Alþýðublaðið - 07.09.1927, Blaðsíða 2

ALP YÐllBLAtílÖ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ \
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhusinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
til kl. 7 siðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9J/S—10 */2 árd. og kl. 8—9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
(skrifstofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(i sama húsi, sömu simar).
Skuggar
auðvaldsskipulagsins.
Atvinnuleyslð í jmsnm
löndnm.
Það er holt fyrir íslenzku þjóð-
ina að fá að sjá ofurlitla skugga-
mynd úr j)ví skipulagi, sem auð-
valds- og íhalds-blöðin „Mgbl.“ og
„Vörður“ eru dagsdaglega c^ð
hæla á hvert reipi. Hér fara á
eftir nokkrar tölur, er sýna at-
vinnuleysið i auðvaldsríkjunum.
Þær lýsa vel, hversu skipulag at-
vinnuveganna þar er gersamlega
óalandi og óferjandi og ónógt til
að íullnægja þörfum mannanna.
Bak við þessar tölur er ótakmörk-
uð neyð og eymd óteljandi fá-
tækiinga, sem hrópa með upp-
réttum höndum dauðadóm yfi/'
þjóðskipulag auðvaldsins.
Astralfa.
Eftir því, sem opinberar skýrsl-
ur frá verklýðsfélöguin í Ástralíu
herma, hefir atvinnuleysið verið
þarj sem hér segir: Af 442 000
verkanrönnum, sem létu skrásetja
sig, voru fyrsta ársfjórðung þ.
á. 3,9% atvinnulausir allan árs-
fjórðunginn. Síðasta ársfjórðung
fywa árs voru 5,7o/0 skrásettra at-
vinnulausir, en fyrsta ársfjórðung
f. á. 6,7%.
Bclgía
Eftir því, sem skýrslur atvinnu-
leysissjóða, sem 608 250 verka-
menn eiga, voru fyrsta ársfjórð-
ung þ. á. 10 609 þeirra atvinnu-
lausir að öllu leyti, 'en 21306
höfðu mjög stopula vinnu.
Danmörk.
Skýrslur frá sambandi verklýðs-
fé'aga, er í eru 274 428 félagar,
telja 20,1% af þeim atyinnulausa
allan fyrsta ársfjórðung_ þ. á.
En um miðjan júní voru í pllu
landinu 53 557 atvinnulausir.
Þýzícaland.
Á timabiiinu 15. maí til 15. júní
var taia atvinnulausra frá 806 000
—969 000.
Frakklaml.
Tala þeirra, er höfðu fengið at-
vinnuleysisstyrk frá 1. jan. þ. á.
til 1. júní, var 47827. Auðvitað
hafa fæstir þeirra, er atvinnu-
lausir voru, fengið styrk.
Finnland.
f maílok voru 1239 atvinnulaus-
6r í bæjtnn, en 1723 voru atvinnu-
láusir í apríllok. (Skýrslur, sem
þetta er tekið eftir, ná ekki nema
til líti’s hluta verkalýÖsins.)
Holland.
Eltir jrví, sem skýrslur frá at-
vinnuleysissjóbi rjkisins, er nær til
296 188 verkamanna, herma, voru
20 993 þeirra atvinnulausir í apr-
íllok.
Italía.
Af þeim, sem skrásettir höfðu
verið í Italíu, voru algerlega at-
vinnu'ausir frá 1. jan. til 1. apríi
þ. á. 227 947, en 61 599 -höfðu
mjög stopula vinnu.
Srland.
Af 246134 atvinnuleysistryggð-
um verkamönnum voru í apríllok
25 939 atvinnulausir.
Noregur.
16. maí í vor voru 23 811 at-
vinnulausir (tala atvinnulausra
steig mikið, þegar á leið sumar-
' ið).
Pólland.
í aprillok voru þar atvinnulaus-
ir 195 363, en í marzlok 208 267.
Sviss.
Þar voru í apríllok 13 568 skrá-
settir atvinnuleysingjar.
Svíþjóð.
Samkvæmt skýrslum frá verk-
lýðssamböndum, er hafa 258 333
fé'aga, voru í apríllok 31 882 at-
vinnu'ausit eða 12,3%. En allra
nýjustu skýrslur herma, að um
60 0(X) verkameun séu atvinnu-
lausir í öllu landinu.
Ungverjaland.
Samkvæmt skýrslum frá verk-
lýðssaniböndum, er ná yfir 154-
000 verkamenn, voru í apríl 17 120
þeirra atvinnulausir..
Tékkoslóvakia.
Samkvæmt tilkynningum frá op-
ínberum atvinnuskrifstofum voru
í maíbyrjun 60 260 atvinnuláusir;
þar af nutu styrks tæp 22 400
verkamenn.
Bandasdkm.
Samkvæmt opinberum skýrslum,
sem eru byggðar á tilkynningum
Trá 10 537 atvinnurekendum, voru
í marzlok 3 091873 atvinnulaus-
ir, en í apríllok 3 071884.
AustMrríki.
Atvinnulausir verkamehn, er
urðu styrks aðnjótandi í maí,
voru 158 332 að tölu. Þar við bæt-
ast 21000 atvinnuleysingjar, er
urðu einskis styrks aðnjótandi
vegna þess, að þeir áttu ekkert
fast heimili(!).
England.
Ta!a atvinnulausra í Englandi
var um miðjan maí 1015 000 —
ein milljón og fimtán þúsund. í
Englandi búa um 40 milljónir
manna. Til samanburðar má geta
þess, að í öllu Rússlandi voru í
maíbyrjun 1 428 000, sem höfðu
stopula atvinnu. Flestir þeirra
fengu atvinnuleysisstyrk. En í
Rússlandi búa um 130 milljónir
manna.
Þetta eru dökkar skýrslur. Þær
sýna betur en nokkuð annað, að
eitthvað er bogið við þjóðfélags-
skipunina, sem byggist á „ein-
stak!ingsframtaki“ og „frjálsri
samkeppni".
Jón Þorláksson
tryggði Framsókn fylgi
Alþýðuflokksins.
Því miður er það fjarstæða,
sem J. Þ. (Jón Þorláksson) skrif-
■ar í síðasta blað „Varðar", að Al-
þýðuflokksmennirnir á þingi hafi
líf Framsóknar-stjórnarinnar í
hendi sér.
Til þess að það væri, yrði f-
íaldsflokkurinn aÖ vera þannig,
að Alþýðuflokksmönnum væri hér
um bdl sama, hvort hann eÖa
Framsóknarflokkurinn væri við
völd.
En af skiljanlegum ástæðum er
þar á geysilega mikill munur, þvi
að Ihaldsflokkurjnn hefir hagað
sér þannig, að Alþýðuflokksmenn
eru neyddir til þess að láta Fram-
sóknar-stjórnina hlutlausa.
fhaldsflokkur Jóns Þorláksson-
ar hefir sýnt sig beran að því
að ætla að koma hér upp her-
liði til þess að nota gegn verka-
lýðnum, hvenær sem þessi flokk-
ur hefði afl til þess í þinginu.
Að herliðið eigi að brúka gegn
verkalýðnum í kaupdeilum, er
lýðum ljóst, enda Íeyndi Jón
Magnússon því ekki, þegar málið
var til umræðu í þinginu.
Flestir, sem geta lagt tvo við
tvo, munu skilja, að þegar f-
haldsflokkurinn væri búinn að
koma hér upp herliði, myndi
næsta skrefið vera að banna allan
verklýðsfélagsskap, er j)ví nafni
gæti heitið, eins og fyrirmynd
Jóns á ítalíu hefir látið gera.
Þegar svo er athugað', að höfuð-
málpipa Ihaldisflokksins, sem er
„Morgunblaðið“, hefir árum sam-
an flutt greinar, þýddar úr rót-
arlegustu afturhaldsblöðunum út-
lendu, oft blöðum, sem enginn
þingflokkur vill kannast við sem
sín málgögn, verður enn betur
ski'janlegt, að Alþýðuflokks-
mönnum þyki svo að segja alt
betra en fhaldsflokkurinn.
Jón Þorláksson sýpur nú se/yð-
ið sjálfur, sem hann ætlaði Al-
þýðuflokksmönnum. í staðinn fyr-
ir að slá jafnaðarmenn niður, eins
og meining hans hefir verið með
því að láta „Mo gunblaðið‘“ stöð-
ugt jap'a á manndrápasögum og
með r'kislögreglutiltækinu hefir
honum tekist að vekja alþýðuna
til meðvitundar um. að þar sem
hann er og flokkur hans, er höf-
uðfjandi, eigi að eins alþýðu,
heldur Ijka alls frelsis og allra
framfara, sem ekki jafnframt er
matarpólitjk fárra manna.
Stjórnmálamaður hefir Jón Þor-
láksson aldrei verið, og ein af
mörgum sönnunum fyrir því er
það, hvernig hann með hinni
fruntalegu og harðdrægu íhalds-
stefnu fhaldsflokksins hefir hreint
og beint neytt Alþýðuflokkinn til
fylgís víð andstöðuflokk sinn.
Ólafur Friðriksson.
tslenzkur rithöfundur í NoregL
Síðast liðið haust kom út að
forlagi Aschehougs í Osló í Nór-
egi smásögur undir titlinum „Is-
landsk kjærlighet ‘. Höfundur
þeirra er ungur íslendingur, sem
var hér í Reykjavík til ársins
1924, Kristmann Guðmundsson.
Þessi fyrsta bók hans fékk góð-
ar viðtökur, og má næstum undr-
um sæta, að Kristmann skyldi
standast fyrstu eldraunina, þegar
þess er gætt, að Norðmenn eru
mjög auðugir á bókmentasviðinu
og taka ekki alt sem góða og
gilda vöru. Þeir hafa átt svo
marga snillinga, að þeir eru
orðnir mjög vandlátir, en Krist-
mann stóðst eldraunina vel.
„Islandsk kjærlighet“ er að
koma út í Þýzkalandi, og í ráði
er einnig að þýða sögurnar á
hollenzku.
Nýkomin norsk blöð segja, að í
haust komi út ný bók eftir Krist-
mann, og heitir hún „Brúðar-
kjóllinn'1. Segja blöðin, að beðið
sé eftir þessari bók með mikilli
eftirvæntingu, og hefir Kristmann,
'sagt í viðtaii, er blað nokkurt átti
við hann, að efni bókarinnar sé
bæði frá Islandi og Noregi. ,,Það
er sagan, um tvær kynslóðir,"
segir Kristmann, ,,hið gamla, sem:
er að hverfa, og hið nýja, sem,
er að taka við.“ i ■
Er ekki að efa, að margir Reyk-
vikingar, sérstaklega þeir, senr
þektu þennan unga og gáfaða Is-
lending, meðan hann dvaldi hér,
bíða með óþreyju eftir því að
lesa þessa nýju bók hans. í Nor-
egi er álitið, að Kristmann sé
mjög efnilegur rithöfundur og eigi
því glæsilega framtíð fyrir hönd-
um. Það sem þó hefir undrað rit-
dómendur hans mest, er það^
hversu fljótt hann hefir getað lært
norskt mál, en hann skrifar það
nú eins og innfæddur væri..
„Litla kvæðið um litlu hjónin*-
eftir Davíð Stefánsson skáld frá
Fagraskógi hefir Bókaverzlun Jón-
asar Tómassonar á ísafirði gefið
öt í séfstakri bók með dráttmynd-
um eftir Tryggva Magnússon list-
málara. Myndirnar eru skemtileg-
ar, og kvæðið hefir löngu unnið
sér aðdáun þjóðarinnar. Framan
á bókinni er litmynd, j>ar sem
„við iítinn vog, í litlum bæ er
lítið hús" og litlu hjónín 'leiðast
um ljtinn veg.