Tíminn - 04.07.1958, Blaðsíða 2

2
TÍMINN, föstudaginn 4. júlí 1958.
Eerklatilfellum fækkar hjá yngra
fólki, en ekki hjá fimmtugum og eldri
Þingfultrúar á tröppunum hjá Reykjalundi. TaliS frá vinstri: Börje Nielsen, formaður, Danmörku, Kjartan
Guðnason, fulltrúi, Henning Trudslev, verzlunarsfjóri, Danmörku. Frá Finnlandi: doktor Taune Laes, Kalevi Va-
fanen, forstjóri, prófessor, Jorma Pátiála og magister Veikko Járvinen. Frá Noregi: Terje Hansen, gjaldk., Knut
Wlllöch, formaSur. Frá Sviþjóð: Einar Hiller, stjórnarformaður DNTC og Alfred Lindahl, fulltrúi. Á niyndina
vantar doktor Odd Ólafsson.
und'ir tekmtóhendi. Iljálpin er fólg
in í vinnulæhninguTn á sjúkrahús-
inu, þjá'lfun og undirbúningi utan
sjúkrahúrsins og síðan tietour hjálp
arsiofnunin við' og veitir mannin-
um vinnu við hans hæfi.
Þéssiar aðgerðir eru líka til hags
toó-ta fyrir þjóðfélagið í hei'ld. í
sltað þesis að geraat þurfamenn
vérðia'" sjútóimgarinir að skattgreið-
.end'iim. Reiknað er með, að starfs
virði 1000 hálf-vinnufærra manna
sé 15 milljónir króna á ári, eða
svo er það í Sv’íþjóð, þótt sfcarfs^
virðí einstaklingsáns sé ekki met-
ið nenia á 50 krónur.
Þurfa að verða samkeppnisfærir
Kringumstæður og eftirspurn á
vinnumarkaði er þó ekki að marka.
í beztu tilföl'LUm er nóg vinna fyr
’ ir a'llá, en það þekkisít líka, að hálf
vinnufærum mönnum só .sagt upp
fyratu’m allra. í Engilandi eru lög
sem áikv.eða, hve margir háLf-vi.nnu
færir ínenn skuli vera á hverjum
vi.nnusitað. Þetta getur þó ekki tal-
izt heppiiegit. Við lítum svo á, að
þeir hálfvinnufæru þunfi að fá þá
n'Lenntun, að þeir séu fylllilega
Kanilkieppnisíiærir við hina.
í Svíiþjóð borgar rí'kið 75% af
skólakostnaði þeirra hálf-vinnu-
færu. Ef viðkomandi hefir fyrir
fjöl-kyldu að sjá, fær ha<nn aukinn
sltyrik meðan á námstimanium stend
ur. En að hjálpa þeim sjúku, svo
að þeir geti hjáipað sér sjálfir
héfir einmitt verið takmark Sam-
18 Pólverjar struku
„Stokkhoims-Tidningen“ segir
frá því 1. júlí, að 18 Pólverjar
hafi flúið af pólska skemmt'iferða
skipinu Mazovvsze, sem liggur á
Stokkhólmshöfn. Flestir þessara
manna hafa falið sig, sennilega á
heimilum pólskra manna í Iborg-
inni, og biða eftir að gefa sig
fram við lögregluna, unz s’kipiö
er farið úr höfn. 7 manns Iiafa
þegar gefig sig fram og beðið um
landvistarleyfi i Svíþjóð. Einn
þessara manna stökk fyrir borð
og var bjargað af toLLvörðum, sem
voru þar á ferð í bát símmi.
Kosið í stjórn Spari-
sjóðs Rvíkur
Á fundi bæjarstjórnar Reykja-
vík í gær vorú kosnir tveir men'n
í stjórn Sparisjóðs Reykjavíkur,
báðir af lista íhaldsins, þeir Bjarni
Benediktsson og Baldvin Tryggva-
son. Einnig voru kjörnir tveir end-
urskoðendui', báðir af Lista Sjálf-
stæðisflokksins.
Kosningar í Finnlandi
Eramhald af 1. sfðu)
angur, sem menn gerðu sór í upp-
hafi vonir um.
Þing Sambands norrænna berklasjúklinga
halditS a$ Reykjalundi
Þing Sambands norrænna berkiaSjúklinga (DNTC) hófst að
Reykjalundi í fyrradag. Fvrsta stjórn sambandsins var mvnd-
nð hér á landi í ágústmánuði 1948. Sambandið heldur því upp
á tíu ára starfsafmæli nú er þing er háð að Reykjalundi. Til
þings eru rnættir fulltrúar berklasjúklinga á Norðurlöndun-
itm fimm. tveir héðan, tveir frá Danmörku, fjórir frá Finn-
Jandi. tveir frá Noregi og tveir frá Danmörku.
!!>*»
Sambandið hélfc fund mieð blaða-Gafet fréttamönnum tækifæri til
jr.önnum í gær. Stjórnarformaður.að skoða þær síðar og eru þær hin
Eínar Hiller frá Svíþjóð, gaf Gunnar vis'ttegustu.
laúgi Þórðarisvni arkitekt orðið og
tn’.aöi hann um byggi'ngarnar á S'krifeitofur, kvikmyndahús og
Reykjalundi. Gunnlauguir mælti á skólastofa fyrir iðnskólann á
donsku og ralkti sögu og kosfcnað Reykjalun'di eru nú í byggingu og
hygigihgann'a. Nýjar vMambur eru þessi hús til samans stærri
starísfólkis voru teknar í notkun á -en allt, flem þar hefir verið bygg't
þriðjuda.gskvöldið í þessari viku.áður.
Rúmlega $6 þús. sýnkgargestir kom í
ÞjóSIeikhásiw á nýliðnu sýningarári
Fjórtán vi^fangsefni sett þar á svií
Níunda ieikári Þjóðleikhússins lauk s. 1. miðvikudag 2. júlí
með sýningu leikflokks frá Þjóðleikhúsinu á leikritinu „Hoí'ft
af brúnni“ á Patreksfirði. Sýningar á leikárinu urðu alls 202,
þar af 179 í Reykjavík og 23 utan Reykjavíkur.
10 ára afniæli.
Þegar arkifcéktinn hafði lokið
máii sínu, tók HiLIer formaður til
miális og skýirði frá stanfsemi sam-
baindsLniS. Hann minnfcislt þess, að
samfcöikin voru mynduð hér á landi
fyrir tíu árum. Hann sagði, að
vierkefni sambandsins hefði jafn-
an verið félagsLegs eðLis og með
þeim hætti að tryggja bæfcta aðbúð
þeirra, er þjázt hafa af berkluim,
með því að koma á félagslegum
uimibótuim og hrihda þeim í fram-
kvæmd.
Frábær árangur.
Hér á landi, siagði formaðurinn,
hefir SÍBS með hjálp þess opin-
ber.a teikizt að leyisa þetta verkiefni,
syo að ekki verður á betra kosið.
Árangurlnn sannar, að þessi hjáliþ
'arsfcarfsemi er miikiis virði frá
, þjóðhagslegu sjónarmiði.
| Vinnulijálp.
Nú er talið sjálifsagt, að starfs-
þjálfun þeirra, sem lengi ganga-
með berkla, sé einn liður í sjúkra-
hjálpinmi og í beinu fraimhaidi af
henni. Meðán liluliaðeigandi dvélsfc
á sjúkrahúsi,. er þörf hans -fyrir
slíka meðhöndiun tekin til rann-
sóknar. Þetfca -getur í mörgum tií-
felium komið I veg fvrir að sjúkl
ingurinn verði óvinnufær. Sjúfcl-
ingurinn kemsfc í snertingu við
vjnnuhjálpina meðan hann dveLur
Á leikárinu voru sýnd. alls 14
• verkefni, þar af voru 2 gestaleikir.
Leikrifc voru 10, söngleikir 3 og
ein listdanssýning. Óperuflokkur
frá Hessneska Ríkisleíkhúsinu í
Wieshaden sýndi hér óperu og
ieikflokkur frá Foiketeatret í
Kahpmannahöfn sýndi leikrit eft-
ir danskan höfund. Flestar sýn-
ángar voru á „Horft af brúnni“,
eða alls 45, þar af 23 úti á landi,
en flestar sýningar á einu leikriti
í Reykjavík voru á „Dagbók Önnu
Frank“, 26 sýningar alls.
Hér fer á eftir skrá yfir sýning-
ar og tölu Ieikhúsgesta á leik-
árinu:
1. „Tosca“, ópera eftir Giacono
Puceini. Leikstjóri Holger Boland.
14 sýningar. Sýningargestir 8.272.
2. „Horft af lirúnni'' eftir Art-
hur Miller. Leikstjóri Lárus Páis-
son. Sýningar í Reykjavík 22, úti
á landi 23. Sýningargestir í Iieykja
vík 7.247; úti á landi um 4.400.
3. „Kirsuberjagarðurinn" eftir
Anton Tjeekov. Leikstjóri Walter
Hudd. 7 sýningar. Sýningargestir
2.704.
4. „Cosi fan tutte“, eftir W. A.
Mozart. Gestaleikur frá Hessenska
Ríkisleikhúsinu í Wiesbaden. Leik
stjóri Friedrich Schramm. 5 sýn-
ingar. Sýningargestir 3.134.
5. „Romanoff og Júlía“, eftir
Peter Ustinov. Leiksljóri Walter
Hudd. 19 sýningar. Sýningargeslir
7.766.
6. „Ulla Windblad“ eftir Carl
Zuckmayer. Leikstjóri Indriði
Waage. 10 sýningar. Sýningargest
ir 2.779.
7. „Dagbók Önnu Frank“, eftir
Frances Goodrich og Albert Hack-
ett. Leikstjóri Baldvin Halldórs-
son. 26 sýningar. Sýningargestir
14.055.
8. „Fríða og Dýrið“ leikrifc fyrir
börn, effcir Nicbolas Stuart Gray.
Leikstjóri Hildur Kalman. 15 sýn
ingar; Sýningargesíir 7.746.
9. „Litli kofinn" eftir André
Roussin. Leikstjóri Beriedikt Árna
son. 13 sýningar. Sýningargestir
4.475.
10. Lísídanssýning. Dansmeist
ari Erik Bidsted. 5 sýningar. Sýn-
ingargestir 2.528.
11. „Gauksklukkan“ eftir Agnar
Þórðarson. Leikstjóri Lárus Páls-
son. 14 sýningar. Sýningargestir
6.120.
12. „Faðirinn" eftir August
Strindberg. Leikstjóri Lárus Páls-
son. 5 sýningar. Sýningargestir
1.879.
13. „Kysstu mig Kata“ eftir Cole
Porter, Samuel Og Pella Sp.evvaek,
Leikstjóri Svend Ake Larsen. —
22 Sýningar. Sýningargestir 11.766.
14. „30 árs henstand“ eftir Soya.
Gestaleikur frá Folketeatret í
Kaupmannahöfn. Léikstjóri Björn
Watt Boolsen. 2 sýningar. Sýning
argestir 1.277. »
Sýningar alls á árinu 202. —
Sýningargestir í Reykjavík 81.748.
Sýningargestir úti á landi 4.400.
Samtals 86.148.
Kosið í framkvæmda
stjórn vinnumiðíun-
arskrifstofunnar
Á miðjum bæjarstjórnarfundi
Reykjavíkur í gær, var skellt á
dagski'á, með íhaldsatkvæðum, að
kjósa „framkvæmdastjórn" vinnu
miðlunarskrifstofu Reykjavíkur.
Um þetta urðu nokkrar umræð
ur og upplýstist þá m.a. að ekki
hafði enn verið setfc reglugerð af
bæjarins hálfu samkvæmt lögum
um þessi efni, frá 1956. Það hafði
þó ver-ið samþykkt í bæjarstjórn
að selja slíka reglugerð, en ekki
vcrið gert.
Samt hélt íhaldið fast við sinn
keip, að kjósa stjórn stofnunar-
innar, þótt' ekki séu einu sinni
til reglur um það, hve margir þeir
skuli vera, né hvernig e'ða af
hverjum þeir skuii kosnir. íhaldið
samþykkti að kjósa, og komu
fram fcveir lisíar. Á öðrum var
Jóliannes Jörundsson, og var sá
listi iagður fráfti af fulltrúa Fram
sóknarfiokksins. en á hinum; sem
Sjálfstæðisfl. lagði fram: Svein-
björn Hannessoli og Magnús Jó-
hannesson. Þar sem ekki var stung
ið upp á fleiri en kjósa átti, voru
þessir þrír menn sjálfkjörnir.
Varamenn voru kosnir: Hörður
Helgason, Gttðjón Sigurðsson og
Friðleifur Friðriksson.
bands norrænna berklasjúklinga.
Þótt hér sé um frjáls samtöfc
iað ræða, hafa þau stuðlað að ýms-
utm félaigslegum umbótum. og feng
ið þær liögileiddfar. Samifcökin hafa
jafnan. notið stuðninigs berkia-
'læUma svo og þess opinbera.
Dauðsföilum fækkað um 82%
á 10 áriun.
Ásfcandið í berklavarnamálu.m
Norðuirlandanna sýnir, að sjúkdóm
tu-inn er Stöðugt vandamál frá fé-
lagsleigu sjónarmiði. Berklarnir
eru þuinig byrði fyrir einstalding-
in;n og þjóðféliagið.
Dauðsfölllu’m af völdum bertola
'hefír þó fækkað um 82% í Sví-
þjóð seiinustu tíu árin, og er þá
'miðiað við behkla í luingum. Skráð
um tilifeHlum hefir fækfcað um
28,3% og sýkingartilfellum ulm
35%.
Jafnframt eru gerðar hær-ri kröf
ur um vinnúþjálfun sjúfclinga á
batavegi.
171 skráðir með berkla á
Norðiu-löndum.
Finnland er s'enniléga það Norð
'urlandanna, þar sem mest er af
bertolum. En Finnar urðu ila úti í
striðiriu hvað viðvíkur berklum.
Þefcta sannar, að berjasfc V'erður
’gegn- veikinni á féiagstegum grund-.
velli, ef starf læknanna á akki að
vinnast fyrir gíg.
Tala berklasjúklinga á Norður-
'löndnm er nú sem hér segir:
Finnland 70 þús. berWasjúklinig-
ar, eða 16% rniðað við íbúafjölda.
Svíþjóð 66 þús. berklasjúklingar,
eða 9,1% miðað við íbúafjölda.
Noregur 20 þús. berklasjúklingar,
eða 6,2% miðað við íbúafjöldia.
Danmörfk 13 þús. berklasjúfcMngar,
eða 3,1% miðað við íbúafjölda.
Á ís'landi eru bara 1.200 berfcla-
sjúkiingar.
LungnaberkJar ekki aigengastir
í unglingum
Berkiaveikum börnum fækkar,
en öldruðum berklasjúklingum
virðiSt fiölga. Luingnaberklar eru
nú ebtoi tíðastir í unglinigum. Þótt
'berkJatiIfél'liuim fækki í unglingum
og miðaildra fólki, virðást þeii- éft-
ir sem áður l-sggjast á þá, sein
fcomnir eru yfir ffmmtugt, og hef-
ir þeim tiJ'feilum jafnvel fjölgað:
Þéfclia kem'ur til af því, að berkiarn
ir leggjast því fremur á e-ldra fóito
sem yihgfi sjtMingum fæktoar.
Ný behklalyf eins og PAS og
stréRtomysin komu til söguinnar
fyrir fcíu árum. Þau ásamt bætfcri
aðbúð hafa valdið byltinigu í bertola
vörnu'm. Ekfci tjóar að slaka á
baráttúnni, því sem áunnizt liefir;
verð'ur að halda, oig énn er þöif að
herðia Sófcnina gegn _berkkmum.
Rætt við fulltrúa.
Þegar formaðurinn hafði lokið
máfci sínu, var snæddur hádegis-
verður, og að því búnu ræddu
fréttaiiienn við hina erlendu fu'll-
trúa.
Flokkadeilur.
Fág'erholm vék að því í ræðu
sinni, að miklar andstæður væru
mílli flokkanna og hefði þetta
vaildið því að erfitt hefði erynzt
að mynda starfhæfa samsteypu-
stjórnir, en enginn einn flokkur
hefði þinfc(meirjjhluta. Tvéír
stærstu flokkarnir eru Bænda-
flokkurinn og jafnaðarmenn. Hafa
þeir löngum áður myndað stjórn
saman, en nú upp á síðkastið hef-
ir slíkt reynzt ómögulegt. Hér
við bætist, að flokkur jafnaðar-
manna er klofinn innbyrðis. Eru
deilur þar harðar og talið mjog
sennilegt', að óeining þessi innan
flokksins muni valda því, að
flokkurinn í beild tapi heldur
fylg'i í kosningunum.
Hver sigrar?
í bæjar- -og sveitarstjórnarkosn
ingum um haustið 1956 urðu frem
ur -litlar bréytingár á styrkleika
floktoanna. Borgaraflokkarnir
bættu þó við sig sem svaraði. 1,5%
og kommúnistar töpuðu 1,4%, —
Nú gera Bændaflokksmenn sér
vonir um að fjölga þingmönnum
sínum úr 53 í 60. Þá er hugsanlegt
að kommúnistar fái eitthvað af
atkvæðum frá jafnaðarmönnum
vegna óeiningarinnar í þeim
flokki. Allir eru sammála um,
að erfitt. sé að spá um úrslitin
og líklegt talið, að breytingarnar
verði ekki stórvægilegar. En eins
og hlutföliUn eru nú milli flokto-
anna gætu jafnvel lítilfjörlegar
breytingar gjörbreytt hinum póli-
tísku viðhorfum, þegar hinn ný-
kjörni Ríkisdagur kemur saman.
Félaig hcrblasjúkUnga í Dan-
m'örOcu er stöfnað 1903. Það telur
5000 nieðlimi í 14 deildnm og 11
sjúikl'ingafélö'guim ásamt sérs.tafcri
Grænilandsdei'id. Danski fuíitrúinn
,gat þess, að beiMasjúklinginr væri
jafnaðartega í hverr.i fjölskyldu á
Grænlamdi.
í finnska sambtttidmu eru '44 þús.
mieðlimir oig 10 þús. -stuðningsnieð-
lliinir. 15 þús. finnstoir hewHenn
veiktust af ibéfklu'm í stríðinu.
Finnar ieggja sig mjög fram í bar
áltunni'gegn'beúkliujm, en fuLltrú-
arnir sögðu, að þar vántaði stbfnun
eins-óg Reykjalund. -
Nofisíka féLagið telur 11 þús.
'meðlimi. Þeir lmfa happdrætti llkt
og SÍBS en nökkuð minna. Dauðs-
fölluin í Nöregi hefir fæktoáð mjög
éifns.og á hinu'm Norðuriliönduniim,
én siúkdómisítilfelíum ebki að samia
skapi. : '
Méð'limii' í sænsfca fétaginu vóru
18 þús. á árinu sem leið. f
Þing SÍBS sett í dag.
Norræna ráðstefnan sténduT til
'hádegis í dag. Klu'kOcan tvö í dag
verður 11. þing SÍBS sefct að
Reykjalundi og jnfnframí minnzt
20 ára afm'aslis. Þingimu lýkur á
sunnudag.