Tíminn - 01.02.1962, Blaðsíða 7

Útgefancíi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvœmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason. Frétta-
ritstjóri: tndriði G Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason. Ritstjórnarskrifstof-
ur í Edduhúsinu; afg-reiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7 Símar: 18300 — 18305 Auglýsingasími 19523. —
Afgreiðslusími 12323 — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Askriftargjald kr 55 á mán innan lands. í lausasölu kr 3 eint.
Kjarabætur án
verkfalla
í sambandi við kosningu þá, sem fór fram í verka-
mannafélaginu Dagsbrún í Reykjavík um seinustu helgi,
, höfðu stjórnarblöðin, Morgunblaðið og Alþýðublaðið, sig
nsjög í frammi. Þau birtu dagana á undan margar grein-
ar um kosninguna og var höfuðatriðið í þeim flestum eitt
og hið sama: Alþingi hefur samhljóða kosið nefnd, sem
vinnur að því að undirbúa tillögur um kjarabætur, án
verkfalla. Rákisstjórnin er einlægle[[i fylgjandi slíkri
lausn. Þeir, sem kjósa lista stjórnarflokkanna í Dagsbrún,
eru því að lýsa fylgi við kjarabætur án verkfalla.
Þessi áróður stjórnarblaðanna átti mestan þátt í því,
aö fylgishrun stjórnarflokkanna stöðvaðist í Dagsbrún að
þessu sinni, og að listi þeirra bætti við sig 29 atkv., miðað
við stjórnarkjörið í fyrra.
í fyrra höfðu stjórnarflokkarnir líka allt aðra afstöðu
til þessara mála. Þá hafnaði ríkisstjórnin hvers konar
kjarabótum öðrum en launahækkunum, sem væru knúð-
ar fram með verkföllum. Þessi afdráttarlausa synjun rík-
isstjórnarinnar leiddi til hinna stóru verkfalla á síðastl.
vori.
Nú hafa stjórnarflokkarnir breytt um stefnu, a. m. k.
í orði kveðnu. í fyrra höfnuðu þeir kjarabótum án verk-
falla. Nú lýsa þeir sig fylgjandi kjarabótum án verkfalla.
Þetta er ánægjuleg stefnubreyting, ef hún reynist
raunveruleg.
Úr því mun fást fljótt skoriS. Það er hægt fyrir
stjórnina, að sýna það strax í verki, ef hér fylgir hugur
máli. Alþýðusamband íslands hefur bent ríkisstjórn-
inni á mörg framkvæmanleg úrræði til kjarabóta, án
verkfalla, og teljandi kauphækkana. Nefnd sú, sem
kjörin var fyrir áramótin til að athuga þessi mál, hlýt-
ur að skila áliti mjög fljótlega, ef störf hennar verða
ekki tafin af annarlegum ástæðum. Á því þarf enginn
dráttur að verða, að veittar verði kjarabætur, án verk-
falla, ef ekki stendur á sjálfri ríkisstjórninni.
Það mun nú sýna sig, hvort það er aðeins áróðurs-
bragð hjá ríkisstjórninni til þess að styrkja sig við kosn-
ingar í verkalýðsfélögunum, þegar hún lofar kjarabót-
um án verkfalla, eða hvort þar er um raunverulega
stefnubreytingu að ræða, sem stjórnin hefur lært vegna
þess, hve illa henni gafst hið gagnstæða á síðastl. ári.
Það væri sannarlega fagnaðarefni, ef ríkisstjórnin hefði
hér lært af reynslunni. Næstu vikur munu leiða hið rétta
í ljós í þessum efnum.
Engin vaxtalækkun
Fiskverðið hefur nú loks verið ákveðið, án þess að
ríkisstjórnin hafi staðið við fyrirheit það, sem hún gaf
ú.tvegsmönnum um vaxtalækkun.
Á aðalfundi Landssambands ísl. útvegsmanna var það
samþykkt nokkru fyrir árarpót, að róðra skyldi hefja í
trausti þess, að ríkisstjórnin stæði yið þetta fyrirheit.
Ríkisstjórnin virðist hins vegar ætla að bregðast
þessu fyrirheiti, þegar til kemur.
Þessi framkoma ríkisstjórnarinnar er táknræn fyrir
önnur vinnubrögð hennar. Útgerðarmenn eru lokkaðir
til að samþykkja tillögu um að hefja róðra með því að
gefa þeim fyrirheit, sem er svo vanefnt, þar sem treyst
er á, að róðrum verði ekki hætt eftir að vertíðin er hafin.
Hvert stefnir það þjóðfélag, þar sem æðstu valda-
mennirnir ganga þannig á undan i prettum og vanefnd-
um?
Krishna Menon gegn Kripalani
Einvígi Jieirra setur mestan svip á kosningabaráttuna í Indlandi.
UM MIÐJAN þennan mánuð
íara fram þingkosningar í Ind-
landi, sem eru þær þriðju í röð-
inni síðan landið fékk fullt
sjálfstæði. Þær fyrstu fóru
fram 1952 og kusu þá 173 mill-
jónir. í kosningunum 1957 kusu
193 millj. Að þessu sinni þykir
ekki ósennilegt, að tala
greiddra atkvæða verði nálægt
220 millj.
Hér er því um að ræða þær
kosningar í heiminum, þar sem
flestir kjósendur koma að kjör-
borðunum, enda Indland annað
fjölmennasta ríki heims, næst
á eftir Kína. Þessi mikla þátt-
taka setur að sjálfsögðu sér-
stakan svip á kosningarnar.
Margt fleira kemur hér einn-
ig til greina, sem gerir þing-
kosningar í Indlandi sérstæðar.
Eitt er það, að meirihluti kjós-
encja er hvorki læs né skrifandi.
Kjörseðillinn er því þannig út-
búinn, að hver flokkur hefur
sitt sérstaka merki eða teikn,
senl verður að vera þannig úr
garði gert, að það feli ekki í
sér neinn áróður. Merki Kon-
gressflokksins er t.d. tveir uxar
við æki.
Að þessu sinni munu þing-
kosningarnar taka fimm daga,
því að ekki þykir fært að kjósa
í öllu landinu samtímis. Hinar
fyrri kosningar stóðu á þriðju
viku.
KOSNINGABARÁTTAN
sten'dur yfirleitt nokkuð lengi
f índlandl, því að frambjóðend
ur vilja hafa rúman tíma til að
kynna sig, en kosið er í 500 ein
menningskjördæmum. Þau eru
nokkuð mismunandi að fólks-
fjölda, en það gefur nokkra hug
mynd um fjölmenni þeirra, að
Indland hefur nú um 400 millj.
íbúa. í fjölbýlustu kjördæmun-
um er íbúatala því alltaf sexföld
til sjöföld íbúatala íslands.
Seinustu vikurnar hefur það
dregið verulega athygli frá kosn
ingabaráttunni, að stjörnuspá-
menn telja sig hafa komizt að
raun um, að staða stjarnanna
verði mjög ískyggileg dagana
3.—5. febrúar, og megi þá vel
búast við ýmsum óva^ntum og
slæmum tíðindum. í tilefni af
þessu hefur gripið um sig veru
legur ótti meðal aLmennings og
fólk víða sótt miklu meira sam
komur stjörnuspámannanna en
frainboðsfundi frambjóðend-
anna til þingsins. í flestum
borgum Indlands hafa verið
færðar margs konar fómir til að
afstýra þeirri hættu, sem talin
er yfirvofandi, en ekki er þó
vitað, hver sé. í New Delhi hafa
prestarnir staðið fyrir mörgum
slíkum fórnarhátíðum. Það hef-
ur ekki haft nein áhrif í þess-
um efnum, þótt Nehru hafi ráð
izt harðlega gegn stjörnuhjá-
trúnni og sagt óhikað, að það
væru ekki stjörnurnar, er réðu
örlögum manna, heldur menn-
imir sjálfir.
Á ÞINGINU er nú flokka-
skiptingin sú, að Kongressflokk
urinn, sem Nehru veitir for-
ustu, hefur yfirgnæfandi meiri
hluta eða 371 þingsæti. Næst
koma kommúnistar með 27
þingsæti og þá jafnaðarmenn.
Annarra flokka gætir ekki á
þinginu. Allmargir þingmenn
eiu óflokksbundnir, en hallast
þó helzt að Kongressflokknum.
Flestir hinna óháðu þingmanna
eru fulltrúar sértrúarflokka eða
þjóðflokka.
y -
Að þessu sinni hafa bætzt við
flokkar til hægri, sem taka n,ú
þátt í kosningum í fyrsta sinn.
Sumir þeirra eru undir stjórn
öfgafullra trúarflokka. Stærstur
þessara flokka er Svantantrite-
flokkurinn, en honum er ætlað
svipað hlutverk og ihaldsflokk-
unum í Evrópu. Hann er stofn
aður af hægri mönnum og iðju
höldum, sem margir tilheyrðu
áður Kongressflokknum. Yfir-
leitt er hann talinn fyrsta til-
raunin til að stofna borgaraleg-
an hægri flokk í Indlandi.
FLOKKASKIPTINGIN er
annars mjög óhrein í Indlandi.
Stefna Kongressflokksins cr
vinstri sinnuð, en í flokknum
er þó jafnt hægri menn og
vinstri menn. Nehru tilheyrir
vinstri arminum, en mikil ó-
vissa ríkir um það, hvort það
verða heldur hægri menn eða
vinstri menn, sem taka forust-
una í flokknum eftir fráfall
Nehrus. Ástæðan til þess að
Kongressflokkurinn er jafn
sundurlaus og raun ber vitni,
er sú, að hann var á sínum
tíma stofnaður til þess fyrst og
fremst að berjast fyrir sjálf-
stæði Indlands, en hafði aldrei
neina greinilega markaða þjóð
málastefnu. í honum voru jafnt
sósíalistar og íhaldsmenn, sem
Krishna Menon flytur ræðu sem aðalfulltrúi Indlands á þingi S. Þ.
börðust fyrir sjálfstæði Ind-
lands. Eftir að Gandhi dró sig
í hlé, fékk flokkurinn meiri
vinstri svip, því að Nehru réð
þá mestu um stefnu hans. —
Nehru hefur þó siglt bil beggja
og haldið flokknum saman á
þann hátt. Þess vegna er fram-
tíð fiokksins óráðin eftir að
Nehru hættir að njóta við.
VEGNA ÞESS, að flokka-
skipting í Indland: er nokkuð
óljós og að kosið er í einmenn
ingskjördæmum, þá snýst kosn
ingabaráttan víða eins mikið
um persónur og flokka. Hvergi
beinist þó athyglin meira að
persónum að þessu sinni en í
Bombay, þar sem þeir eigast
við Krishna Menon og Kripal-
ani. Krishna Menon er talinn
standa einna lengst til vinstri
af foringjum Kongressflokksins
og hefur því um langt skeið ver
ið sérstakt skotmark hægri
manna. Nehru hefur hins vegar
sýnt honum meira traust en
flestum öðrum. Allir flokkar,
nema Kongressflokkurinn og
kommúnistar, hafa uú samein-
ast um að fella Krishna Menon
og boðið fram gegn honum
Aeharya Kripalani, sem gat sér
mikið frægðarorð í sjálfstæðis
baráttunni og er einn mesti
ræðugarpur Indlands. Hann
hefur nú haldið uppi kosninga-
baráttu gegn Krishna Menon í
nieira en eilt ár.
Það yrði talin verulegur ósig
ur fyrir Nehru, ef Krishna Men
on félli. Það myndi hins vegar
styrkja aðstöðu Krishna Menons
sem hugsanlegs eftirmanns
Nehrus, ef hann héldi velli. —
Þess vegna beinist nú athygli
manna víða um heim að einvígi
þeirra Krishna Menons og
Kripalani í Bombay.
Þ.Þ.

Ráðgjafarþing Evrópuráðsins sat
á fundum í Strasbourg dagana 16.
—18. janúar. Einn íslenzkur full-
trúi var á fundum þingsins að
þessu sinni, og var það Jóhann
Hafstein, fyrrverandi dómsmála-
ráðherra. Helztu mál, sem um var
fjallað, voru stjórnmálaástandið í
Evrópu og efnahagssamvinna Evr-
ópuríkja. Urðu um þessi mál mikl-
ar umræður, ekki sízt um Efna-
FRÁ EVROPUÞINGINU
hagsbandalag Evrópu og afstöðu
aðildarríkja Evrópuráðsins til þess.
Jóhann Hafstein tók sæti í efna-
hagsmálanefnd ráðgjafarþingsins,
en henni er ætlað að fylgjast mcð
þróun mála varðandi efnahags-
bandaiagið.
I Tyrknesk sendinefnd tók nú
þátt í þingstörfum í fyrsta skipti
eftir að byltingin var gerð þar í
landi í maí 1960. Gagnrýni hefur
komið franr varðandi meðferð. er
lyrkneskir þingmenn. sem sæti
áttu á ráðgjafarþingi Evrópuráðs-
ins, hafa sætt. Var enn vikið að
(Framhald á 12. siðui
T í MIN N, finnntudagur 1. febrúar 1962
/