Tíminn - 24.12.1958, Blaðsíða 7

FÍMINíN, miðvikudaginn 24. desember 1958.
7
ífluStmi gullna
í foeíki ctj
PéturAkirkjan
í Selárdal í Arnarfirði býr
eldri maður, sem fyrir
nokkrum árum vatt sér út
úr hversdagsleíka venjulegr.
ar bóndamennsku og gerðist
listmálari. Hann hefir fyrir
skömmu reist listagyðjunni
hof, nú fokhelt, og þar ætlar
hann að aeyma það, sem
hann hefir fest á léreftið.
Efnið í þetta hús, sand og
möl, hefir hann borið á bak-
inu upp úr fjörunni.
Þessi máður er Samúel Jóns-
son, íyrr bðndi í Krossadal yzt í
TáJknafirði.
FréUamaður heimsótti Samúel
fyrir skömmu og hitti á hann í
dyrum úti á tali við kindurnar
sínar, þrifaskepnur, sem sýnilega
áttu við hann brýnt erindi,
Þungu stykkin niðri
Við gengum út að safnhúsinu,
isem er einlyft steinbygging með
risi. Utan við dyrnar eru tvær
steyptar súlur og bogi á milli. Frá
hvorri súlu liggur járnhandrið
rupp undir þakbrúnina, en milli
þeirra ætlar Samúel að steypa
tiöppur upp í risið.
*— Þar ætla ég að geyma mál-
verkin, en þungu stykkin niðri.
— Svo þú fæst. þá við fleira en
léreftið?
— Já. ég ætla að nota þetta
pláss, ef ég vinn eitthvað í stein.
Og svo hef ég líka fengizt við
m.ódel úr viði.
Sevilla — Delhi — Róm
— Bíddu nú hægur.
Samúel gengur inn í íbúðarhús-
ið. Hann er léttur á fæti og bros-
ir af giaðværð og áhuga. Kemur
að vörmu spori út aftur með mél-
deig í höndunum og stingur upp
í kindurnar, s'em hurfu frá við
kornu fréttamanns.
— Þær þekkja mig þessar.
Kindurnar velta méldeiginu upp
í sér, hnykkja á og tvggja. Við
göngum í íbúðarhúsið. Samúel
opnar herbergi inn af anddyrinu.
— Þetta er salur sendiherranna
, í Acázar í Sevilla.
Hann bendir á málað trémódel
iaf þessari heimskunnu byggingu.
— Og þetta er Gullna musterið
j Delhi á Indlandi, og þetta er

; V„
SAMÚEL JÓNSSON
Þær þekkja mig þessar.
Péturskirkjan í Róm. Fyrirmynd-
irnar teknar úr „Lönd og lýðir“.
Áhaldið vasahnífur.
— Og málverkin . . .
— Hérna sérðu. Þetta eru
n;ýndir- af vestfirzku lands'lagi_
Sumt málað eftir póstkortum,
annað eftir sjónhending og upp úr
mér. Við skulum koma inn.
Daníel í Ijónagryfjunni
Inni í vinnustofunni er fjöldi
málverka. Þar er stór altaristafla
með gylltum útskurði á rauðmál-
uðum grunni. Á henni miðri er
Kristur m.eð útbreidda handleggi,
en vængjaðar verur honitm sitt til
hvorrar handar.
— Þú hefir lagt mikla vinnu í-
altaristöfluna .. ?
—- Ég hafði hana vfir í þrjá vet-
ur -og hljóp í hana hálfan mánuð
á hverjum vetri.
—- Og rammana býrðu til sjálf-
ur?
— Já, tálga allt með vasahníf.
Og hérna er Daníel í Ijónagryfj-
unni.
Hann dregur upp sérkennilega
prímítíva, en strangt kompóneraða
mynd.
— Ég er ekki búinn með hana,
sjáðu. Hún er í deiglunni.
Kjarval gefur vitnisburð
— Hvað er langt síðan þú fórst
að eiga við listina?
— Fyrir aivöru er það nú ekki
nenta sex — sjö ár. Ég hef haft
þetta vfir síðan ég var strákur,
svona í frítímum. Svo var ég
búandi í 34 ár. Hér í Uppsölum í
14 ár og svo í Krossadal í 20 ár.
Flutti mig svo aftur til baka. En
ég hef alla tíð fengizt við smiðar
og steypu.
— Og þú hefir haldið sýning-
ar?
— Ég er búinn að halda fjórar
sýningar í Reykjavík. Seldi einu
sinni allt, sem ég vár með^ Það
var í Miðbæjarskólanum.
Kjarval kom til mín. Hann sá
hjá mér mvnd af Krossadal, en ég
var búinn að selja hana. Hann
sagði: — Ég hefði keypt af þér
myndina, hefðiröu ekki verið bú-
inn að selja hana. Mér líkaði vel
við hann. Hann gaf mér bezta
vitnisburð.
þrjár myndir í hvert skipti sem pantaðar hjá mér í.Keykjavík.
A Akureyri ég kom, en nú er hann dáinn, Ég hef málað mikið eftir mynd-
Magnús dósent keypti af mér blessaður. Svr. eru margar myndir um, ,én þessi var eftir auga,
Krossadalurinn. Það þótti Birni
bezt, Birni Th. Hann bað mig að
senda' sér málverk og myndir af
altaristöflunni.
Svo hafði ég 'sýnignu á Akur-
eyri. Þar var illa sótt. Það komu
til.mín tveir málarar og sögðu, að
það þýddi ekkert að sýna þar. Og
hann Jónas myndhöggvari sagðist
vera að fara þaðan. Það væri svo
lítið að gera; fólkið væri alveg
dauít fyrir lis't.
B. Ó
Altaristafl'an.
Harma neitim ASÍ
Péturskirkja i vestfirzku umhverfi.
Álmennur fundur Verkamanna
félagsins Fram á Sauðárkróki,
j haldinn 11. des. 1958, harmar, að
i nýafstaðið Alþýðusambandsþing
i gat ekki fallizt á að veita forsæt-
i isráðherra umbeðinn frest varð-
andi dýrtíðarmálin meðan athug-
un færi frarn innan ríkisstjórnar
irtnar um hvo:t ekki næðist sam-
komulag til lausnar dýrtíðarmál-
unum. Sigurður B. Magnússon
bar svofellda tillögu fram og var
hún samþykkt:
Hvað þjáir
Alþingi?
Ekki þarf speking til þess að
sjá, að sundrung er það höfúð
mein, sem þjáir Alþingi.
Væru aðeins tveir flokkar á
Alþingi, mundi betur ganga. Þá
mundi þar auðmynduð ábyrg
stjórn.
Nú er ntikið rætt um að breyta
kjördæmaskipuninni til þess „að
lækna ástandið“. Sjálfstæðisí'lokk
urinn segist hafa sett það, sem
skilyrði fyrir þátttöku í ríkis-
stjórn, ,,að lögfest yrði á þessu.
þingi sú breyting á kjördæma-
skipuninni að tryggt sé, að Alþjngi
verði skipað í slíku samræmi við
þjóðarviljann, að festa í þjóðmá!-
um gæíi náðzt“.
Og hverjar eru svo tillögur hans
um breytingu: Gömlu kjördæmin
nema Reykjavík, skulu logð nið-
ur. í stað þeirra skulu tekin upp
7 kjörd. 5—7 manna, sem kosnir
skuli hlutfallskosningum.i Þ.ing-
mönnum Reykjavíkur fjölgað, ,ú,r 8,
sem þeir eru nú, upp í 12—15, og
uppbót lögð ofaná, svo heildartala
þingmann;, geti orðið allt að 60.
Eru nú líkur til þess að tryggt
sé“ — — „að festa í þjóðniálunt
geti náðst“ með slíkri .skipan?;
Nei, þvert á móti. Hlutf^þskíwn
ingar í 5-—7 manna kjördapmuin
með uppbótum í ofanáiag, bjdða
til enn meiri sundrungáf'éri' n'ú ér.
í stórum kjördæmum gefá híut-
fallskosningar ílokkadf ættinum
tækifæri til þess að þróást;.. Því
fleiri sent kjósa á, þvi meiri >vpn
fyrir flokk að koma mannb að.
Það gagnar ekki fyrir Sjáifstæð-
isflokkinn að vitna til þess, að
merkir menn, svo sem Hannes
Hafstein, Pétur á Gaútlöiídúm og
Jónas Jónsson, hafi fyrir löngu
álitið, að stór kjördæmi ög 'hlut-
fallskosningar mundu vera heppi-
legt fyrirkomulag. Vitrir menn
héldu líka eitt sinn að jörði væri
flöt.
Upnhaflega héldu menn, að hlut
fallskosningar væru ákaflega rétt-
látar og hollar fyrir lýðræðið. Nú
orðið vita margir betur. Nú er í
ljós komið, að þær sundra háska-
lega. Einmenningskjördæmi eru
aftur á móti undirstaða tveggja
fiokka kerfis. Þau knýja á lil s^m
stöðu þeirra, sem hafa líkar, skoð-
anir, þó að eitthvau beri á 'milli.
sem leiðir til flokkadráttar,' öf‘kbs
;ð er um mörg sæti. •
Núverandi kjördæmaskiþurt< hér
er stórgölluð, en miklar.breytipgar
á henni í átt til aukinna hlutfalls
kosninga gera vont verra.
Tillögur Sjálfstæðisflokksíns iil
að ,,tryggja“ ,,að festa í þjóðmál-
'um geti náðst“ er því ekki áðeins
tilræði við sjálfstæði héraðánná,
sem á að leggjn niður sem kjör-
dæmi, heldur öfug leið til þeás að
tryggja ,,festuia“ og lækna Al-
þingi af því, sem það þjáir. mést.
Hærings-útgerS
Þjóðviljans
í hinum æðisgengnu skrifum
Þjóðviljans um Eystein Jónsson,
segir m.a. svo 19. þ.m.:
,,Áður hafði haun (þ.e'. Ey-
steinn) sem kunnugt er, auðg-
að atvinnulíf Reykvíkinga ■ með
Hæringi .Ur slíkum Eystcins-
framkvæmdum mætti gera mjög
langan lista — ef Tíminn kýcrir
sig um“.
Á Alþingi 1947 fluttu þrír þing
menn í efri deild, Jólianú I>.
Jósefsson, Björn Kristjánsson og
Guðm. í. Guðmundsson, frv. um
kaup á skipi til síldarbræðslu
o.fl. Samkvæmt frv. skyldi ríkis-
stjórninni heimilt að kaupa skip
og Iáta breyta því þannig, aö
hægt væri að bræða í þvi alft að
10 þús. málum síldar á sólar-
hring.
Þetta frv. varð ekki útrætt.
Síðar á sama þingi var lögfest
svohljóðandi ákvæði:
Stjórn síldarverksmiðja ríkis-
ins heimilast með samþykki sjáv
arútvegsmálaráðherra . að léggja
fram kr. 1.250.000,00 sem hluta-
fé í Ilæring h.f., Reykjavík, til
(Framh. á 8. síðuÁ