Tíminn - 10.07.1958, Síða 6

Tíminn - 10.07.1958, Síða 6
6 T í M IN N, fimmtudaginn 10. júlí 1958. Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson. Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötn Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304. (ritstjórn og blaðamenn) Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323 Prentsmiðjan Edda hf. Jafnvægið í verzluninni við önnur lönd TVÖ Reykjavíkurtalöðin, Morgunblaðið og Þjóövilj- inn, hafa undanfarið rætt nokkuö um verzlun íslend- inga við löndin í Austur- Evrópu. Mtal hefur haldið þvi fram, að þessi viðskipti væru þegar orðin helst til mikil, og því sé nauðsynlegt að auka þau. Þjóðviljinn hefur haldið hinu gagnstæða fram og varað við of miklum við- skiptum við þau lönd, sem búa við skipulag frjálsrar samkeppni, þar sem meir; og minni fjárhagskreppa geti alltaf komið þar til sögu. ÞAÐ rétta í þessu mun vafaáítið vera það, að við þurfum að leggja nægilegt kapp á verzlunarviðskipti taæði til austurs og vesturs og verða ekki viðskiptaléga háðir neinum einum aðila um of. Reynslan sýnir, að illa getur þá farið og má í þeim efnum minna á, hvern ig fór á árunum milli heims- styrjaldanna er Spánarmark aðurinn tapaðist. Það er líka ný sönnun þess, að vallt er að treysta á einhliða við- skipti við vesturlönd, að fisk salan til Bandaríkjanna niinnkaði nýlega um helm- ing á einu ári. Einnig má í þessu sambandi minna á löndunarbannið, sem Bretar settu á íslenzkan togarafisk um skeið. Af bæði svipuðum og öðrum ástæðum, er lika va.rhugavert að treysta ein- hliða á viðskipti við Austur- Evrópu. í þvi sambandi má minna á, að fyrst eftir styrj- öldina komust á veruleg við- skipti við Sovétríkin, en þau stórminnkuðu aftur í sam- ræmi við hina efnahagslegu einangrunarstefnu, er Rúss- ar fylgdu á seinasta skeiöi Stalinstímatailsins. Stefna Rússa virðist enn svo óráðin, að ekki er útilokað, að þeir grípi til einangrunarstefn- unnar að nýju og er í því samtaandi skemmst að minn ast á þær hömlur, sem þeir viröast nú vera að leggja á viðskiptin við Júgóslavíu. ÞAÐ, sem hér er rakið, bendir hiklaust til þess, að íslendingar eigj aö svo miklu leyti, sem því verður komið við, að stefna að því að treysta eðlileg verzlunar- viðskipti bæði til austurs og vésturs, en reyna að foröast að verða háðir einum eða öðrum aðila um of. Þetta kostar vökult og ötult starf þeirra, sem vinna að verzl- un með útflutningsvörur ís- lendinga. Á margan hátt hefur þar verið unnið vel að undanförnu, og má t.d. í því sambandi minna á sölu ís- lenzkra afuröa til Afríku og Suður-Ameríku, en á báðum þessum stöðum hljóta mark aðir að aukast mjög í fram tíðinni, og skiptir miklu að ná nógu snemma fótfestu á þeim. í TILEFNI af því, sem Mbl. hefur verið að segja um vaxandi viðskipti við Sovét- ríkin síðan núv. ríkisstjórn kom til valda, skal aðeins bent á það, að þau eru nú ekki meiri en fráfarandi ríkisstjórn var búin að óska eftir. Þessa ósk sína hafði hún m.a. byggt á því, að sein asta stjórnarár hennar hafði fisksalan til Bandaríkjanna minnkað um næstum helm- ing og voru af þeim ástæð- um mjög slæmar horfur framundan. Síðan núverandi ríkisstjórn tók við, hefur fisksalan til Bandaríkjanna aukizt mjög að nýju. Þannig eigum við líka að vinna, þ.e. að treysta jafn- vægi í viðskiptunum til aust urs og vesturs. Siðast en ekki síst, ber svo að nefna það, að við þurfum að auka fjöl- breytni útflutningsafurð- anna, m.a. með því að hefjast hér handa um einhverja hentuga stóriðju, t. d. á þungu vatni. í þessum efn- um má svo ekki vanmeta h'luta landbúnaðarins í út- flutningnum. T.d. má minna á, að landbúnaðarvörurnar eru yfirleitt seldar fyrir frjálsan gjaldeyri og er það ekki lítilvægt. Morgunblaðið og vísitalan MORGUNBLAÐIÐ reyn- ir í gær að snúa út úr á- kvæðum efnahagslaganna um 5% kauphækkun. Það segir þessa kauphækkun furðulega, þar sem samtlm- is sé talað um að kaupið sé of hátt. Mbl. veit býsna vel, að gegn þessari 5% kauphækk- un hafa verkalýðsfélögin í bili fallið frá vísitöluhækk- unum, sem þau áttu rétt til, svo að þessi kauphækkun hefði því hvort eð er komið til sögunnar. Hér er hins- vegar um merkilega tilraun að ræða, þar sem verið er að prófa, hvort í framhaldj af þessu náist ekki samkomu- lag um að hverfa frá visi- tölukerfinu, sem hefur verið ein aðal orsök verðbólgunn- ar. Þetta er t. d. álit allra þeirra hagfræðinga, sem hafa fjallað um efnahags- mál íslendinga, enda hafa nú allar þjóðir, er reynt hafa vísitölukerfi um skeið, horf- ið frá því. Hér virðist nú líka vaxandi skilningur laun þega á því, að þeir græði ekki á vísitölukerfinu, er til lengdar lætur. Ritstjórar Mbl. hafa stund um skrifað' eins og þeir vildu losna við vísitölukerfið. Þeir ættu því fremur að styðja þessa tilraun en að vera með blekkingar í sambandi við hana. Fyrir þá sjálfa væri ánægjulegt, ef þeir gætu sýnt, þótt ekki væri nema í einu tilfelli, að þeir létu ekkj alltaf ofstækið ráða. ERLENT YFIRLI1: Úrslit kosninganna í Finnlandi Leggja Rússar nú kapp á stjórnarþátttöku kommúnista? ÞÓTT úrslit finnsku kosning- anna, sem fóru fram um seinustu helgi, scu enn ekki kunn til hlítar, þar sem ótalin eru um 100 þús. utankjörstaðaatkvæði, virðist það þó sýnt í 'höfuðdráltum hver niður staðan verður. Kommúnistar og hægri menn vinna heldur á, jafn- aðarmenn og Sænski flokkurinn halda stöðu sinni, en Bændaflokk- urinn og Þjóðflokkurinn (frjáls- lyndi flokkurinn) tapa. Langmesta athygli vekur ávinningur kommún istaflokksins. Samkvæmt hráðahirgðatölum þeim, sem nú liggja fyrir, eru atkvæðatölur og þingsætatölur flokkanna á þennan veg: Bændaflokkurinn 441 þús. atkv. og 48 þingmenn. Hann fékk 23,8% atkv. nú, en hafði 24,1% í kosn- ingunum 1954, og þá fékk hann 53 þingmenn kjörna. Hann hefur því tapað fimm þingsætum. Kommúnistar 434 þús. atkv. og 50 þingmenn. Þeir fengu nú 23,6% ,af atkvæðamagninu, en fengu 21,6% í kosningunum 1954 og þá fengu þeir 43 þingmenn kjörna. Þeir hafa því toætt við sig 7 þing- sætum. Sósíaldemokratar fengu 434 þús. atkv. og 50 þingsæti, og óháðir sósíaldemókratar fengu 32 þús. atkv. og 3 þingmenn. Sósíaldemo- kratar fengu nú 23,6% af atkvæða magninu og óháðir sósíaldemokrat ar 1,6%, en d kosningunum 1954 fengu sósialdemokratar 26% af atkvæðamagninu og 54 þingmenn. Þeir hafa því raunverulega tapað einu þingsæti. Sameiningarflokkurinn eða í- haldsflokkurinn fékk 277 þús. atkv. og 28 þingmenn. Hann fékk 15% af atkvæðamagninu í stað 12,8% í kosningunum 1954, en þá fókk hann 24 þingmenn kjörna og tapaði 4 þingsætum. Ilann hefur unnið þessi 4 þingsæti aftur nú. Sænski flokkurinn fékk 122 þús. atkv. og 14 þingmenn. Hann fékk 6,6% af atkvæðamagninu í stað 7% í kosningunum 1954. Hann toætti við sig einu atkv. Þjóðfiokkurinn eða frjálslyndi flokkurinn, fékk 94 þús. atkv. og sjö þingsæti. Hann toeið mestan ósigur í kosningunum, þar sem hann missti þriðjunginn af at- kvæðamagni sínu og sex þingsæti. í kosningunum 1954 vann hann talsvert á og hefur sennilega unn- ið það frá íhaldsflokknum. Þetta hefur hann nú misst og meira til. Eins og áður segir, eru ekki hér talin með um 100 þús. utankjör- staðaatkvæði og geta þau eitt- hvað raskað þessum hlutföllum en þó ekki verulega. Kosningaþálttaka varð nú mun minni en 1 kosningunum 1954 og þykir líklegt, að það liafi orðið kommúislum til hags, en þótt til- lits sé tekið til þess, hafa þeir samt unnið talsvert 'á. EINS og framangreindar tölur bera meg sér, eru kommúnistar helztu sigurvegarar kosninganna. Kosningaaðstaða þeirra var á marg an hátt æskileg. Þeir hafa verið utan stjórnar, en mikill grund- roði hefur ríkt í stjórnmálum og efnahagsmálum Finna undanfarið. Atvinnuleysi er nú með allra mesta móti á þessum tíma árs. Þetta reyndu kommúnistar að not færa sér eftir megni í áróðrinum. Þá var klofningurinn hjá sósíal- demokrötum þeim til stuðnings. Líklega hefðu þeir unnig enn meira á, ef dómsmorðin í Ung- verjalandi hefðu ekki veikt að- stöðu þeírra. Aðallega virðast kommúnistar hafa aukið fylgi sitt á kostnað Bændaflokksins í Norð- ur- og Mið-Finnlandi, en þar er nú verulegt atvinnuleysi lijá bændum og landbúnaðarverkamönnum. Það hefur vafalaust toætt að- stöðu kommúnista nokkuð að þeir kalla flokk sinn ekki kommúnista- flokk, heldur lýðræðistoandalag, Kekkonen, Finnlandsforseti — fær erfitt verkefni við myndun nýrrar ríkisstjórnar í Finnlandi. þar sem uppistaðan sé vinstri jafnaðarmenn og kommúnistar. — Hins vegar ráða kommúnistar öllu í flokknum. ÚTKOMAN hjá sósíaldemó- krötum er öllu betri en búizt hafði verið við þar sem flokkurinn gekk klofinn til kosninganna. Mikl ar deilur hafa undanfarið staðið yf ir í fiokknum og lyktaði þeim með því, að brot úr flokknum bauð fram sérstaklega. Kosningaúrslit- in þykja líkleg til að t'ryggja full- an sigur þess armsins í flokknum, sem verið hefur undir forustu þeirra Leskinens og Tanners, því að frambjóðendurnir voru allflest- ir fylgismenn þeirra. Sjálfur var Tanner nú kosinn á þing í fyrsta sinn eftir styrjöldina, 77 ára gam- all. Erfitt hefur verið að ótta sig á þeim deilum, sem staðið hafa yfir hjá finnskum sósíaldemokröt- um, enda hafa þær snúist öllu meira um persónur en skoðanir. Þó virðist Leskinen hafa haft þá sérstefnu, að flokkurinn ætti ekki að vera einhliða stéttarflokkur, er leti verkalýðshreyfinguna segja sér fyrir verkum, heldur ætti hann að starfa sem alhliða umtoóta- flokkur á breiðum grundvelli. — Hann hefur og deilt á Bændaflokk inn fyrir að reka óhagsýna land- búnaðarstefnu og gerði þag sam- vinnu við hann erfiða. Leskinen hefir talið stjórnarsamvinnu allra andstæðinga kommúnista geta komið til greina, en hann er mikill andstæðingur þeirra og því held^ ur illa séður af Rússum. Hann er óumdeilanlega þróltmestur og á- hrifamestur af hinum yngri leið- togum sósíaldemokrata og virðast nú mestar likur til, að hann eigi eftir að verða hinn ,,sterki mað- ur“ þeirra í líkingu við það, sem Tanner var áður. ÚRSLIT kosninganna eru nokkurt áfall fyrir Bændaflokk- inn, en þó ekki stórvægilegt. Óá- nægjan yfir atvinnuleysinu í Norður og Mið-Finnlandi hefur eitthvað bitnað á honum, þar senr hann hefur iengi þurft að bera átoyrgð á stjórnarstefnunni. í Norð ur-Finnlandi gætti og nokkurrar óánægju innan hans yfir því, að hann væri of hliðhollur kommún- istum. Það hefur og haft sitt að segja, ag Kekkonen stjórnaði nú ekki kosningabaráttu hans, en hann hefur haft persónulegt fylgi, sem hefur náð út fyrir. flokkinn. Bændaflokkurinn hefur aðal fylgi sitt meðal smábænda, sem eru fjölmenn stétt í Finnlandi.Stór bændur hafa hins vegar hneigzt meira til fylgis við íhaldsflokk- inn. Þá hefur Bændaflokkurinn alltaf haft taisvert fylgi meðal landbúnaðarverkamanna. Meðal þeirra hafa sósíaldemokratar aldrei náð verulegri fótfestu, en aftur á móti hafa kommúnistar allmikið fylgi þeirra. Sósíaldemo- kratar eiga aðalfylgi sitt rneðal verkalýðs stærri borganna. Bændaflokkurinn ’hefur ráðið einna mestu um utanríkisstefnu Finna eftir styrjöldina og má ekki sízt þakka honum það, að vinsamleg samtoúð faefur haldist við Rússa, en Finnar þó treyst sjálfstæði sitt. SÆNSKI þjóðflokkurinn treysti aðstöðu sína í kosningunum, en hann er borinn uppi af sænsku- mælandi Finnum, án verulegs til- lits til stjórnmálaskoðana. Innan hans er bæði að finna vinstri (Framhald á 8. síðu> MÐSTOFAA/ Wm Reinaid Antonsson sendir baðstof- unni eftirfarandi pistil um fanga- hjálpina og afbrotamenn. „Núna nýlega hefir verið birt í blöð- ar síðastliðið ár, og má á henni sjá, að Óskar Clausen, rithöfund- ur, sem veitir henni forstöðu, hefir unnið mikið og þarft verk. Þegar ég las þessa skýrslu, þá datt mér í hug að skrifa lítils- háttar um þessa stofnun, því mér finnst ekki almenningur taka þessum mál'um á réttan há’tt. Þeir eru orðnir æði margir afbrota- mennirnir, sem eiga Óskari Clau- sen þa'ð að þakka, að þeir hafa snúizt til betra lífernis. Mikið af þeim afbrotum, sem framin eru hér, fremja unglingar 16—20 ára, og þa'ð oft í ölæði. Nú er það um marga unglinga, sem þurft hafa að taka út refsingu fyrir afbrot sín, að þeim finnst þeir alls staðar útskúfaðir, og þá ekki sízt gagnvart atvinnu. Óskar Clausen hefir gert mikið til þess að útvega- þessum mönnum at- vinnu, og hjálpa þeim á sem flest- an hátt, en hvað getur einn mað- ur, miðað við það sem þyrfti, þegar meginþorri manna sýnir. þessum mönnum megna andúð. Mér finnst því að atvinnurekendur og aðrir þeir, sem aðstöðu hafa til, ættu að sinna þessum málum meir en raun ber vitni um. Nú spyrja menn kannske, hvernig þá? T. d. með því að vera fanga- hjálpinni hliðhollir í því mikla vandamáli, að útvega öltum þess- um mönnum atvinnu og húsnæði. Eins og sjá má ó skýrslu fanga- hjálparinnar, þá hefir hún af- greitt meir en eitt mái á dag á síðastl. ári, að undanskildum helgidögum, og hefir því Óskar Clausen orðið að útvega æði mörgum atvinnu bæði hér í bæ, og eins í sveit. Margir af þessum ólánssömu mönnum eru mjög illa settir þegai- þeir losna út úr hegningarhúsunum, og eru því hjálpar þurfi. Þetta hefir Óskar Clausen séð, þegar hann etofn- setti fangahjálpina fyrir um þaó bil 9 árum, og ekiki er hægt að þakka honum þetta göfuga starf sem skyldi. Margir af þessum mönnum eru .sízt verr verki farnir en aðrir, og hafa íullan hug á þ\"i að bæta ráð sitt, en til þess að þeim gefist kostur á því, þá verður að sýna þeim traust og skilning. Að lokum vil ég þatoka Óskari Clausen það mikla og göfuga starf, sem hann -hefir innt af hendi bæði fyrir mig og aðra, og ég vonast til þess lesendur góðir, að þið veitið þessari stofnun meiri athygli framvegis."

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.