitu
að hafia gott útsýni og þoldu
illa rakann í mýrunum og það
varð þessum hæðum tii happs.
HsWjríðarsonur í Mbi.
Það væri langt mál, ef ræða
j ætti aMt það, sam aflaga hefir
farið í skipulagi þessa bæj'ar, og
benda ætti á öil þau mistök, sem
átt hafa sér stað í þeim efnum,
og þvi eru aðeins tekin þessi ör-
fáu dæmi. Fyrrverandi sálufélagi
HitLers heitins, Jón Otti Jónsson,
hefði átt að rölta á þessa staði og
marga-fileiri, þar. sem eyðiiagging
núverandi sálufélaga hans b.Iasir
við, áöirr en hann hnoðaði saman
skamtmar- og lygáklausu sinni,
sem birtiat í Mogganum 22. þ.m.
Það er varla ástæða til að elta ólar
við.sjfka ritstníð sem þessa, ea þó
'get ég ekki stiKt mig um að segja
höfundinum, að ég, sem þessar
•linur ri'taj hef átt heima í Reykja-
vik fuU 30 ár og hef aldrei alilan
þann tima heyrt nókkurn mann,
sem ketmdur hefir verið við Fram
sóknarílekkinn, kal'la Reykvík-
inga „Grimsbýlýð", en ég þékici
aftur á móti mann, sem eitt sinn
var. nazisti, .en er nú ihaldsmaður,
'sem kailaði fólk á Grímsstaðahólti
,,GrimsbyIýð“. Sú byggð var þá
frekar lítil O'g fól'kið þar yfirleitt
.fátækt. Ef til vill .hefir það verið
ástæðan fyrir því, .að þeim „heið-
ursmanni“ fannst því elcki hæfa
vegiegra nafn. Læt ég svo ú.t-
rætt mft „Hiildiríðansoninri1 Jón
Otta Jónsson, og sný mér að aðal-
•efninu.
i . •. . • .
iskSpuíagsibreytiingar, þegar
ihaEdið iþarf á því a3 halda
• Ei'tt sinn heyrði maður talað
j.um að leggja ætti AustunstrætL á-
fram tii vesturs í gegnum Grjóta-
; þorpið, eins og það einu sinni hét,
jeða var kailað. Þetta var talið
i nauðsyniegt, til þess að fá beina
•samgönguæð í gegnum bæinn. En
jþá fæddist hugimynd um að byggja
í þyrfti hús fyrir starfsemi Morgun-
jbiaðsins ag þá þarfti nú ekki leng-
ur að hugsa fyrir samgönguæð
mi'Ili aostur- og vesturbæjar. Morg
unblaðshöLLin reLs, þar sem gat-
ar. átti að koma og-ekki nóg með
það. Síðan á flð rífa öll hús, sem
nú sbanda austan AðalstrætLs og
kaupa allar lóðir við það, til þess
cð geta fengið breitt og mikiff
torg fyrir framan 11011 ina. Gizkað
er á að þetta koisti með núverandi
verðiagi 20—30 milljónir. Hverjir
borga brúsann?
Þegar búið var að byggja
upp Holstein gamia, hús SjáM-
stæðisfitokksins við Vallar-
stræti, kom í ljós, að ekki var
rúm í húsinu sjáifu fyrir el'd-
hús. Hvernig átti nú að fara
að? Jú, það var ein leið opin,
sem sé að loka VaRarstræti
fyrir aliri u.mferð og byggja
sðstoð Bðfflclð.'
• •> J
Framlag' Morfii’nibla'SsnnaMína til fness alð fá línsíé tál Efra~S®fsvirkifciiniar
ÞA'fi FEK EKIKERT á milíi
mála, hvert var fraœiag íhalds-
foriugjanna til láitsfjármála
Efra-Sogsvirkjunarinnar. Skýrs’a
um það villtist inn í Morganbíað-
ið, sennilega fyrir hanávömm eitt-
hvers Lúsodda, en þar er hán
samt, og er rétt í megingrein-
um. Skýrslan birtist í bíaðinu
25. april s.l. í formi þýðingar á
grein í bandaríska fjárniálabiað-
inu Wall Street Journal, sesn er
áhrifamesta blað sinnar tegund-
ar í gjiirvöllum Bandaríkjuniitn.
Fyrirsögn greinariimar var sn
sama og hér a<5 ofan, samkvcemt
þýðingu Mbl.: „Grentja á íslandi,
— aðstoð Bandaríkjamanna hrek-
ur burtu vini“. Gremja yfir
hverju, og hvaða vinir cru hrakt-
ir burt? í greinbmi er svarið
þetla: Það ríkir gremja meðai
sunira íslendinga út af því að j
Bandaríkin skuli vera að iána
ríkisstjórninni fé og þessi láns-l
fjárveiting fjarlægir einlæga
„vini“ Bandaríkjanna írá þeim.
Me® ö'ðruta orðum: Þessir „vin-
ir“ Bandaríkjanna mundu kjósa,
að ekkerí lánsfé yrði veitt.
j
TIIE WALL STREET jouxn-
al fann þetta ekki upp hjá sjáifu
sér. Þessi skoðun er beinlínis
höfð eftir háttsettum foringja
Sjálfstæðisflokksias, sem blaðið
nefnir „eian af ieiðtogum ihalds-
fiokksins“. Gremjaa var mjög
rík hjá honum segLr blaðið.
Hann hélt því fram. að þessi .(áns-
fjárveiting væri raunverulega
greiðsla fyrir „aðgongumiða
koinmúnista að ríkisstjórninni.“
Þegar Morgunblaðið birti þýð-
ingu á greininni andmælti það
ekki einu orði þessari skoðun,
og hefir aidrei gert það. í út-
varpsumræðunum nú í vikunni,
þögðu íltaldsforingjarnir um
þetta mál, meira að Segja for-1
Laust og fast
Samvinnubyggingar
Eitt af því allra ánægjulegasta
sem sézt hefir í blöðunum nú
í ’ kosningahríðinni, eru viðtöl í
Timanum við unga sainvinnu-
meun, sem kotnið hafa sér upp
á sið'ari árum myndarlegum íbúð
um yfir sig og sína í félagsskap
við 'iugi aðra unga mena,
Hafa þessir ungu menn flest-
ir verið mjag féiitlir. Þeir liafa
Ktikið getað byggt íbúðir sinar
í fristimdum sinum og í verka-
skjþíinga við aðra félaga sína.
í samvinnubyggingarféiögum
þesstint hafa venjulega vertð eiti
hvað af iðnlærðum mönnani í
ýmsitin iðngreinum, svo að fá
eða engin verk hefir þurft að
sækja út fyrir félagsskapinn.
•Þeíta franttak, dngnaður og.
satnvinna ungu mannanna eru.
jákvæðar athafnir, sem færa þátt
íakendununt góðar íbúðir fyrir
fjölskyídnr þeirra og það án
sökkvandi lítt viðráðanlegra
sítuMats am znargir tenda 1 nú,
á dögnm, einkuin þó þeir, sem
komast í gróðaklær máttarstóipa
rániuglsstefuunnar.
HeiWsalannsr
;Hváð skyldi kosta þjóðima,
marga tugi eða hundruð milljóna
króna að hafa alla þá óþörfu
heildsala, sem til eru i Reykja-
vík? Þeir kváðu vera eitthvað á
þriðja hnmd.rað. En ugglaust væri
nág að þeir væru 50. Þeir, ásamt
öðmm aðilum, er fást við inn-
flutninginn, komast vafalaust
yfir starfið. Hér um bil 4/5 af
heildsalahópmnnm ættu gjarnan
hverfa til annarra starfa. Og
yrði það mikill sparnaður í hús-
næði, , v'örulagerum, vinnuafii
o.s.frv
En fjijldi heildsalanna er þjóð
inni áð keima. Meðan hún hagar
mitam sínum eins og hún hefir
gert, þá er ekki rétt að álasa
mönnum fyrir það, þótt þeir fakS
fyrir að fást við heiidsölu. AC
því hefir margur orðið vel fjáð<
ur. En það er á kostnuð almena
iugs.
Ránfuglastefnan vill auSvitáð
hafa heildsalana sem flesta og
síerkasta, því að í engri stétfi
þjóðfélagsins á hún eins tryggí
fyigi.
Heildsalarnir eru stór felutl
al aðairáðamaimakUku íhaidsins.
A.S græSa
Ein auðgunar aðferðin hér i
R-eykjavik á síðustu tímum, er að
nota bæjarstjórnavaldið tii
þess að verða ríkur. Hefir nsiirg
uni gefist það veL Og þegar að
gjaidþrotum hefir verið komið
stundum í misheppnuðu braski
þá eru eftirgjafimar, ,,saia“ eia
hverra eigna með margföída
verði, eða fín gjaidþrot, þar sem
viðkoniandi rís upp aftur sem
eitthvert „Co“, faáifu stærri feeldl
ur en áður.
Hluta af þeim auð, sem gæð
ingum ihaldsins áskotnasi á
ýmsan svona hátt, er svo aííur
varið til þess að halda vöMum
í höfuðstaðnum. Selja og kaana.
Kaupa og selja. Mannssálir . . .
Eitt góðskáldi® hvað:
„Stórgróðans aðferð mér
strandhöggsieg finnsí
og stelvísleg gjaldþrotin ÖK.“
LeiSréttirag
Við nánari athugun er eití at
riði ekki alveg rétt hjá mér i
einni smagrein minnar í blaðimi
í gær. Þegar Hannes Páisson var
formaður í Framsóknarféíagi
Reykjavíkur mun formennska
fulltrúaráðsfélaganna ekki hafa
verið komin í það form sem nií
er og því heyrt undir forinaaa
Pramsóknarfélags Reykjavilkar.
Kári.
maður Sogsstjórnarinnar kaœs að
iáía þögnina geyma það, þrátt
fyrir brýningar u:n hið gagn-
stæða.
EBLI MÁILSINS skýrist enn,
er menn minnast þess, áð svo
var stillt til að Mð áhrifamikla
fjármálablað birti þessi fræði fá-
um vikum áður en til stóð að
THE WALL STREET Journ-
Sogsins, og meðan sendimaður
ríkisstjórnarinnar, Vilhjálmur
Þór seðlabankastjóri, vanu að
lánsfjármáliuium í Ameríku.
Þáð liggur því alveg Ijóst fyrir
og er óvefengjanlegt, að þaraa
vora unnin skemmdarstörf og ís-
lenzkur málstaður affluttur er-
lendis til að vinna ríkisstjóm-
inmi — og þjóðinni ailri — tjón.
Hámark hræsmiimar er það þó,:
er þessir sömu „grömu íhaldsfor-1
ingjar“ berja sér á brjóst og
hrópa um áhuga simu fyrir raf-
magnsmálum Reykjavíkur.
bara eldhúsið út á Vallarstræti.
Þetta var gert, og síðan þurfa
Reýkvíkingar, sem koma að
vesturenda Austurstrætis, eða
frá Aðalstræti og eiga erindi í
.símstöðina og önnur hús við
Thorvaldsenstræti að taka á sig
Icrók yfir í Pósthússtræti til að
komast teiðar sinnar.
Afbafnasvæði við höfnina
í filestum hafnarborgum þykir
sjáliEsagt að vörugeymslur séu á
hafnarbökkunum, eða sem næst
höfinunum, og eru þá vörur mest-
megnis tefenar á færiböndum frá
skipunum upp í vörugeymslurnar.
Hér er nú annar háttur hafður á.
Skrifstofubyggingar eru byggðar
á hafnarbökkunum, en vörurnar
svo keyrðar á bifreiðum langar
leiðir, stundum út fyrir bæjarland-
ið til geymslu þar. Fyrir þessa ó-
•þanfia fiiutnimga þarf árlega að
greiða milljónir króna. Ekki læk'k-
ar þetta vöruverðið.
Hér hefir aðeins veriff drepið
á örfá atri'ði í sdk’ki og óstjórn
íhaldsins á málum bæjarins,
en þó hér sé fátt eitt nefnt,
ætti það að nægja til að sýna
hvers konar menn það eru, sem
við höfum failið stjórn Reykja-
víkur í áratugi.
Hjáverk (áorgarstjórans
Gunnar Thoroddsen, sem um
langlt ekeið hefir haft borgarstjóra-
starfið í hjáverkum og ekki farizt
það betur úr hendi en raun ber
vitni, sagði í útvarpsræðu sinni,
22. þ.m. með sínum venjnlega gor-
geir og uppsíkafningshætti, að
einn ákveðinn stjórnmáMIökkur
astti að blyigðast sín fyrir að bjóða
fram. Ég vildi mega segja við
þennan vesalings mann: „Það vek-
ur furðu mín'a, að þér sikulið ekki
blygðast yðar fyrir að gefa kost
á yður til að gegna áfram borgar-
stjórattarfi, eftir að hafa svfkið
svo herfitegá loforð, sem þér hafið'
gefið við undanfarnar kosningar
og eftir að hafa sóað, evo sem
yður er -bezt kúnnugt, fé sem við
borgararnir höfum trúað yðar
fyrir.“
Gunnar Thoroddsen er vef
máli farinn, hon'um hefir líka
tekizt furðu vel að blekkja
kjósendurna með skrumræðum.
sínum, en það hafa fleiri ea
Reykvíkingar fallið í þá gilöru.
Þýzka þjóðin átti einu sinnil
lýðskrumara, sem hreinlega dá-
leiddi hana með ræðumennsku
sinni, en það varð henni dýrt.
Fögur orð og fállglegar ræður
geta aldrei komið í stað at-
hafna. Það ættu Reykvíkingar
að festa sér í minni. Við þurf-
um að fá duglegan og reglú-
saman borgarstjóra, mann sem
getur helgað borgarstjórastarf-
inu alla krafta sína, en þarf
ebki að hafa það í hjáverkum.
En við þurfum meira. Það eru
ekki allar svndir guði að kenna,
eins og strákur einn orðaði
það. Sukkið og óreiðan í bæj-
armálunum er ekki eingönígu.
Gunnari að kenna, þó að hann
verði að teljaiát húsbóndinn á
því heimfll Þess vegna þarfi
Hka að skipta um bæjarstjórn.
Glundroðalið íhaldsins
Glundroðákenning íhaldsins hef-
ir löngum verið gott lialdreipi
fyrir það, þótt furðulegt megi það
heita. íhaldið hefir nefnilega á
lævísan hátt reynt að koma því
inn hjá kjósendum, að ef vins'tri
flokkarnir tækju við stjórn bæjar-
ins myndu þeir ekki geta komið
sér saman um mál, sem bæjarfé-
lagið varðaði og al'lt mundi lénda
í rifrildi millii þeirra innbyrðin.
Þetta virðist fól'kið, sem trúlr
þvættngi íhaldsins, líta á eem
eitthvert voðalegt fyriftbæri, sem
allt setji á annan endann. Sann-
leikurmn er sá, að fiólkið gerir
sér ekki grein fyrir því, að þótt
bæjarfulltrúarnir séu ekki alltaf
allir á sömu skoðun, og ágréin-
ingur 'geti verið á milli þeirra f
einstökum málum, er það bein-
línis trygging fyrir að bænum
verði ved sriórnað og að ekiki verði
(Fratrth. á 9. siðu) •