Tíminn - 27.01.1960, Blaðsíða 5

T í Sl'l NN, miðvikudaginn ZT- janúar 1960. ’

Jörðin Katanes
Minning: Guðrún Hallgrímsdóttir
húsfreyja á Víkingavatni

Þorrablót
Rangæingafélagsins verði.\r lialdið laugardaginn
30. þ.m. í Tjarnarkaffi og hefst kl. 19,30 síðd.
Dagskrá:
1. Björn Þorsteinsson, sagnfræðingur, segir frá
Skálholtsbiskupi, sem lagði undir sig danska
ríkið.
2. Hallgrímur Jónasson, kennari segir gamla sögu.
3. Skemmtiþáttur.
4. Dans.
Þátttaka tilkynnist í Verzlun Andrésar Andrés-
sonar, Laugavegi 3, fyrir föstudagskvöld.
Rangæingafélagið
*:»:>>»»>:>:>:>:>:>:>:>:>:>:>:>:>:»:>:>:>:>:>:>;>:>:>:>:>:>:>::««it,>:>:»:»>iaoi
Hvalfirði, Borgarfjarðarsýslu er til leigu nú þeg-
ar. Ailar upplýsingar gefur Ólafur Jónsson. Sími Guðrún Hallgrímsdóttir ,hús-!
32550 freyja á Víkingavatni, lézt á Akur-1
eyrarspítala sinn 29. rióv. s. 1.,'
tæplega 79 ára að aldri. Heilsa:
hennar hafði verið góð mestan
hiuta ævinnar, en yirtist bila með
skjótum hætti, Á sjúkrahúsinu,
lifði hún hálsmánaðartíma. Þegar
kallið kom, var mannlegri snilli |
um megn að veita viðnám.
^ Gitðrún var fædd að Austur-
görðum í Kelduhverfi 10. jan.!
1881, dóttir Hallgríms Hólmkels-:
sonar bónda þar og konu hans,
Kristínar Jónsdóttur bónda að
Fjósatungu í Fnjóskadal. Systkin-
in yoru sex, er til aldurs komust.
Fyrsti skugginn á ævileið Guðrún-,
ar var föðurmis'sir. Hallgrímur dó,
meðan börnin voru enn kornung. j
Fjölskyldan sundraðist, eins og títt i
var um fátækt fólk í þá daga, þeg-j
sr föðurins missti við. Móðirin fór
með tvær yngstu dæturnar, Guð-
funu og Þorbjörgu (er síðaf varð
húsfreyja Páls Jónssonar á Svína-
dal) að Ási til merkishjónanna Er-
lendar Gotískálkssonar og Þor-
bjargar Guðmundsdóttur síðari
konu hans. Þar dvaldist Guðrún
fram undir fermingu, en flyzt þá
að Víkingavatni, á heimili Þórar-
ins Björnssonar, en Guörún bar
nafn konu hans, Guðrúnar Árna-
dóttur Ijósmóður, sem hafði dáið
um líkt leyti og Guðrún fæddis't.
Víkingavatn hefur langa tíð verið
to
l—
cu
0-3
&JD
cz
SS
'CO
jlzs
SKIPULAG OG STARFSHÆTTIR
SAMVINNUFÉLAGA
FRANSKA
ESPERANTO
UNDARST.'ORN OG FUNDARREGLUR ÞYZKA
LANDBUNAÐARVELAR OG VERKF>íRI
SÁLARFRÆÐI
SKÁK
EOKFJERSLA
1UREIKNINGAR
ÍSLFNZK RÉTTRITUN
ÍSLENZK BRAGFR/ÍÐ
r í$ka
.DANSKA
REIKNINGUR
ALGEÐRA
EÐLISFR/fÐI
MÓTORFR/EÐI. I
MÓTORF Ðl :t
SIGLINGArR •
höfuðból. Bjó Þórarinn á hálfri
jórðinni, og höfðu ættmenn hans
búið þar lengi.
Systkini Guðrúnar uxu upp og
urðu mannvænlegt fóik, og ekki
\ar Guðrún sízt. Samt mun það
naumast hafa þótt jafnræði, er hún
22 ára giftist einkasyninum á Vík-
ingavatni, Birni Þórarinssyni, árið
1903. Faðir Björns var þá látinn,
en systur hans þrjár mönnum
gefnar, Ásta kona séra Benedikts'
Kristjánssonar á Grenjaðarstað,
Jónína gift Kristjáni Kristjáns-
syni, er bjó á háifu Víkingavatni
eftir föður sinn, Kristján Árnason
frá Ærlækjarseli, og hin þriðja
Sigríður, giít JóhanneK Sæmunds-
syni. Hafði hún undanfarið stýrt
búi með Birni bróður sínum, en
þau hjónin nú keypt jörðina Kross-
dal og flutzt þangað um þassar
mundir.
Fljótt kom í ljós að Guðrún
Hallgrímsdóttir var þeim vanda
vaxin að taka við stjórn Víkinga-
\ atns-heimilis. Þó að ekki nyti hún
skólamenntunar, fremur en aðrar
alþýðustúlkur á þeim árum, hafði
hún hlotið gott uppeldi á tveimur
menningarheimilum. Víkingavatns-
heimili var rómað fyrir risnu og
myndarskap, og orðstír þess rýrn-
að iekki í tíð Guðrúnar Hallgríms-
dóttur. Efni voru ekki mikil, en
heimilið stóð á gömlum merg og
myndarbragur var á öllu innan
bæjar og uían.
Björn Þórarinsson, maður Guð-
rúnar, var fæddur árið 1859 og var
því 23 árum eldri en hún. Björn
var glæsimenni, en ólíkur fjöldan-
um um margt. Hann var á.huga-
maður mikill, hamhleypa til allrá
starfa og kröfuharður, ekki sízt við
í sjálfan sig, skyldurækinn og
' strangheiðarlegur, enda hafði hann
hvers manns traust og virðingu, eii
lundin var ör og tilfinningarnar
ems og opin kvika. Björn var
skarpgáfaður maður og fjölmennt-
aður. flugmælskur og skáldmælt-
ur, ógleymanlegur hverjum, sem
kynntist honum.
I Andlegrar yeikíunar varð vart
hjá Birni Þórarinssyni þegar á
ungum aldri, en þó ekki fyrir al-
vöru fyrr en laust fyrir 1920. Þá
missti hann heilsuna og var rúm-
liggjandi sjúklingur heima á Vík-
ingavatni upp frá því. Ekki verður
með orðum lýst, hvílík raun það
\ar eiginkonu og börnum að geta
ekki úr bætt. Björn Þórarinsson
lézt árið 1942, tæpra 84 ára, og
hafði þá verið sjúkur á þriðja tug
ára .
■, Guðrúnu Hallgrímsdóttur bar.s't
mikill vandi á hendur, þegar eigin-
maðurinn missti heilsuna. Börnin
voru fiögur: Þórarinn (nú skóla-
r.'eistari á Akureyri) 14 ára. Bene-
d;kt (síðar aðalbókari Áfengis-
verzlunarinnar í Reykjavík 11 ára,
Jónína og Sveinn (sem heima eiga
á ættleifð sinni)) 8 og 4 ára. Öll
voru börnin mannvænleg og starfs-
fús, en fleira var aðkallandi en
bú-törfin. Guðrún var staðráðin í
því að koma börnum sínum til
raennta, og eldri drengirnir þcgar
á skólaaidri. Nú var sótt fram á
tvennum vígstöðvum: Annars veg-
ar að halda heimili og búi i hcrfi,
hins vegar að v yrkia börnin til
mennta. Guðrún Hallgrímsdóttir
setti ma.rkið hátt. Að gefast rpp
og bregða búi kcm ekki til mila.
Guðrún réð til sín bústjóra, .Tón
Fr'ðbjarnarfon, fsm lengi hefur
búið á Sauðárkróki, og var hann
búinu mikill styrkur. Síðan bætt-
ust við iieimilið móðir .Tóns og
systki.nl fulltíða og unnu bar leng-
, ur eða skemur, og revndist það
fólk allt vel. Var hafizt handa um
framkvæmd'r á iörðinni.
En árið 1942 ber nýja skucga vfir
Víkmgavatn-heimili. Húsfreyjan,
Guðrún, missir . iálf heJ-una. Hún
verður að yfirgefa heimilj sitt og
fara á Víflsstaðahæli. Hún h”°sður
fcúi og leisir iörðina. Þangað flyzt
Björn Stefánssón. er all-Iöngu áður
bafði verið þar vinnunaaður. Kona
hans v?.r Kristín systurdóttir Guð-
rúnar, og tóku þau hjón að sér
Ejörn Þórarinss'on', mann Guðrún-
ar. Yngri börnunum, Jónínu og
(Framhald á fl. sfðu), ;