Tíminn - 10.07.1959, Page 5

TÍMINN', fSstudaginn 10. júlí 1959.
Guðrún Á. Símonar óperusöng-
kona hefur frá því í októbermán-
liði s. 1. dvaiizt í Bandaríkjunum
Og Kanada og haldið þar hljóm-
leika á mörgum stöðum. Ennfrem-
iur heiur hún oft komlið fram í
Útvarpi og sjónvarpi. HVarvetna
liefur hún hlotið hinar innilúgustu
inóttökur og mrkið lof fyrir söng
B'inin og túlkun á viðfaragsefnum.
Svo sem að líkuim lætur hefur
mifcið vorið ritað um Guðrúnu í
blöð og itímarit vestan hafs. í
!heimsú'tgá£u hins' merka 79 ára
gamla tínTarits, Musical Courier,
júníhefti, som gefið er út í New
York, er t. d. birt langt og
BkemTntdegt samital við hana með
tnynd af henni, ennfremur eftár-
farartdi gagnrjmii á söng hennar í
hljómleikasal Town Hali í New
York, 29. apríl s. I., eftir Lillian
Kraff, þekOcta söngkonu:
„Guðrún Á. Símonar, sópran-
Böngkaoa, sem hlotið hefur miklar
vinsældir í heimalandi sínu, ís-
iandi, og komið hefur fram víða
uim Evrópu, kom í fyrsta sinin
fram í New York með skemmti-
lega og órenjulega söngskrá. Þetta
er ung söngkona og aðlaðandi, og
liefur blæbrigðaríka og hljóm-
mikla rödd með hinum 6jaldgæfa
hreim og eðlkeigind hins sanna
íirico-spi.n.to sóprans. Auk þess
hefur hún Ijúfa framkomu.
Unigfrú Símonar hóf söng sinn
ineð ijóðaflokki eftir Dvorák, sem
(hún sötng af ininlifun og stílþokka.
í næsta Jjóðaflokki eftir Pal!a kom
í jós yndöslegt pianissinio i liigun-
um „Nana“ og „Oancion“, sem
hún söng af hlýju og innúleik, En
meðal þess sem mesta athygli
vakti’, wru sex lög frá íslandi.
„Vögguljóð" eftir Sigurð Þórðar-
soin1 er hrífandi fagurt lag og var
Ijúflega sungið. Loks söng hún
tvær óperuaríur, „In quelle trnne
morbide" úr „Manon Lescaut" eft
ir Puecini og „Pace, mio dio“ úr
„Valdi örlaganna" eftir Verdi.
Kurt Steroi anmaðist undirleik af
mdkilli prýði".
Og um ihima sömu hljómleika
Guðrúmar í Tow Hall fiarast George
Christy í stórblaðinu National
Herald, 10. maí s. 1., orð á þessa
ileáð:
„Á miðvikuuagskvöld veittiöt
mér bú miikia ánægja að uppgötva
„stj’örnu" á komsert í Town Half.
Guðrún Símonar, fremsta sópram-
BÖngkonia! íslands, er að öilu leyta
stjama á sama hátt og Poncelle
og Patti. Þettai var glæs'ileg sam-
■koma. Og þess er vert að geta, að
frammistaða umgfrú Símonax var
minnisstæð.
Rödd hennar er tær og hljóm-
inikil, miinmir á fclukkmahljóm.
Hún söng sjö spæmska söngva eft-
ir De Falla með firfflmúrskaramdii
valdi á rödd og blæbriigðum. Hríf-
Þótti Krustjoff
rökfimur vel
London, 8. júlí. — Krust-
joff segir sig langi mjög í
heimsókn til Bandaríkjanna.
Þessa ósk fflé-t hamni í l jós á
þriggjia. og háífs klukkustundar
fundi með 7 fyiMsstjórum írá
Bamdadkjumuii. Hanin kvað þjð
ei.nmiig v<m síma, að Eisemhower
§æi sér fært að koma til Moskva.
Hanim to\”að styrjöld óhug uii með
an Sovétrikin og Bamdaríkjn væru
vimir. Styrjöld þeirra í millli myndi
hins vcgar leiða til' ós-kaplegriar
ógæfiu, iþví að átökín j7rðu skefja-
laits. Hann 'kvaðsit hafa dáðst
mjög að Eisenlhower 1 sityrjöMinnii
og gera það enn. Hamrn væri sóma-
maður og von sím vœri að fynri
Bamviena þessana ríkja gæti tekizt
að nýju.
Fylkisstjórarnii- láta vel af
fnndinuiu. Emn þeirra kvaðst
aidi'ei hafa hitt jáfn rökfiman
mann og Krustjoff. Hann væri
mjög vei að sér og skemmtileg-
Guðrún Á. Símonar f ær
ágæta dóma í Ameríku
lamdi var meðferð hemn'ar á þrem-
<ur lögum eftir Brahms, sem þrung
in voru þumgbúnum og tregasáruim
norrænum blæ. Það gefur að
skilja að hún söng einnng þjóðlög
frá ættlandi sírnu, íslamdi. (Þau
■bera eimföM em skáldleg heiíi —-
„Kom ég upp í Kvíslárskarð“,
„Fífilbrekka gróin grumd“ og
„Sortmar þú ský“). Þessi lög söng
hún á hiniu víða söngsviði í Town
HaM, eins og sá sem valdið hefur.
Ekki tófcst .henni siður upp við
himar erfiðu aríur úr „Mamom
Lescaut“ eftir Puccimi og „Valdi
örlaganna11 eftir Verdi. Lófaklapp
ið var ofsialegt og hún var þrábeð-
in um aúkalög.
Ungfrú Símonar vatotl' óskipta
athygli á auðu söngsvdðimu, fraim-
an við svartam ko nsertf' yg ilinm,
iþakinn mörgum vöndum af rauð-
um rósum í tilefni af fyrstu söng-
ókemmtum henmar hér í borg“. -
l.V.V.%W.V.V.W,VAV.V.V.V.V.V.,.V.V.V.V.V.*.V.‘.V.
ii
Xvennahandið í
Vestur-Hnnavatnssýslu
heldur ársskemmtun sína á Hvammstanga sunnu-
daginn 26. jiilí. Hefst meS guðsþjónustu kl. 1.
Skemmtiatriði:
Leiksýningar. 10 manna leikflokkur úr Reykjavík.
Kvikmyndasýning.
Dans með undirleik Borgar-kvartettsins úr Rvík.
Á samkomunni verðúr skyndihappdrættið vinsæla.
Fjölbreyttar veitingar til sölu.
Allur ágóðinn fer eins og áður itl dvalarheimilis-
byggingarinnar.
.V/.V.,AW.WV.V.V.,.\V.V.V.V.V.V.,.V.V.V.V.
.V.V.V.,.V.,.V.V.,.,.V.V.V.V.V.V.,.V.V.‘.V.V.V.V.'
;■
jj Gamlar bækur
!■ í dag og hæstu daga verður selt mikið af gömlum,
í íslenzkum bókum og tímaritum
í* í Ingólfsstræti 8.
■:
Bókamenn ættu að kynna sér hváð þarna kann að
I; vera, sem þá vantar.
■:
£ BÓKAKJÓR, Ingólfsstræti 8.
^V.V.V/.V.V.V.V/.V.V.'.V.'.V.'.V.V.V.V.V.V.V.V.V.'

(ngólfur Davtíisson: Grótíur og garíar.
Arfinn á sína sögu
Flestir þekkja auðveldlega í okkar augum er hjartarf-
kros'sblómaættina, en hún dreg- inn aðeins illgresi, en forfeðr-
ur nafn isitt af fjórum krónm um vorum var hann jafnframt
blöðum, sem virðast sitja í góð lækningajurt. í honum eru
kross ef horft er ofan í blómið. efnasambönd (Alkaloider), sem
Algengir fulltrúar ættarinnar m. a. verka gegn innri blæðing.
hér á landi eru t. d. hrafna. um. Var hjartarfinn notaður á
klukka, skriðnablóm og skarfa- miðöldum til að stilla blæðing.
kál. Hinar mikilvægu matjurtir, ar. Fræin einnig sem fjörauk-
rófur og káltegundir teljast til andi lyf og gegn harðlífi. Þurrk.
krossblómaættarinnar og einnig uð hjartarfablöð gengu kaupum
ýmsar skrautjurtir, t. d. nætur- og sölum undir nöfnunum:
fjóla, ilmskúfur, gulltoppur o. „Herba Sursae Pastoris“, og
fl. En illræmdasta tegund ætL „Herba Sanguinoria“. Er seinna
arinnar hér á landi er fortaks- nafnið kennt við roða og 'blóð.
laust hjartarfmn. Vísindanafn Á stríðsárunum 1914—1918,
hans er Capsella bursa pastoris, þegar mikill iskortur var lyfja,
sem eiginlega þýðir taska eða tóku menn að nota hjartarfann
pyngja hjarðsveinsins. Er nafn. aftur gCgn blæðingum í fóstur.
ið dregið af 'hinu einkennilega' Iegii maga> iungum o. fl. —
hjartalaga eða þrístrenda ald. Hvítryðsveppur nokkur ásækir
ini, sem er helzta einkenni jurt- gtundum hjartarfann, sem þá
arinnar. (Sjá mynd). Blómin verður lífct og drifinn mjöli og
eru smá, hvit á lit. einnig undinn og vanskapaður.
Hjartarfinn hefur orðið mörg Þótti hinn sveppasjúki hjartarfi
öflugastur til lækninga, en get-
ur þá orðið eitraður fyrir búfé.
— Hér á landi er hjartarfinn
algengur í görðum og við hús
og bæi. Vex einnig í fjörum og
víðar. Hjartarfi er stinn og
spengileg jurt (stangararfi),
auðþekkt á hinum hjartalaga
aldinum. í hverju aldini
(skálp) eru venjulega 10—12
fræ og þar eð greinamar eru
margar og hver grein ber mörg
aldin, getur einn gróskumikill
hjartarfi borið urmul fræja.
Hjartarfi er einær jurt, en fræ.
in geta þó lifað árum saman í
moldinni og blaðhvirfing, sem
vex upp af fræi að haustinu lif.
ir stundum veturinn. E. t. v.
verður hjartarfinn notaður við
menningarsögulegar rannsóknir
í framtíðinni.
Hjartarfí Haugarfi er skæðasta illgresi
á íslandi o. fl. norðlægum lönd-
um garðeiganda erfiður viður. um þar sem loftslag er rakt og
eignar Reyndar er enginn fremur svalt. Hráslaginn á vel
vandi a& ,*ífa hann upp með rót- við hann. Vísindanafn arfans er
um, en nýjar jurtir vaxa brátt fallegt „Stellaria media“, þ. e.
■upp af fræi. Hjartarfinn blómg. stjörnublóm meðalstórt. Þessi
ast nefnilega og sáir sér allt stjörnublóm eru smá, hvít á
sumarið, frá því í maílok og löngum blómleggjum. Krónú.
fram í október eða nóvember. blöðin eru klofin nærri niður
ef tíð leyfir. — í gegn isv.o þau sýnast vera 10.
Hjartarfi er næsta bréytileg Fyrst þegar iblómknapparnir
jurt bæði eftir vaxtarstöðúm og koma í ljós, sveigjast blómlegg.
tilbrigðum eða istofnum tegund. irnir niður, en -rétta úr sér við
arinnar. í fastri, ófrjórri jörð
nær hann litlum þroska, en
verður hár og gróskumikill í
frjósamri mold. — Skordýr
sækja heldur lítið í hin smáu
blóm hans, svo hann frævar
sig að mestu sjálfur í staðinn.
Festast einkenni hjartarfastofn-
■ anna við sjálffrævúnina — og
ganga að erfðum frá kynslóð til
kynslóðar. Sumir arfastofnarnir
spíra á haustin, en aðrir á vorin
eða sumrin. Sumir þrífast að.
eins í góðri mold, en aðrir
spjara sig furðanlega á ófrjó.
úm stöðum. Skilst af þessu að
hjartarfinn þrífst við mjög
breytileg kjör. Sennilega er
heimkynni hjartarfans Miðjarð-
arhafslöndin, en þaðan hefur
hann dreifzt út um lönd fyrir
ævalöngu. í Danmörku hefur blómgunina. Þ=gar krónublöðin
hann fundizt í tvö þúsund ára eru- visnuð að lokinni frjóvgun,
gömlum jarðlögum, og í Noregi beygjast leggirnir aftur niður
hefur fræ hans fundizt í hinu en reisa sig á ný við aldinþrosk-
fræga „Ásubergsskipi". E. t. v. unina. Stönglarnir eru linir og
hafa þau verið látin þangað af vatnsmiklir. Vöxturinn getur
áseltu ráði, því að hjartarfinn verið mjög ör. Haugarfinn er
er forn lækningajurt. Hann ákaflega frjósamur, hann blómg
berst að fornu og nýju með ast o.g ber fræ allt sumarið.
mönnum og farangri þeirrá, Fræin geta lifað mörg ár í
stað úr stað og land úr landi. jarðveginum og spírað þegar
í seinni tíð hafa grasafræð. Þau koma upp í yfirborðið, t. d.
ingar reynt að nota stofna eða Þegar garður er stunginn upp
undirtegundir arfans til að fá e®a il"m er PiæSt- Ef rakað er
vitneskju um hvaðan hann hef. yfir garðinn í sólskim, drepst
ur borizt til ýmissa staða, én fjöldi ungjurtanna. Búfé er sólg
það gefur aftur upplýsingar um ið i arfa, en flest fræin ganga
þróun jarðræktar og jafnvel ómelt niður af því og gela lent J
þjóðflutnínga fyrr á thnúm. í í áburðinum. I töðusalla o. fl.
Bandaríkjunum t. d. virðast moði er líka oft fjöldi arfa-
slíkar rannisóknir hafa sannað frseja, sem geta borizt i áburð
hve mikinn þátt Suður-Evrópu. °S' haugstæði, sem þá verða
búar og Frakkar hafa átt þar í verstu arfabæli.
jarðyrkjunni. Flestir arfastofn. Haugarfajurtin sjálf er einær
arnir vestra eru nefnilcga hinir að jafnaði, en oft leggjast
sömu og í Suðurlöndum og stönglarnir flatir, og geta þá
Frakklandi.-------- (Framh. á 11. síðu)
HaugarCi