Tíminn - 09.03.1958, Blaðsíða 5

T í M I N N, sunnudaginn 9. marz 1958.
5
— SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ —
Þjoðkni sagSur sannleikurinn. - Miki! fjárhagsleg vandamál bíða úrlausnar. - Undrun Morg-
unblaSsins yfir hreinskilni aSalfundarins. - Munurinn á starfsháttum forustumanna Framsókn
arflokksins og SjálfstæSisflokksios. - SaknaS samstarfs viS Eystein Jénsson. - Lántökumar
og „tilboSu Adenauers - VerkalýSsfélögin - Skálholt - Smekklaus skrif um mann á líkbörum.
Aðal'furwiur miSstjórnar Fram-
sóknarflofctesins, sem var haldinn
um seinustu thelgi, vitnar vel um
stanfshætti Fraimsóknarflokksins.
í hinni ýlanlegu ályktun, sem fund-
urinn sa'mlþykkti, var dregin upp
glögg mynd aif því, sem núverandi
ríkisstjórn Ihefir tekizt vel, en jafn
hliða dregin upp skýr mynd alf
]>vi, sem stjórninni hefir enn ekici
heppnazt að háða fram úr. Flestir
aðrir flolkkar, jaifnt hér og erlend-
is, hafa þá vinnuaðferð að draga
affeins fram það, sem er jákva?'t.t
fyrir þ*á, en skjóta hinu undan.
Framsókn.ai*flokkurinn hefir hins
vegar jafnan reynt að forðast slík
vinnubrögð. Hann hefir ekki reynt
flð 'gyilla éstandið, heldur reynt að
segja kosti þess og galia. Það hef
ir verið tnú forustumanna Fram-
sóknarfl'olkksins, að það væri bezt
og 'farsælast, jafnt þjóðinni og
flokknum, að segja allan sannleik-
ann, enda þótt svo gæti virzt
stundum, að flokknum kæmi bet-
ur að gylda ástandið.
Eins og Ikemur fram í ólyktun
miðstjórnanfundarins, hefir ríkis-
stjórninni tekizt vel á ýmsum svið-
um. Stöðvun a>tvinniiveganna, sem
var á næstu grösum við seinustu
stjórnarskipti, hefir verið afstýrt
til þessa og tryggð næg atvinna
og almenn velmegun. Unnið hefir
verið að eflingu atvinnuiveganna
ti'l lands og sj'ávar og nokkuð mið-
að í þá átt að stöðva fólksflótta
úr sveitum og sjávanþorpum.
Mangt fleira má nefna, sem stefnt
hdfir í rétta ótt.
Vandiim, sem er
(ramundan
Jafnhiliða þvtí, sem þetta er dreg-
ið fram, ber svo að játa það, að
þær ráðstáifanir, sem gerðar voru
haustið 1956, til að tryggja rekstr-
argrundvöll litflutningsframfeiðsl-
unnar og afkomu ríkisins, hafa
gengið öfl skammt. Viðskilnaður
Ólaifs Thors í efnaliagsmá'lunum
var enn aumari en menn gerðu
sér !þá Ijóst. Afla'bresturinn í fyrra
hafir svo aukið á þessa erfiðleika.
Haf'li hefir þvi orðið bæði á út-
flutningssjóði og ríkissjóði. Á ár-
inu 1958 mun þessi halli enn auk-
ast, að óbreyttuim aðstæðum. Hér
bíður þvi framundan stórfellt
tókjuöflunarmiá'l, ef ekki á að sigla
út í önglþveiti stöðvunar og- at-
vlnnuleysis. Jafnframt kemur það
Myndin er frá aSalfundi miðstjórnar Framsóknarflokksins, sem var haldinn um seinusfu helgi.
betur og hetur í ljós, að uppbótar-!
kerfið, sem búið er við, er meira;
og minna gaMað, og verða gallarn-'
ir iþví tilfinnanlegri sem 'le.ngra er
gengið á þessari braut. ; Allt er
þetta dregið glögglega fram í álykt
un miðstjórnarinnar.
Iíér er vissuilega miikill vandi á 1
h'öndum, sem bregðast verður við|
d'janflega. Það er iíka gott að gera
sér ljóst, að því meiri verður vand
inn síðar og 'eufiðleikarnir, a£
ekiki verðúr 'tekið nægilega fast á
miálum nú. Hið versta af öKiu fyrir
aifikomu alimennings væri það að
gera ekki neitt.
Ólík vimnubrögtS
iÞað er fróðlegt að lesa skrif
Miorgunbl'aðsins um ályktun mið-
stjórnarfundarins. Mbl. klippir úr
ályktuninni 'lýsingarnar ú þeim
erfiðleikum, sem nú er glímt við,
og reynir síðan að nota þessar úr-
klippur til að ófrægja Framsókn-
arflokikinn og ríkisstjórnina. Þetta
voru ekki óvænt vinnubrögð hjá
Mb'l. Aldrei myndi foUkólfum
Sjálfstæðisfl'okksins detta í hug,
ef þeir sætu í stjórn, að lýsa hik-
laust og undanbragðalaust þeim
verkefnuim, sem ékki hefði fekizt
að ráða nægilega fram úr. í hlið-
stæðri ályik’tun frá þeiim myndi
ekiki vera annað að finna en að allt
væri í stakasta lagi og bezta leiði
framund'an.
Hér kemur gl'öggt í ljós einn
megimmunurinn á starfsháttum
forystumanna Framsóknarflo'kks-
ins og Sjiálífstæðisflokksins. For-
ustumenn Framsciknanf'loikksins
telja það bezt og fársælast að lýsa
ástandinu eins og það er og l'áta
það einu gilda, hvort það muni
koma þeim -betur eða ver. Leið-
togar Sj'á’fs'tæðisflokksins lýsa því
hiits vegar mjög eftir því, hvort
þeir eru í stjórn eða-stjórnarand-
stöðu. Séu þeir í stjórn, er allt í
bezta lagi, en s<éu þeir utan stjórn-
ar, er allt í megnasta öngþveiti.
Almenningur getur úreiðanlega
vel dæmt um það, bvor þessara
vinnubragða séu heiðariegri og
þjóðhGÍlari. ;
Halli ríkisins 1957
Eitt af því, sem Mbl. virðist
undrast mest, er lýsing élyktunar
aðalfundarins á þvi, að tekjuha'Mi
hafi orðið hjá ríkissjóði. Mbl. tel-
;ur, að'hér sé- vegið harla óþægilega
að Eýsteini Jónssyni. Því er þó
súður en svo þannig varið. Þegar
ALþingi afgreiddi fjárlögin fyrir
árið 1957. Ihélt Evsteinn Jónsson
því manna ákveðnast fram, að þau
væru ekki nógu varíega aifgreidd.
,Þeir, sem ihéd-du hins vegar ábveðn
.ast fram gognstæðri sikoðun, voru
leiðtogar Sjálfst-æðisflokksins. Til
staf'festingar þeirri skoðun sinni,
báru þeir fram tiMögur um mikla
hæk'kun útgjalda. Reynslan sýnir
nú, að hefði verið farið eftir til-
lögiwn þeirra, myndi halli ríkis-
sjóðs á siðastliðnu ári hafa orðið
miklu meiri.
Það er ekkert undarlegt, þegar
þetta er athugað, að iðu’ega bóilar
nú í Mbl. á söknuði ytfir því, að
forkólfar Sj'álfstæðisflokksins
skii'li nú ekki njóta góðs af sam-
vinnu við Eystein Jónsson, eins og
á árunum 1950—56. Samstarf
þeirra við Eystein Jónsson hafði
óneitanlega þau áhrif á iþá, að þeir
voru miklu ábyrgari-í fjárlagatil-
l'ögum sínum þá er nú. Lítið dæmi
um það cr hinn stórkostlegi halli,
sem orðið hefði á ríki'srekstrinum
1957, ef farið hefði verið eftir til-
lögum Sjálfstæðismanna við af-
greiðslu fjárlaganna íyrir það ár.
Erlendu lánin
í Mbl. er r,ú öðru bvoru gert
mikið veður út af því, að tekið
hafi verið ofmíkið af erlendum
lánum í tio núverancli ríkisstjórn-
ar. Um öll þessi lán er þó það að
segja, að þau fara til framkvæmda,
! sem ýmist spara erlendan gjald-
eyri eða afla hans, og ættu því síð-
ur en svo að þurfa að veikja að-
stöðu okkar út á við. Flestar þjóð-
ir, sem eru að byggja upp atvinnu-
líf sitt eins og við, keppast nú við
að fá sem mest erlent lánsfé til
uppbyggingarinnar.
Um þessi skrif Mbl. er það að
segja til viabótar, að það hefir ver-
ið eitt helzta ásökunarefni þess
gegn núverandi ríkisstjórn, að hún
hafi eyðilagt að 400 millj. kr. lán
fengist í Vestur-Þýzkalandi, en
Adenauer hafi verið búinn að Iofa
Ólafi Tbors sliiku láni, en þó að
sj'álfsögðu cmeð því skilyrði, að
Ólaifur yrði áfram í stjórn! Enn
hEfa lán bau, sem ríkisstjórnin
hefir tekið, eikki rsáð þessari upp-
haeð. Það sýnir vel miáilflutning
Mbl., að fyrst sikammar það ríkis-
stjórnina fyrir að hafa eikki fengið
400 imillj. kr. f'án, en deilir síðan á
hana fyrir að vera búin að taka of-
mikil lán, enda þótt þau hafi enn
ekki r.áð samanlagt framan-
greindri upphæð!
Framleiíslan og reksturs-
grundvöllur hennar
Ræða sú, sem Vilhjálmur Þór,
aðalbankastjóri, hélt í tilefni af'
reikningsupp'gjöri Seðlaíbankans,
hefir mjög farið í taugar vissra
manna vio Þjóðviijann. Hefir
þeirri árás, seim þeir létu blaðið
gera á Viihjálm, verið áður svar-
að hér i blaðinu og skal látið
nægja að vísa til þess hér.
Rétt þykir hins vegar að vekja
atihygli á því, að í framhaldsskrif-
urn um þessi miál hefir Þjóðviljinn
haidið því fram, að bezta leiðin til
að tryggja líifskjörin sé að efla
framleiðsluna. Þetta er rétt svo
langt sem það nær. Frumskilyrði
þess að franileiðslan eflist er það,
að henni sé tryggður sæmilegur
rokstrargrund'völlur og menn vilji
því leggja fé í hana cg vinna við
híina. Ef þessu skilyrði er ekki
fullnægt, Leggst framleiðslan nið-
ur og atvinnuleysið heldur innreið
sína. Þungamiðjan í ræðu Vil-
hjálms var einmitt sú að tryggja
þurfi framfleiðslunni viðunanlegri
rekstrargrur.dvöll en hún hefir nú.
Þegar þetta er athugað, verður
uppþot Þjóðviljans út af ræðu
hans enn ósikiijanlegra,
Vöxtur ver^bólgumiar
seiaustu I>rjú árin
Það er c-kki aðeins Þjóðvíljinn,
sem hefir verið með uppsteit út
af ræðu Vilhjólms, heldur hefir
Bíbl. einnig verið með ýfingar út
af henni. Ástæðan er sú, að Vil-
hjálmur Þór upplýsti, að verð-
bólguvöxturinn hefði orðið minni
í tíð núverandi ríkisstjórnar en í
tíð ríkisstjórnar Ólafs Thors. Vil-
hjálmur skýrði nefniLega frá því,
að árið 1955 hefðu þensluáhrif í
innlendum viðskiptum Seðlabank-
farna daga. Hér þykir ástæða til
þess að vekja sérstaka athygli á
grein Hilmars Stefánssonar banka
stjóra, er birtist í blaðinu í gær.
Hilmar er formaður þeirrar nefnd
ar, er séð hefur um umbæitur þær,
er gerðar hafa verið í Skálholti.
Frásögn Hilmars bar það með
sér ,að umbætur þessar hiafa verið
gerðar með myndarskap ,en þó
hvergi úr hófi fram, eins og stund
um er haldið fram af þeim, sem
ekki hafa kynnt sér aðstæður til
hlýtar. Með umhótum þessum er
sti'gið veigamiikið skref í þá átt
að sýna Skálholti þann sóma, sem
saga staðarins útheimtir. En.
meira þarf til, ef vel á að vera-
Um það farast Hilmari svo orð
í lok greinar sinnar:
„Ekkert hefir verið gert í Skál-
holti, seim nokkur vafi getur leikið
á um til hvers eigi að nota. Hitt
er aftur á móti annað mál, hvað
gera á þar til viðbótar þvi, sem
þegar er komið og hvað við það
eigi að gera.
Mín skoðun er sú, að bisikup
! íslands eigi að sitja í Skálholti.
Síðar mundi svo verða endurreist
biskupsembættið á Hólum í Hjalta
ans numið 150 miilj. kr., en 83 ^aL Tru mm er_ su> að fyrir þvx
millj. kr. árið 1956 og 126 millj. se almennur þjóðarviiji. Og það
kr. árið 1957. Ennfremur upplýsti er sannfæring mín, að svona eigi
hann, að gjaldeyrisstaðan út á við Þe^a e^r ap vera, fyrr en siðar.1^
hefði versnað á árinu 1955 uim 139 er tvímælalaust bent á þá
miillj. kr., á árinu 1956 um 19 Iuu.3n, isem bezt sómir sögu Skál-
millj. kr. og á árinu 1957 um 79 og hagsmunum íslenzku
millj. kr.
Þessar tölur sýna, að verðbólgu-
vöxturinn hefir ekki verið eins ör
í tíð núverandi ríkisstjórnar og í
tíð ríkisstjórnar Ólafs Thors. Hér
hefir því náðst nokkur árangur í
rétta átt, þótt hann sé hins vegar
hvergi nærri fullnægjandi.
Það sýnir ve' ofsa og bleikkingar-
starfsemi Sjáifstæðismanna, að
þeir skuli deMa á aðalbankastjóra
Seðlabankans fyrir að veita réttar
upplýsingar um þessi mái. Það
má ekki segja sannleikann, ef
hann hentar ekki Sjálfstæðis-
fl'Okknum.
HjatSningavígin í verka-
lýísíélögunum
Undanfarnar vikur hafa verið
háðar kosningar í ýmsurn verka-
lýðsifélögum með engu minni
kirkjunnar.
Smekklaus blaÖamennska
Síðastl. sunudag lá hin þjóð-
kunni ákóiamaður og bindindis-
frcmuður, Brymleifur Tobíasson, á
líkbörunum. Þrátt fyrir það þótti
aðalritstjóra Mbl. rótt að geta
hans á þennan hátt í Reykjavi'kur
brétfi sínu:_
......Áður fyrri fylgdi hann
Fí amsáknarfi ckknum að málum,
var af þeirra hiálfu í framboði
til þings og naut annars trúnaðar
þeirra. En Brynleifur var fyrir
löngu horfinn úr þeim félagsskap
og lét sér áratugum saman annt
um framgang Sjálfstæðisstefnunn
ar. Síðasta sinnið, er Sá, sem þetta
ritar, átti tal við Brynleif var
nobkru eftir bæjarstjórnarkosn-
ingarnar. Hringdi Brynleifur þá
kappi og áróðri en í hörðustu þing tí} að fhinum á='æta
sigri, og benti fyrstur manna a
íkosnimgum. Alþýðublaðið vék að
því í forustugrein fyrir fáum dög-
um, að slík kosningabarátta gerði
verkalýðshreyfingunni vafalaust
mikið ó'gagn. Það er án efa alveg
rétt. Þessi barátta sundrar mönn-1
um, 'sem v
það, sem satt er, að í innanlands-
miálum hefði aldrei glæsilegri
kosningasigur verið unninn á ís-
landi.“
Það þarf vissulega bæði miikið
æf erta að‘gete unnið smekkle>'5Í ofstæki U1 .
,að gera mann, sem liggur a lik-
saman til hagsbota fyrir felogm, . .. *. . ,
, .„. . , , , .. , ° borunum, að ems konar vopni i
og leiðir jafnframt til yfirboða, , . . . ... , , ... . * .
° , . . .... hmm pohtisku barattu. Þetta, a-
sem er sikaðleg atvmnulifinu og , .. . „ , . ’
~ . -x , . . .5 samt morgu svipuðu, synir mæta
afisomu launþega. Það er þvi areið . . , * f. , , i ,
_____________________________vel a hvaða stig blaðamennsika
SjiálÆsbæðísflokksins er nú komin.
262 menn í Verka-
stjórafélagi Rvíkur
Verkstjóraifélag Reykjavikur
hélt aðalfund sinn sunnudaginn
annan marz s. L, var sá fundur fjöl
mennari en nokkur annar sem
félagið hefir haldið.
Fjárhagur félagsins er mjög góð
ur, eins þó árgjöld félagsmanna
séu fremur lág. Á s. 1. ári festi
fé'lagið kaup á húseign í Skip
holti 3 í Reykjavík, sem það
hyggst von bháðar gera að heimili
anlega rétt, sem .Alþýðublaðið legg
ur tiil, að forustum'enn verkalýðs-
fólaganna taki það upp til alvar-
legrar íihugunar, hvaða leiðir séu
færar til að draga úr þessum ó-
þörfu og viðsjárverðu átclkum. í
þeim efnum mætti vel hafa til
hiliðsjónar þróunina í bændasam-
tökunum, en þar voru um skeið
mjög hörð pól itísk átök. Undir for
ustu þeirra Bjarna Ásgeirssonar,
Steingríms Steinþórssonar, Sverris
Gíslasonar, Péturs Ottesen, Einars
Ólafssonar o. flt hefir tekist að
miilda þessi átiák svo, að þau eru
ekki lengur til skaða, þótt þau
haldist að vissu leyti enn. Um öll
hin stærri miál hcfur náðst sam-
vinna, óháð pólitískum deilumál-
um. Forvígismenn verkalýðshreyf-
ingarinnar" þurfa að íhuga, hvort smu 'ftrir starfsemi sína.
þeir geta ekki fundlð einhvern 1 stjorn folagslns fyÆlr yfl
slíkan starfsgrundvöll.
Endurreisn Skálholts
Nokkrar greinar um Sbálholt
stjórn fólagsins fyfir yfirstand
andi félagsár voru kosnir, Svein
björn Hannesson, formaður, og
með honum þeir Adolf Petersen,
Guðlaugur Stefánsson, Guðjón V.
Þorsteinsson og Matthías Matthías-
haifa birst hér í blaðinu undan-: son.