Tíminn - 03.09.1958, Síða 7

T í MIXN, niiSvikudaginn 3. scptember 1958.
7
Framsóknarflokkurmn á ríkastan þátt I
mótun framfarasögu þjóðarinnar í 40 ár
Framsóknarmenn í Rang-
árvatlasýslu héldu sumarhá-
HS sína í félagsheimilinu
Gunnarshóima s. I. laugar-
dag. Ólafur Ólafsson, verzlun
armaSur á Hvoisvelli setti
hana og stjórnaSí. Ræður
fluttu þeir Eysteinn Jónsson,
f jármáfaráðherra og séra
Sveinbjörn Högnason, alþing
ismaður.
Skemmliatriði önnuðust listá
menmrnir Goiðmundur Jónsson,
söngvari, Ásgeir Beinteinsson,
píanóleikari og leikararnir Klem-
ens Jónsson og Valur Gíslason.
Var 'bæði ræðu- og lista-
mönnum fekið með miklum ágæt-
um. Dansað var að lokum við undir
leik 'hljómsveitar. Mjög mikið fjöl-
menni var á samkomunni og fór
hún hið bezta fram.
Eysleinn Jónsson, fjármálaráð-
herra, hóf mál sitt með því, að
minna á hina nýafstöðnu landbún-
aðarsýningu Búnaðarsabands Suð-
urlands. Slík sýning, svo glæsileg
sem hún hefði verið, hlyti að glæða
hjá mönnum bjartsýni og trú á
framtíð íslenzks landbúnaðar.
Landbónaðurinn
Þrjár væru þær meginástæður,
er vaWig hefðu hinni öru og stór
felidu franiþróun í land búnaðin-
um, er sýningin hefði borið svo
Ijósan vott um: Óbilandi dugnaður
og framtak bændastéttarinnar
sjálfrar. Hinn mikli fólagsþroski
'bændanna, er birtist í skilningi
þeirra. á þýðingu samtaka og sam-
vinnu fyrir framgang hagsmuna-
mála þeirra og hugðarefna. Og loks
þróttmikil forysta og stefna í land-
búnaðarmálum á Alþingi og í rík-
isstjórn undanfarna áratugi. Sú
stefna hefði verið mótuð og borin
uppi af Framsóknarflokknum. Það
væri landbúnaðarstefna hans, sem
Iiefði borið 'svo glæsilegan ávöxt.
Síðan árið 1927 hefðu landbúnaðar-
málin jafnan verið í höndurn Fram
sóknarmanna í ríkisstjórn, að und-
anteknu .,nýsköpunartímabilinu“,
þegar Sjálfstæðisflokkurinn hafði
landbúnaðarmálin.
Frajntarirnar í sveitunum væru
óljúgfróðasti votturinn um happa-
sæla í'orystu Framsóknarmanna
fyrir málefnum landbúnaðarins. Á
hinn bóginn hefði meðferð Sjálf-
stæðisflokksins á málefnum bænda,
þann stutta tíma, sem hann hafði
þau með höndum, verið öll hin j
hraklegasta, Væri hún gagnleg til!
samarrburðar á afstöðu þessara
tveggja ílokka til hagsmunamála,
sveitanna. Sjálfstæðismenn hefðu.
reynt að kæfa í fæðingunni stéttar'
samtök ibænda með þvz að taka af
þeim í'járráð, verðlagning á land-
búnaðiarafurðum látin í hendur
stjórnskiijaðs ráðs og sjóðir land-
búnaðarins sveltir. Hvernig héldu
menn að umhorfs væri í sveitunum
nú, ef landbúnaðar-„stéfna“ þess-
ara manna hefði' Ýenð ráðandi und-
anfarin 30 ár? '
Stjórnarsamstarfið
■T-úiax&mr
Þessu næst vék’ róðherrann að
núverazidi stjóraiarsamstarfi. Ríkis-
stjórnin heWi núátarf^ð í rúmlega
tvö ár og mörgu góðu til leiðar
komið. AJdrei hefðf verið betur bú-
ið að höfuðatv-ÍBntumgunum. enda
íramleiðsíustarfsemin aldrei rekin
af meiri Væri það
grundvallaratriði fyrir almennri
velmegun. Samþykkt hefðu verið
lög um nýbýljTog1 aúkna ræktun,
meira fjármagfti ýarið'til raforku-
framkvæmda i _ dreifbýlinu en
nokkru sinni./yri:;;sjjóSir landbún-
aðarins efldir, ;bætf' 4pör fiski-
nanna, byggð spnieiitsverksmiðja
og ráðizf í storaý ’ vií'kjanafram-
kvæmdir, svo n'o.kkuð; væri nefnt.'
Að sjálfsÖgðú kóstáði þetta mikið
fé og því þurft að fá stór lán er-
lendis, en engin éýðslulán hefðu
verið tekin. : : • ■
Úr ræíu Eysteins Jónssonar, ra&herra, og
sr. Sveinbjörns Högnasonar, aíþm-, á mjög
fjölmennri sumarhátíÖ Framsóknarmanna í
Rangárþingi um siðustu hetgi j
Erfiðasta vandamálið væri, enn
sem fyrr, verðbólgan. Af henni
hlytist margvíslegt tjón, m, a. það,
að hún torveldaði fjárhagsmyndun
innanlands. Gæti það leitt af sér
samdrátt framkvæmda, því ekki
yrðu erlend lán tekin endalaust í
jafn stórum mæli og nú. Hugl
rnyndin með myndun núverandi
stjórnar hefði m. a. verið sú, að
reyna að vinna bug á verðbólgunni,
með því að fá alþýðusamtökin tií
samstarfs um stjórnartefnuna.
Byggðist þessi viðleitni á þeirri
staðreynd, að úrslitavaldið um
þróun efnaliagsmálanna væri ekki
nema að nokkru leyti í liöndum
Alþingis heldur einnig stéttasam
takanna Á daginn Iiefði komið affi
samtökin væru ekki nógu sterk
né samstæð. Pólitískir valda-
streitumenn innan einstakra fé-
laga, væru of öflugir. Þetta hefði
stjórnnrdndstaðan notað sér og
getað fengið einstök félög til að
knýja fram kauphækkanir, um-
fram það, sem talizt gat í sam-
ræmi við i'znnað kaupgjald, í
þeirri von, að það mætti verða til
þess, að sprengja samstarfið um
efnahagsráðstafanirnar og koma
af stað almennri kaup- og verð-
liækkunarskriðu.
Til þess að lagfæra þetta þarf
tvennt, sagði ræðumaður. Það þarf
nýtt sjónarmið, nýjan anda innan
verkalýðshreyfingarinnar, anda,
sem íordæmir viðleitni fámennra
hópa innan samtakanna, til þess
að valda vinnutruflunum og vand-
ræðum, sem aðeins leiða til tjóns
og ófarnaðar fyrir verkalýðinn
sjálfan og þjóðina alla. Og það þarf
löggjöf til stuðnings verkalýðs-
saintökunum sjálfum, svo þau
geti haldið uppi ákveðinni heild-
arstefnu í kaup- og kjaramálum
og til þess að ekki sé jafn auð-
velt og nú, að grafa undan áhrif-
um þeirra og styrk innanfrá.
Hér er á ferð stórhættuleg fé-
lagsleg meinsemd, sem lýðræð-
inu getur stafað veruleg hætta
af, ef ekki tekst að koma á end-
urbótum. Þetta viðfangsefni er
einhver þýðingarmesti þáttur
þjóðmálanna nú.
St jórnarandstaðan
Þá bar ræðumaður saman fram
komu Sjálfst.flokksins í kaup-
gjaldsmálum nú og rneðan hann
var í ríkisstjórn. Þá hefðu þeir
fordæmt verkföll og kauphækk-
anir, nú ælu þeir á þeim eftir
mætti. Efnahagslöggjöfin frá í
vor hefði miðað mjög í rétta átt.
Hún hefði gert ráð fyrir 5% kaup-
hækkun. Nú hefði stjórnarand-
stöðunni tekizt að valda meiri
hækkunum. Þannig hefði Sjálf-
stæðisflokknuni tekizt að tryggja
það, að við lilytum að fá nýja verð-
hækkunaröldu yfir okkur í vetur.
í sumar flæktiist þessir rnenn um
landið og deildu á stjórnina fyrir
verðhækkanir, sem þeir hefðu sjálf
ir lagt drögin að með kauphækk-
unarstefnu sinni. Dýrtíðarhjólið á
að snúast áfram. Áfram á að leika
sama skollaleikinn. Þjóðin getur
nú þegar byrjað ,að þakka Sjálf-
stæðisflokknum það, að augljóst er
að enn þarf nýjar ráðstafanir í
efnahagsmálunum í vetur. — Verð-
hækkanir enn. Þeir geta verið
roggnir sjálfstæðismenn af svona
„sigrum“.
Okkur er áreiðanlega hollt að
líta til Frakklands, sem dæmis um
það, til hvers skammsýn og áhyrgð-
arlaus stjórnarandstaða getur leitt
og hlýtur að leiða, en þar rambar
nú þingræðið á glötunarbarmi.
Það er von manna, að Alþýðu-
sambandsþingið, sem saman kemur
í haust, taki alvarlega til meðferð-
ar stefnu samtakanna i kaupgialds-
málum og þátt þeirra, í efnahags:
málum yfirleitt og beri gæfu til að
marka þá stefnu, sem leiði til far-
sældar fyrir verkalýðinn sjálfan og
þjóðfélagsheildina um leið. Að því
vill Framsóknarflokkurinn ein-
dregið vinna.
Landhelgismálið
Því næst ræddi ráðherrann land-
helgismálið. Útfærsla landhelginn-
ar, vernd fiskimiðanna væri blátt
áfram undirstaða þess, að við gæt-
um Jifað hér menningarlífi. Af-
slaða sumra nágrannaþjóða okkar
væri furðuleg þegar þess væri
gætt, að útvíkkun landhelginnar
hlyti að verða þeim til hagnaðar.
Þær nnindu afla betur eftir en
áður. Sízt væri það þessum þjóðum
í hag, að farið væri með fiskimiðin
við ísland eins og útlendingar
léku heimafiskimiðin við Færeyjar
t. d. Útfærslan mátti ekki dragast.
Samkomulag við aðrar þjóðir um
málið á alþjóðavettvangi hefði ver-
ið reynt til hins. ýtrasta. Ráðherr-
ann kvaðst sannfærður um, að við
sigruðum i þessu máli, ef okkur
auðnaðist að halda á því með festu,
og þjóðin bæri gæfu til að kveða
niður úrtöluöldur, sem af annar-
legum toga væru spunnar, en á því
væru nú góðar horfur.
Afstaða sjálfstæðismanna í þessu
lífshagsmunamáli okkar væri furðu
leg. Þegar reynt hefði verið að
hafa samvinnu við þá og spurt um
þeirra álit, þá svöruðu þeir yfir-
leitt: hvað viljið þið? Og þegar
skýrt Jzefði verið frá því, þá sögð
ust þeir vilja annað. En hvað? Það
fengu rnenn ekki að vita, þegar
slíkt þurfti og átti að liggja fyrir.
Þeirra stefna í þessu máli sem
öðrum, virtist miðuð við það eitt
að reyna að gex-a ríkisstjórninni
erfitt fyrir. Þessi vinnubrögð
þeirra í landhelgismálinu væri for-
dæmanleg en þó ekki hættuleg inn
á við öðrum en þeim sjálfum vegna
eindreginnar afst'öðu almennings
í málinu. En út á við væru
þessi vinnubrögð mjög hættuleg og
sorglegt að minnast þeirra, enda
vafalaust þegar gert þjóðinni mik-
ið tjón. Vegna þeirra álitu erlend-
ir andstæðingar okkar, að við vær-
um- klofnir í afstöðunni til land-
helgismálsins og hægt væri að
bjóða okkur sitt af hverju.
Ýmis samtök í landinu væru nú
sem óðast að koma til hjálpar, til
þess að leiðrétta þennan háskalega
misskilning.
Við lifum nú örlagastund, svo
nzikið er hér í húfi fyrir framtíð
íslcnzku þjóðarinnar, sagði ráð-
herrann, og enginn vafi er á því,
að þjóðin mun fylkja sér fast sam-
an um landhelgismálið ,og leiða
það til sigurs, þótt ýmsum erfið-
leikum sé að mæta.
Lokaorð
Að endingu sagði ræðumaður:
Framsóknarflokkurinn er orðinn
rúmlega 40 ára gamall. Af aldurs-
skeiði sínu hefir hann átt meira en
30 ára þátt í ríkisstjórn. Þetta ára
bil er langsamlega mesti og glæsi
legasti framfaratíminn í sögu þjóð
Enginu flokkur hefir átt nándar
nærri jafn ríkan þátt í því að
rnóta franifarasögu síðustu 40
ára og Framsóknarflokkurinn.
Auk þess að gegna því þýðingar-
niikla hlutverki, hefir hann og
verið hin nauðsynlega kjölfesta
til þess að halda niðri yfirgangs-
öflunum til beggja lianda. Ég
hef trú á, að þeim íslendingunv
fari fækkandi, sem aðhyllast al-
ræði ríkisvaldsins, einræðis-
hneigð eða skefjalausa sér-
hyggju. Ég trúi þvL afi íslend-
ingar veiti Framsóknaiflokkiium
enn aukið fylgi, til þess að hann
megi halda áfrani, enn í auknuin
mæli, að efla framfarir með
þjóðinni, andlegar sein efnisleg-
ar, og vera hér eftir senx hingað
til, hin nauðsynlega og ómiss-
andi kjölfcsta þjóðmálabarátt-
unnar og forustusveit enn nýrr-
ar sóálnar í franil'araátt.
Sr. Sveinbjörn Högnason, alþing-
ismaður, hóf mál sitt með því að
minna á nauðsyn þess fyrir menn,
að koma saman til þess hvort-
tveggja í senn, að skemmta sér og
ræða hin alvarlegri mál. Það yki
mönnum styrk til starfa og glæddi
þann samhug, sem nauðsynlegur
væri til stórra átaka. Þetta þekktu
samvinnumenn. íslenzkar sveitir
myndu með öðrum svip og fátæk-
legri, ef samtaka samvinnumanna
hefði þar ekki notið við bæði
heima fyrir og í landsmálabarátt-
unni allri. í þeirra hlut hefði kom-
ið, að hafa forystu um framgang
allra merkustu framfaramála land-
búnaðarins. Drap ræðumaður á
mörg dæmi, máli sínu til stuðn-
ings. Um allt þetta hefði verið háð
hörð barátta við sórhyggjuöfl þjóð-
félagsins.
Þá vék ræðumaður að stjórnar-
andstöðunni nú, sem hann kvað
með einstökum endemum. Hikaði
hún jafnvel ekki við að þjóna er-
lendum, hagsmunum gegn eigin
þjóð, enda svo komið, að málgögn
brezkra yfirgangsmanna væru far
in að vitna í blöð stjórnarandstöð-
unnar til stuðnings kröfum sínum.
Þannig væru öll vinnubrögð Sjálf-
stæðisforystunnar síðan hún lenti
utangarðs. Fálmi þeir eftir hverri
fjöl til að íreista þess að fleyta
sér á og hirði aldrei um þótt sú
fjöl kunr.i að vera rifin úr bvrðingi
sjálfrar þjóðarskútunnar. Þó væri
ríkisstjórnin aðeins að reyna að
lagfæra vandræðaástand, sem
stjórnarandstaðan sjálf hefði átt
verulegan þátt í að skapa. Gegn
þessu yrði ekki í móti mælt, því
þeir skráðu sjálfir sína eigin sögu.
Aldrei hefðu þeir bent á'neitt úr-
ræði til aðgerða þótt engum væri
það skyldara.
Alkunn væri pólitísk sögufölsun
Sjálfstæðismanna. Þegar vinsæl
mál, sem þeir hefðu barizt á móti
meðan stætt var, hefðu sigrað, þá
þökkuðu þeir sér þau. Nú væru
afurðasöluiögin orðin þeirra verk,
þótt þeir hvettu fólk til að eta arfa
og drekka ýsusoð fremur en borða
kjöt og drekka mjólk, þegar verið
var að berjast fyrir því, að koma
lögunum í gegn. Þeir þættust vera
miklir samvinnumenn og stofnuðu
jafnvel samvinnufélög, en hver
væri tilgangurinn? Auðvitað sá
einn, að kljúfa og veikja samtök
samvinnumanna.
Nú áfelldust þeir aðra fyrir að
vinna með kommúnistum. Sjálfir
hefðu þeir fyrst og lengst íslenzkra
stjórnmálaflokka unnið með komm
únistum. Og þá voru þeir nú ekki
aldeilis óalandi og óferjandi þá
voru þeir „meistarar“ og „herrar“.
Og þeim hefðarheitum mundu þeir
halda enn í dag ef þeir hefðu vilj-
að hjálpa til að tylla stólunum
undir Sjálfstæðismenn.
iRæðumaður talaði því næst um
nauðsyn vinnustéttanna á því, að
standa fast saman um hagsmuni
sína og hugðarmál gegn þeim, er
alla tíð hefðu viljað skóinn ofan
af þessum stéttum. Það væri „—
— — —• 'augljóst, að samvinna,
samhugur og samhjálp þurfa að
verða æ víðfeðmari og meiri og ná
inn á stöðugt fleiri svið lífs og
starfa allra“.
Að lokum mælti ræðumaður svo:
,,Ég enda svo þessi orð min með
því, að óska stjórn'arandstöðunni
góðs bata og góðrar andlegrar
hreysti og að hún megi sem fyrst
læknast af þeirri banvænu pest,
sem heltekið hefir hana um stund.
Því að öll myndum við sakna nöld-
ursins okkar að einhverju, ef þeir
Sjálfstæðismenn yrðu alveg úti i
þeim gjörningaveðrum, sem þeir
hafa búið sér.“

A víðavangi
,Víð freistingum gæt þín ...
Staksteinahöfundur Mbl. er
stunduni með harmagrát yfir því,
að verkföll skuli eiga sér stað.
Nýlega er liann með hugleiðing-
ar um það, að komið verði . . „
á fót svokölluðu hlutdeildar- eða
arðskiptifyrirkomulagi í einstök-
um atvinnugreinum“.
Tárin, sem Moggi fellir út a£
verkföllunum, eru eins og ná
standa sakir, áreiðanlega ekká
,.ekta“. Þau eru það sem kalla*
er „krókódílstár“. SjálfstæðisfL
hefir nefnilega fallið fyrh- þeirrá
freistimgu, síðan hann lenti 4
stjórnarandstöðu, affi kynda undú'
verkföllum hvar sem hann hefiir
komið því við. Svo tæpt er unet-
farið á brúnina, affi atvinntt'
rekendur hafa jafnvel veriö
fengnir til að bjóða kauphækk-
un, í þeirri von, að geta ýtt undii '
óánægju hjá öðrum, sem ekki
áttu yfir sér svona elskulega húð
bændur. Hefðu það einhverntíma
þótt ljótar getsakir í garð Sjálí •
stæðismanna að spá því, ag slílc
ósköp ættu eftir að henda þá,
Hlittdeildarfyrirkomulagið ei.‘
hins vegar athyglisverð tillaga.
En hún er hvorki ný né heldui,'
nein uppfinning Sjálfstæðis-
manua. Á liana hefir áður veriii
bent af öðrum en þeim. Og þeijf
liafa himgað til ekki verið neití
hrifnir af því fyrirkomulagi þeg-
ar svo hefir staðið á, að atvinm
reksturinn liefur skilað hagnaffii.
Hins vegar er alveg hættulausfe
fyrir flokkinn, að benda á oif
mæla með þessari leið, þegai-
svo stendur á, að atvininiiekst-
ur gengur erfiðlega.
Húsráðið í Mbl.-höllinni
Hér í blaðinu var, fyrir fáeim-
uin dögum, drepið á nokkur þaw
framfaramál, sem núverandi rík>
isstjórn hefir haft með hönduir
Var m.a. sagt, að hún hefði keyp-í
12 250 tonna togbáta. Moggateti-
inu hefir orðið hálf órótt út ai*
þessari grein, og í staffi þess aú
viðurkenna, að þar væri rétt frA
skýrt, eins og sæmst hefði veriö
fyrir hann, eða hreinlega a0
þegja, sem var næst bezti kosi-
urinn, þá grípur hann til þes..
ráðsins, sem þó er sýnu versf,
en hins vegar ávallt hendi nærii
á því heimili, að segja ósatt. —
Segir blaðið að Tíminn telji báta
kaupin „aðalafrek“ ríkisstjórnai-
innar. Fróðlegt væri að' sjá Mogg
ann finna þessum orðum sínuni
stað. Sannleikuvinn er sá, að' þau
eru algjör fölsun. Að vísu má
segja, að þetta skipti ekki rniklv*
máli. Grein Tímans breytist i
engu þótt Mbl. túlki hana á sinrt
hátt. En þetta sýnir þó innrætið-
á bænum þeim, þótt í smáu sé.
„I færið þarf haldbetra en
orð“, sagði Stephan G. Það er
að minnsta kosti öruggara, aU
þau orffi séu ekki ósönn.
Beðið um útleggingu
Margir erlendir blaðameni'.
dveljast liér á landi um þessai-
mundir, og nafa ýmsir þeirrv
ritað greinar í blöffi sín um lanti
helgisdeiluna. Lýsa þeir því þai',
m.a. hvernig þeim keraur afstaðv
íslenzku stjórnmálaflokkanna
fyrir sjónir í málinu. í grein efé-
ir einn þessara erlenau blaðfi ■
manna í News Cronicle í Lond-
on, er afstöðu Sjálfstæðisflokks-
ins eða stjórnarandstöðunnar tíl
landhelgismálsins Iýst svo: „Th:
Conservative Oppositíon rumbl-
es indiignantly“.
Moggainenn telja sig málfi-
menn mikla og blaðiffi , ar éitt
sinn kallað Danski-Mt ■ ;i. Upp
á síffikastið liafa nú s. ,.;ir reynd-
ar gefið því gælimai.dé' Brezlri-
Moggi. Þess vegna vær kaflega
fróðleigt ef Bjarni uóbiiitstjóri
vildi þýða þessi orð i. . .t æmlega
og birta útlegginguna akstein
um sínum á morgnn.
Staksteinaklausan gæti t il..
heitið: „Glöggt er gesis augað“„