Tíminn - 19.09.1958, Síða 5

TÍMI'NN, föstudaginn 19. scptcmher 1958.
„Þið eigið trúna á
opnar nýja heima til
landið,
hagsældar
s
faramálum þjóðarinnar. Saga fram :ns, scm lofar öllum öllu og þafcfc-
fa.ranna á íslandi væri saga Fram- ar sór allt, sem vinsælt er þófc:
sófcnarflokksins. Þar yröi ekki á hann berðist gegn því meðan hann
milli greint. — Framsókna’rmenn gat. Sannleikurinn er sá, að eng-
barðust fyrir þróun hinna frjálsu inn vcit lengur hvert skúta þeirra
félaga í landinu. Þau hefðu leyst siglir, því svo oft er henni snúic,
mörg verkefni, sem annars vseru að þair vita ekki sjálfir lengur
óleyst. Hverjum dytti t. d. í hug um stefnuna. Máli sínu lauk ræðo
að einstaklingar gætu tekið að maður með þessum orðum:
sér þá þjónustu, sem samvimiufé- „Vestur-Húnvetningar! Þið, sem
lögin rætku, eða þá starfsemi Bún byggið eitt af víðlendustu héruð'
aðarfélags íslands? sem ai'tur um landsins, eigið mikla mögtt«
styddi svo rækiunarsamböndin leika á sviði landbúnaðar. Þait
með þvi að sjá þeim að mestu auðæfi, sem hér eru í jörðu, mune
leyti. fyrir fjármagni bæði til færa ykkur gull í greipar. Rækt-
kaupa á yélum og launagreiðslum un ykkar vex, búfé fjölgar, tækníi
til ráðunauta. Þess' starfsemi eykst, hús rísa af grunni. Að bakí
væri undirstaða hinnar stórfebdu þessu öllu stendur öflugt félagslfc':
haldið fram, að störf 'bændanna ræktunar. Þannig mætti að veru- sem ávallt þarf góðan stuðning tis
væru erfið. Og vist væri þar mik- l&gu lcyti rekja til forystu og full nýrra átaka og framkvæmda. 'Um
ur Þorgnmsson Og Haraldur Adolfsson. Var Öllum þessum ið unnið en mesta erfiðið væri að tingis Framsóknarmanna þær um þessar mundir er ykkar ötula of
mönnum ágrCtlega fagnað. Samkomunni stjórnaöi GÚstaf haki, tæknin hefði scð fyrir því. bœtur allar og fra rfarir, scm orð farsæla samvmnufélag hálfrar
Halldórsson Hvammstanga Var hún fjölmenn og mjög mtt vœri annað mál að alls staðar ið hefðu í sveitum iandsins á síð- aldar gamalt. Á þessum tímamót
ánægjuleg. Að dagskrá lokinni var dansað. ' & Þyrfli dugnað og hagsyni m þess astlíSnum áratugum.
Úr rætSií Ásgeirs Bjarnasonar, aíþingismanns á
hératSshátíð Framsóknarmanna í V.-Hún.
um. Þjóðin 'hefði nurnið landið
að nýju. Hngum stæði nær en
bsendum stálfum að halda fána
sveitanna 'hátt á loft og vekja
athygli á iþví, sem þar hefði á rmn
izf og framundan væri. Benda
Laugardaginn 30. ágúst s. 1. héldu Framsóknarmenn í
Vestur-IIúnavatnssýsiu héraðshátíð sína í samkomuhúsinu
Asbyrgi í Miðfirði. Ásgeir Bjarnason alþingismaður flutti Þyrfti uppvaxandi æsku á verk-
ræðu en skemmtiatriði sáu um þeir listamennirnir Árni Jóns- ctni;1 1 sveStuntim. °'*t 'heyrist þvi
son söngvari, Skúli Halldórsson tónskáld og leikararnir Gest-
: að stofna heimili jafnt í sveit sem
Ásgeir Bjamason hóf mál sitt ar alþýðuskáldum sagði eitt sinn : annars staðar. í landi, þar sem
með þessum orðum. „Eitt af okk- þggsj org; tíu krónur og trúin
: meira cn nóg atvinna væri fyrir
‘ihendi, ættu allir að geta orðið
um færi ég ykkur innilegar heilh.
óskir með þakklæti fyrir giflu-
Hiutskipti stjó naraudstöðunnar. nk störf. En ykkar, sem annarrat
Þá vék ræðumaður að stjórnar- bíða mikil verkdni í framtíðinní
and'jtöðunni og spurði: „Hafið þið Ennþá þarf að etia og auka -félagb
ínyndi finnast nú, í heimi hinna
háu talna. að einar 10 krónur vaíri
llítill peningur og víst væri þær
| það. En skáldið hefði trúað á mátt
moldarinnar, auðæfi hafsins, áfl
fossanna og orku hveranna. Það
trúði á landið. Og þeir sem vinna
auðinn úr skauti náttúrunnar
„una glaðir við sitt“ því starfið
göfgar manninn og gerir hann
efnalega sjálfstæðan. Því næst
Ný prenímyíidagerð
í Hafnarfirði
Pyrir skömmu tók itl starfa
prentmyndagerð í Hafnarfirði, hin
fyrsta þar í bæ. Fyrirtækig er bú
íð góðurn tækjum og getur gert
öll venjuleg myndamót fyrir blöð,
tímarit og bækur, auk auglýsinga
mytrda, litmynda o. s. frv. í H-afn rakti ræðumaður nokkuð fram-
arfirði eru nú fjórar prentsmiðjur farasögu síðari ára. Við þeystum
og mikið prentað af blöðum og um landið 1 bifreiðum, svifum um
bókum. Ætti því að vera serin verk loftið í flugvélum, brunuðum um
efni fyrir prentmyndagerð þar. hafið á skipum, ræktun befði
Sigurbjörn Þórðarson prentmynda margfaldazt, nýtízku byggingar
smiður rekur fyrirtækið sem er til risið í sveit og við sjó. Þanuig
húsa að Hringbraut 37. væru framfarirnar á öllum svið-
Vogaland - glæsilegt félagsheimili
Geirdælinga vígt um síuustu Sielgi
Fámennt byggftarlag hefir !yft grettistaki
á ótrúlega skömmum tima
land.ð er allt sem ég á.“ Mörgúra | bjargálna. Ungt fólk ætti að setja heyrt tillögur Sjálfstæðismanna í starf í landinu tii heilla fyrir írairi
metnáð si'nn í að stækka gróður- efnahagsmálunum, eða hafið þið takssamt fólk. Fnnþá bíðu mýrai?
foíd EettjafðariniiaT og stúðla að heyrt hvað þeir vilja í landhelgis- og móar, fossar og hver;.- eftii’
'því, áð menningin „vaxi í 1-und- nrálihu?" Ónei. í þessum stórmál- starfsömu fólki. Auka þarf sam
um iijTra skóga“. um sem og mörgum öðrum, hafa hug og einbeitn'. í því, aö Verjh
þeir ekkert lagt til. Þeirra eina heigan rétt okkar til fiskvciða un:
Þrónn hflnta frjálsu fciaga. von væri að geta sundrað samtök hverfis iandið. Eg efast ekki um,
Við værum hér saman komnir á molum en ekki málefnabaráttu að þið cigið trúna á landið eint
hátíð Framsóknarmanna til þess um annarra og lifað á pólitískum og unga skáldið, þá trú, sem lyftiff
aö minnast þess flokks sem víð eða málefnastefnu. Hver hefði trú björgum úr vegl og opnar nýje
treystum bezt til að vinna að far að að þetta y-rði hlutskipti stærsta heima til hagsælar fyrir land of,
sælli þróun í efnahags- og fram- stjórnmálafiokks landsins? Flokks þjóð.“
Nýtí félagsheimili var vígt
fjai'ðarnesi. Eigendur þess er
mennafélagið „Unglingur“.
Til vígsluhátíðarinnar var boðið
fjölda manms' úr Geiradals- og
Reykliólasvcitum, þingmanni kjör-
dæmisins, sýs'lumanninum á Pat-
reksfirði, iþróttafulltrúa ríkisins,
Þorstemi Einarssvni, sem jafn-
framt er framkvæmdastjóri Fé-
íagsheimilasjóðs, og mörgum -brott
fluttum Geirdælingum, s'em á ýms
án hátt höfðu stuðlað að og stutt
þyggingu félag'Sheimilisins.
Séra Þórir Stephenscn flut'ti
vígsluræðu og sálmar voru sungn
ir fyrir og eftir. Ingólfur Helga-
son í Gáutsd'af rakti byggingar-
sögu hússins, en Ólafur E. Ólafs
son, kaupfélagsstjóri, formaður
bygginganefndarinanr afhenti hús
ið oddvita sveitarinnar, Júiíusi
Björnssyni í Gárpsdal til untráða,
tinz.því veröur val-iri hússtjórn eins
óg lög ákveða.
Vogalaúd.
Á hát'íðinni var birt nafn félags--
jieirailisins og hlaut það náfnið
„Vogaland“. V'ar þarna veizla hin:
ágætasta-, nausjiaríegar veitingar í
jnát og drykk, margar ræður voru
fluttar og' miidð sungið-og að íök-
Úiii var dansáð. Næsta dag var -ak
inenn samkoma og yar húii geysi-
fjölmenn. Gúðmttndtir Jónsroh
Ópentsöngvári söng baöa dagana
við mikla hrifningu!
■Um.200 rnanns voru á vigshiiiá-;
tíðinni og unt 300 manns á sam-
feomunni daginn eftir. Fór sam-
Nokkrar íjölskyldur hafa flutt
til Þoflákshafnar sem af er þessu
ýri. Er ætlun þeirra að setjast
þar að. Einnig hefir verið mikið
um byggingarframkvæmdir. Nú
eru 12 íbúðarhús þar í smíðurn og
eitt frystihús. Þ.J.
síðastliginn laugardag í Króks-
u Geiradalshreppur og ung-
komuhaldið fram nteð sérstökum
myndarbrag. ■
Byggiiigarbraði. '
í ræöu sinni gat íþróttafulltrú-
inn þess, að ekkert félagsheimili í
sveit hefði verið byggt ó jafn-
skömmum tíma og Vogaland. Um
mánaðamót janúar og .febrúar
1957 var 'ákveðið að ráðast í bygg-
inguna og 15. júní í fyrra sumar
var byrjað á verkinu, og nú 14
mánuðum síðar er það risið af
grunni, fullbyggt, veglegt, vandað
og smekklegt.
Fóiagsheimilið er teiknað á
teiknistofu Gísla Ilalldórssonar í
Reykjavík. Verkfræðingur frá
eiknistofunni aðstoðaði við stað-
setningu þess. Það er um 180 ferm.
að stærð. f því eru ytri og iniíri
foi'v'ofa, tvö snyrtiherbergi, mið-
J'Stö'óvarherbergi, eldhús, veitinga-
tr fa. scm jafnframt má nota sðm'
leiksvið og samkómusalúr um 60
ferm. Eniifrsmúr tvö litil herbergi,
annað ætlað fyrir bókasafn hrepps
ins-en-hitt fyrir kvikniyndasýninga
v.él.o.-íl. .Teikningar á hita- og raf-
maynriöí:n-iijn anúaðist verkfræð-
Ingsfyriríajkíð Traust h.f.. í. Reylíja
vík. •Raf-hignir'«'á Sigurður- Lárijs-
'On rafviriti: í Tjaidanes'i ujn.
Sniíoi hitakerfis framkvætódi Rút-
ur Óskárssoíi,'Va 1 sfeamri. Múrverk
o unnu þeir Þórður Guðmundsson,
Hólmavík, Guðmtfndur frá Kjör-
vogi og Oddur DaniclsEon, Trölla-
-iingu. Málningu sá utn Einar Ingi-
mundarson, málörameistari í Bdrg
arnesi.
Mestan og beztan þált í því hve.
'fljótt og vel vcrkið allt var af
licntii 'leyst átti ýfirstóiðuripn,
Þors'tjrinn -JótKsbn frá Broddanesi.
En félagsheirairrð Vogaland .'er
l'þó fyrst úg frpm'st talandi tákn úm
samheldni, dugnað og. fórnfysi
íbúa iiiiipar litlu Geiradalssýeitar,
sem telur úm 100 íbúa.
Bygginganeírid hússins skipuðu
þeir Ólafur E. Ólatfsson, kaupfé-
lagsstjóri, Króksfjarðarnesi, Ing-
ólfur Helgason í Gautsdal og Jón
Firðriksson, Gróustöðum. Þ. Þ.
JDr. Gumilaiíger Þórðarsou Orðið er frjálsi
Landhelgishugleiðingar
Fyrir nokkru lét fiskimála-
stjóri, Davíð Ólafsson, þau orð
faila i blaðagrein, að aldrci hefði
nokkur stjórnarráðstöfun hlotið
jafn vandaðan undirbúning og
setning rcglugerðarinnar frá 19.
marz 1952 (þ.e. fjögurra sjómíina
mörkin.)
Hæpin fullyrðing.
Slík yfirlýsing, sem þössi, er
æði hæpin, því ckki hefir fiski-
nválastjðrnin aðstöðu til að dærna
um slfkt og hefði verið meira vit
í henni, ef hann héfði afmarkað
hana Við það, senv hann hefði
haft aðstöðu til að fylgjast með
og meta. En auðvitað er yfirlýs-
ingin gerð í pólitísku augnamiði
og verðnr því enn hæpnari, uw
leið og sneitt er að þeivn nvanni,
'sem fjallað hefir um landhelgis-
málin fyrir ríkissljórnrna, að
hann hafi ekki vandað eins til
verks síns á s'íðara stigi þessa
máls.
Skal nú athugaö litillcga hvort
umrædd fullyrðing fái staðizt.
Nokkrunv mánuðúnv áður en
reglugerðin frá 1952 var sett,'
benti uivdirritaður á nauðsyn þes's,
að forn og söguleg sérstaða ís-s
lands í landhelgismálunv yrði
rahnsökuð til hlítar, rn.a. með tiÞ
lrti til þes's hvort ísland gæti
ekki gert kröfu til a. m. k. 16
sjómílna landhélgi. í stað þess að
taka þessa ábendingu til greinaj
og rannsaka þessi nvál, varð ég
íyrir aðkasti vn.a. fyrir að telja
þjóðiivivi trú um áð hún ætti meiri
ré.tt-í landhelgismálum en hún
gæti gert sér vonir. unv að næði
frain áð ganga. Síðan fylgdu
brigzl uan rifcstuld og fleira, sem
ekki skal rakið hér.
Reglugerðin var síðan sett og
lítf birt um sögulega sérstöðu ís-
lands né fyrirvari gerður um að
ísktnd leldi sig eiga meiri rétt
í landhelgisniálum en fjögurrá
•inílna niöi’kin gæfu -til kynna.
Grunnlínan sem dregin var, varð
fyrir gágnrýni, jafnvel í sjálfu
Morgunblaðinu, var á það bent
að éðlilegra Ivefði verið að hún
heíði vérið nvörkuð þjóðinni
jrverra í bag en gert var. Svo sem
bent héfir veri'ð á í skrifum mín-
lum, var óljóst, hvort línan væri
iandshelgis'lína, friðunarlína eða
íiskveiðitakmörk. — Þó tókst sv-o
til að aðalráðunautur ríkisstjórn-
arinnar gaf þá vanhugsuðu yfirlýs-
ingu, að við hefðum tekið upp
fjögurra sjómílna landhelgi í stað
þriggja — við 'það var látið sitja.
Fjögurra sjómilna mörkin voru,
af hálfu Ólafs Thors sjávarútvegs
málaráðherra, studd þeinv rökunv,
að íisland hefði áður lvaf't fjög-
urra sjómílnfi fiskveiðilamdhelgi
— ög var þar gerð vítavcrð til-
raun til þess að bendla fiskveiði-
landihelgi íslands við hina svo-
kölluðu fjögurra sjónvilna skand-
inaviskú reglu; en svo scnv kunn-
ugt er hafa þau ákvæði aldrei
verið í giildi unv fiskveiðiland-
helgi íslands. Síðar þurfti að
gefa út tvær hvítar bækur til að
skýra málstað íslands, raunar
fremur misheppnuð verk, svo sem
bent hefir verið á í blaðagreinum
um þaer. — En af þessari stuttu
upptalnirvgu sést, hve fjarri sanni
og hæpin fullyrðing íiskimála-
stjórans er.
Ný „hvít bók.“
í skrifum minum hefir jafnan
verið leitazt við að benda á það,
senv betur nvætti fara og hafa þær
ábendingar auðsjáanlega orkað
nokkuð til góffs. Við upplvaf
Genfarfwndarins benti ég á nauð-
syn þess, að dreift yrði úl á með-
al allra nefnda þátttökurikjanna,
ýtarlegn verki um sögu íslenzku
landhelginnar og annað þar að
lútandi. Nú hefir verið lvlutazt
til irni að úr þessu verði bætt
með útgáfu bæklings á ensku unv
landMgrsvvválið, undir fyrirs'ögn-
inm: „The icelandie fisheries
tnvvits." Enda þótt bæklingur
þessi sé engan veginn íullnægj-
andi, má raunar virða viljann fyrir
verkið, þri hann er betri cn bæk-
lingar 'þeir, sem ríkisstjórnin
hefir áður látið frá sér fara að
svipuðu ti'lefni. í honum er algjör-
lega haínað 3 sjónvílna kenning-
tmni, enda hafa slík ákvæði aldrei
átt Stoð i íslenzkri löggjöf og
engin tilrauiv gerð til þess að
benctla iiskveiðilandheigi íslands
við skandinavísku regluna. Þarna
er sýnt. fram á rétt íslands til
einhlioa útfærslu landhclg-
innar og í fyrsta sinn bent á, að
ó grundveili sögulegs réttar geti
ísland gert kröfu til viðáttu-
meiri fiskveiðilandhelgi en 12 sjó-
■mílna og er hið síðast talda vissu-
iega mikil breyting til batnaðar,
því allt franv til þessa hcíir sögu
legur réttur verið bannfært orð
hjá þeinv, sem um þeslsi nvál
fjalla, áf okkar hálfu. Vissulega
hefði m’átf benda á, eins og for-
sætisráðheiTann gerði svo vel í
sínu ágæta blaðamannaávarpi, að
íslenzkg þjóðin átti sjálf engan
þátt í því, að íhætt var að frair
fylgja rcglum um 16 og 24 sjc
milna land'he’lgi, og vissulegí:
lvefði verið rétt að taka til nveð
ferðar önnur atriði, sem mikly
máli skipta, en ekki skal farið nár.
ar út í þá sálma Ivér.
Alþjóðleg regla og sérstaða
íslands.
Nýlcga hefir verið boðað aí
fulltrúar ísiands á þingi Sameir
uðu þjóðanna ætli að beita sé:
íyrir setningu alþjóðareglu um,
tólf sjómílna fiskveiðilandhelgi
Urn það er ekki nema gott eitt ac
segja. En væri ekki vænlegra ti
lauswar á okkar vandamáli að full
trúar íslands ynnu að því að viður
kenndar yrðu síðustu aðgerðir rík
isstjórnarinnar vegna lvinnar ai
gjöru sérstöðu okkar. En ekki mi
láta þar við sitja. Hugsanlegt er .
að þing Sanveinuðu þjóðanna sanv
þykki 12 sjömílna fiskveiðilancl
íhelgi scm alþjóðareglu. Engu af ,
síður er ástæða til þess að fulltrú
ar íslands. sýni fram á það nveí
fullri einurð ag íslandi beri sér
staða umfram það, er slík alþjóða
rcgla kunni að kveða á unv í þessv
efni, bæði vegna sögulegrar o|
efnahagslegrar sérstögu landsins
Óscnnilegt er að Sameinuði
þjóðunum takizt að leysa þctt:
nvál og er þá ekki annað fyrir
okkur en að halda áfram baráttv
okkar fyrir nýju fiskveiðilandbelj
inni á heinvavigstöðvum í köldv
stríði við Breta og með því að út
skýra okkar sjónarmið á erlend
um vettvangi. Vissulega vær!
rétt að kæra hina svívirði
legu framkomu Breta fyrii
Sanveinuðu þjóðununv, vvaeð þv
sýnum við bezt, að okkur er ful
alvara í þessu móli.
Á sínum tima benti ég, hér í
blaði á, að rétt væri að halda fran
rétti vorum til 16 sjóniílna fisk
veiðilandhelgi, en að við til sam
konvulags gerum að svo stöddu að
eins kröfu til 12 sjómílna fiskveiö
landhelgi. Það er að nvínum dómi
lágnvarkskrafa, lengra er ekk:
hægt uð ganga til sanvkomulagí.
við nokkra þjóð, hins vegar Ihefh.
framkoma Breta í þessu máli veric
á þann veg, að íslenzka þjóðin nvui:
vafalaust telja óviðeigandi að setj
ast að samningaborði með þeinv í
nónustu framtíð.
Vonandi tekst vel urn nveðfcrt
landhelgismálsins á þingi Samoin.
I uðu þjóðanna og óskandi er at
það beri gæfu og siðferðisþrek ti:
þess að viðUrkenna tilvcrurét.