Tíminn - 29.04.1958, Qupperneq 8

8
Orðið er frjálst
Guftm. Guðmundsson, Núpstúni:
Hvað höfum við á hendinni?
Hvað hSfum við á hendinni?
ÞAÐ VERÐUR ekki sagt að
tnenn séu á einu máli um það,
hvwnig sauðfé eigi að vera. Þetta
er ekki nema eðlilegt. Menn hafa
tmisjafnan smeJck, og svo eru að-
stæður aUar svo ólikar, að ekki
er saman berandi, bæði um Iand-
gæði og veðurfar. Er þvi ekki
Böna vonlegt að hið sama eigi
■ekki við alls staðar og sérstaklega
t íjarfægum héruðum. En nú er
t>að svo, að menn greinir á um
þotta á sama svæði við nákvæm-
lega söniu skilyrði. Það sem einn
ibefur hhm bezta kost fjárins finnst
óðrjan öhafandi ókostur. Eitt er
það þó, sem menn ættu að geta
verið samdóma um það, að ærn-
■ar séu mjólkurlagnar. Það vita
alfir, sem hafa umgengizt sauðfé,
að sóu æmar það ekki, þá verða
diíkarnir ekki góðir. Samt virð-
ist svo oÉt, að menn skeyti minna
nm þetfca en vera ætti. Slikt hugs-
lunarfeysi hefnir sín. Þegar þessi
ótefcur er kominn í fjárstofninn
er margt hægaxa en uppræta
liann afbur. Mjóikurhæfni er höf-
riöksosfcua- hvers fjárkyns. Þegar ég
var UBgiingur voru lífhrútamir
atibaí valdir undan mestu mjólk-
uráman. Þetta þótti svo sjálfsagt,
að ua það var alíLs enginn ágrein-
iagur. Nú finnst mér minna um
þetta hugsað. Menn kaupa hrúta
og seija án þess, að á mjólkur-
liaafki noóðurinnar sé minnzt. Þetta
var atf vísu hægara viðfangs á
siieSan fert var frá. Þá vissu
mjattakonurnar, hvaða ær mjólk-
nðu mest. Nú giida aðrar reglur
mm vat Iffihrúfca. Nú er það vaxt-
arilag og holdafar, sem er Mtið
ráða vatirvu. En gott vaxtarlag og
mikil hold er engin sönnun fyrir
anjólfcurhaasfni; kannske frekar það
igagnsteða og úr þessum góðu
kotítum verður iítið, án nægjan-
legrar mjólkur við framleiðslu
siáÆurdilka.
Engiaa skilji orð mín svo, að
ég gsri lítið úr þessuna ágætu
kastum, síður en svo. Það má bara
■ekíd dýrka þá um of á kostnað
m j óifcurhaefn i nnar. En mér er
■ekfki gruniaust, að þessa hafi ekki
alftaf verið gætt sem skyldi, bæði
af lærðum og leikum, þegar um
vaI kynbófcafjar hefir verið að
ræða. Þetta þarf að athuga með
zválcvæsnni, sénstaklega gagnvart
þingeyvika fénu, þar sem sumt af
jþví mun vera frekar tregt tii
mjóikur, eins og t.d. KeMuhverfis-
£éS eða sumir ættstofnar þaðan,
en sameiginíegt mun það vera með
því flesfcu, að ærnar geldast fyrr
er BSur á sumarið, samanborið
við ókkar gamla fé, hafa ekki mjólk
urþef.
Þegar eftir f járskiptin kom brátt
í Sjós, að það fé er við fengum,
var að tnörgu ólikt því fé, er við
bdfðum áður. Og nú er það nokk-
nm veginn séð, 'hvað það er, sem
við höfum á hendinni.
Eins og kunnugt er, var við
f jársJdptin flufct fé norðan úr Þing-
c-yiamýshi á svæðið milli Ölfusár
og Hvffcár annars vegar og Þjóns-
Ér liins vegar. Þingeyskt fé á sér
msStkra sðgu á Suðurlandi og hefir
þar ofitið á ýmsu. Það er eins og
að hver kynslóð þurfi að sann-
próifa ágeeti þessa fjár. Það er
gamia sagan, sem alltaf er ný, að
hinir yngri trúa ékki reynslu
tieiira ddri, þótt það sé nú hingað
komti* fyrir iús viðburðanna, og
iaff vésu ekki nema að nokkru leyti
Erlent yfírlit
(Framhaid af 6. síðu).
ist. sigursæll í viðureigninni við
Staiin og Krustjoff verður að sýna
fciókindi og gætni, ef hann á ekki
að fóða svipaðan ósigur. Títóism-
inn eða sú sjálfstæði'sstefna gagn
vart Moskvu, sem. fellst í honum,
á góðan jarðveg í ýmsum komm-
únistaftokkum, ekki sízt í leppríkj
umnn. Uppreisnin í Ungverjalandi
leiddi það ekki sízt í ljós, því að
etiargir helztu og beztu forystu-
*nx:nn hennar voru ýmsir liðsmenn
bönasíúnistaficikksms.
Þ. Þ.
sami f járstofninn, sem menn höfðu
liaft kynni af áður.
Ég man litið atvik og er langt
um liðið. Ég var staddur þar sem
voru nokkrar þingeyskar kindur,
nýkomnar frá heimkynnum sínum.
Kindunnar voru valdar af ágætum
fjármanni í irægustu fjársveitum
norðanlands, cnda voru kindurn-
ar bæði miklai- og fríðar og báru
mjög af öðru fé. Þar var einnig
staddur aldraður bóndi fjárrikur
og fjármaður góður. Hann virti
kindurnar fyrir sér og sagði:
„Mikið eru kindurnar fagrar, en
■enginn iskal fá mig til að reyna
þær.“ Ég man það, að mér fannst
hinn aidraði bóndi vera furðulega
svartsýnn. — En hann þóttist hafa
næga reynslu af stofninum.
Því miður hefir hinn þingeyski
fjársfcofn ekki reynzt svo sem
vonir stóðu til.
Ég geri nú ráð fyrir því, að
sumir beir ókostir, sem komið hafa
fram í fénu, istafi af því, hve stað-
hættir hér eru að mörgu leyti ó-
líkir miðað við það, sem eru í
þess upprunalegu heimkynnum.
Magnús í Tungu í Flóa segir að
það þdli ekki umhleypingana hér.
Ég er Magnúsi algerlega samdóma.
Það þolir elcki slagviðrin haust og
vor. Það má ekki ætla því útiiegu
langt fram eftir hausti í umhleyp-
ingafcíð, þótt nógir hagar séu. Það
lætur bæði hold og kvið. Það
var hægt að bjóða þetta gamla
fénu. Það stóð af sér hretin, án
þess að íáta á sjá. Þetta er eðli-
■legt og skiljanlegt með þingeyska
féð. Það hefir þannig vaxtariag
og ullarfar, sem elcki hentar sunn-
lenzku veðurfari. Það er þurftar-
frekt, en gefur sæmilegan arð fái
það nógu góða og nákvæma með-
ferð. Þvfí er slysahætt og það þarf
mjög nákvæmt eftirlit um burð.
Má helzt ekki vera lengur eftir-
litslaust en 2—3 tíma í senn, ef
vel ó að fara.
Þetta með burðinn er nú þannig,
að þar sem ær bera úti eins og
venjxtlegt er hér á Suðurlandi í
öllu sæmilegu árferði, getur það
vaíldið óýfifcstíganlegum erfiðleik-
um að gæta þeirra svo, að ekki
hljótist af smeira og minna tjón
árlega. Helgi á Hrafnkelsstöðum
sagði við okkur Björgvin í Garði
síðast lliðið vor, að hann hefði misst
10% af ánum um sauðburðinn, ef
hann hefði efelci verið á fótum
seint og snemma. Ég er hræddur
um að þefcta Verði leiðigjarnt til
lengdar að aninnsta kosti hjá okk
ur eldri mönnunum, sem ekki liöf-
um haft þessu að venjast. Og það
mætti segja mér það, að það yrði
hægt að þreyta suma þá ygnri á
þvi sem vonlegt er, þótt þeir eéu
vitanlega iéttari á löpp og liðlegri
til enúninganna.
Til er það að lömb fæðast van-
sköpuð. Var það algjörlega ó-
þekki fyrirbrigði hér áður. Þyrfti
að gæta 'þess vandlega að nota ekki
hrúta til undaneldis, sem hafa
þetta í sér og helzt að uppræta
fé út af þeim sem hægt er. Þetta
er mjög óhugnanlegur ókostur,
sem allir fjárræktarmenn ættu að
vera einhuga um að útrýma.
Þetta fé er rólynt og sé það
kviðmikið og mjög lágfætt, sem
margfc af því er og sumir telja
ágæta kosti, þá er það mjög þungt
í rekstri til mikilla erfiðleika og
jafmæl vandræða.
Líklegt þykir mér, að norður-
jiingeya'ka féð hafi fyrir ekki all-
löngu verið með nakkuð öðrum
hæfcti en það er nú. í því eru kind-
nr ó stangli, sem hafa annað svip-
mót og eiginleika en allur þorri
þess. Ef þessar kindur væru tínd-
ar í eitt, er liklegt að góðir fjár-
ræSctarmenn gætu skapað fjárkyn,
sem ætti við sunnlenzka staðhætti.
Ég skal taka það fram, þótt
ég sé raunar búinn að segja það,
svo að það valdi ekki misskiln-
ingi, að vel má vera að þetta fé
eigi að mörgu leyti vel við í Þing-
eyjarsýslum og sýni þar ýmsa
kosti, þótt þeir komi ekki fram hér
á aðalújiko mus væðu n um sunnan
lands.
Mienn hefir greint mjög á imi
það, hvort betra væri að búa vio
þingeýska eða vestíirzka féð. Fyrst
í stað virtist svo, sem hver væri
ánægður með það, sem hann hafði
og hvgg ég að það hafi stafað með-
fram af því, hve menn voni orðnir
þyrstir í fé, heilbrigt fé. Svo var
það líka, að fyrst eftir fjárskiptin
voru strangar reglur, sem mein-
uðu mönnum að seilast eftir fé
af öðrum stofni en þeir upphaf-
lega fengu. Nú er þetta orðið
nokkru rýmra. Er nú t.d. heimilt
að flytja fé úr Grímsnesi, Lauga-
dal og Biskupstungum austur yfir
Iívítá, en í þessum hreppum er
Vestfjarðafé að mestu leyti. Þetta
fé þekki ég lítið nema af orðspori. j
En ég hefi átt tal við marga fjár-'
eigendur bæði á Suður- og Norð-
urlandi óg þeirra á meðal hina
merku skólastjóra á Hólum og
Laugavatni, sem búa við Vestfjarða
fé. Þeir hafa allir verið á einu
máli um það, að Vestfjarðafé væri
duglegt og vanhaldalitið, sem gott
væri við að búa.
En það verður ekki það sama
sagt um þá almennt, sem búa við
þingeyska stofninn hér syðra. Hjá
þeim mörgu gætir verulegrar óá-
nægju, sem virðist fara vaxandi.
Vestfjarðaféð er ýmist hyrnt eða
kollótt. Öilum ber saman um það,
að koilótta féð sé sýnu betra. Þetta
kollótta fé er tvímælalaust komið
út af Kleifafé að einhverju leyti
að minnsta kosti. Kleifafé þekkti
ég áður, það hafði ég eingöngu
frá því fyrir 1930 til niðurskurðar.
Þetta fé reyndist mér mikið kosta-
fé og ég held öllum sem reyndu
það hér. |
„Það er gott að eiga Kleifaær,
þegar í h'arðbalckann sl'ær“, sagði
fjárríkur bóndi harða vorið 1943.
Þetta fé var hraust og harðgert,
þrifið og þurftarlítið. Þar fór j
saman gott vaxtarlag, mikil hold
og mikil mjólk. Það var dugl'egt
í rekstri, en ebki styggt. Uliin var i
mikil og góð.
| Mér er sagt af kunnugum að
hreinkynjað Kleifafé finnist ekki
í Vestfjarðafé. Þar sé það meira
og mijina blandað við annað fé.
AJtur á móti sé það hreinkynjað
í Seglbúðum í Vestur-Skaftafells-
sýslu og jafnvel fleiri bæjum þar,
þangað komið frá Suður-Vík í Mýr-
dal. Þangað hofir sauðfjársjúk-
dómanefnd lokað leiðinni fyrst um
sinn. Gervifrjóvgun er því eina
lciðin til þess að fá þetta ágæta
fé vestur fyrir Þjórsá nú sem
stendur. Væri ' því blandað við
kollótta Vestfjarðaféð geri ég ráð
fyrir því, að fá mætti fram beztu
kosti Kleifafjárins. Hitt tel ég
vafasamt mjög, þótt það sé raunar
óreynt, að blöndun Kleifa- óg
þingeysks fjár bæri góðan árang-
ur Aftur á móti myndi það tví-
mælalaust reynast þeim vel, sem
búa við Vestfjarðafé að nota þing-
eyska hrúta til einbltendings fram-
leiðslu. En gæta ættu menn þess
strangTega að láta ekki glæsileik
þeirra lamba lokka sig til þess að
láta þau lifa nema til haustsins.
Guðm. Guðmundsson,
Núpstúni
Farfuglar deyja
úr su% .)
I Vorig hqMSÍkomið "óvenjái seint
um norðanra^la Evrópu, og meöa!
farfugla, s«f|Áuni þessar mundir
flykkajst tií^kandjjiaviu sunnan
úr heimi, hérjar hum versti sult-
ur. Á eyjunni .tíelgoland hafa
fram að þessu fajiízt 100,000 far-
fuglar úr sulti. Ýfirleitt hafa far-
fuglarnir 6—-8 klukkustunda wð-
dvöl á Ilelgolan'di til þess að hvil-
ast og seðja hungur sitt, en í vor
hafa fuglarnir verið svo máttfarn-
ir, er þangað var komið, að margir
hafa ekki getað hafið sig til flugs
i aftur, en aðrir steypzt í hafið, er
þeir héldu áfram för sinni. — Á
Helgoland eru. jafnan birgðir af
fuglamat, en í ár eru þær birgðir
löngu þrotnar. Vegna þessara erf-
iðu lífsskiiyrða fuglanna m'á búast
við fuglafarsóttum í Skandinavíu
í sumar.
TÍMINN, þriðjudagmn 29. aprffl 195*.
i
5
3
iiRipnnniamimnininmmmimGiDimnnimHiitiiiuiiimiiiiiiHíiiiniiimBai
I
9
a
3
m
B
I Vélbátur til sölu
Nýlegur 10 lesta þilfarsbátur er til sölu. Bátiir-
inn er með 44 hestafla Kelvin dísilvél, og.er bæði
bátur og vél í góðu lagi. Hagkvæmir söluskilmálar.
Upplýsingar gefur Þorbergur ólafsson, sími 5052*0.
ujuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiimiiiiuiiiiiiiiiimiiiyiuiunamnwi
juiBuiuiiiiiiiuiiiiiiuiuuiiiiuiiimiiiiummmniimiiiiiimmmmimnuumiiimmimiMimitimiummiiiBf
| Nauðungaruppboð 1
sem auglýst var 1 8., 10. og 11 tbl. Lögbírtinga- §
1 blaðsins 1958, á húseigninni nr. 26 við Heiðar- =
gerði, eign Unnsteins R. Jóhannessonar, fér fram 1
eftir kröfu tollstjórans í Reykjaxdk, Útvegsbanka' |
íslands, Landsbanka íslands vegna Lánadeildar g
§ smáíbúða, Guðlaugs Einarssonar hdl., og bæjar- §
| gjaldkerans í Reykjavík á eigninni sjálfri föstu-. |
daginn 2. maí 1958, kl. 2,30 síðdegis. |
Borgarfógetinn í Reykjávík 3
BaggaBmmmniiummiaminnmiimmimiiniHiBíniHiummmæiMgfnjiMwimg
Uppboð |
sem auglýst var i 17., 18. og 23. tbl. Lögbirtinga- 1
blaðsins 1958, á hluta í húseigninni nr. 66A við 1
Hverfisgötu, hér í bæ, eign dánarbús Guðjqns |
Guðmundssonar, fer fram eftir ákvörðun skipta- |
réttar Reykjavíkur á eigninni sjálfri lausardag- 1
inn 3. maí 1958, kl. 2,30 síðdegis. i
Borgarfógetinn í Reykjavíik |
sinniiHiMiB^nnnuninnniiiiiiiiiiiiiiiuiiiaimiBiiiiiiiiiiiiinwmamfemiBimi
TIL SÖLU
s
B
3
E
B
E
er jörðin Dalland í Mosfellssveit. Á jörðinni eru ^
ný og vönduð fjárhús og nýtt íbúðarhús.
iMí&r- * ’
Lögfræðiskrifstofa Ragnars Óiafssonar,
Vonai’stræti 12, Sími 22293.
ifflaBinininuiiuiiiuiiimniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiminiiiiiiiiimuimiiimiiiiiuinmumuimiiuimiHiuiiiimii
^•mmuiiiiiimuiuuinuniumiiimiiiiiimiiiiimmmummummiiimmmmmmnmniiSfflœniiauiinnHB
| JarðiF og hús tii sölu |
Nýbýli,^ járðarinnar Bær í Hrútafirði. Hlunn- 3
iodi: Sejveiði, dúntekja, hrognkelsaveiði. |
Jörð í uppsveitum Árnessýslu. Laxveiði. Öll hús =
nýbyggð. Hagkvæm Ián. Skipti á húseign í |
kauptúni á SV-landi eða leiga koma til greina. I
Nýbyggt husr í Hveragerði. Hagkvæm lán fylgja. §
SNORRt'ÁRNASON, lögfræðingur, Selfossi. |
— Uþplýsingar um jörðina Bæ gefur einnig Guð- I
laugur Einarsson, lögfræðingur, Aðalstræti 18, I
Reykjavík. ■. _ |
iuiii!iiiniiiHiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiwuui«niiiiiiiiiiniiitiHmiiiiiHiBimiiiiiiirHHiiHmitiiiuiimiini0iaii«uiiiiiuj|
| Genst éskrílendur j
I " Æa& TÍMANUM I
jstít-
Áskriftasími 1-23-23 g
imiffifflifliHiimmiimmmmimmiummimuiímimmumumiiiimmmiisimiuimi