Tíminn - 19.04.1959, Qupperneq 3

3
T í M I N N, siwi'audaginn 19. apríl 1959.
„Auðar síður verða iæsilegar". — Jón Helgason blaðar í uppskriftum úr Grettis sögu.
.‘'.■.W.VSSWA'.V.V.V.V.V.V.VV.V.V.V.V.V.V.V.'.V.'.V.V.V.V.V.V.V.'.'.V.V.V.V.’.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V.V/.V.'.V.V.'.V.V.V.V.V,/
Litiö viö í Árnasafni
Jón Maíari gekk um gólf þar sem handritin eru nú geymd - Eld-
trausi iherbergi - Danir tóku viðbragð - Unnið að Ijósmynd-
unn með kvarz-lömpum - Rætt við Jón Helgason, prófessor
Á síðast íiðnu hausti var
Árnasafn flutt úr Háskóla-
bókasafnitm í Kaupmanna
höfn, þar sem handritin
höfðu lengi verið við hin
lélegustu skilyrði. Safnið
var flutt í ný og betri húsa
kynni í Proviantgaarden,
við Konunglega bókasafn-
ið, og er nú þannig frá því
gengið, að eldhætta er sára
litil. Ennfremur hafa vinnu
skilyrði stórbatnað.
Proviantga'arden er raunar
ekki nýtt hús. Það var íorða-
búr flotans á dögum Kristjáns
konungs 4. og mælt er að Jón
Indíafari hafi gengið þar um
gólf.
Tæmandiii handbókasafn
Handritm eru nú geymd í
herbergi, sem einangrað er á
svipaðan hátt og peninga-
geymslur banka, og má því
heita, að þau scu algjörlega ó-
hult fyrir eldi, og litlir mögu-
leikar til þess að fyrir þeim
fari líkt og þeim hluta safns-
ins, sem eyddist í eldsvoðan-
um mikla í. Kaupmannahöfn.
I öðru herbergi hefir verið
komið fyrir handbókasafni, og
er þar að finna margt sem
ritað hefir verið um handritin.
Nokkuð mun þó í land enn
varðandi haudbækurnar, en
allt, sem skrifað hefir verið
um þessi fræði þyrfti að sjálf-
sögðu aö vera þarna saman
komið.
Lífil eldhætta
í Árnasafni ræður ríkjum
Jón Helgason prófessor, svo
sem kunnugt er. I-Iann hefir
verið við safnið um fjölda ára
og unnið þar mikið og gott
starf. Við litum inn til Jóns
rétt eftir páskana, til þess að
sjá, hvernig þessu margum-
ræddu handrit litu út og hvern
ig að þeim væri búið.
— Ja, hér er nú eiginlega
fátt að sjá“, segir Jón, eflir
að hafa heilsað okkur. Hand-
ritin eru i hfirberginu hér inn
af skrifstofunni, flest í möppu.
Eins og þið sjáið er ramm-
byggilega frá herberginu geng-
ið, stálhurðir og annað eftir
því. Safninu ætti ekki að stafa
mikil hætta af eldi hér.“
800 þús. seðlar
— Að hverju er helzt unnið
við handritin nú?
— Eins og stendur er aðal-
áherzlan lögð á að ijósmynda
handritin með þar til gerðum
kvarzlömpum. Hér er heil ljós
myndastofa með öllum nauð-
synlegum tækjum, en verkinu
inni er allt blaðið vel læsi-
legt, enda þótt miklar eyður
séu á skinnblaðinu.
Góð vinnuskilyrði
— Varð ekki íjaðrafokið,
sem gert var heiro,a út af hand
ritunum til þess að ýta undir
að safnið fengi viðunandi lnisa-
kynni?
— Það er ekkert vafamál.
Eftir að skriður komst á hand
ritamálið heima, tóku Danir
viðbragð, og vinnuskilyrðin hér
eru ekki sambærileg við það
sem var á meðan safnið var
Proviantgaarden — hér eru handritin til húsa.
Jón Helgason, prófessor, við skrifborð sift í Árnasafni.
á gamla staðnum, í hálfgerðri
kompu í Háskólabókasafninu.
Talsvert fé er nú veitt til safns
ins, svo hægt er að hafa hér
fólk í vinnu. Ýmsir stúdentar
vinna hér, og í herberginu hér
fyrir framan getið þið séð
danska stúlku, sem vinnur að
þv :að skrifa upp fornkvæði.
Ljósmyndatökurnar eru einnig
dýrar, eins og nærri má geta.
Það þarf oft að lýsa myndir í
allt að 40 mínútur, ef hand-
ritahlöðin eru illa farin. Ann-
ars skil ég harla lítið í tækni
ljósmyndarans, og því minna,
sem hann reynir betur að út-
skýra hana fyrir mér. Ég álít
að það mundi ekki kosta minna
en eina milljón króna að koma
safninu fyrir heima svo að
vel sé, og það sem gera þarf
hér, er bókstaflega ótæmandi,
og auk heldur dýrt. Eins og
ég sagði áðan, er nú aðallega
unnið að því að bjarga hand-
ritunum með því að ljósmynda
þau, áður en það verður of
seint. Hér er einnig aðstaða til
þess að gera við þau, sem illa ■*
eru farin, og allt er sem sagt !■
gert til þess að bjarga þeim
frá glötun, en það er kunnara ■’
en frá þurfi að segja, að hand- V
ritin verða ekki metin til fjár.“ Ij[
Unnið að Ijósmyndun ■!
„Hér frammi er einnig ■“
unnið að því að orðtaka hand- *■
ritin, heldur Jón áfram, og eru jjl
nú þegar komnir í safnið ná- •;
lega 800 þúsund seðlar og mik I*
ið óunnið i þessum efnum enn.“ ■•
Okkur þykir nú sem við •“
höfum tafið nóg fyrir Jóni !■
Helgasyni, og þökkum fyrir í
okkur. „Ef þið segið eitthvað «J
frá þessu“, segir Jón að lokum, *■
þá gleymið ekki að geta þess í
að húsbóndinn hafi verið held- •*
ur þurr á manninn!“ — Við *■
höldum út úr Árnasafni, full-
vissir þess', að það er misskiln- ÍJJ
ingur að halda að nóg sé að *■
fá handritin heim og koma
þeim fyrir í bókaskápum. Enn
toíða óleyst mörg og mikil verk
efni varðandi þau.
miðar hægt, vegna þess að erf-
itt er að m,ynda skinnhandrit.
Annars er það alveg furðulegt
hve góðum árangri er hægt að
ná með þessum tækjum. Heil-
ar síður, þar sem vart sézt
móta fyrir línum, hvað þá stöf
um, verða læsilegar þegar hú-
ið er að mynda þær á þennan
hátt. Hér sjáið þið til dæmis
uppskriftir úr Grettissögu,“
segir Jón og opnar möppu.
sem hefir að geyma skorpin
kálfsskinn.“ Víða má enn
lesa með berum augurn af
skinninu, en sums staðar eru
eyður, því tímans tönn hefir
leikið mörg blöðin hart. Hér
sjáið þið til samanburðar ljós-
mynd, sem tekin er með út-
fjólubláu ljósi af þessu sama
blaði, og þið getið séð mun-
inn.“ Við trúum vart okkar
eigin augum, þvi að á mynd-_
Rabbað við frægan jazzleikara
Það eru sennilega fáir
jazzunnendur, sem ekki
kannast við tenórsaxófón-
leikarann Stan Getz. Hann
hefir undanfarin 11 ár
verið efstur í kosningum
bandaríska. músíkblaðsins
Metronome um hver sé
bezti hljóðfæraleikarinn í
sinni grein og ekkert útlit
er fyrir að hann muni
missa efsta sætið í bráð.
Getz hefir að undanförnu
dvalizt í Kaupmannahöfn
„islenzkan Síkist einna heSzt finnsku á að heyra‘S
sagði Sfan Gefz í viðfaSi við blaðamenn
og leikið þar 1 litlam jazz-
klúhbi, og við vorum svo
heppnir að hitta hann þar
um páskana.
„Club Montmartre“ eins og
hann heitir, er í Store Regne-
gade, drjúgan spöl frá Ráðhús-
torginu, en eins' og íslending-
umi, sem verið hafa í Höfn, er
kunnugt, liggja allar leiðir
þaðan! Það tók okkur nokkurn
tíma að finna staðinn, sem er
tiltölulega nýr af nálinni og
vægast sagt mjög nýtízkulegur.
Aðgangseyririnn var 8 krónur,
þ.e.a.s. fyrir þá sem ekki eru
meðlimir í klúbbnum.
ICunnur píanóleikari
Okkur fannst það furðulegt
þegar inn var komið, hversu
lítill staður þessi var, og tald-
ist svo ti’l, að hann rúmaði að-
eins 50—60 manns. Allt var
eins og vera á í „ekta“ jazz-
klúhbi, lágt undir loft, lítill
hljómsveitarpallur, grófpúss-
aðir veggir, og hægt var að
greina abstrakt málverk og fíg
úrur á veggjum og í lofti í
gegnum reykjarsvæluna. Þegar
við komum inn, var plötuspil-
ari í gangi, og nýjustu jazzlög-
in bárust út yfir salinn, sem,
þegar var því sem næst fullur
af fólki. Tronnnuleikarinn var
að koma hafurtaski sínu fyrir
á hljómsveitarpallinum, og
þegar hann hafði lokið því,
komu bassaleikari og píanóleik-
STAN GETZ
—dangar til ístands
ari upp á pallinn, og þetta
tríó byrjaði á því að leiká
nokkur lög. Hér var um að
ræða píanóleikarann Mose Alli
son, en bassa- og trommuleik-
arinn voru báðir danskir. Mose
Allison er þekktur jazzlagahöf-
undur og píanóleikari, og síðar
sáum við að hljóðfæraverzlan-
ir í Kaupmannahöfn höfðu tals
vert úrval af plötum hans á
boð’stólum.
Nokkur orS á ístenzku!
Þegar tríó Mose Allison
hafði leikið um hríð við mik-
(Framhald a 8. síðul
w.vrtW.v.’rt’/.’.vAmmw/AVw;