Tíminn - 20.01.1960, Qupperneq 6

T f M I N N, íniðvikudagmn 20. janúar 1960.
Otg«fandl: FRAM5ÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur f Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302,18 303, 18305 og
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12 323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 13 940
Var Gylfi að
GYLFI Þ. GÍSLASON við-
skiptamálaráðh. og Jónas
Haralz ráðuneytisstj. komu
heim frá París um seinustu
helgi eftir rúmlega viku
dvöl har. Aðalmálgagn ríkis
stjórnari'nnar, Morgunblað-
ið, hefur í gær eftiríarandi
eftir Gylfa um erindi hans
til Parísar:
„Auk þess að sitja ráð-
herrafund Efnahagsstofnun
innar áttum við Jónas
Haralz, ráðuneytisstjóri, á-
samt Hans G. Andersen,
sendiherra, viðræður við
Efnahagssamvinnustofnun-
ina um efnahagsmál ísiands
og hugsanlegan stuðning
hennar við ráðstafanir ti'l
þess að koma á auknu jafn-
vægi í efnahagslífi landsins.
Bæta skilyrði' til sem örastr
ar framleiðsluaukningar og
sem mests frjálsræðis í við-
skiptum við önnur lönd, en
það er einmitt eitt höfuð-
verkefni Efnahagssamvinnu
stofnunarinnar, að láta slík
an stuðning í té. Og hefur
hún undanfarin ár veitt
hann ýmsum aðildarrikjum
sínum, svo sem Frakklandi i
árslok 1958 í sambandi við
þær efnahagsráðstafanir, er
þá voru gerðar .þar í landi“.
í ÞESSUM ummælum,
sem Mbl. hefur eftir Gylfa,
kemur það ekki glöggt fram,
hver hin væntanlega aðstoð
Efnahagssamvinnustofnunar
innar eigi að vera. Fyrir þá
sem þekkja til, er þó auð-
velt að lesa það mi'lli lín-
anna, að hér getur ekki
verið um annað en lánsút-
vegun að ræöa, enda var það
slík aðstoð, er stofunin veitti
Frökkum og Gylfi vísar til.
Samkvæmt ’ þessu hefur
það verið aðal erindi Gylfa
og Jónasar til Parísar að
biðja Efnahagssamvi'nnu-
stofnunina um lán, og eftir
því, sem Gylfi segir, hefur
þvi erindi' verið vel tekið.
HJÁ þvj getur ekki farið,
að það veki nokkra athygli,
að ríkisstj órnin skuli þannig
láta það vera eitt fyrsta verk
Alfíýðan
Alþýðublaðið viðurkennir i
gær, að það sé rétt, að Axel
Kristjánsson í Hafnarfirði
hafi fengið hjá ríkisstjórn-
inni ríkisábyrgðir, er nemi
orðið samanlagt 7 millj. kr.
Auk þess hafi ríkisstjórni'n
falið honum útgerð togarans
Brimnes á kostnað og ábyrgð
ríkissjóðs, þ.e. Axel fær
gróðann, ef hann verður ein
hver, en ríki'ssjóður fær tap _
ið, ef tap verður.
Verður vissulega ekki ann
að sagt en að ríkisstjórnin
búi hér vel að ei'num manni,
enda er hann hátt skrifað-
ur hjá stjórnarfiokkunum
báðum, þótt hann sé skráð-
ur Alþýðuflokksmaður.
biðja um lán?
sitt að leita eftir erlendu
lánsfé, því að öðrum þræði
láta ráðherrar hennar og
aðrar málpipur þannig, að
ísland hafi fengið alltof mi'k
ið lánsfé á undanförnum ár'
um, og nú verði alveg að
hætta sliku. Þetta var ein-
mitt ein aðal röksemd for-
sætisráðherrans í nýársræð
unni fyrir því, að þjóðin ætti
að leggja á sig 5—6% kjara
skerðingu.
Ásamt mörgu fleira, virð-
ist þetta ótvírætt merki þess
að efnahagsstefna ríkisstj.
sé einn hræri'grautur ólíkra
kennisetni'nga og eitt reki
sig þar á annars horn, eins og
segir í visunni hjá Jóni á
Bægisá. Eina stundina eru
t.d. öll erlend lán fordæmd,
en aðra stundina eru ráð-
herrar sendir í betliferði'r til
að afla þeirra!
VARÐANDI erlendar lán
tökur er það hins vegar' að
segja, að bær geta átt fullan
rétt á sér, ef lánsfénu er var
ið til að koma upp arðgæf-
um framkvæmdum. Þess
vegna er það líka siður en
svo, að þjóðinni stafi nokk-
ur hætta af þeim lánum, er
tekin voru í tíð vinstri
stjórnarinnar, eða þótt hlið
stæðum lántökum sé haldið
áfram. Öðru máli gegnir
hins vegar, ef lán eru aðal-
lega tekin í því skyni að gefa
verzlunina frjálsa, þ.e. til að
flytja inn jafnt óþarfar og
þaifar vörur, en það má lesa
út úr ummælum þeim, er
Mbl. hefur eftir viðskipta-
málaráðherra, að sá sé öðr-
um þræði tilgangur fyrirhug
aðrar lántöku hjá Efnahags
stofnuninni. Þá fer lánsféð
til eyðslu, er gefur ekkert í
aðra hönd.
Annars hafa þeir Gylfi og
Jónas með ferð sinni til
Parisar alveg kollvarpað
þeirri kenningu, að nú sé
þörf 5—8% kjaraskerðingar
vegna þess, að þjóðin hafi'
tekið of mikil erlend lán á
undanförnum árum. Ef sú
kenning væri rétt, hefðu
þeir ekki farið að biðja um
enn meiri ián.
og Axel
Meðan ríkisstjórnin hlynn
ir þannig að einstökum gæð
ingum sínum, ætlar hún al-
menningi a!lt önnur kjör.
í nýársræðu sinni' flutti for
sætisráðherra þann boðskap,
að stjórnin teldi óhjákvæmi
legt að skerða kjör alþýðu
manna um 5—6%.
Á sama tima ætlar hún
svo að veita gæði'ngum sín
um ríkisábyrgðir og aukin
hlunnindi, sbr. Axel.
Einhvern tima hefði flokk
ur, sem kennir sig við al-
þýðu, talið þetta rangláta
og fjarstæöa stjórnarstefnu.
En nýir siðir koma með
nýjum herrum.
ERLENT YFIRLIT
Mesti anðkýfingur
Hann hefur lifað mjög hljóðlátu Hfi metí hinkii íslenzku konu sinni
ÞAÐ ER sjaldan, sem blöðin
birta frásagnir af þeiim manni,
sem yfirleitt er talinn ríkasti
maður Kanada, enda iþótt slíkri
auðkýfingar séu venjulega
mikið umræddir og ýmis fréttá-
blöð ikeppist við að segja frá
þeim, fyrirtækjum þeirra, fjöi-
skyldulí.fi o. s. frv. Ástæðan til
þessa er sú, að umræddur auð-
kýfingur gerir sér sérstakt far
um að koma lítið fram opinber-
lega og reynir bersýnilega að
forðast blöðin eftir beztu getu.
Sá maður, sem hér um ræðir,
heitir Jobn David Eaton, einka-
eigandi þriðja stærsta smásölu-
hrings í heimi, T. Eaton Co.
Ltd., sem byggir viðskipti sín
að mi'klu leyti á póstviðskipt-
'um. Hinir tveir smásöluihring-
irnir, sem taldir eru stærri. eru
háðir í Bandaríkjunum, Sears,
Roebuck og Montgomery Ward.
T. Eaton Co. Ltd. gefur yfir-
leitt litlar upplýsingar um
reikninga sína, en kunnugir
■menn telja, að heildarviðskipti
þess hafi ekki verið innan við
600 millj. dollara á síðasta ári.
FYRIRTÆKIÐ T. Eaton Co.
Ltd. var stofnað fyrir rúmum
90 árum síðan af afa John Da-
vid Eatons, sem nú á það og
'Stjórnar því. Þegar faðir John
David Eatons dó 1922, setti
hann það ákvæði í erfðaskró
sína, að fyrirtækinu skyldi
stjórnað a£ ekkju sinni og 111-
teknum frænda, unz yngsti son
ur þeirra hjóna hefði náð 27
ára aldri. Þá skyldi sú breyt-
ing verða á stjórn fyrirtækisins,
að einn af sonunum, en þeir
voru alls fjórir, skyldi verða
einkaeigandi og einkastjórnand;
fyrirtækisins, en systkin hans
skyldu að sjálfsögðu fá réttan
arfshlut greiddan.
Þetta ákvæði leiddi til þess,
að Jhon Davi'd var einkaeigandi
og einkastjórnandi' fyrirtæk-
Lsins og ei að enn þann dag í
dag. Fyriniækið varð hans eft-
ir að elzti bróðir hans hafði
dregið sig í hlé og sezt að á bú-
garði í Englandi. John David
•þótti líka hafa sýnt, að hann
væri þeim vanda bezt vaxinn
af bræðrunum að halda svo
í horfinu, er afi lians og faðir
höfðu gert.
Þetta hefur líka sannazt. því
að fyrirtækið hefur stöðugt
vaxið undir stjórn hans. Það á
nú margar smásöluvérzlanir í
öllum fylkjum Kanada, en þó
eru póstviðskiptin e'nn stærsti
•þáttúrinn í, starfsemi þess.
Verð’listar þess eru einhverjir
h'nu mestu, se.m gefnir eru út
í hekninum í dag.
Látið er af því, að fyrirtækinu
hafi gengið vel að fá traust
John David Eaton
'Starfífólk. Launagreiðslur þess
eru þó ekk; sérstaklega háar,
en það veitir starfsfólki sínu
ýmis 'konar hlunnindi o.g bstri
eftirlaunakjjr en flest önnur
kanadisk fyrirtæki.
JOHN DAVID EATON var
33 ára gamall, er hann tók við
stjórn . þessa r'isafýrirtækis og
er ré'it f'tnmtugur nú. Eft-
ir að hafa lokið gagnfræða-
námi í Kanada, var hann send-
•ur til Bretlands t'l frekara
náms, fyrst í menntaskóla. en
síðan 'Stundaði hann nám' við
háskólann í Cambridge. Þar
lagði hann aðallaga stund á
málanám. Honum féll þó held-
ur illa að '3:tia á skóhhekk og
kaus þá að hælta námi og hakla
heim eft'r að hann hafði veri'ð
tvö ár í Cambridge. Eftir he-m-
komuna gekk hann strax í
þjónustu T. Eaton Co. Ltd., en
þvi fór ihin-s vegar fjarri, að
hann væri 'trax settur í -sin-
hverja forítjórastaðu þar. Ætt-
menn hans töldu bezt og han.n
var sömu skoðunar sjálfur, að
hann ætti að vinna sig upp eins
og það er kallað. Hann byrjaði
þvi i lágri 'S'töðu hjá fyrirtæk-
inu og gegndi síðan mjög mis-
munandi störfum hjá því, var
•m. a. s_end;h freiðarstjóri uin
skeið. Á 'þennan hátt öðlaðist
hann góða yfirsýn um allan
rekstur fyrlrtækiisins.
Árið 1932 var hann sendur
til Winnipeg í þejm erindum
að kama betra skipulag; ó póst-
viðskipti fyrir'tækisinij þar.
Dvöl hans í W’nnipeg varð öi'-
lagarík fyrir hann. Þar kynnt-
ist hann íslenzkri stúlku, Sig-
nýju Stephensen. og felldu
þau hugi saman. Ári síðar voru
þau gefin saman í hjónaband í
Toronto með m'killi viðhöfn
og 'hefur heimili þeirra verið
þar síðan. Þau hafa eignazt
fjóra syni og eru það nú t’lgát-
ur ýmsra, að einhver -einn
þeirra muni siga eftir að erfá
■sfeti föður sins sem sinkaæg-
and; og einkastjórnandi fyrir-
tæki'sins.
EINS OG SAGT var í upp-
hafi, reyn'r Jchn David Eaton
aó koma ei'n.s litið fram opin-
berlega og hann getur, t.d. er
hann sagður forðast mjög öll
opinber boð, nema hann sé al-
veg tilneyddur. Hann er sagð-
ur eiga fáa kunningja og kunna
bezt við s:.g úti í náttúrunni -í
•fríHmum sínu-m. Hann lagði áð-
ur a'lkrrkla stund á dýraveiðar
og laxy'e'ðar, en hefur heldur
dregið úr því síðari árin. að
sögn vegna heil ubrests. Hann
ferðast eikki mikið, en þó fór
hann t:l Sovétrí'cjanna sumarið
1953 og lét 'hafa talsvert eftir
sér um áLt si-tt á Sovétríkjun-
um eftir he:jmkoiruna þaðari.
Var það í fyrsta s'nn um lang't
skeið, er hann hafði nokkuð
látið t:l sin heyra opinberlegá.
Blöðin 'hafa lengi kvartað
undan því. að erfitt væri að
fá v'ðtal við John David Eatori
og þó vær: 'enn örðugra að fá
mvud af honum. Þó tóks.t
. New Yo-rk T:m&3“ nýlega.að
fá mynd af honum, er birtist j
gre:n ur hann í -érstöku blaði,
er það gaf út nvL'la trn efna-
hag'.mál Ai’rieríkiiri'kjanna.
Mynd -ú birtist hér- og.erri
e:nn:g þaðan flestar. þær upp-
lys'i'igar um hann, sem hér erþ
,gre:ndar. Þ. Þ.
sagt ti! syndanna
' 8. þ.m. birli dab'.aðið ,,Vísir“
sorps'krii, undir fyrirsög’ninni,
„Mjólkurstríðinu á Laugarvatni
'lauk með sigri neytenda" og und
irskrift'in er „Laugvefninigur".
j í ofangreindum sorpskrifum, er
í gengdarlausu fálmi og is'tað-
reynda lugli, á mjög ósmekklegan
og .smánarlegain há'tt, reynt að
gera hlut bóndans að Laugarvatni,
Bjarna Bjarnasonar fyrv. s.kóia-
stjóra, sem verstan. Meðal annars
er þes's getið, að hann sé .skóla-
nefndarformaður Húsmæðraskól-
a'ns að Laugarvaiini, og þar af leið'
andi hafi Húsmæðraskólinn orð'ið'
að „lúta í lægra haldi“, fyrir hon
um í mjó'jkurkaupunum, þsgar
aðrir1 skóiar hættu viðsfc:plum við
Laugarvatnsbúið.
Hvort 't'veggja eru jafnmikil
„gróuskrif“, að fyrv. skólastjóri,
Bjarni Bjarnaron sé nú skóia-
nefnda.rformaður Húsmæðr.askóla
Suðurlands, og það að hann hafi
kúgað skólann til þess að kaupa
mjólk af Laugarvatnsbúinu.
Frá stofnun Húsmæðraskólans,
eða í nærri 18 ár, hefur G'kólinn
keypt a-Ua sína mjólk frá Laugar
i vai'.nsbúinu, með vinsamiegum og
' góðum samskiptum, án tillits til
' þess, hver hefur annazt þar bú-
rek.stur. Mjólkin hefur .alla fíð |
verið’ flutt heim cg sett í mjólkur
kæli skó'lanG', skóian'um að kostn
aða.Iausu.
Ef-ir hina alræmdu mjólkur-'
prufu og ml'ður sme'kkleru. af'
þe'.rra hálfu, sem framkvæmdu
hana, þá sagði Biarni Bjarnason
öllum upp miólkursciunni. sem
keypt hpfðu njóik frá Laugar-
vatnsbúhu, líka Húsmæðras'kólan
um. Vejna eindregirna r'5Þ iuddra
ó ka. sem ég tel óþarft að greina
hér, en voi u bygðar á hagsmunum
Híumæðraskóiins, féllst Bjarni
Bjarnason á. að Hú=mæðrn;kólinn
héldi áfram viðskirúum við Laug
arvatni.búið'. Urn þetta leyti var
verið að t-aka í no'kun á Laugar-
vrf.nsbúinu, mjaltavélar og 'kæli-
vé'iar, af fulikomnujtu gerð. alveg
nýjar. Hérað.slæknir ók'kar cg
skóiayfirlæknir, vissu báðir um
þes-a ákvörðu-n.
,,Sor3fatipar“ svip.aðir hinum of
angrí'nda manni, sem notar orð ð
•Laugvetningu;', -til þe:<v að skýla
sé: meði' þeir þyrftu að vera dregn
ir á skoTinu fram í dagsljósi'ð og
látnir sæta ábvrgð. fyrir si'tt ó-
smekklega og ruddalea nagdýrs-
eðli, að sýk.ja og sjúga rætur og
merg, góðramnanna og málefna.
Allir sannir Laugvetningar —
gamlir og ur.gir — Ir’Hiia að „sorp
laupar“ nái a? . 'ky i a á Ijómann
frá hugtakinu L,a.ugvetningui‘‘ og
skýli með þe''m ljóma, sinni sekt-
armennsku. þeg.ar þeir gera.tíl-
ra'un til þess, — eins og gert er
í umg'L.ium skrifum — að naga
þann mann, se’m hæG't hefur borið
merki' Lauarvatns og Laugvetn-
inga.
Laugarvatni 9 1. 1960.
Jensína Halldórsdóttir.
Samningur vi8
Ungverja
Vjðskipta- og greiðslusamning-
i'.r íslands og Ungverialar.ds frá
6. marz 1953, seni falla át'ti úr
'gildi við síðastl. áramót, hefur
verið framlengdur 'til ársloka
1960.
Samningurinn var framlengdur
í Moskva hinn 13. þe-sa mánaðar
með erindaskiptum milli Péturs
Thorsteinssonar sendiherra og
Janos Boldoczky, sendiherra Ung
verja í Moskva.
Frá Utanrfkisráðuaeytinn