Tíminn - 18.03.1958, Blaðsíða 12

VeBriB:
Austan stinningskaldi og skýjað'.
Hltastig kl. 18:
Reykjavík 6, Akureyri 5, London
4, Kaupmannahöfn —1, Hamborg
0, París 4, New York 6.
Þriðjuaagiu1 18. marz 1958.

Björn Ölafsson:
„Dr. Smetácek er bezti hljómsveitar-
stjóri, sem hingað hefir komið‘
Tékkneski hljómsveitarstjórinn dr. Smetácek
sijórnar Sinfóníuhljómsveitinni í Þjóíleikhús-
nu í kvöld, Björn Ólafsson leikur einleik á fiðlu
BlaSamenn áttu í gær tal við dr. Václav Smetácek hljóm-
sveitarstjóra frá Praha, sem stjórna mun Sinfóníuhljómsveit
íslands á tónleikum í Þjóðleikhúsinu í kvöld kl. 8,30. Verða
þar flutt fiögur verk sem flest eru lítt kunn hér á landi,
önnur óþekkt með öllu og eitt sem er nýtt af nálinni.
Dr. Smeíácek er íslendingum að
góSu kunnur fr'á því hann stjórn-
aSi hljcmleikum hér fyrir rúmu
ári og vakti þá óblandna hrifn-
ingu.
Bezti hljómsveitarstjóri,
sem hingað hefir koniið.
©jörn Ólafsson konzertmeistari
og Jón Þórarinsson tónskáid létu
isvo um mælt á blaðamannafundin-
uiiYi í gær að dr. Smetácek væri
bezti hljómsveitarstjóri sem hing
að hefði komið að öðrum ólöst-
luðum. Töldu þeir sérstaka heppni
tfyrir hljómsveitina að njóta leið-
bciningar þessa frábæra lista-
ananns. Enginn hefði náð eins góð
ufn tökum á hljómsveitinni og
hann og hefðu þó valizt hingað
rnargir vel menntir og dugandi
hl j ómsveitarstj órar.
Verk eftir 24 ára tónskáld.
Verk þau, sem Sinfóníuhíjóm-
sveitin flytur í kvöld undir stjórn
dr. Smetáceks eru flest lítt þekkt
hérlendis ög önnur óþekkt. Fyrsta
verkið er sinfónía eftir komungt
tékkneskt tónsliáld, Jan Kluzak,
sem ekki er nema 24 ára að aldri
en hefir þó samið fjölda tónverka.
Kann er talinn með allra efnileg-
ustu tónskáldum heimalands síns.
Sinfónían sem nú verður flutt eft-
ir hann hefir aðeins verið fliitt
einu sinni áður, fyrir ári. Forrn
hennar er Massískt en hún er
nýstárleg á ýmsan hátt.
Vinsæll fiðlukonsert.
Þlá verður fluttur fiðlukonsert í
a-moll opus 53 eftir Dvorak, sem
eitki hefir verið leikinn hér áður,
en mörgum er kunnur af plötum.
Fiðlukonsert þessi er með vinsæl-
ustu verfcum hins fræga tónskálds,
ljóðrænn að anda með þjóðlegum
folæ. Björn Ólafsson fiðluleikari
ietkur einleik á fiðlu með hljóm-
isveitinni.
Vinur Beethovens.
Þiá verður flutt verk er nefnist
litil svíta eftir pólska tónskóldið
Witold Lutoslawski, sem fæddur
er í Wansjá 1913 og talinn er í
fremstu röð tónsfcálda. Svítan er
í 4 örstuttum þáttum, samin árið
1951.
Kanada telur strandrík jum bera rétt-
iir til 12 mdna fiskveiðitakmarka
Vitjið aðgöngumiða
á góugieðina
Frestur iil ið vitja aðgöngu-
miða á góugle'fíi Framsóknar
manna í Reykjavík næsta laugar-
dagskvöld, hefir verið framlengd
ur til hádegis á fimmtudag. Eru
því allir þeir, sem ekki vilja
missa af þessari góðu skemmt-
un miimtir á að snúa sér sem
allra fyrst til skrifstofuimar og
panta miða eða vitja þeirra.
Hringið í síma 15564 eða 16066.
Sæluvikunni frestað
þar til íapríímánuði
Sauðárkrófci i gær. — Sæluvika
Skagfirðinga hefir verið frestað
þar til 13. apríl næstkomandi.—
Fylgjandi 3. mílna landhelgi en landhelgi
og fiskveiðimörk séu alls óskyld
Genf, 17. marz. — Fulltrúi Kanada á ráðstefnunni í Genf
um réttarreglur á hafinu lýsti í dag þeirri stefnu st}órnar
sinnar, að strandríkjum bæri réttur til 12 mílna fiskveiði-
takmarka. Taidi hann að strandríkin ættu að hafá éjhká-
rétt til fiskveiða innan þessara takmarka, enda væri þeim
það mörgum lífsnauðsyn, þar eð auðæfi hafsins við strend-
ur þeirra væru í mörgum tilfellum undirstaða lífsafkomu
viðkomandi þjóða.
ríkja á djúpmiðum. ei.n$ og t.d.
Drew, en svo heitir fulltrúi Breta. Bæri fekfci að léggja' stein
Kanada, sagðist hins vegar fylgj- í götu þeirra.
andi iþriggja mílna landhelglslínu.
Landhelgi og fiskveiðitakmörk Þriggja mílna landhelgi.
væru tvennt óskylt og það væri Kanada væri engu síðui' fylgj-
hættulegt að rugla þessu tvennu andi 3 milna landhelgi. Það væri
saman. .mikilvægt að tryggjá frelsi á höf-
junum. Það myndi ’leiða til ófremd-
Fótækar fiskvei'ðiþjóðir. 'arástands og stjórnleysis, ef hver
Hann kvað Ivanada skilja mæta þjóð ákvæði eirthliða að stækka
vel afstöðu istrandrikja, sem krefð- landhelgi sína eins og henni þökn-
Venjan er að halda Sæluvikuna í 'ust réttinda yfir hafinu umhverfis aðist. En þess bæri að gæta, að
marz. en vegna ófærðar og ötíðar I strendur landa sinna. Sumar þess- landhelgi og fiskveiðitakmörk
varð að ráði að fresta henni þar ar þjóðir væru fátækar og sjávar- væru sitt hvað. Það rækist engan
til í april. Þann dag, sem Sæluvik afli væri ein ineginundirstaða at- veginn á, þótt ráðstefnan ákvæði
an hefst að Iþessu sinni á Leikfélag vinnulífsins og þjóðarbúskaparins. 3 mílna landhelgi sem alþjóða-
Sauðárkróks 70 ára afmæli. Leik- Það væri því ekki nema sjálfsagt, reglu, en 12 mílna fiskveiðitak-
stjóri félagsins er Eyþór Stefáns- að iryggja þessum þjóðum rétt til mörk. ,
son, en núverandi formaður þess;a£nota af fiskimiðum sínum fram
er Guðjón Sigurðsson. jyfir aðrar þjóðir. Hins vegar bæri.Noregur sammála.
G. O. lað taka tillit til fiskveiða annarra
Loks verður flutt sinfónía i d-
dúr eftir tékkneskt tónskáld, Jan
Hugo Vorisek sem uppi var 1791
—1825. Hann leitaði sér frama
erlendis svo sem títt var urn
téfcknesfc tónsbáld á þeim tímum.
Leitaði hann til Vínarhorgar,
'kontst þar í kynni við Beethoven
sem taldi hann mikinn snilling.
Vorisek varð skammlífur og auðn-
aðist aðeins að semja eina siníón-
íu, þá sem nú verður flutt. Honum
svipar um margt tU Ohopins og
Lizst í píanóverkum sínum og
tailið er að hann hafi haft mikil
áhrif á Sehubert. Annars er tón-
list Voriseks lítt kunn á Vestur-
löndum og hefir aldrei verið leikið
vcrk eftir hann á íslandi fyrr, en
sama m'á segja um hin tónskáldin
þrjú sem að framan er getið.
Frábær listferill.
Hl.jómsveitarstjórinn dr. Vaclav
Smetácek er fæddur 30. sept. 1906
í Brno í Móravíu og lauk námi
fná tónlistarháskólanum í Praha
með loflegum vitnisburði arið
1930. Hann lagði stund á heim-
speki og tónlistanfræði við há-
skólann í Praha. Til ársins 1955
var hann meðlimur í hinum víð-
(Framh. á 2. síðu.)
Frumvarp til laga um eftirlit með
happdrættum og fjársöfnunum
Arlega varií tugum milljóna króna til happ-
drættismiíakaupa og fjársafnana metfal al-
mennings
Fulltrúi Norðmanna kvaðst taka
undir sjónarmið Kanáda. Þau væru
í öllum áðalatriðum þau sömu og
Norðmenn aðhylltust. Kaxldi full-
trúinn um nauðsyn þess, að strand-
ríki fengju einkarétt til fislþvgiða
á hafinu umhverfis strendur sínai-.
Ilið sama gerði fulltrúi írá.,,
Fjölskylda brennur
inni á Grænlandi
Pétnr Pétursson hefir flutt á Alþingi frumvarp um eftir- qóðvon 13 marz
lit með happdrættum. Var málið til fyrstu umræðu á fundi | mannesikjúr brunnu inni
neðri doildar í gær og flutti Pétur stutta framsögu um málið'
og gerði grein fyrir því.
heyrt að meina ætti hílstjórum úr
Reykjavík að ílytja þaðan sand og
til jarðakaupanna ef til vill stofn-
að með það fyrir augum. Að öðru
leyíi sagðist hann þeirri samþykk
Danir drekka minnst áfengi
allra Norðurlandabúa
Áfengisneyzla í Danmörku hefir
aukizt að mun sakir verðlækkun-
ar á árinu 1957. Ef frumvarp um
lakkun á veitingaskatti á áfengi
nær fram að ganga má búast við
enn frekari neyzlu. Þó er engin
ástæða til að óttast að Danir
drekki sér til óbóta. Neyzla
sterkra áfengistegunda er miklum
anun lægri en í Danmörku í öðr-
um Norðurlöndum. Svíar eiga met
í drykkjuskap, drekka 8 sinnum
meir ■ en Danir, Norðmenn og
Finnar drekka 3 sinnum meir en
Danir.
Þessar skýrslur eru helztu rök
■dnnskra áfengissala sem vilja fá
því framgengt að lækkaður vcrði
veitingaskattur á áfengi. í júní
1956 var framkvæmd veruleg verð
lakkun á brennivíni og hún hefir
leitt til þess að salan jókst um
8% árið 1957. Þessi aukning er til
l ábata fyrir ríkissjóð sem fær auk-
I inn skatt af seldu brennivini og'
Iciðir ekki til misnolkunar, segja
brennivínsframleiðendur.
Fundur Framsóknar-
kvenna í Reykjavík
Félag Framsóknarkvenna í
Reykjavík heldur fund fimm'tu-
daginn 20. marz á venjulegum
stað, og hefst hann kl. 8,30 síð-
degis. Erindi flytja Halldór E.
Sigtirðsson, alþingismaður og Jó-
hannes Jörundsson, erindreki. —
Þær konur, sem tekið hafa efni
heim til vinnslu, eða þær, sem
vilja gefa eitthvað á væntanlega
basar félagsins, eru beðnar að
koma með það á fundinn. —
Félag'skonur fjölmennið.
Frumvarpið fjallar um eftirlit
með happdrættum og almennum
fjársöfnunum. Sagði flutnings-
maður á þignfundinum í gær, að
á síðasta óri hefði 30 aðilum verið
veitt leyfi til að efna til liapp-
drættis, auk hinna stóru liapp-
drætta, sem starfa frá ári til órs.
Fólk kaupir happdrættismiða
venjulega í tvennu augnamiði, til
þess að styrkja málefni og í von
um vinning.
Nú er það hins vegar svo að
ekkert eftirlit er með því hvernig
happdrættis og almennu söfnun-
arfé er varið og sjaldnast gerð
grein fyrir því opinberlega, sem
þó væri æskilegast. Taldi flutnings-
mðaur frumvarpsins, að þarna væri
um að ræða upphæðir, sem nema
milljónum krónutuga. Tók Pétur
fram, að ekki væri með þessu
verið að tortryggja þá aðila, sem
hér um ræðir, heldur ætlunin að
fcoma á fastri skipan, sem kæmi
í veg fyrir hugsanlega tortryggni
og slúðursögur.
Frumvarp til laga um sölu jarða
á Eyrarbakka og Raufarhafnar-
ihreppum var til annarrar unu-æðu
á fundi neðri deildar Albingis í
gær og gerði Ágúst Þorvaldsson
fyrri þingmaður Árnesinga grein
ifyrir áliti landbúnaðarneí'ndar um
málið.
Leitað var umsagnar aðila. svo
sem Búnaðarfélagsins, Landnáms-
stjóra og jarðeignadeildar ríkisins.
Ailir þessir aðilar mæltu með söl-
unni, enda talið eðlilegast að við-
komandi hreppsfélög eigi umrædd
lönd.
Bjarni Benediktsson vakti m'áls
á þvi að hætta væri á þvl að rösk-
itn yrði á sandnámi og afcstri á
'Sandi í samhandi við þessa jarða-
sölu á Eyrarbakka. Hafði hann
Fjórar
i nótt í
Olaushavn i Grænlandi, þégar
olíulampi vaí't- uin koli og 'kvéikti
í húsinu. Slökkvi- og björgunar-
starf var útilokað vegna snjó-
þyngsla og ills veðurs. 18 Stiga
frosts. Fólkið, sém inni brann, var
öldruð kona, Sofie Olsvig, sonur
ur jþeirri meginstefnu frumvarps- hennar og tengdadóttir og sex mán
ins að kauptúnin ættu landið.
Ágúst Þorváldsson tók aftur til
mláRs og taldi sjálfsagt að verða
við ósk Bjarna og fresta málinu til
nánari athugunar, sem og var
gert.
aða barn þeirra hjóna.
Hlákan varð ekki að
gagni N-Austanlands
Fosshóli í gær. — Þítt veður
mátti kalla hér í gær og fram
eftir degi í dag en snjó tók ekki
a‘ð ráði og livergi er komin beit-
arjörð. í kvöld er aftur komið ™
frost. Þó mun snjór hafa sigið . r
iiuð eut og mun þa« bæta færð Framiærsluvisitalan
i sioðum fynr snjobila og ytur
með sleða. En betri og meiri
liiáku þarf tU að beitarjörð komi
upp, og er því sama innistaðan
hér enn. SLV
Grænlenzkir drengir
berjast við ísbjörn -
GÓÐVON, 13. rnarz. — Fjórir
drengir á aldrinum 1(L-<14 árá
rákust á ísbjörn, þar sem þeir
voru á rjúpnaveiðum við Pap Dan
á austurströnd Grænlands. Tþéðist
björninn á þá, og voru þeir hætt
komnir, en áður en björninn hafði
unnið þeim rnein tókst einum
drengnum að skjóta fojörninn til
bana með rifli.
Kauplagsnefnd hefir reiknað út
vísitölu framfærslukostnaðai' í
Reykjavík hinn 1, mjirz s,l,, . og
reyndist hún verá 191 stig.
Fjölmennið á fund FUF í Réykjavík
í kvöld - rætt um verkalýðsmál
Munið fund Félags ungra Framsóknarmanna í Reykja-
vík í kvöld kl. 8,30. Fundarefni er vérkalýSsmál og
verða frummælendur þeir Hörður Helgason, blikksmiS-
ur, og Einar Eysfeinsson, iðnverkamaðúr. Skorað er á
félagsmenn að sækja fundinn og ræðá þessi mikilsverðu
mál. — Upplýsingar um fundinn í síma 15564.