Tíminn - 01.06.1958, Page 8

8
T í M I N N, sunmulaginu 1. júní 1958,
i
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargi»k
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 188»*
(ritstjórn og blaðamanrt
Auglýsingasíml 19 523. Afgreiðslan 12*»
Prentsmiðjan Edda hf.
Á sjómannadaginn
DAGURINN í dag er helg-
aður sjómannastéttinni. ís-
lenzka sjómannastéttin hef-
ir kjörið fyrsta sunnudag í
júní sem hátíöisdag sinn.
Það er þó engan veginn sjó-
mannastéttin ein, sem tekur
þátt í þessum hátíðahöldum,
hetdur þjóðin öll. í því felst
viðurkenning þjóðarinnar á
þyí mikilvæga hlutverki, sem
sjómannastéttin gegnir í
þjóðfélaginu.
Á HÁTÍÐISDEGI sjómanna
má vissulega minnast margra
hiuta. í dag mun vafalaust
flestum verða fyrst hugsað
til útfærslu fiskveiðiland-
helginnar, sem nú hefir verið
ákveðin og koma mun til
framkvæmda siðar á árinu.
MeS þeirri ákvörðun er vissu
lega stigið stórt og mikilvægt
spor til að tryggja jafnt af-
komu sjómannastéttarinnar
og þjóðarinnar allrar. Enn er
ekki fullséð, hvort þessi á-
kyöröun muni sæta verulegri
mótspyrnu út á við, en bezt
er þó að vera við öllu búinn.
Því skiptir þaö meginmáli,
að reynt sé að tryggj a sem
mesta þjóðareiningu um
þetta mál. Af þeim ástæðum
verður aö fordæma allar til-
efnislausar árásir og deilur,
sem aðeins geta valdið sundr-
ungu inn á við og veikt máls-
staðinn út á við.
Sameinuð mun þjóðin
vinna fullan sigur í þessu
mikla sjálfstæðismáli henn-
ar.
ÞAÐ ER óþarft að rifja upp
á sjómannadaginn, hve mikla
þýöingu sjávarútvegurinn
hefir fyrir afkomu þjóðarinn-
ar. En það er ekki nóg að
viðurkenna þessa þýðingu í
orði. Þvi er ekki að' neita,
að um nokkurt árabil hefir
verið búið að útveginum sem
hreinu olnbogabarni. Honum
heifir verið haldið niðri með
rangri gengisskráningu og
honum rétt haldið með lífs-
rnarki með uppbótum ög nið-
urgreiðslum. Afleiðing þessa
vár m.a. sú, að árið 1954 var
öll fjárfesting í sjávarútveg-
inn ekki nema 60 millj. kr.
og að ráða hefir orðið fleiri
og fleiri Færeyinga til starfa
á • fiskiflotanum. Fjármagn
og vinnuafl leitaði yfirleitt
alit annað enn í sjávarútveg-
inn. Hvað sem menn vilja
annars segja um núv. rikis-
stjóm, verður það ekki af
henni haft, að hún hefir
unnið merkilegt starf til við-
reisnar á þessu sviði. Bæði
kjör útvegsins og sjómanna
liafa verið verulega bætt. Ár-
angurinn sést m.a. í því, að
á síöast Iiðnu ári var fjár-
festingin í sjávarútveginum
áætluð 147 miilj. kr. og að'
um helmingi færri Færey-
ingar unnu hér á vetrarver-
tíðinni í ár en í fyi’ra. Hér
stefnir vissulega í rétta átt.
NÚ í VIKUNNI, sem leið,
afgreiddi Alþingi nýja lög-
gjöf um efnahagsmálin. Meg-
intilgangur þeirrar löggjafar
var áö tryggja afkomu sjáv-
arótvegsins og sjómanna.
Með löggjöf þessari var verið
að fullnægja fyrirheitum um
fiskverð, sem útvegsmönnum
og sjómönnum höfðu verið
gefin um seinustu áramót,
en án þeirra myndi vetrar-
vertíðin hafa að mestu eða
öllu lagzt niður. Það er því
óbeint þessari löggjöf að
þakka, að sj ávarútvegurinn
og sjómenn hafa nú notið
vertíðar, sem er ein hin bezta
um langt skeið, og að þess-
ir aðilar hafa nú borið all-
góðan hlut úr býtum, en
þjóðarbúið þó mestan. Þeir,
sem af einni eða annarri á-
stæðu eru óánægðir „með
þessa nýju löggjöf, mega
gjarnan minnast þess, að
hún var óhjákvæmileg ráð-
stöfun, ef tryggja átti út-
veginum og sjómönnum við-
unandi afkomu, og standa við
þau loforð, er búið var að
gefa þeim.
JAFNHLIÐA þvf, sem þjóð-
in þarf að búa vel að sjávar-
útvegi sínum og fiskimönn-
um, þarf hún líka að efla
kaupskipastólinn og verða
öðrum óháð á sviði siglinga.
Mikilvægur árangur hefir
náðst á því sviði á undanförn
um árum og er ekki sízt að
þakka það framtaki sam-
vinnufélaganna. Þessu starfi
þarf að halda áfram. Sama
gildir og um það, að vinna
þarf að því að skipasmíðar
og skipaviðgerðir séu sem
mestar í landinu. Þess má
vel minnast, að aðstaða allra
þessara atvinnugreina er
verulega bætt með hinni nýju
löggjöf um efnahagsmálin.
FRAMTÍÐ íslendinga sem
efn.alega sjálfstæðrar þjóðar
veltur framar flestu á því,
að þeir eigi góðan fiskiskipa-
stól og kaupskipastól og.góða
sjómenn. Þessum skilyrðum
er Öllum hægt að fullnægja,
því að ekki mun skorta hér
góða sjómenn, ef nógu vel
er búiö að viðkomandi at-
vinnugreinum Þess vegna
má þjóðin aldrei telja þaö
eftir, þótt gera þurfi sérstak-
ar ráðstafanir til að tryggja
rekstur sjávarútvegsins. Méð
því er hún raunverulega að
ti^ysta þann grundvöil, sem
efnalegt siáifstæði hennar
hvílir á öðru fremur.
ENGIR skilja það betur en
sjómenn, hve mikils það er
vert, að menn séu samhent-
ir, þegar vanda ber að hönd
um. Það hafa þeir oft fengið
að reyna i glímu sinni við
Ægi. Því munu þeir skilja
öðrum betur, hve nauðsyn-
leg't það er, að þjóðin standi
einhuga og samhent í átök-
um þeim, er kunna að vera
framundan í sambandi við
útfærzlu fiskveiðilandhelg-
innar. Illt væri t. d. til af-
spurnar, ef hér logaði allt í
verkföllum og deilum, þegar
þau átök stæðu sem hæst.
Til þess að sigra í þeim átök-
um, þarf þjóðin að vera ein-
beitt og samhent eins og
sjómennirnir, b°gar þe;r eru
að sækja gullið í hinar við-
sjálu greipar hafsins.
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
KYSSTU MIG KATA
Sýning Þjóðleikhússins á söng-
leiknum Kysstu mig Kata er mjög
ánægjulegur atburður, einkum
fyrir þá sök, að hér er tvímæla-
laust farið inn á rétta braut að
taka til sýningar nútímaverk efiir
kunnan höfund. Fór mjög að
vonum, að fyrir valinu yrði banda
rískur söngleikur, en Bandaríkja-
menn geyma tvímælalaust vaxt-
arbroddsins í gerð söngleika nú
á tímum. En eins og mér virð-
ast forráðamenn leikhússins eiga
allt lof skilið fyrir val sitt á söng
leik þessum, orkar hitt að mín-
am dómi meira tvímælis, hversu
til hefir tekizt um val aðalsöng-
konu og leikstjóra. Engan veg-
inn er það þó sagt til niðrunar
þessu ágaeta listafólki, því að
Ulla Sallert og Sven Áge Larsen
eru vafalaust bæði mjög fær á
sínu sviði. En þar sem tekinn
var til sýningar bandarískur nú-
tímasöngleikur, átti vitanlega
öðrum fremur að velja banda-
rískt listafólik til að flytja hann.
Nú er mér ekki kunnugt um,
hvort slíks hefir verið freistað,
og er vonandi að orsökin sé sú,
að ekki hafi verið fáanlégir banda
riskir leikkraftar til landsins, því
að auðvilað nær engri átt
leita fyrr til Skandinavíu en
Bandaríkjanna, þegar um er að
ræða sviðssetningu á bandarísk-
um söngleik. Þegar á það er litið,
að aðalsöngkonan syngur
sænsku, sem fáir íslendmgar
skilja til nokkurrar hlítar, virö'-
ist enn fráleitara að velja ekki
fremur enskumælandi söngkonu,
sem langt um fleiri myndu hafa
skilið. Einnig er hitt athugunar
vert, að við höfum þegar fengið
nokkra nasasjón af sænskum söng
konum, og þvi hefði verið forvitni
legra og vafalitið lærdómsríkara
að fá hingað að þessu sinni banda
ríska söngkonu i hlutverk Van-
essi (Kötu). Einnig tel ég litl-
um vafa undirorpið, að flestir
bandarískir leikstjórar mirni hafa
næmari skilning á anda og inn-
taki þessa verks en hinn danski
leikstjóri, sem fenginn hefix verið
til að stjórna því.
Kysstu mig Kata gerist nú á
tímum meðal leikhúsfólks i BalL-
•more í Bandaríkjunum, og er naum
ast ástæða til að rekja efni leiks-
ins, enda onun það mörgum kunn-
ugt af kvikmyndinni, sem sýnd
var síðast í vetur. Tónlist Coles
Porters er að mínu viti tnjög
hugnæm og seiðmögnuð, og trúi
ég naumast öðru en sum lögin
verði vinsæl hér, t.d. Wunderbar
og Tvísöngur bófanna. í sam-
bandi við flutning tónlistarinnar
er einnig sérstaklega að geta
bandaríska hljómsveitarstjórans
Sauls Schechtnxans. Hans þáttur
í þessari sýningu er að rnínu
viti ómetanlegur og stjórn hans
á hljómsveitinni honum til mik-
illar sæmdar, þótt æfingatími
hafi vérið skammur. Schechtman
virðist hafa í sér anda tónlistar
sem þessarar, og þáttur hans í
sýningunni er. að minni hyggju
beztur.
Leikstjórinn Sven Áge Larsen
Söngleikur eítir Cole Forter.
o
Leikstjóri: Sven Age Larsen.
Hljómsyeitarstjóri: Saui Schechtman.
Ulla Sallert og Jón Sigurbjörsson sem Lilli Vanessi og Fred Graham
er okkur áður að góðu kunnur
sem níkvæmur og harðduglegur
leikhúímaffur. Þessa sýningu hans
einkenna sömu meginkostir og
hinar fyrri, en það er glöggt
auga fyrir hópsýningum, hraði
og strangur agi.
Fred Graham leikstjóri og rit-
höfundur -er leikinn af Jóni Sig-
urbjörnssyni. Jón vinnur tvímæla-
laust sigur í þessu hlutverki. Það
er er.ginn íslenzkur leikari ann-
ar, sem hefði getað gert því sömu
sikil. Að vanda er leikur Jóns
mannlegur og elskulegur og rödd
hans djúp og karlmannleg.
Lilli Vanessi (Kata) er leikin
af sænsku leikkonunni Ullu Sall-
ert. Leikur hennar er fágaður og
hárná.kvæmur og röddin falleg og
viðfeldin. Að því er leikkon-
an segir í blaðaviðtali hefir hún
þegar sungið þetta hlutverk þrjú
hundru j sinnu.n, svo að ekki
væri með neinum ólíkindum, þótt
nokkurrar leikþreytu tæki að gæta
i hlutverkinu, en naumast varð
þess vart.
Lois Lane cr leikin af Sigríði
Slgríður Þorvaldsdóttir sem .
Lois Lane.
Þorvaldsdóttur, iaornungri stúlku,
nýsloppinni úr Leikskóla Þjóð-
leikhússins. Hún íók við þessu
hlutverki í forföilttm fyrir fáum
dögum, og verður ekki annað
sagt en hún geri fcraftaverk í
leik sínum að skiia hlutverkinu .
jafnsnurðulitið og raun er á. Má
• vafalaust þakka leikstjóranum
• þann góða árangur, sem byrjandi
nær í þessu hiutverki.
Árni Jónsson fer með hlutverk
■ Bills Calhouns og virðist allmjög
miður sín. hver orsök sem til þess
! liggur. Rödd hans nýtur sán eng-
an veginn, og um Iieik er ekki
j að tala.
! ITarry Trevor er leikinn af
Bryndís Schram og Valdiniar Helgasyni. Góður leik-
Svend Bunch sólódans ur hjá Valdimaa', o-g vel náði
arar’ I (Framhald á 10. síðu).