Tíminn - 01.07.1958, Qupperneq 4

4
TÍMINN, þriSJudaginn 1. júlí 1958.
% Ií Sf*
Fornleifafræðingur við háskólann
í Hamborg hefir þýtt leyniskrift-
ina frá Páskaeyju-afsannar kenn-
ingar Thor Heyerdahls — kyn-
flokkaerjur, mannát og barnafórn-
ir — íbúarnir kom u úr vesturátt.
Háskólinn í Hamorg er í
bann veginn að gefa út bók,1 skrifaSi allt jafnóðum upp. Það
sem mun vekja athygli víða. virðist ævintýri líkast, en nú hefir
í henni eru þýðingar á hinni Barthel tekizt að finna minnisbpk
fornu skrift, sem fundist trúboðans í litlu klaus^ri í þorpinu
lo{' - Grottaferrata nálægt ftóm. Jafn-
, , ., y* ' ® vel þótt þýðing trúboðans á text- VV
menn hafa ahmt viö að raða ...........
menn hafa glímt við að ráða
árum saman. Það er einn vís
ndamannanna við háskólann
Thomas S. Barthel, sem telur
sig hafa fundið lausnina og
afsannað um leið kenningar
Thor Heyerdahl um að íbúar
anum sé alls ekki orðrétt, hefir
hún þó hjálpað mikið við ráðn-
ingu skriflarinnar.
Ekki frá Perú
Barthel tók fyrst fyrir mikið
notuð tákn eins og sól og tungl,
og þótt honum hafi ekki lekizt
Paskaeyiunnar hafi uppruna að þýða ,hvert ,orð hefir hann
lega flutzt þangað frá Perú. komizt „ægjanlega langt til að
sjá, að ihér hefir verið um mjög
Thomas S. Barthel álítur sig ófullkominn skrifmáta að ræða,
geta sannað, að staðarheiti, nöfn en íþó gefur skriftin til kynna
•rjátegunda og fleira bendi greini að ekki hefir ríkt alger villi-
ega til uppruna úr vestri. Einnig mennska meðal þeirra manna, sem
veðst hann geta sýnt fram á, ( fyrst komu til Páskaeyjarinnar, og
álitið er að hafi verið á 14. eða 15.
öld. Allt bendir líka til, að ibú-
arnir hafi komið úr vestri, en
ekki frá Perú, eins iog Thor Ileyer-
dahl heldur fram.

ð stafagerðin eða skriftáknin
: éu ekki frábrugðin Mnverskum
Aknum og bæði gætu verið runn-
i frá menningarmiðstöð í Suður-
Asíu.
Atvinnu-söngvarar
I síðari heimsstyrjöldinni fók
homas fyrst ag fást við rannsókn
Barnafórnir og mannát
Úr skriftinni les Barthel, að
börnum ihafi verið fórnað meðal
:r á fornri skrift', og rakst í því frumbyggjanna,' rætt er um bar-
ambandi á áletraða trjábúta frá
Páskaeyju. Hann fór til eyjarinn-
ar til að rannsaka málið nánar
cg safnaði að sér myndurn og
bvers konar eftirlíkingum af
inni fornu skrift. Aðallega hefir
erið ritað á flata trjábúta, og á-
Jitið að hér hafi svonefndir
,rongorongo-menn“, nokkurs kon-
:,r atvinnu-söngvarar, verið að
erki, og hafi þeir skrifað textana
ið lög sín á trjábútana. Alls hefir
Barthel safnað um 12 þús. táknum
?í ihlaupandi tfólki, fugJum á flugi,
; rjaldbökum o. fl.
Minnisbók trúboðans
Barthel tókst að rekja úr 120
.rundvailar tákn, sem sett eru
i aman á þúsund mismunandi
vcgu. í byrjun virtist ógerningur
::ð finna samhengi eða skýringu
: táknunum. Hann byrjaði því á
,ð rannsaka, hvort sagnir færu Th0r Heyerdahl ásamt einum sam-
:,f nokkrum, sem áður hefði haft verkamanna sinna fyrir framan eitt
einhverja þekkingu á leyniletr-j steinlíkneskið á Páskaeynni.
. :iu frá Páskaeyju, og komst að '
[rví, að á síðustu öld komst fransk daga milli ættflokka og mannát,
r trúboði á Tahiti í samband um trú og sköpunargoðsögn, þar
ið mann frá eyjunni. Eyjarskegg sem segir frá því er guðinn Tane
nn var fáanlegur til að syngja skildi hianinn frá jörð. Sjálf saga
.okkrar vísur eftir áletruðum eyjarinnar er ekki nefnd, en Bart-
rjábútum fyrir trúboðann, sem hel álítur líklegt, að eyjarskeggj-
MINNING: Helgi Guðmundsson,
fyrrum óðalsbóndi á Apavatni
F. 25. 6 1877. Dáinn 22. júní 1958.
„Eg er bóndi ©g allt mitt á
undir sól og regni.“
St. G.
Helgi var fæddur í Búrfellskoti
í Grímsnesi og dvaldist þar sín
bernsku ár til 6 ára aldurs, en í 3
ár bjó faðir hans á Svínavatni í
Grímsnesi, en fluttist þ'aðan að
Apavatni. Foreldrar hans voru
Guðmundur Guðmundsson á
Brekku í Biskupstungum, Guð-
mundssonar, Magnússonar í Aust-
'iirhlíð Magnússonar- í Laugardals-
hólum Rögnvaldssonar á Sauoiæk
Freysteinssonar af ætt Teits Gisla-
sonar hins isterka í Auðsholti á
síðari hluta 16 aldar er kallaður
var Vopna-Teitur og sagt var að
síðastur ananna hefði borið vopn
hér á landi, var hinn mesti af-
•burðamaður að afli og 'hreysti og
formaður á Eyrarbakka 40 ver-
tíðir. 'En kona Guðmundar á
Brekku og móðir Guðmundar föð-
ur Helga var Helga Jónsdóttir
prests Baehmans læknis í Bjarnar-
höfn (d. 20. marz 1811) Jónssonar
stúdents Þorgrímssonar, en Helga
var systir Ingileifar, síðari konu
Páls amtmanns Melsteds og þær
systur 'komnar af Birni Péturssoni
á Burstarfelli og fleiri stórmenn-
um.
Guðmundur faðir Helga var
út, og bjó þar svo síðan blómabúi
skuldlaus alla tíð á hverju sem
igekk. Va,r og oftast með hæstu
.gjaldendum Laugardalshrcpps öll
sín búskaparár og kvartaði aldrei.
Vorið 1950 hættu þau hjó bú-
■skap og afhentu sonum sínum jörð
og hú og hafa dvalizt hjá þeim síð-
an. Einn son eignaðist Helgi utan
hjónabands og er það fræðimaður
inn Skúli nú fornminja og hóka-
vörður á Selfossi.
Ekki var Heligi setfcur til mennta
í æsku frekar en svo margir jafm-
aldrar hans í þá daga, þrátt fyrir
ágætar gáfur mun öll skólavera
hans hafa verið samt. 2—3 mán.,
bróðir Iþeirra Brekkusysíkina, Jóns , þó lærði hann svo mikið, að hann
Þóru og Björns föður Björns j var sóður reikningsmaður og ágæt
hreppstjóra á Brekku, föður Er- ur skrifari. Ilitt varð að sitja fyr-
lends íhreppstjóra í Vatnsleysu í ir hjá honum sem var næstelsttir
Biskupstungum. iSkal þetta ekki barna að létta undir við heimilis-
rakið hér en á því má sjá að 'Helgi störfin. eftir því sem orka leyfði.
á Apavatni var af merku fólki kom Strax eftir fermingu fór ihann til
inn í allar ættir fram. | sjóróðra á Stokkseyri og unp úr
Ekki gat Guðmundur faðir 15VÍ a ^útur og var það lengi eða
, Helga talizt efnaður bóndi, enda har ta hann tók við í»rð «« búi
Útskorinn fugl frá Páskaey, þar sem bammargur. Var fvígiftur og átti árið 1911- Afiaði hann vel á skút
nokkurs konar „fuglatrú" var ríkj- börn með báðum konum sínum. un-um. var talinn áeætur fiskimað-
andi. í táknskriftinni var orðið Með Kristínu Guðmundsdóttir móð nr- bœttist þá allur 'haffur heim-
„dauði1' táknað með deyjandi fugli. mj. jjelga átti 'hann 3 börn, sem Hisins. sem að miklu levti hvíldi
| upp komust, en með síðari konu á hei'ðum hans. og auk hess auðg-
ar hafi jafnvel haft aðra skrift, ,sinni Ragnhildi Vigfúsdóttur frá aðist hann Aálfur allmikið á þass-
með hverri þeir hafi ef til vill Neðra-Apavatni átti° hann 4 börn um árum- Áitti til dæmis 80 sauði
tekið þá hluti til meðferðar.
Allt hljómar þetta spennandi,
og enginn vafi á að mikig verður
-U RUTU TE PAHU .... TOKO RANGI, TANE — Skriftarsýnishorn frá
-áskaeyju. Orðin þýða: blásið kuðungshornið og berjið bumbuna — fyrir
stoðir himinsins, fyrir Tane.
sem iupp komust. | fullorðna fyrir utan margit annað,
Vorið 1911 fer Helgi sonur hans var hví.talinn vel húfær þegar
að búa á Efra-Apavatni, þar sem hann fíiffist oa fór að búa. Gekk
tekið eftir bók Barthels, er hún faðn- hans hafði þá búið í 24 ár. honum ofí vel búskapurinn alla tíð
kemur út. En þrátt fyrir staðhæf- Giftist Helgi þá um vorið eftirlif- hau naerr' 40 ár, sem hann bjó.
ingarnar í lienni, er ekki hægt'aneð andi konu sinni, Sigríði, mestu h-afð' maraa eóða kosti, sem
öllu að afsanna, að um einhvern aiiyndarkonu, ,dóttur merkishjón- horula matti prýða. XPitui var
skyldleika við Perú sé að ræða, aiina Jóns Ásmundssonar á Stóru- reff1-u.maðiir hinn mesti. góftur verk
eins og Thor Heyerdahl segir, en Borg og konu hans Salvarar Ög- maður s.iálfur ofí hiúasæll. Hirð-
flutningar iþaðan til ej’jarinnar mundsdótlur. Eignuðust Helgi og inn hvtinn á alla hluti jafnt
gætu vissulega líka hafa átt sér Sigríður tvo syni, Jón og Guð- hag.al.s)fffiiiin sem stóru sauðreyf-
stað síðar en hinir upprunalegu rnund, sem nú búa á jörðinni stór- ln- iatnt.,á fnu hevstráin í fiárhúsi
flutningar, þannig að nokkuð sé búi. Á fyrstu búskaparárum sínum ;l hlöðugólfi sem hevfvrninga-
rétt' í ‘báðum kenningum. 'keypti Helgi jörðina og borgaði stahbana. bvort sem var í blöðu
eða hev.garði. sem alitaf var snilld
ar fráfíangur á, og hið me^ta augma
ynd'i á að horfn. Þar mátti ekkert
strá fara til ftniJlis. Ólfkt hví sem
nú vfða har sem troðið er á
hevinu með skítugum skóm. skepn
unum if.il iít.ils bragðbætis. Enda
var Helgi alltaf birgur ‘af Heyjúm
hvernig sem vlðraði. Af öMu sem
_ í , , hnnn áitti, be'd éff að bonum hafi
Samkæmt skyrslu Fiskifelags Islands sem miðuð er við ^tt vænst um hevin sín 0„ sauð.
laugardagskvöld s.l. kl. 24 á miðnætti er Víðir II úr Garði nú ina sína. en be>r vwu mnrsir og
aflahæsta skipið á síldveiðunum með 2671 mál og tunnur, j fslie5ir um 1(10 hefrar hp,‘r voru
Grundfirðingur II er næstur með 1837 mál og tunnur og|í’pst'!': 'alla vea* 1,t,r- v«ga
togannn Þorsteinn Þorskabitur þnðji með 1802 mal og tunnur.1 aMlirinn ,unD t 8 vetra or, ,?3t ,kom
ið fvrír eidri. ef eisand.anum bótti
beir f.ramúrslkarandi fasrir úfclits.
Gnt komið fvri.r nð eninunsamir
sesðu nð beir w»ru fnrniir nð ..fella
af“. en um b=ð h'rfci Trnl.c| jfft,
vissi sem var .að ha.nn áfcti bá sjálf
ur og sknld.aði engum neifct. Sárt
mnn ihonuim baf.n bótt a'ð sjá á
bn'k bo'm að síSnstu sem og fleir
um sem sauði átt.u os kvnð ekkert
saman að bví ,að koma í réttir úl’
Síldaraflinn alls 86 þús. mál og
tunnur; var 145 þús. í fyrra
VíSir 31 úr Garði er nú Iangaflahæsta skipiS
Ekki er enn kunnugt hver þátt-á miðnætti, var síldaraflinn oi-ðinn
taka verður i síldveiðunum nyrðra sem hér segir (tölurnar í svigum
á þessu sumri, en Sjávarútvegs- eru frá f. ári á sama tlma):
málaráðuneytið hafði gefið út 222
veiðileyfi um síðustu helgi.
Síðastliðinn laugardag, 28. júní,
I salt 65.195 upps. t. ( 229)
í bræðslu 19.388 mál (143.164)
í frystingu 1.615 uppm. t'. ( 2.207)
Á þeim tíma, sem skýrsla þessi
miðast við er vitað um 171 skip
Razzia
" rönsk sakamálamynd. Aðalhlutverk:
Jean Gabin. Sýningarstaður: Tri-
políbíó.
sftir kvikmyndum að dæma, virðist
vera mikill gróðavegur að selja
eituriyf, og það er áreiðanlega
gróðavegur að gera kvikmyndir
um eiturlyfjasölu. Aðeins örfáar
þessara eiturlyfjamynda hafa það
sér til ógætis að vera fræðandi,
eða vera andróður gegn eitux'-
lyfjaneyzlu. f flestum þeirra fer
saman, að lögreglan á í harðri
viðureign við eiturlyfjasmyglar-
ana, og neylendur eiga í harðri
viðureign við eitrið, hvort tveggja
jafn spennandi, en þjónar hvor-
ugt því lilutverki, að leggja á-
herzlu á afleiðingarnar.
semi sxna í Bandaríkjunum. Þá er G84) sem fengið höfðu afla. en hví enainn páot fsailðnrinn.
Razzia er einn slíkur eiturlyfjareyf-
ari. Myndín er ekki ýkja spenn-
andi, en kemur á óvart í lokin,
kvenmanni rennt í bólið til ha.ns, sf þöim höfðu 64 skip (114) aflað
en hún veldur engum úrslitum. 500 imál og tunnur og þar yfir og
Slagurinn stendur eingöngu um eru þau þessi:
eiturlyf, og ástin er aukaatriði,!
og verður myndin að því leyti að Bolnvörpuskip
teljast hvild frá því venjulega. 1
og er ein þeirra mynda, þar sem Alltaf eru nokkur brögð að eitur-
maður veit ekki um niðurstöðuna | Iyfjaneyzlu, jafnvel hér á landi. AUtanes, Halnaríirði
fyrr en x allra síðustu atriðun- Og þar sem ýtarlega hefur verið Arnfirðingur, Reykjav.
um. Jean Gabin ieikur eiturlyfja-1 fjallað um söluaðferðir og neyzlu Ái’sæll Sigurðsson, Hafnarf.
EfHr að TTol«i hmfctl Tuickan og
afhpnti conum sínum .Tóni r>c Guð-
mixnd' iörð oc hú. hæfctí Tva.nn al-
vec að sk'nta =ér ne'fct af Hii=.fcapn
um. 'mnn og haf.a séð að ailit gekk
smyglara og er ekki ástæða til
að ræða lilutverk hans frekar af
kurteisisóstæðum við þá, sem
eiga eftir að sjá myndina. Hann
er nokkuð harðsoðinn, eins og
bófar gerast upp og ofan í ame-
rískum myndum, enda er látið
heita svo, að hann hafi læi't starf
j Þorsteinn Þorskabítur, St.h. 1802 vet off ffir vei f höndum beirra,
enda báðir hinir mesfcu myndai’-
889 menn.
990 Lptjar Helei var talvefí laus við
629 hxick aninn kmn fram í honum ó-
935 slniVlkvandi fróðlpikchrá. sftm i
985 nauninni alitaf var innibvwð. svo
801 að Tiú tók hann iafnm’klu áot.fóstri
856 við bækurn.ar sem sauðina og hey-
i ymsum kvikmyndum, gæti Baklvin Þorvaldsson, Dalv.
hvaða kvikmyndahússgestur sem Bergur, Vest’mannaeyjum
ei’, tekið að sér bæði dreifingu Björg, Neskaupstað
og neyzlu eiturlyfja með ágætum Biör„ ^skifil'ði
árangri. Hitt er svo vonandi, að „. 6,TT.ltJ. T -ööö
engin merki þessa eituruppeldis ®“ar Hal“ans> Bolungamk 1288 ,n aður. For hann nu að skrifa
sjáist í 'ixútíð og framtíð hér á, Fakur> Hafnarfxrðx 556 margt upp og 'hefir toluvert af
landi.
I.G.Þ.
TFramhalil á 8. aíúa
(Framh. á 11. síðu).