Tíminn - 23.09.1961, Qupperneq 9

/
T í MIN N, laugardaginn 23. september 1961.
%
•V

■' •' :■ ■' ■ ■ '
Siiil
'■ ' •• .■ ■ ; ' • ■ ,

SI;:SS
■;:■ >
:■;

: fW;

BÉiSÉÉí

M\ '
•í • ' s '
.•.■.■.•.••:••■■■■■■.■.■•:••■ ■■■•■•.•.■• ••.■.■.•::•••.•.. .■:•:■:- ■

:;':;:V: .y •.V;.
■ ; .. . .

V '
HTt
.
:;v;v
;:•;■'• V ;;':v:', V; ■ ■ : ;■■■;■.' ■•: :
'
Í11H|

'v;'; v.
X
;■;:, ;;
‘;5? ,■•■;.; ,, - -

:
•,.; v-V;;;;;.;- v-

:V: ;■':■':■:

|ig '> |§§í 'fStéx ps

VVV;

Hvernig eigum viS aS ala
upp börnin okkar, til þess aS
hindra, aS þau lendi á villigöt-
um í lífinu? Sennilega eru þeir
ekki ófáir, sem gjarnan vildu
fá svar viS þessari spurningu.
Hvlega hafa veriS birtar niSur-
sfrSur þjóSfélagslegra rann-
sákna, sem hafnar voru í
Bandaríkjunum áriS 1937, og
varpa nokkru Ijósi á þetta mál.
Til athugana þessara voru valin
650 börn í 2 iðnaðarbæjum Banda
ríkjanna, Cambridge og Somer-
ville. Öll bjuggu þau við þannig
aðstæður, að mikil hætta var á,
að þau leiddust út á glæpabraut.
Bömin, se» þá voru 10—11 ára
gömul, eru nú á miðjum aldri, og
allan þennan tíma hefur verið
fylgzt með þeim, foreldrar þeirra Viðmót, framkoma og allt dagfar móðurinnar hefur sterk áhrif á barnið.
athugaðir, heimili, umhverfi og
annað, sem á'hrif gat baft á líf I
þeirra.
Heimilin ráSa mestu
Upphaflega átti rannsóknin að
leiða í Ijós, hversu mikil áhrif
þ j óðf élagsráðgj afar, bamavernd
og hjálparstofnanir hefðu á vel-
ferð barnsins. En þar olli athugun-
in vonbrigðum. Helmingur bam-
anna fékk alla hugsanlega þjóðfé-
lagslega hjálp, hinn helmingur
þeirra hafði aðeins heimili sín og
skóla að styðjast við. Afbrot reynd
ust jafn mikil í báðum hópum,
um 40%. allra barnanna gerðust
brotleg við lögin.
Af þessu er ljóst, að heimili
barnanna og umhverfi hljóta að
ráða langmestu um þroska þeirra.
Af hinum bandarísku rannsóknum
má sjá, hvers konar uppeldi þau
börn fengu, sem síðar hneigðustj
til afbrota, hvernig heimilisástæð-
ur þeirra voru, umhverfi og að-
búnaður. Og þótt niðurstöðurnar
miðist aðeins við samband uppeld-
is og afbrota, sýna þær einnig á
breiðum grundvelli áhrif foreldra
og heimila á allt líf bamanna, vel
gengni þeirra eða hrakfarir.
Samræmt uppeldi og
líkamsrefsingar
Niðurstöður rannsókna á upp-
eldi þessara 650 bama komu að
einu leyti mjög á óvart. Það kom
nefnilega í ljós, að heimili, sem
héldu uppi samræmdum aga með
hjálp líkamlegra refsinga, náðu1
beztum árangri. Fleiri drengir frál
þeim heimilum en öðram forðuð-
ust öll afbrot.
Enginn skyldi þó skilja þetta
svo, að allur galdurinn við upp-
eldi sé að flengja bömin annað
slagið. Þar kemur fleira til greina,
sem sjá má af eftirfar’andi lista,
sem sýnir árangur mismunandi
heimilisaga á þeim heimilum, sem
athuguð voru. Tölumar sýna
hundraðstölu þeirra drengja, sem
brotlegir gerðust við lögin.
enginn ieikur
1. Samræmdur agi ásamt likams-
refsingum 21%.
2. Samræmt uppeldi, án líkams-
refsinga. í stað þeirra áminn-
ingar og missir ýmissa gæða
27%.
3. Tilviljanakenndur agi, ýmist
undanlátssemi eða refsingar, þó
ekki líkamlegar 35%.
4. Tilviljanakenndur agi, ýmist
ástúð, undanlátssemi eða
líkamsrefsingar 49%.
5. Slælegt uppeldi og atkvæðalít-
ið. Engar fastar reglur 50%.
6. Sams konar uppeldi og nr. 5,
en þó oft beitt líkamsrefsing-
um 56%.
Samkvæmt lista þessum gefur
samræmt uppeldi beztan árangur,
en með því er átt við þær upp-
eldisaðferðir, sem báðir foreldrar
era sammála um, og einnig era
sjálfum sér samkvæmar.
Á heimilum, þar sem foreldrarn
ir vora ósammála um uppeldi
ÞaS er ekki gott, að hvort foreldr-anna hafi sínar uppeldisaðferðir.
bama sinná og settu þeim mis-
munandi reglur, varð árangurinn
ekki eins góður. Enn verri varð
hann, þar sem afstaða beggja for-
eldra barnanna var breytileg og ó-
örugg. Lélegust varð þó niðurstað-
an á heimilum þeirra foreldra,
sem litla umhyggju báru fyrir
börnunum, létu sig oftast engu
skipta, hvað þau tóku sér fyrir
hendur, en beittu þó stundum
hörðustu refsingum fyrirvaralaust.
Hvaða heimili eru óheppi-
legust fyrir börnin?
Heimilisandi og samkomulag
fjölskyldunnar hafa líka sín áhrif
á þroska barnsins. Eftirfarandi
tafla sýnir þau.áhrif, sem afstaða
fjölskyldunnar innbyrðis hefur á
afbrot barnanna. Tölurnar sýna,
hversu margir hundraðshlutar
Félag húsgagna-
verzlana
Hinn 14. sept. s.l. komu flestir
eigendur húsgagnaverzlana i
Reykjavík saman í Tjarnarkaffi,
í því skyni að stofna félag til þess
að vinna að ýmsum sameiginle’g-
um hagsmunamálum þeirra er
með húsgögn verzla, en til þessa
hefur ekki verið starfandi neinn
félagsskapur þessarar greinar
verzlunarinnar, sem nú ér orðinn
allfjölmenn atvinnugrein. Á fundi
þessum var stofnun félags hús-
gagnaverzlana ákveðin með þátt-
töku allra fundarmanna ,og bráða
birgðastjórn kosin til þess að
semja drög að lögum fyrir félagið
til afgreiðslu á framhaldsstofn-
fundi, sem væntanlega verður
haldinn í næstu viku. Gefst þá
þeim aðilum, sem ekki hafa þegar
ákveðið þátttöku sína, kostur á
að gerast stofnendur félagsins í
bráðabirgðastjórn félagsins voru
kosnir: Ásgrímur Lúðvíksson, Guð
iPTamnaií .o siði.
bamanna gerðust brotlegir' við lög
in:
Góð samheldni fjöl-
skyldunnar 30%
Samheldni, en óreglusemi
og rifrildi 38%
Heimili, þar sem foreldrarnir
hafa skilið 51%
Ósamkomulag eða beinn fjand
skapur foreldra, vanræksla
barnanna 70%
Ef enn fremur er athugað, hvaða
uppeldisaðferðir þessar fjölskyld-
ur velja, kemur í ljós, að foreldr-
ar, sem hata hvort annað, van-
rækja börnin og beita auk þess
lélegum aga og kæruleysi, geta bú
izt við að öll börn þeirra lendi inn
á braut afbrotanna. Þar sem for-
eldrarnir voru sammála um að
beita líkamsrefsingum, lentu um
75% barnanna í árekstrum við yf-
irvöldin. Hins vegar tókst að forða
börnunum frá afbrotum að miklu
leyti, þrátt fyrir slæmt andrúms-
loft á heimilunum, ef foreldrarn-
ir beittu samræmdum uppeldisað-
ferðum, mótuðum af ást, en ekki
líkamsrefsingum. Þannig virtist
skynsamlegt uppeldi næstum vega
upp á móti þeim slæmu áhrifum,
sem heimilisástæður og fjandskap-
ur foreldranna hafa óhjákvæmi-
lega haft á börnin.
Á sama hátt getur gott sam-
komulag foreldranna unnið mik-
ið á móti óheppilegum afleiðing-
um lélegs og undanlátssams upp-
eldis, og góð tengsl innan fjöl-
skyldunnar dregið úr þeim áhrif-
um, sem lélegt bæjarhverfi hefur
! á bömin, sem þar búa. Það öryggi,
sem barnið finnur í traustu heim-
ilislífi, veitir því styrk til þess að
standast þær fr’eistingar, sem klík
ur afbrotaunglinga í hverfinu
kunna að leggja fyrir það.
Hvaða þýðingu hafa feður
og mæður?
Feður, sem umgangast böm sín
með ánægju, leggja sinn skerf til
velgengni þeirra síðar meir, sam-
kvæmt niðurstöðum rannsókn-
anna. Hlutlaus faðir, sem lítið er
áberandi í fjölskyldunni, en þykir
þó vænt um börn sín á sinn kyrr-
láta hátt, er þeim einnig mikil
stoð. Ruddalegur faðir, sem sjald-
an er heima, ýtir hins vegar börn-
um sínum góðan spöl inn á glæpa
brautina.
Mæður, sem elska börnin sín,
stuðla með því verulega að heiðar
legu og heilbrigðu lífi þeirra. Ást
in getur þó orðið óheppileg, ef
' hún sýnir sig í óhóflegri um-
hyggjusemi eða ráðríki, en verra
er þó, að móðirin sé alltof hlut-
laus og hlédræg í fjölskyldunni.
Ef móðirin getur aldrei „séð um
neitt“, finnst sonum hennar oft,
að hún kæri sig ekkert um þá.
Hlutlaus móðir hamlar þannig
meira þroska drengs en hlutlaus
faðir. Yfirleitt má segja, að per-
sónuleiki móðurinnar hafi meiri
; áhrif á líf hans en persónuleiki
föðurins.
Uppeldið sterkara en
erfðaeiginleikar
j Rannsóknirnar leiddu ekki í
ljós neitt sérstakt samband milli
! gáfnafars og glæpahneigðar, og
i líkamsburðir virtust ekki heldur
| hafa áhrif í þessu sambandi. Slæm
bæjarhverfi gátu aðeins haft veru
leg áhrif á börnin, þegar uppeldi
þeirra sjálfra og heimilisanda var
ábótavant. Þó virtust börn frá
slæmum heimilum í betr’i bæjar-
hverfum oftar fá útrás í heiðar-
legum verkefnum en þau, sem
bjuggu í lakari hverfum, og einnig
áttu þau auðveldara með að taka
upp heiðarlegt líf á ný, eftir að
hafa lent á villigötum.
Framkvæmdamenn hinnar ame-
rísku rannsóknar taka ekki tillit
til erfðaeiginleika og telja, að um-
hverfi barnsins, heimilisástæður
og' uppeldi r’áði langsamlega
mestu um það, hvort barnið hneig-
ist til afbrota síðar meir á lífsleið-
inni. Þótt hér sé aðeins miðað við
orsakir til afbrota barna, hljóta
þær ályktanir, sem draga má af
rannsóknúnum að hafa talsverða
þýðingu við val uppeldisaðferða
almennt. Þess vegna ættu allir for
eldrar að geta haft gagn af þeim.
(Greinin eftir Erol, teikningar
eftir Poul Holck).
f
Oft getur faðirinn þekkt sjálfan sig í syni sínum.