Alþýðublaðið - 25.10.1927, Blaðsíða 2

\
2
ALÞÝÐUbLAÐí Ð
j ALÞÝÐUBLAÐIÐ j
< kemur út á hverjum virkum degi. ►
J Afgreiðsla i Aipýðuhúsinu við
< Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
j til kl. 7 síðd.
< S&rifstofa á sarna stað opin kl.
í 9*4 — 10x/a árd. og kl. 8—9 síðd.
< Simar; 988 (afgreiðstan) og 1294
5 (skrifstofan).
< VerÖSag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
| mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
‘ hver mm. eindállca.
í Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
< (i sama húsi, sðmu simar).
Pölitísk símagjöf.
„Samvizkusemi“ íhaldsstjörnar-
inuar x meðferð hennar á fé rík-
isins er smátt og smátt að koma
í Ijós. Hér skal sagt frá einu
atriðinu.
.1 sumar, meðan htn híkti enn
við völd, gaf hán út fyrirskipun
um, að lagður skyidi sinfi frá
Sandiæk í Árnessýslu svo sem
ieið liggur austur yfir Þjórsá að.
Kaldárholti á Landi, og var svo'
gert. Kostnaðurinn varð 4500 lcr.
Þar af lagði bóndinn í Kaldár-
hoiti, eigandi þess, fram 1000 kr.
Hitt, — 3500 kr. —, „veittu“ þelr
Magnús Guðmundsson og Jón
Þorláksson af ríkisfé, án þess að
tii þess sé nein heimild í fjár-
lögum. Fyrir svipaða upphæð
hefði verið ha:gt að leggja síma
á miðbik Landssveitar, þar sem
hann kom mörgum sveitarbúum
að notum, og iil pess er heim-
iid í fjárlögum, en Kaldárholt er
mjög afskektur bær, svo að sírna-
lagning þangað kemur nœstum dð
eins pví heimili einu að notum.
Það er bóndanum þar, eiganda
jarðarinnar, sem íhaldsstjórnin
heídr þarna geíið nokkurar þúsr
undir af ríkisfé. Við það hækk-
ar að sjálfsögðu söluverð jarð-
arinnar, enda er nú talið, að eig-
andinn og ábúandinn hugsi til að
selja hana og flytja burtu.
Maður sá, sem íhaldsstjórnin
reyndist svona „náðug“ og gjaf-
mild á eignir þjóðarinnar, Ingi-
mundur Benediktsson í Kaldár-
holti, er mikiil íhaldsflokksmað-
ur og Vinuf Jóns Ólafssonar íhaids-
þángmanns. í síðustu forvöðum,
áður en stjórn íhaidsins lagði upp
iaupana, fékk hann laun íhalds-
fylgisins, — ekki rneð frjálsum
gjöfum flokksmanna sinna, held-
ur úr fjárhirzlu ríkisins. Þar leizt
Ihaklsstjórninni áð bera niður um
fríðindin.
Simaíé þetta mun koma fyxir
næsta aiþing í fjáraukaiagalið, en
verða ekki talið með öðru síma-
iagningarfé. Verður þá ekki ófróð-
legt að heyra, hvemig íhaldslið-
ið ver þessa gjöf stjórnarinnar
sínnar úr ríkissjóði. Au'ðvitað á
ihaldið að endurgreiða ríkinu fé'ð,
og getur alþingi pínt það til jxess
með því að neita að samþykkja
endanlega ríkisgreiðslu á pví.
Skyldu enn fleiri slík skammrif -
koma bráðumi í ijóo í skömtunax-
öskum ihaldsstjórnarinnar?
Fornstnmaðnr
fslenzka íbaldsins
triRaðarmaðnr
dansbs anðvalds.
Fvrir nokkru barst sú fregn
hingað frá Danmörku, að C. C.
Clausen. forstjóri Privatbankans í
Iíaupmannahöfn, hefði sagt af sér
starfi sínu sem fulitrúi danskra
hluthafa i bankaráði ísiandsbanka.
Þessi aðferð bankastjórans þótti
nokkuð kynleg, og bjuggust menn
við, að hún væri sprottin af ein-
hverri misklíð innan bankaráðs-
ins eða af öðrurn sökum innan
bankans.
Menn bjuggust við einhverjum
tíðindum. út af þessu, en ekkert
merkilegt ger'ðist, og veit Alþýðu-
bjaðið ekki enn þá, hvers vegna
bankastjórinn sagði af sér stöðu
sinni.
En nú hefir aftur komið fregn,
sem ekki er síður athygiisverð,
og verður hun ef tii vill til þess
að» kasta nýju ljósi yfir ýms at-
riði, er áður hafa veriö hulin, i
sambandi við danskt auðvald og
ihaldsflokkinn íslenzka.
Á fundi, er danskir hluthafar í
íslandsbanka héldu nýverið í
Kaupmannahöfn, gerðist það
merkilega fyrirbrigði, að þeir kusu
íslenzkan maim senx fulltrúa sinn
í bankaráðið. í fáum orðum sagt:
F^E*vei*aiislI váMierra, foi»-
maðar IhaldsfioBcksIns,
Jdn SBorláksson, varkoslnn
tii að gætíst kagsnanna
datnsks auiðvaSds Iiér á
Sandi.
Þessi ráðstöfun dönsku íhalds-
og auðvalds-sinnanna er áreiðan-
iega gerð að mjög vel athuguðu
máli. Þeir treysta formanni íhalds-
fiokksins, eins stærsta stjómmála-
flokks á ísiandi, allra mannabezt
til að
gjssta feafjsmsíEia peirra
ffegHS íslensskísm fesifjs-
msDBia. '

Snemma i þessum mánuði barst
hingað sú fregn í símskeytum, að
serbneskur yfirhershöfðing, Mi-
kael Kowatchewitch, hefði verið
myrtur 5. október í bænuin Istib.
Morð þetta varð undanfari mik-
illa óeirða. Það varð unpi fótur og
íit meðal manna urn heinx allan.
Þeir stóðu á öndinni af eftix-
væntingu. Var þetta nýtt Sera-
jevo-morð? Var nýr heimsófriður
að brjótast út? Ófriðarbraskarar
byrjuðu að nudda hendur sínar,
og vörur fóru að hækka í verði.
En mönnum létti töluvert, þeg-
ar það sást, að morðið var að
eins ofurlítið afskræmd mynd af
&&&***&»

Hér flytur Alþýðublaðið niynd
af manni þeim, sem kostaði fyrstu
Atlantshafsflugferðina í sumar,
þá, sem Chamberlin fór. Maður
þessi heitir Levine og er amerísk-
ur milijónamæringur. Á myndinni
er hann berhöfðaður. Levine fór
sjálfur ferðina með Chamberlin
og hafði gaman af eftir því, sem
hann sagði í viðtali við blöðin.
Þeir flugu frá Ameríku til Pa-
rísar, -en ekki til baka. Levine
var ekki alveg af baki dottinn.
Hann vildi fá franskan flugmann
til að fljúga með sig tii Ame-
ríku aftur, og hann fékk manninn.
En áður en af ferðinni yrði, hætti
Levine \dð alt saman og vildi
verða um kyrt í París. Það þoldi
flugmaðurinn eltki, og gerðist
hann svo áleitinn við Levine, að
. hann sá sér ekki annað fært en að
yfirgefa Parísarstúikurnar, og á
næturþeli strauk hann aleinn í.
flugvél og Ienti í Lundúnum und-
ír morgun. En til að bæta fyrir
'brot sitt við franska fiugmanninn
sendi hann honum 80 þúsund
franka ávísun og fékk svo ensk-
an flugmann tii að flytja sig heim.
hinum silogandi nábúakrit þarna
suður frá.
En morðið getur þó komið til
að hafa ýmsar og ef til vill merki-
legar afleiðingar.
Morðingjar hershöfðingjans voru
þrír búlgarskir Makedóniu-ung-
lingar, er þóttust vilja með morð-
inu hefna sxn fyrir kúgun þessa
manns í Makedóníu.
Hershöfðinginn ' var einn aftur-
haldssamasti og þrælslegasti auð-
vajdsþræli í Síberíu. Hann átti
oft vingott bæði við innlenda og
íitlenda svartliða, og noíaði
hann þá oft til aðstoðar við
hermdarverk skín á pólitískum
mótstöðumönnum, Hann var for-
maður fyrir pólitískum ofbeldis-
íélagsskap Serba í Makedóníu, er
hét „Hvíta höndin“. Hann var
mjög illa liðinn af öllum neina
kolsvörtustu í'.aldssinnum., Sér-
staklega höfðu þó margir and-
styggð á illverkum hans í Make-
dóníu, því að þar hafði hann farið
yfir með svipum og vopnum.
En þó hershöfðinginn hefði átt
vingott við ýmca svartliða, átti
hann svarna fjandmenn meðal
þeirra, þar á meðal búlgarskan
svartliðahöfðingja, Alexander Pró-
togerow, og einn af morðingjun-
um bar það fyrir réttinum, að
morðið hefði verið framið að und-
irlagí þessa manns.
Eins og gefur áð skilja ætluðu
hernaðarsinnar sér að hleypa öllu
í bál og brand og börðu því ó-
spart ófriðarbumbuna, og svo leií
út um tíma, að þeim ætlaði að
takast að koma af stað ófriði,
þegar það og líka bættist \dð,
að Italir blésu eld að kolunum,
því að þeir ætluðu sér að fleyta
rjómann af, ef til ófriðar kæmi.
Þeir hafa lengi reynt að vinna
markað fyrir vörur sínar á Balk-
anskaga, en ekki tekist, og nú.
ætluðu þeir að gera það með
vopnum.
„Stórveldin“ Engiand og Frakk-
iand horfðu fyrst í stáð rólega
á xáS atburðaxma, en svo fór, að
þau skárust í leikinn.
Hvorugt þessarar ríkja vill ó-
frið á Balkanskaga. Þau vilja
þvert á móti styrkja Balkanrík-
in sem allra inest og láta ríkja
á milli þeirra gott samkomulag.
Eins og kunnugt er, eru bæðí
þessi ríki að hervæðast í fyrsta
lagi gegn ráðstjórnar-EúrsIandi,
en eru þó ekki tilbúin enn þá.
Þau vilja því styxkja Balkanrík-
in eítir megni til að geta síðar
meir notað þau í sameiginlegum
hemaði gegn Eússlandi, Kínverj-
um og fleiruin, og þeim tókst að