Tíminn - 21.10.1959, Qupperneq 8

8
TÍMINN, miðvikudaginn 21. október 1959«
SNNINGÁRORÐ.
Bjðrn Sígurðsson,dr. med./Ke!dum

' Bjöm SigurSsson, læknir, !:úr-
fetöSumaður Tilraunastöðvar há-
skólans í meinafræði að Kelúum,
lézt 16. þ. m. eftir langvinn og
erfið veikindi.
ViS lát hans hefur íslenzk
læknastétt misst einn glæsileg-
asta og mikilhæfasta fulltrúa sinn.
Hann hafði sem ungur læknir
aflað sér mjög yfirgripsmikillar
þekkingar í starfsgrein sinni en
enkam þó í veiru- og meinafræði,
Og vísindastörf hans voru að
miklu leyti unnin í þessum grein-
um læknisfræðinnar og fyrir þau
hlaut hann óskipta viðurkenningu
bæði hér á landi og erlendis.
Björn var Skagfirðingur aö
sett, fæddur að Veðramóti 3. marz
1913, elzta barn Sigurðar Björns-
sonar, er þar bjó þá, og konu
hans Sigurbjargar Guðmundsdótt
ur. Hann lauk læknisprófi við
Háskóla íslands 1937, starfaði við
Rannsóknarstofu háskólans í eitt
ár að loknu háskólaprófi, en síðan
tvö ár við rannsóknarstofnun
Carlsbergssjóðsins í lífeðlisfræði
í Kaupmannahöfn. Á þeim árum
naut hann danskra námsstyi'kja,
er sjaidan eða aldrei eru veittir
útlendingum. Sýnir þð glöggt álit
það, sem kennarar hans höfðu á
hinum unga lækni. Að lokinni
dvöl í Danmörku hvarf hann aft-
ur til starfa við Rannsóknarsíofu
háskólans um nokkurt skeið, en
hélt síðan vestur um haf og vann
að læknisfræðirannsóknum yið
Rockefellerstofnunina f Prince-
Er Björn tók við forstöðu Til-
raunastöðvarinnar á Keldum var
við margháttaða erfiðleika að
etja. Kom sér þá vel, að.töluverð
reynsla var þegar fyrir hendi hér
á landi um þá starfsemi, er þar
var fyrirhuguð. Mun Björn sjálf-
fékkst hann mikið við rannsóknir
á iiæmum sjúkdómum í miðtauga
kerfi sauðfjár, og vannst honum
ekki timi íil þess að fullgera síð-
ustu ritgerð sína lim það efni.
Við ritstörf gætti Iiann sérstakr
ar vandvirkni í málfari og frá-
ur bezt hafa kunnað að meta það gangi. Mun hann ekki hafa skrif-
brautryðjendastarf, sem prófess-'
or Níels Dungal hafði unnið á
þessu sviði á Rannsóknarstofu
að smágrein í blað öðru vísi en
að endursemja og brey-ta henni
tvisvar. þrisvar sinnum.
Hin síðari ár var Birni mikið
áhyggjuefni, hve margir ungir
menntamenn eiga hér örðugt upp
dráttar, og hve flótti þeirra til
annarra landa er orðinn geigvæn , . .
legur. Hann sá glöggt hver voði a e,9lr> bragði
íslenzkri þjóff og efnahagslífi cr Friðjón Skarphéðinsson fyrir-
búinn, e£ efnilegustu mennta- skipar sakamálaránnsókn á póli-
mennirnir hverfa til annarra tiska andstæðinga sína í húsnæðis-
landa, er bjóða betri kjör. Var málastjórn, og rannsóknin á fyrst
hann óþreytandi að benda á fremst að beinast að því, hvort
1
,VaIdníðsla félagsmálaráSherra
í (Framhhia ar 5. slðu) Þjóðin dæmir
óþarfra stórbygginga, s. s. veit- Það er ekki líklegt að dómsmála-
ingahúsa, allt tiliað skapa aukna ráðherra Friðjón Skarphéðinsson
cyðslu. víki fclagsmálaráðherranum Frið-
| Félagsmálaráðherra, Friðjón jóni frá störfum, né láti fram fara
Skarphéðinsson, er einnig sannur sakamálarannsókn á störfum hans.
að s'ök um það, að hafa eftir kröfu En þjóðin dæmir á sunnudaginn
Morgunblaðsins látið hefja saka- kemur.
málarannsókn á póiitíska andstæð- Á sunnudaginn 25. okt. n. k.
inga sína í húsnæðismálastjórn, að þurfa húsbyggjendur að gerá það
því er virðist eingöngu til þess að upp við sig hvort þeim finnst Al-
gera störf þeirra-: tortryggileg, og þýðuflokkurinn og Sjálfstæðis-
Igiða huga húsbyggjenda frá þeirri fiokkurinn .hafa í tíð Alþýðu-
vanrækslu sinni og stuðningsflokka flokkstjórnarinnar hugsað um
sinna að útvega fé í veðlánakerfið.
Vaidníðsla og hirðuleysi um af-
komu húsbyggjenda virðist vera
séreinkenni þessá félagsmálaráð-
herra.
Félagsmálaráðherra fellur
húsnæðismálastjórn hafi tekið til-
lit til pólitískra skoðana lánsum-
sækjenda við veitingu lána.
Sjálfur fjármáláráðherrann, sem
einnig er dómsmálaráðherra, ger-
ir sig með rannsókn þessari beran
að því, að vera syo pólitískt hlut-
dræguu, að honum dettur ekki í
þessa hættu í ræðu og riti. Til
þess m.a. að reyna að sporna við
þessari óheillaþróun beitti hann
sér manna mest fyrir stofnun Vís-
indasjóðs, er styrkja skal rann-
sóknarstörf hér á landi. í svipaða
átt hnigu að nokkru ieyti störf
hans í Rannsóknarráði, en þar
át'ti hann sæti um. margra ára hug að f.vrirskipa rannsókn á póli- 75 ára
þarfir húsbyggjenda. I þeim efn-
um munu þeir bera saman verk
Framsóknarflokksins annars vegar
og Sjálfs'tæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins hins vegar.
Það verður ekki hægt að dæma
nema á einn veg, x við B.
011 þjóðin verður svb að'igera
það upp við sig hvort húrt vill
kjósa vfir sig valdníðslu o_ ósvífna
misbeitingu ráðherravalds. -
Þeir kjósendur, sem e.kki að-
hyllas-t valdníðslu og misbeitingu
raðherravaldí munu þ. 25. okt. n.
k. setja x víð B.
Húsby.' ijandi.
háskólans, og ávallt var hann
þakklátur fyrir og mat mikils þá
þjálfun, er hann hlaut þau ár,
sem hann starfaði þar.
Að sjálfsögðu hvíldi sklpulag
og útbúnaður Tilraunastöðvarinn-
ar að mestu leyti á herðum
skeið og var formaður þess hin
síðari ár. Á ýmsan annan hátt
leitaðist hann við að efla raun-
vísindi hér á landi, því fáum mun
hafa verið jafn Ijóst og honum,
að því aðeins fær þjóðin lifað
við sæmileg kjör í landinu, að
styrk'tar séu svo sem framast má
verða grundvallarrannsóknir í
tísku samherjana;í húsnæðismála-
stjórn, né vikia þeim frá störfum,
þó þeir hafi sannanlega verið í
einu og öllu samábyrgir um allar
lánveitingar.
Venjulegum húsbyggjanda finnst
því embættisverk félagsmálaráð-
herra fullkomið rannsóknarefni.
Væri ekki rétt .fyrir dómsmála-
ton um tveggja ára bii Þá Iióf Biorns’ °“ Ieysti hann þann þágu aðalatvinnuvega þjóðarinn- ráðherrann Friðjón Skarphéðins
hann að nýju störf hér heima við vandf af h.öndf.m svo að U1 fyrir-
Rannsóknarstofu háskóians. ÁriS nJyndar _ma ^elja ;i margan hatt.
1946 gerSist hann forstöSumaður Er starfsenun hofst að Ifeðum
Tilraunast58variiwar aö Keldum að raðl haust,ð 1948 var ftarfslið
og gegntíli faví starfi fcil dauðadags. tamennt °S byggingar eigi full-
Björn hafSi afiaö oér mjög ®erðar’ en smam saman ox starf-
góðrar þjálfunar og menntunar semm’. fyrstu hyggingu var lokið
til þess að rækja sfcarf það, er og nyiar 70ru re?star' Ma með
honum var falið í ársbyrjun 1946, sanni segja’ að 011 hau ar. sem
enda munu allir, er til þekkja,
Björn veitti Tilraunastöðinni for-
samdóma um, að það starf hafí ftöðu, hafi starfsemin vaxið ár
hann rækt með einstakri prýði
óg dugnaði, þau tiltölulega fáu
ár, sem forlögin skömmtuðu hon-
um.
Þó störf Björns og menntun
værufyrstogfremstásviði lækn- 6r
isvismda, var hugur hans alla tið
opinn fyrir öllum vandamálum
dagsins, og hann lét sig allt mann
legt að einhverju leyti skipta.
Hann var aðdáandi þess fagra í
lífinu, hafði unun af því að skoða
íegurð landsins í byggðum og ó-
frá ári, jafnt og þétt, og kom þá
glöggt í ljós framsýni hans og
stjórnsemi. Mun nú eigi önnur
stofnun hér á landi betur búin
að fullkomnum tækjum og húsa-
kosti til þess að sinna verkefnum
henni er ætlað.
En þó vöxtur og viðgangur Til-
raunastöðvarinnar væru Birni
mikið áhugamál, og krefðust mik-
íls hluta af starfsorku hans,
voru þó vísindastörfin honum
jafnan hugfólgnust og lengst
á
byggðum og dáði fagrar listirrAð munu Þau halda nafni hans
blómum og litlum trjáplöntum iofti: Svo ,sem aður er §,etlð’ var
hiúði hann með mjúkum og var- Starfsgleði hans og starfsorka
færnum höndum, og öll dýr, hvort með e,nsdæmum; Það er meðal
sem það var lítil, hvít tilrauna- annars skyringm a þvx,^ hve
mús, fugl eða kind áttu hann að miklu hann fekk a°rkað a eigi
vini. Eðli bóndans var áberandi engn starfsdegi. Eftir hann
ar, því enn er þekking vor mjög
í molum í þeim efnum.
Hjá starfsmönnum Tilrauna-
(Framhald á 11. síðu)
son, að fyrirskipa sakamálarann-
| sókn á félagsmálaráðherrann Frið-
jón Skarphéðinsson fyrir vítaverða
I hlutdrægni í embættisverkum?
er í dag Guðmundur Gunnars-
son, .seglasaumari, Miðtáni 88,
Rcykjavík. í dag dvelur hailn hjá
dóltur sinni að Faxabraut 2 í
Keflavík. ?
AUGLÝSIÐ
í TÍMANU.M
iiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniliiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiMHiiiimiiiiiiiiMiiimiimii'nmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiMimiiimniimimiiiiiiiiimiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiii
. fari hans og hann hafði áhuga liggur mikiU flöldi vísindalegra
á allri ræktun, er til prýði og rltSerða um rannaoknir hans i
gagns mætti verða. Geðsmunir
hans voru miklir, og kenndi þar , . , ,
bæði hörku og blíðu, en cnjög Þemra rrtgerða birtist i erlendum
læknisfræði, einkum á sviði bú-
fjársjúkdóma. Langmestur hluti
allir
þekkja
hafði hann tamifj skap sitt, og
sérfræðiritum, og eru þær því til-
þurft.u menn að vera honum ná- tölulega fáum kunnar hér á landi.
kunnugir til að finna, hvort hon- Það sem einna mesta athyg!l mun
um líkaði betur eða verr. j hafa vakið meðal erlcndra fræði-j
En það sem okkur, sem lengst1 manna J ritum Þessum, er skýr-,
át'tum samleig og samstarf með in® Bjbrns, á eðli langvmnra ,
honum, mun minnisstæðast voru næmra sjukdoma, en skyring
gáfur hans, áhugi og dæmafátt hans er a margan hatt frumleg
og frabrugðin fyrri skoðunum
manna um það efni.
Ifér á landi vöktu rannsóknir
hans á garnaveiki einna mesta at-
hygli og framleiðsla hóluefnis
gegn þeirri veiki. Má fullyrða, að
garnaveikibóluefnið hafi ger-
breytt fjárhagslegri afkomu þús-
unda bænda hér á landi, og er
vandséð, hvernig unnt hefði verið
að halda áfram sauðfjárbúskap í
stórum hlutum landsins, hefði
starfsþrek og starfsgleði samfara
vandvirkni í öilúm S-törfum.
Þau ellefu ár, sem við störfuð-
u’" aman, man ég psumast eftir
þ í að és hafi sé' :-jnum falla
verk úr h-r=d:.
K.’.r - ' ‘a sig. á
1' •*?.rði
grein fyrir skoðunum sinum á
sannfærandi hátt. Að sjálfsögðu
varð eigi hjá því komizt í því
starfi, sem hann gegndi, að hann
DAVID
'kæmist í andstöðu við ýmsa', og bóluefni þetta eigi orðið til bjarg
ar. Fyrir rannsóknir á garnaveiki
hiaut Björn doktorsnafnbót við
Kaupmannahafnarháskóla árig
1955. Þá eru og nokkuð kunnar
hér á landi rannsókni,. hans á in-
flúenzu og lömunarveiki, en fyrir
þær rannsóknir hlaut hann sér-
stakq viðurkenningu á alþjóðleg-
um vettvangi. Hin síðustu ár
hélt hann þá fasf á sínum mál-
stað og oft með mikilli rökvísi.
En ávallt var hann drengiiegur
andstæðingur og alltaf virtist af-
staða ’naus t.il manna og málefna
markast af ríkri réttlætiskennd. í
umgengni var hann fágaður, en
jafnframt hispurslaus og ein-
arður.
iiiiiniiiiiiiiiiiiniiiMmiiMMnMiiuimmmMiiuiuiiiiuiuiuiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiMMMMMMMMminmMMMummiiiMmiumiuiiuituiiiunmiiiiiiunimmuMMMuiiuM*