Tíminn - 23.09.1961, Síða 5

r
5
Útgetandl: PRAMS0KNARFLOKKURINN
FramJcvæmdastjóri Tómas Arnason Rit
stjórar Þórarinn Þórarinsson (áb /, Andrés
íírist.iánsson .lón Helgason Ptilltrúj rit
stjórnar Tómas Karlsson Auglýsmga
stjóri Egili Bjarnason - Strifstofur
1 Eddubúsinu — Slmar 18300 18305
Auglýsingasimi 19523 Aígreiðslusimi
12323 — PrentsmiðjaD Edda b.t
»ii — .................. ...........
Mestu höft í
Vestur-Evrópu
Stjórnarblöðin eru mjög kampakát ýfir því, að ríkis-
stjórnin hefur gefið bílainnflutninginn frjálsan. Þetta
sýni, að ríkisstjórnin hafi dregið úr innflutnings- og gjald-
eyrishöftunum. Það beri vott um glæsilegan árangur
stjórnarstefnunnar.
En stjórnarblöðin þegja vandlega um ástæðurnar fyrir
því, að dregið hefur verið úr umræddum höftum.
Gjaldeyris- og innflutningshöft stafa af því, að kaup-
getan og þar af leiðandi eftirspurnin eftir erlendum gjald-
eyri, er meiri en sá gjaldeyrir, sem er fyrir hendi. Til
þess að draga úr og aflétta gjaldeyrishöftum eru tvær
leiðir: Önnur er sú að auka framleiðsluna og þar með
gjaldeyririnn og fullnægja eftirspurninni á þann hátt.
Hin er sú að draga úr kaupgetunni með því að hækka
vöruverð og minnka atvinnu, og nægi þetta ekki, að beita
lánsfjárhöftum og vaxtaokri til viðbótar. Með fyrri leið-
inni er innflutningshöftum útrýmt, án þess að nokkur ný
höft komi í staðinn. Með síðari leiðinni er innflutnings-
höftum útrýmt með því að taka upp ný og meiri höft —
höft fátæktar, lánsfjárhöft og vaxtahöft.
Það er síðari leiðin, sem ríkisstjórnin hefur valið tii
að draga úr innflutnings- og gjaldeyrishöftum. Hún hefur
tekið upp ný og meiri höft í staðinn. Hún hefur stór-
minnkað kaupgetu almennings, hún hefur „fryst“ spari-
féð í Seðlabankanum og hún hefur gripið til stórfellds
vaxtaokurs. Á hinum stutta valdaferli, hennar hefur því
raunverulega verið stórhert á höftum, en ekki dregið úr
þeim.
Þannig er nú líka komið málum, að ísland er í dag
langmesta haftaland Vestur-Evrópu. Hvergi í Vestur-
Evrópu er beitt eins fólskulegum lánsfjárhöftum. Hvergi
í Vestur-Evrópu eru eins háir vextir. í öllum löndum
Vestur-Evrópu hefur kaupgeta almennings aukizt veru-
lega á árunum 1960 og 1961, nema á íslandi, þar sem hún
hefur stórminnkað.
Það er vissulega enginn galdur að draga úr innflutn-
ings- og gjaldeyrishöftum, þegar höft eru þannig stór-
aukin á öðrum sviðum.
En það sorglega er, að það er hægt að draga úr inn-
flutnings- og gjaldeyrishöftum, án þess að taka upp ný
og meiri höft í staðinn.
Hin mikla aukning skipastólsins og annarra framleiðslu-
tækja, sem vinstri stjórnin lagði grundvöll að, skapaði
möguleika fyrir stóraukna framleiðsiu, ef rétt var á hald-
ið. Vegna samdráttarstefnu ríkisstjórnarinnar hafa at-
vinnutækin hins vegar verið miklu verr nýtt en skyldi.
Togarar og bátar hafa legið ónotaðir tímum saman af
þessum ástæðum.
Meðan þannig er stjórnað, munu höftin halda áfram
að aukast á íslandi, þótt reynt sé að blekkja menn með
því að draga úr vissum höftum á þann hátt, að önnur höft
eru aukin meira í staðinn.
Ekkí föðurbetrangar
Mbl. segir, að landsfundur ungra Sjálfstæðismanna
hafi lýst mikilli vanþóknun sinni á því, að samvinnufé-
lögin skyldu semja við verkalýðsfélögin um að hækka
mánaðarkaup verkamanna úr 4000 kr. í 4400 kr. Lág-
launamenn sjá á þessu, að hinir ungu Sjálfstæðismenn
ætla ekki að verða neinii- föðurbetrungar.
KárE skrlfar:
Úr borg og byggð
Yfirbyggingin.
Þegar núverandi ríkisstjórn tók
við völdum, var fjölgað í stjórn-
inni um einn ráðherra og hann
, hafður þar sem nokkurs konar
| skrautblóm að mestu, án sérstakra
■* verkefna, en á hærri launum en
allir hinir ráðherrarnir. Nú hefur
þessi ráðherra tekið sér „hvíld
frá störfum", og nýjum ráðherra
verið bætt við í stjórnina af þeim
orsökum. Þá eru orðnir átta ráð-
herrarnir, sem litla, íslenzka þjóð-
in verður að launa. Fer slíkur hóp
ur 'að skaga hátt upp í ráðherra
Bretaveldis eins og Jón Helgason
kvað um forðum. Og nær allir
þessara ráðherra hafa frían lúxus-
bíl og á honum bílstjóra með
drjúgum embættismannalaunum.
Alltaf tilbúinn að sækja mjólk,
i kjöt, fisk og annað í sölubúðirnar
handa ráðherrafjölskyldunum, og
aka hverjum sem er úr þeim eða
nátengdum þeim, hvert á land
sem er. Allt á kostnað ríkissjóðs.
Sigurgangan.
Eitt af verstu verkum síðari ára
í opinberu lífi hér á landi mun
br’ottrekstur bæjarstjórans á Akra
nesi hafa verið. Alþýðufólkið á
Akranesi hafði komið sér saman
um að fá sér sameiginlega bæjar-
stjóra. Og þau samtök höfðu ver-
ið svo heppin að fá í starfið einn
af allra duglegustu efnismönnum,
sem til voru á landinu. Óhætt er
að segja, að bæjarstjórastarf hans
gengi sérstaklega vel. En allt í
einu svíkjast „Alþýðu“flokksmerin
að honum og reka hann fyrirvara-
laust úr starfinu og bera hann
ýmsum „sökum“, sem allar reynd-
ust svo þvættingur. En þær áttu
að vera ástæðan og skálkaskjól
fyrir burtrekstrinum. Ofan á
þetta bættu þeir svo, að ætla ekk-
ert kaup að borga bæjarstjóran-j
um frá burtrekstrai’degi. Síðan!
fór hann í mál út af kaupi sínu
og vann það algerlega. Þá er af|
„sparkmönnunum“ svo dregið, að
þeir éta ofan í sig allan „sakar“-|
áburðinn á bæjarstjórann, en
hefaj upp þess í stað sigursöng(H) |
yfir öllum sínum lítilmannlegu |
hrakförum, vitandi það þó, að
hafa orðið sjálfum sér til stór-
skammar og stórskaðað bæjarfé-
lagið á Akranesi.
Esjan.
Máttur endurtekninganna er oft
mikill. Það þekkir pappírsmesta
dagblað fslendinga vel. Fyrir
mörgum árum síðan skrifaði dá-
lítið sérvitur ungur maður smá-
pistla í TÍMANN undir sínu fulla
nafni, þar sem hann minntist m.
a. á Esjuna út frá sinni skoðun
og líkti henni við fjóshaug að lög-
un. Þessari setningu úr grein pilts-
ins er nú þetta „mikla“ blað búið
að margsíaglast á ár eftir ár og
eigna hana Framsóknarmönnum
yfirleitt. Svona líti Framsóknar-
menn á EsjunaO) eins og þessi
eini piltur sletti fram undir fullu
nafni sínu. Það má máske segja,
að dagblöð eigi að rannsaka
hverja aðsenda grein svo vel, að
ekki leynist þar áberandi smekk-
leysur. En hvar væri þá hið papp-
írsmikla blað statt?
Sjónarhæð Reykjavíkur.
Það er stundum erfitt að kom-
ast upp á beztu sjónarhæðir. En
víða eru þær eftirsöttar, þar sem
vegur hefur verið gerður greiður
upp á þær. Fáir munu efa það, að
Esjan er bezta sjónarhæð Reykja-
víkur og nágrennis. Nýlega hafa
komið fram athyglisverðar tillög-
ur um notkun þessarar sjónarhæð-
ar, önnur í TÍMANUM og hin í
útvasrpinu. Sú í TÍMANUM, að
reisa hótel uppi á Esju, en sú í
útvarpinu að leggja loftbraut í
rafmagnsstrengjum upp á fjallið.
Slíkt er farið að tíðkast á ein-
staka stöðum úti í lieimi upp á
eftirsótt útsýnisfjöll. Væri slík
lyfta komin upp á Esjuna risi þar
áreiðanlega strax upp veitingahús
eins og alls staðar erlendis, þar
sem slík farartæki hafa verið sett
upp á svipaðar sjónarhæðir. Myndi
þá oft veiða fjölmennt uppi á
Esjunni, bæði af íslendingum ogj
erlendum mönnum. Á björtum!
sumarnóttum yrði þar „nóttlaus
voraldar veröld, þar sem víðsýnið
skín“, en oft á vetrum tilvalið
skíðafæri. Að skreppa upp á Esj-
una yrði sjálfsögð ferðamannaleið
— og jafnvel ein sú vinsælasta á
landi hér.
Nýjar fréttir:
Hin rökfasta grein Jóns fvars-
sonar í TÍMANUM s. 1. miðviku-
dag ber vitni þess, að uppi eru
ráðagerðir hjá n^eiri hluta stjórn-
ar Áburðarverksmiðju ríkisins um
það að gangast fyrir prangi á
áburðaeinkasölunni. Hvort hér er
á ferð afbrýðissemi yfir því að
þessi stofnun hefur verið rekin
með þeirri sparsemi og ráðdeild,
sem af ber, eða græðgin í yfir-
ráð á öllum áburði er aðalorsökin,
skal hér ekki um dæmt. En al-
menningi um allt land, sem sldpt
hefur við Áburðarsölu ríkisins,
munu þetta ekki vera gleðitíðindi.
Traust og ábyggileg viðskipti eru
honum mikils virði.
Embættafjölgun.
Það eru ekki aðeins átta ráð-
herrar á launum í okkar litla kot-
ríki. Þar eru átta ráðuneytisstjór-
ar einnig og hver veit, hvað marg
ir deildarstjórar og annað starfs-
lið við allar stjórnarráðsdeildirn-
ar. Þrír sendiherrar með öllu sínu
starfsliði í þremur smáríkjum
Norðurlandanna, þar sem ætti að
vera kappnóg að hafa einn sendi-
herra með svona helming af því
starfsliði, er þrír hafa nú. Þá er
bankastjórahópurinn orðinn
ískyggilega fjölmennur og fer vax
andi áfram Og alls konar „stjór-
um“ fer hraðfjölgandi. Sé hugsað
um að leggja einhvern þeirra nið-
ur, þá er það helzt þá, sem vinna
öll störf sín með dugnaði sem
óbreyttir starfsmenn sinna stofn-
ana. — Til þess að halda uppi öll-
um embættismannaskaranum,
þörfum og óþörfum, þarf að skatt-
pína almenning, einkum þá spar-
sömu og ráðdeildarsömu, svo að
varla verði þeim líft í landinu.
Það væri mikil þörf á að risi upp
sterk hreyfing til að gera allt þjóð
félagið einfaldara og kostnaðar-
minna en það er, ef allt á ekki að
eyðileggjast í tildri og hégóma-
skap.
Það væri miklu heilbrigðara fyr
ir vinnandi og ráðdeildarsamt
fólk að búa í landinu, sé einfalt
og óbrotið líf ríkjandi, en ekki
yfirstéttar- og tildurslíf, sem verð
ur venjulega til tjóns og ófarnað-
ar.
Fengu ráðningu.
Hingað til lands var pantaður
norskur bankastjóri, Brofoss, af
þeim, sem mest eru heillaðir að
fá útlent fjármagn undir yfirráð-
um útlendinga inn í landið. Jú,
það var rétt, að Norðmenn höfðu
fengið dálítið af slíku fé inn í
land sitt. En þeir höfðu jafnframt
reist því svo rammar skorður gegn
misnotkun, að ráða útlendinganna
hafði lítið gætt. Og við þetta er-
lenda fjármagn, undir yfirráðum
útlendinga, hafði ekki nema ör-
smár hópur manna atvinnu, sbr.
við fólksfjölda í Noregi og á fs-
landi. — Þá fór að minnka hrifn-
ingin. Og nú er varla minnzt á
þessa dýrðlegu lausn, svipað og
áður var, að fá erlenda auðkýf-
inga til þess að reka hér atvinnu-
rekstur. Enginn dýrðaróður leng-
ur í pappírsmesta blaði landsins
— og ekki heldur í hjáleigunni.
Séra Jón M. Guðjónsson:
Til eftirbreytni
Fyrir fáum dögum kom til mín
Guðmundur bóndi Björnsson á
Arkarlæk í Skilmannahreppi og
afhenti mér átta þúsund krónur,
með þeim ummælum, að helming-
ur upphæðarinnar ætti að renna
tii pípuorgels Akraneskirkju. til
minningar um foreldra sína og
konu. er var lengi á heimili þeirra
og gætti barna þeirra í bernsku.
— og hinn helmingurinn í minnis-
merki sjómanna á Akranesi, til
minningar um bræður sína fjóra
er allir drukknuðu í blóma lífsins.
Upphæðinn; fylgdi skrifuð greinar
gerð frá Guðmundi Foreldrar
Guðmundar og þeirra systkina
voru hjónin Sesselja Ólafsdóttir.
f 1855. d 1923 og Björn Jóhanns-
son, f. 1850. d. 1931, er bjuggu í
Innsta-Vogi í Innri-Akraneshreppi
í 37 ár, frá 1883 til 1920. og ólu
þar upp átta börn sín og tvö fóst-
urbörn. Konan, sem um getur og
hluti minningargjafarinnar er
tengdur, hét Guðrún Stefánsdóttir,
og var hjá Innsta-Vogshjónunum
í samfleytt 30 ár, frábærlega dygg
og trú, en svo lýsir Guðmundur
henni í bréfi sínu. Bræðurnir frá
Innsta-Vogi, sem drukknuðu, voru
Jóhann, Björn Ágúst, Ingvar og
Valdimar Drukknuðu þrír þeirra
sama daginn, 16 sept. 1905. Jó-
hann, tæpra 25 ára. Björn. tvítug-
ur, og Ingvar tæpra 17 ára. Höfðu
allir verið á söniu skútu frá því
í febrúarmánuði og voru á heim-
leið eftir úthaldið. frá Reykjavik
Voru þeir á opnu skipi, ásamt öðr-
um ungum mönnum af Akranesi,
sem einmg voru á leið heim eftir
langa útivist á skútum
Alls voru á skipinu 11 manns,
þar af tvær ungar stúlkur. einnig
á heimleið — úr kaupavinnu í
Gufunesi. Skipið var hlaðið far-
angri sjómanna, handfærum
þeirra, koffortum o. fl. Hreppti
það suðvestan áhlaupaveður með
éljagangi og lenti á Suðurflös
Skagans. Þegar að var komið, var
enginn lífs og langflestir horfnir
í hafið. Þarna drukknuðu fjórir
bræður frá Kringlu á Akranesi og
systir þeirra. Er þetta einn hinn
átakanlegasti atburður í sögu Akra
ness.
Valdimar var meðal yngstu
Innsta-Vogs systkinanna. Hann
drukknaði 7. apríl 1918, 25 ára
gamall. Hann reri úr heimavör
árla þessa dags, ásamt Guðjóni
Magnússym, nágranna sínum, frá
Miðvogi, er var lítið eitt eldri, á
litlu fjögurra manna fari. Upp úr
hádegi skall snögglega yfir suð-
austan rok með kafalds byl. Bát-
urinn fannst mannlaus og brotinn
vestur við Álftanes á Mýrum.
Gjöf Guðmundar á Arkarlæk
lýsir vel hug hans. rækt við minn-
inguna um horfna ástvini sína, er
hann feliir inn í stuðning við mál-
Frarnh » ols. L5.)