Tíminn

Dagsetning
  • fyrri mánuðurseptember 1961næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    272829303112
    3456789
    10111213141516
    17181920212223
    24252627282930
    1234567

Tíminn - 16.09.1961, Blaðsíða 9

Tíminn - 16.09.1961, Blaðsíða 9
r ÞaS var þrútið loft og þung ský yfir Lómagnúp, þegar, Fljótshverfingar gengu í kirkju sunnudaginn 3. sept. j s. I. En í þetta sinn gengu þeir! ekki í sóknarkirkju sína á Kálfafelli, heldur í gamla bæn- húsið á Núpsstað, þar sem ekki hefur verið messað í s. I. 70 ár. Þegar sr. Bjarni Þórarinsson ver prestur á Prestlbakka, var hann stundum vanur að koma aust ur að Núpsstað á gamlársdag og hafa þar aftansöng um kvöldið. | Síðan féllu helgiathafnir niður í þessum forna helgidómi, nema jarðarfarir hafa farið þar fram öðru hverju, því að gamli kirkju- garðurinn kringum bænhúsið er enn löggiltur grafreitur. Kirkja frá elztu tíð ] Kirkja hefur verið á Núpsstað frá fyrstu kristni — strax getið þar um 1200. — í kaþólsku var þar bæði prestur og djákni. Skyldu þeir einnig syngja messur á næsta bæ, Rauðabergi. Þar var þá bæn- hús. Skömmu eftir siðaskipti varð Núpsstaður útkirkja frá Kálfafelli. En lítil var sóknin — aðeins tveir bæir. Og með konungsbréfi 1765 var kirkjan niðurlögð. En hún var ekki rifin. Fólkið hélt tryggð við; hana, enda þótt búið væri að nema hana brott úr paragröffum kirkjustjórnarinnar. Og hún stend- ur enn. Svo er Hannesi á Núps- stað fyrir að þakka, að hún hefur lifað af þessa jarðýtu- og þúfna- banaöld. Hann vildi ekki láta helgi dóm kynslóðanna falla í rúst og slétta yfir tætturnar. Hann vakti ; athygli þeirra, sem hafa með forn- minjar að gera, á þessum lágreista, hellulagða helgidómi. Og þeirj tóku máli hans vel. Að fyrirlagi, þjóðminjavarðar hefur bænhúsið á Núpsstað nú verið endurbyggt. Gísli Gestsson safnvörður hefur af BÆNHÚSID að Núpsstað endurreist mikilli alúð farið þar höndum um. Sigurjón smiður í Hvammi undir Eyjafjöllum vann þar af hagleik sínum. Og svo hafa þeir Núps- staðarfeðgar verið í verki með þeim. • í skjóli Lómagnúps og Hannesar Og í skjóli Hannesar og í skjóli Lómagnúps stendur nú litla, fal- lega bænhúsið á Núpsstað. Með Aft NúpsstatS hefur vei kristni á Islandi sína gömlu, þykku veggi, með sína hellu á þaki, með sín tjörguðu þil, með sínar mjallahvítu vindskeiðar, með sinn helga kross, sem ber við blásvartar bergþiljur Lómagnúps. Það er hann, sem hefur haldið vörð um þetta hús. Hann er tákn þeirrar trúar, sem reisti það, tákn iS kirkja frá fyrstu þeirrar tryggðar, sem hefur við haldið því frám á þennan dag. Sýslumannskontorinn Senn eru þrjár aldir síðan Núps- staðarkirkja var tekin úr tölu löggiltra guðshúsa i landinu. Stund um hefur hún verið höfð til all- veraldlegra nota. Þess ber hún merki enn í dag. Milli kórs og framkirkju er þil. Innan við þilið eru tvö stafgólf, góð rúmlengd. í þessu litla herbergi bjó eitt sinn veraldlegt yfirvald Skaftfellinga, þótt ótrúlegt sé. Eftir að Árni Gíslason á Kirkjubæjarklaustri hafði fengið lausn frá embætti, gegndi hann sýslumannsstörfum fram á mitt sumar 1879. En hann bjó á Klaustri til næsta vors. Eftir Árna í sýslumannsembættinu var Einar Thorlacius settur um eins árs skeið. Og hann bjó á Núps- stað þann tíma, hvernig sem á því hefur staðið. — Ekki mundi þetta þykja veglegur kontor hinna ver- aldlegu yfirvalda nú á dögum. | Messa — erindi — Ijóð Til að mitnnast endurreisnar bænhússins var messað í því 3. ' sept. s. 1. eins og fyrr segir. Þar flutti Gísli Gestsson erindi um sögu þessa gamla guðshúss. í ræðu i hans kom það fram, að í núver- andi mynd mundi það fyrst byggt fyrir a. m. k. 300 árum. Skal sú saga ekki rakin frekar hér, en er- indi Gísla mun birtast í Árbók fornleifafélagsins. — Við guðs- þjónustuna flutti Úlfur Ragnars- son, héraðslæknir á Kirkjubæjar- klaustri, frumsamið kvæði, sem 'hann hafði ort í þessu tilefni og helgað bænhúsinu: Raddirnar hvísla um rjáfur hellum hulið. Hér er svo margt, sem jarðarsjón er dulið, þylur í húsi mörg í veggjum vala. Verum svo hljóð, að heyrist steinar tala. Og sannarlega heyrði maður steinana tala í Núpsstaðarkirkju þennan sunnpdag. Fljótshverfing- ar og fleira fólk fjölmennti til þessarar guðsþjónustu, sem fór ] fram eftir sjötíu ára messufall. Og jeftir samverustundina úti í bæn- ; húsinu buðu þau Þóranna og Hann- es öllum söfnuðinum í bæinn og Iveittu af rausn. G. Br. Sigurvegarar með hendur í vösum Úr fyrsta þæfti. Frá vinstri: Jón ASils, Bessi Bjarnason og Haraldur Sjörnsson. HerkvaSningarmaSur (Jón) kaHar son bónda í herinn og helmtar aS vita, hvort hann sé læs. Sonurlnn stafar í Litlu gulu hænunni. Allir koma þeir aftur í Þjóðleikhúsinu ,Alhr komu þeir aftur og eriginn þeirra dó, af ánægju út að eyrum hver einasta kerling hló“. Þessi vísupartur segir raun- ar flest, sem sagt verður frá inntaki og leikslokum gaman- leiksins Allir komu þeir aftur, Söguhetjan í þessu leikverki er ungur Bandaríkjamaður nýkom- inn .til herþjónustu. Hann leikur Bessi Bjarnason. Jóhann Pálsson leikur vin hans, sem líkt er ástatt um, þótt hann hafi raunar ákveðn ari hugmyndir um allt, sem til- heyrir í hernaði. Liðþjálfann þeirra leikur Róbert Arnfinnsson. Rúrik Haraldsson leikur sálfræð- sem á að frumsýna í Þjóðleik- Húsinu á laugardagskvöldið. Ekki svo að skilja, að það séu kerlingar, sem hlæja þar út að eyrum. Kerlingahláturinn verður að tákna hlátur hjá karlkyninu, ef vísan er heimfærð upp á leik- inn. Allir komu þeir aftur gerist í hernum, og þar eru það karlarnir, ■em hlæja, meðan gamanið er jafn græ'skulaust og sú skopmynd af hermannalífi, sem hér á að birtast á leikfjölunum. En kannske ein- hverjar kerlingar geti hlegið og kemmt sér við að horfa á leik- inn, og þá er þessi samlíking í lagi — eða hvað. Sagan, sem leikurinn er sam- inn eftir, hefur verið kvikmynd- uð og sýnd hér í Austurbæjarbíói í júni sl. Andy Griffith og Myron McCormick fóru \ með aðalhlut- verkin. Myndin var kölluð „Sjálf sagt, liðþjálfi." inginn í herbúðunum og Ævar Kvaran ofursta. Valur Gíslason og Jón Sigurbjörnsson leika báðir generála. Gunnar Eyjólfsson stjórnar. Smáhlutverk eru legíó. „Reddingar" Nýliðinn (Bessi) hefur litlar áhyggjur út af frama sínum í her- mennskunni, en vill gjarnan „redda“ vini sinum, sem er óðfús í fótgönguliðið, þvi að allir frænd- ur hans hafa verið í því, og flug- menn eru bara handlangarar fyrir fótgöngulið og sjóliðar ekki hátt skrifaðir hjá ættinni. Liðþjálfinn, "sem er hinn mikli „reddari" í her- búðunum með góð sambönd alls staðar, tekur að sér forsjá ungu mannanna með því að láta nýlið- ann gera sér greiða, svo að of- urstinn Verði ánægður og geri lið- þjálfahum greiða og þá gerir lið- þjálfinn nýliðanum greiða í stað- inn. Nýliðinn Náðhúsið En vísuparturinn segir ekki, Greiðinn er fólginn í því, að hvert þeir fóru né hvaðan þeir nýliðinn heldur náðhúsinu hreinu komu, aftur. Svo mikið er víst, að og svo skínandi fínu og pússuðu ekki var það til fiskiveiða, enda hátt og lágt, að ofurstinn verður mun það sjaldgæft ,að menn í her- harðánægður, þegar hann kemur þjónustu séu gerðir út til svo nyt- að skoða það. Þá hefur nýliðinn samiegra hluta í „vinnutímanum". i (Framhald á L3. síðu.)

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað: 211. tölublað (16.09.1961)
https://timarit.is/issue/61745

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

211. tölublað (16.09.1961)

Aðgerðir: