Tíminn - 14.05.1958, Blaðsíða 8

I
8
TÍfttlNN, íniðvikudagini! 14. ilnaí 1958L
Minning: Þorbjörg Jónsdóttir
HnappavöIIum
Stjórnarfrumvarpið
Hjónin frá Hrísnesi
Sjaldan var ævi þín glit-
blátnagöng,
grjótið var oftast í spori.
Hönd. hins iðjusama álþýðu-
manns styrkir grunn þjóðfclags-
ins, eins og gróðurinn á láglcnd-
inu gefur landinu gildi en eigi að-
eins fjöllin, sem hillir undir og
tmarka svipmót þess. Gru^nurinn
verður því traustari, því fleiri sem
«f aiúð standa í daglegri önn til
ánnsveita djúpmiðum frá — róa
ffneð borð fyrir báru eða breiða,
raka og slá.
í hinum helga reit Öræfasveitar
foefrr nýlega verið búin hinzta
iivíta konu, sem ævina aila, full
isjötóu ár, reyndist trú þvf hlut-
verki «ð staífa sleitulaust í þágu
iheimilis síns og sveitar sinnar.
bessi kona er Þorbjörg Jónsdóttir,
HnappavöH'um. Hún var fædd á
Fagurhólsmýri 26. september 1887,
dóttir hjónanna Jóns Árnasonar
og Katnúiiar Sigurðardóttur. Hún
óist <upp í Öræfum hjá foreldrum
sínum. Úm skeið var hún í vistum
á ýansum bæjum, en aðalævistarf-
ið var bundið við tvö toýli á Hnappa
voiium, og þar lézt hún 12. apríl
síðastl.
fHutojörg hlaut ekki imikla fjár-
ftsufti að arfleifð og þrátt fyrir
cnikla atorku varð hún, einkum á
yngri árum, að sætta sig við
jxrengri kost en aimennt gerðist.
Hön var ávallt traustur fulltrúi í
hópi þeirra íslenzkra kvenna, sem
f toósi hreyfðu rokk og hrífu út
«m VöUinn. Hún hlífði sér ekki,
■Ireldur gekk til verka með atorku
og miMu kappi, sem samverka-
möimum virtist stundum um skör
fram, og henni hentaði ekki alltaf
að binda toagga sína sömu hnútum
og samferðamenn. Líf liennar var
starfsfórn í verkahring ættmenna.
í»rátt fjTÍr það gat hún notið á-
csegju. Heimabyggðin var henni
hjartfólgin. Hún naut heimilis í
skjóli bróður síns og með öðrum
venziamönnum. Þar átti hún sama-
stað, sem hún festi órofa tryggð
við. Þar fann hún starfsþrá sinni
fullnægt. -
En allt er þó þreytingum háð
hér á jörðu. Raun og harmur sóttu
Þorbjörgu heim í ranninn, þar sem
hún undi sér bezt. Fyrir tæpum
sex árum missti hún bróður sinn
óvænt frá fuliu starfi. Þá hlaut
hún djúpt sár, sem enn var ekki
gróið.En aldrei sýndi Þorbjörg það
betur en síðustu árin, hvaða þreki
hún var gædd og hvers hún mat
heimilið. Með harm í huga og
komin af léttasta skeiði, einbeitti
hún ikröfum sínum til hins ýtrasta
að því marki að standa vörð um
heimilið, sem bróðir hennar hafði
byggt upp með aðstoð syrstranna
tveggja, sem fóru ekki að heiman.
Hún mat og rnundi, — þegar
henni var irétt hjálparhönd — já,
hvert vinarorð, sem vermir hug.
En það var ríkt í huga hennar að
hvika aldrei sjálf frá lífsbarátt-
unni.
Og nú hefir hún hlotið það
hnoss að fá að ganga hið dimma
fet beint frá starfi í þeim ranni,
sem hún hafði helgað krafta sína,
án þess jð þurfa að stríða við van-
heilsu eða verða öðrum til byrði.
Hinztu kveðju sveitunga hennar
og annarra kunningja fylgir þökk
til hennar, sem tmeð sleitulusu
starfi lagði stein í grunn þeirrar
sveitar, sem fóstraði hana.
P. Þ.
í SPEGLI TÍMANS
(Frumhald af 4. síðu).
andi fyrirtækisins, sem gefur
myndina út. En gangstersmorð
ið virðist síður en svo hafa
(Framhald af 7. síðu).
vöru er hins vegar gert ráð fyrir
sérstöku innflutningsgjaldi af
þeim innflutningi, sem undanfarin
ár hofir verið með sérstökum
háum gjöldum. Er ætlazt tO, að
hór verði um þrjá gjaldflokka að
ræða í stað fjögurra áður.
Grunnkaupshækkun
í stalS vísitölubóta
Þá er í frumvarpinu gert ráð
fyrir því, að laun hækki yfirleitt
um 5%, en hins vegar haldist
kaupgreiðsluvísitalan óbreytt frá
því, sem nú'er (183), þar til vísi-
tala framfærslukostnaðar hefir
hækkað um 9 stig.
Þessi ákvæði frumvarpsins
valda því, að kaupgjald hækkar
fyrr en átt hefði sér stað, ef nú-
gildandi skipan hefði verið haldið
óbreyltri og kaupgjald hefði
breytzt með toreytingum á kaup-
gjaldsvísitölu. Fram til 1. sept-
omber n.k. nrá gera ráð fyrir, að
vísitala framfærslukostnaðar hafi
hækkað um 8—9 stig. Að óbreyttri
skipan í kaupgjaldsmálum hefði
kaupgjald fram til 1. september
orðið lægra en það verður sam-
kvæmt ákvæðum tfrumvarpsins,
en í mánuðunum september, októ-
ber og nóvember hins vegar vænt
anlega hið sama. Á hinn bóginn
munu verða frekari hækkanir á
Visitölu framfærslukostnaðar á síð
ustu mánuðum ársins. Vig ákvörð
un útflutnings- og yfirfærslubóta
svert Lönu í augum kvikmynda
gesla, þvert á móti hefir það
veitt henni góða auglýsingu og
virðist ætla að afla henni auk-
inna vinsælda, sem ekki mun
veita af þegar æskuroðinn er
löngu horfinn úr vöhgum og
_ekkert nema pancake eftir.
þeirra, sem gert er ráð fyrir í
frumvarpinu, hefir verið tekið til-
lit-til 5% hækkunar á kaupgjaldi.
í kjölfar frekari kaupgjaldshækk-
unar má því búast við að sigli
kröfur um nýja hækkun á útflutn-
ings- og yfirfærslubótum. Hækkun
þeirra hefði í för með sér meiri
hækkun á framfærsluvísitölunni,
og hún ylli svo á hinn bóginn nýrri
hækkun á kaupg.jakl.L og afurða-
verði, og þannig koll af kolli. Er
þetta óhjákvæmileg afleiðing
þeirrar skipunar, að kaupgjald og
afurðaverð breytist sjálíkrafa í
kjölfar toreytinga á framfærslu-
vísitölu.
Háskiim, sem íelst í
vísitölukerfinu
Vegna þess, að breytingar á vísi-
tölu framfærslukostnaðar hafa á-
hrif á nær allt kaupgjald í land-
inu og verðlag á öllum innlendum
landbúnaðarafurðum, hefir jafn-
vel hin minnsta breyting á vísitöl-
unni mjög víðtæk áhrif,á allt efna
hagskerfið og getur bakað inn-
flutningsatvinnuvegunum útgjöld,
sem þeir fá ekki risið undir, nema
gerðar séu ráðstafanir til þess að
auka tekjur þeirra. Á hinn bóg-
inn er varla hægt að komast hjá
því að slikar ráðstafanir hafi aftur
áhrif á vísitöluna. 1 sambandi við
lausn efnahagsvandamálanna er
því nauðsynlegt að taka sjálft vísi
tölukerfið tii athugunar, þ.e. þá
skipan, að allt kaupgjaid og afimða
verð toreytist sjálfkrafa með breyt
ingu á framfærsluvísitölu. Ríkis-
.stjórninni er ljóst, að slíkt mál
verður að leysa í nánu samstarfi
við stéttasamtökin í landinu og
mun beita sér fyrir samstarfi við
þau um þetta efni. Munu mál þessi
verða tekin til nánari athugunar
þegar þessi samtök halda þing sín
síðari hluta þessa árs.
Hvítur OMO-þvottur þolir allan samauburð
Þarna er hún að flýta sér í matinn.
Hvað er það, sem vekur athygli þína?
Kjóllinn, OMO-þveginn, auðvitað. Öll
hvít föt eru hvít tilsýndar, en þegar
nær er komið, sést bezt, hvort þau
eru þvegin úr OMO. Þessi fallegi
kjóll er eins hreinn og verða má,
hvítur, mjallahvítur. Þegar þú notar
Oma, ertu viss um að fá hvíta þvott-
inn alltaf verulega hreinan, og mis-
litu fötin einnig. Láttu þvottinn verða
þér til sóma, — láttu ekki bregðast
að hafa alltaf OMO í eldhúsinu.
Blátt OMO skilar yÖur hvítasta þvotti í heimi —
einnig bezt fyrir mislitan.
x-omo alEN-un-so
(Framh. af 3. síðu).
mjölkur á vegum Búnaðarfél. og
Nautgriparæktarfól.
Eins og oft vill verða um menn,
sem standa í broddi fylkingar og
starfa. að ýmsum nýjungum í fé-
lags- og framfaramálum, þá eru og
ávallt til samtírnis menn, seni
standa fastir í gamla tímanum og
sjá engra breytinga þörf á kjörum
einstaklinga og heildarinnar, fram-
faramennirnir hljóta ávallt að
eignast harðsnúna andstæðinga -í
íélagsmáium.
Á.rið 1914 kvæntist hann Guð-
björgu Guðmundsdóttur frá
Hvammi á Barðaströnd, hinni á-
gætustu konu, reyndist hún manni
sínum með afbrigðum vel í hinu
umsvifamikla starfi hans við bú
og félagsmál, meðan heilsa og
kraftar lcyfðu. Hún var slórglæsi-
leg kona á yngri árum, prúð og
fyrirmannleg í fasi og sjón. Hún
átti 65 ára afmæii þann 31. júlí
síðastliðinn. Hún dveiur nú hjá
dóttur sinni, Þuríði, á Njarðargötu
39. Þar njiur hún nú skjóls óg
góðrar aðhlýnningar hjá dóttur
sinni, enda samrýmdar -eins og
bezt verður á kosið.
Barðaströndin er fögur sveit,
flestir dalir, eru þar skógi vaxnir,
lygnar ög tærar silungsár renna
búgðóttaí eftir þeim fráíli grund-
irnar og falia að síðustu til sjávar
eftir ljósgulum sandi, sem giitrar
fagurlega á sólbjörtum sumardegí.
Undirlendi er fremur lítið, en vel
ræktað, sérstaklega íiú á síðustu
árum. Þeir, sem ná að festa þar
rætur, flytja ógjarnan bui’tu af
jörðunum. Þótt þær séu éliki stór-
ar, eru þær yfirleitt hægar til bu-
setu; synir og dælur taka við jörð-
unum af feðrum sínuin, um liðnar
aldir, og svo eb enn.
í þessari fögru sveit fæddust
þau hjónin og ólust uþp og störf-
uðu öll sín manndómsár; hanh
líieðan aldur entist 'til.
Eins og geti'ð er hór að framari,
naut Vigfíis engrar regluiegrar
skólamenntunar utan þess, serii
krafizt var undLr fermingu, en við
lestur góðra bóka, afiaði liann só'r
staðgóðrar • þekking-a’r á máiuiri
þjóðafinnai*. Kom víðsýni hans
skýrast fram i félagsmálrim sveit-
arinnar og i Iandsrnálum almennt.
Nokkur dsyfð og kyirrstaða
hafði verið rikjandi í félags-
og framfaramálum byggðarinnar,
fyrstu áratugi aldarinnar, én með
fyrstu stjórn Framsóki; arílokksins,
fór hressandi blær um sVeitina;
menn fundu, að eitthvað nýtt lá í
loftinu, menn leyfðii sór þanri
munað að rófta úr sér. Það vai*
orðið hærra tíl lofts ög víðara til
veggja. Hugsjóna- ög framfara-
menn vöru téknir Við stjörn þjóð-
arinnar. Þessi nýi andblter varð
lyftistöng fyrir framkvæmda- rig
húgsjónamenn sveitarinnar, enda
rak nú hver félagsstofnUnin aðra
til hagsbóta íyrir hina-r flreifðu
byggðir lan-dsins.. Þessi fólög vorii
fyrst og íremst borin upþi af á-
hugamönnum, sem kveiktu eíd
hugsjóna og félkgsþroska með sínii
óeigingjarna og þrotlausa starfi í
þjónustu h-eildarinnar, án minnstii
vonar itra endurgjald sjálfrim sór
til haftda. Þeir heimlu e-bki lauri
sín að kveldi, þeif vissu nð aukin
ræktun , bætt húsakynni méira ög
fjölþættara félagslK, samvinna
fjöldans um riýjar íranikvæmdii’,
var gull í lófa fTamííðarjntiar.
Börn þeirra hjória eru þessi:
Guðmundur bæjarfulltrúi og blaðá-
maður, Vigfús og I-Ialidór, járri-
smiðir í Vólsrii. Héðní, Hannes,
rafvirkjam., Erlendur ög Hilmar,
verkamenn, Þuríður, starfsstúlka
við dagblaðið Tímann, Krislín óg
Guðný. Þessi ilíu af sysiktoiununi
éru búsett í R-eykjavík. Ein dóttir
þeirra hjóna, Valgerður Ifeiga, býr
á æltaróðalimt, Hrísnesi á Barðá-
strönd, gift Ólafi Kr. Þórðarsyni,
búfræðingi frá Innri-Múla á sömu
sveit.
Vigfús V. Erlendsson, en þannig
ritaði hann nafn sitt, til aðgrein-
ingar frá syni sínum Vigfúsi, lézt
13. maí 1940, eftir stutta iegu, að-
eins 52 ára að aldri. Barðaströndin
missti ■ þar einn af sínum helztu
sonum fyrir aldur fram. Þótti það
m-eiri mannskaði en orð géta lýst.
Stendur það skarð, sem þá var
höggvið í forustusVeit félagsmála
Barðslrcndinga, óifýílt enn. Hans
-er mér bæði ijúft og skylt að
minnast. Vinur að vestan.
I