Tíminn - 24.06.1962, Qupperneq 6

ÞaS er ekki ofsagt, as nokk
uS óvenjulegt ástand hefiir
ríkt hér á landi seinustu vik
umar. Síðan um mánaða-
mótin seinustu hefur svo að
segja allur sildveiðifloti
landsrmanna legið bundinn í
höfn, þótt allan timann hafi
verið næg síld úti fyrir Suð-
vesturlandi og Norðmenn
hafi mokað upp síldinni fyr-
ir norðan land undanfarna
hálfa aðra viku. Tjónið, sem
hefur hlotizt af þessari
stöðvun síldveiðiflotans. er
orðið gífurlegt.
Orsök stöðvunarinnar hef-
ur verið deila útvegsmanna
og sjómanna um hlutaskipt-
in. Það er orðið langt síðan,
að útvegsmenn hótuðu verk-
banni, ef ekki næðust samn-
ingar um breytt hlutaskipti.
Verkbannið var svo látið
koma til framkvæmda upp úr
seinustu mánaðamótum.
Ef rétt hefði verið á mál-
um haldið, átti ríkisstjórnin
að beita sér fyrir samkomu-
lagi í þessu deilumáli fyrir
löngu. Hér voru hæg heima-
tökin hjá ríkisstjórninni,
þvh að liðsmenn hennar
ráða bæði þeim samtökum
útvegsmanna og þeim sam-
tökum sjómanna, er hér eig-
ast við. Ríkisstjórnin lét
þetta hins vegar alveg ógert.
Ekkert var gert að ráði til að
ná samkomulagi fyrr en kom
ið var að norðanveiðunum,
en þá leit hvor aðilinn um
sig svo á, að hinn myndi gef-
ast upp, þegar Norðmenn
færu að veiða síldina. Því
hefur deilan dregizt von úr
viti og hlotizt af hið stór-
felldiasta tjón fyrir þjóðina
alla, auk þess sérstaka tjóns,
sem útgerðarmenn og sjó-
menn verða fyrir.
Á ný hefur það sannazt,
að það er dýrt að hafa dug-
litla og ráðlitla ríkisstjórn,
þegar ráða þarf fram úr
meiriháttar vandamálum.
Stöðvun topranna
Annað vandamál, sem staf
ar af dugleysi og ráðleysi rík
isstjórnarinnar, hefur nú
blasað fyrir augum lands-
manna hátt á fjórða mánuð.
Það er stöðvun togaraflotans. i
Þessi stöðvun togaraflot-
ans er búin að valdá gjald-
eyristjóni, er nemur hundruð
urn milljóna króna. ef miðað
er við aflabrögð erlendra
togara á sama tima og verð-
lag á afurðum þeirra Erlend
ir togarar hafa nefnilega afl-
að mjög sæmilega á þe'ssum
tíma og verðlag verið hag-
stætt. Því hörmulegra er það,
a^ íslenzki togaraflotinn
skuli hafa verið látinn liggja
aðgerðalaus.
En hér reka menn sig enn
á dugleysi og ráðaleysi rjkis-
stjórnarinnar. Til þess að
tryggja rekstur togaranna
hefði ekki þurft nema brot
af þeirri upphæð, sem þeir
hefðu aflað á þessum tíma, í

íslenzku skipin liggja meðan norsku skipin moka upp síldinni.
eftirgjöf á tollum, söluskött-
um og öðrum útgjöldum, er
hefði tryggt þeim viðunan-
legan rekstrargrundvöll, þótt
togarasjómenn fengju
nokkra hækkun til samræm-
is við aðra stéttarbræður
sína.
Þessar aðgerðir hafa hins
vegar ekki samrýmzt „við-
reisna.r“-kenningum ríkis-
stjórnarinnar og því hefur
heldur verlð kosið að láta
togarana liggja og valda þjóð
inni hinu stórfelldasta tjóni!
Og hvað myndu íhaldsblöð
in hafa sagt í tið vinstri
stjórnarinnar, ef hún hefði
Játið togaraflotann liggja
bundinn á fjórða mánuð og
síldveiðiflotann í þrjár vik-
ur?
Verkföllin í fyrra
Vissulega er það margt
fleira en stöðvun síldveiði-
skipanna og~ togaranna, er
minnir menn á það, hvernig
ríkisstjórnin stendur uppi
duglaus og ráðvillt, þegar í
vanda er komið.
Menn hafa áreiðanlega
ekki gleymt verkföllunum í
fyrrasumar. Ant bendir til,
að síldveiðarnar fyrir norðan
hefðu stöðvazt að mestu eða
öllu, ef stjórnin hefði fengið
að ráða og samvinnufélögin
ekki leyst hnútinn. Þá hefði
þjóðin misst af beztu síldar-
vertíð, sem hér hefur verið.
Þá myndi ríkisstjórnin ekki
hafa getað státað af auknum
gjaldeyrissjóðum, eins og
hún gerir nú. Þeir hafa ekki
sízt orðið til af þeirri ástæðu,
að ráðin voru tekin af stjórn-
inni í fyrra og leystur vand-
inn, sem hún var búin að
skapa en réð svo ekki neitt
við.
Ríkisstjórnin og
íárnsmiðaverkfallið
En á sama hátt og ríkis-
stjómin er þannia yfirleitt
duglaus og ráðalaus, þegar
vanda ber að höndum. er
hún fús til afskipta og íhlut-
unar, þegar hennar þarf ekki
neitt við, og afskipti hennar
verða því til ills eins
Járnsmiðaverkfallið er gott
dæmi um þetta. Náð hafði
verið fullu samkomulagi milli
járnsmiða og atvinnurekenda
um mjög hóflegar aldursbæt
j ur. Þessu samkomulagi spillti
I ríkisstjórnin með þeirri for-
| sendu, að það samrýmdist
j ekki þeirri stefnu hennar að
j veita aðeins láglaunafólki
I kauphækkun að þessu sinni.
; Afleiðing þessa varð verkfall
jjámsmiða, er stóð á annan
j mánuð og stórtafði aðkall-
andi framkvæmdir í þágu
síldveiðanna. Þá gáfust at-
vinnurekendur upp og sömdu
í samráði við ríkisstjórnina
um miklu meiri hækkun en
upphaflega hafði verið sam-
komulag um, því að járn-
smiðirnir kröfðust sérbóta
fyrir verkfallið. Járnsmiðirn-
ir fengu þvi mun meiri kaup
hækkun en félög verka-
manna og iðnverkamanna
höfðu sámig um. Önnur fé-
lög iðnaðarmanna, eins og
rafvirkjar, krefjast nú sömu
hækkana og járnsmiðirnir og
er það ekki óeðlilegt. Af-
skipti ríkisstjórnarinnar af
járnsmiðadeilunni hefur því
ekki aðeins orðið til ag tefja
nauðsynlegar framkvæmdir,
heldur til þess að koma fram
mun meiri kauphækkun hjá
iðnaðarmönnum en verka-
mönnum, en það var þó ein-
mitt það, er ríkisstjórnln
vildi forðast!
r
Ogæfusporið mesta
Verstu afskipti ríkisstjórn-
arinnar af efnahagsmálum
er þó án efa gengisfellingin
í fyrra.
Það liggur nú mikiu ijós-
ara fyrir eftir aðalfund S.Í.S.
en áður, að atvinnufyrirtæk-
in gátu vel risið undir þeirrl
kauphækkun sem þá var
samið um. Gengisfellingar
var því ekki þörf vegna at-
vinnuveganna, heldur var
hún gæfulaust flan og hefnd
: arráðstöfun óviturrar og
reiðrar ríkisstjórnar.
Ef gengisfallið hefði ekki
j komig til sögu, myndi nú
; ríkja annað ástand og betra
i efnahagsmálum þjóðarinn-
ar. Þá hefði verið komizt hjá
þeirri upplausn og glundroða,
jsem nú er ríkjandi í launa-
j og kaupgjaldsmálum, Ýmsum
j kann að þykja það nokkur
j bót, að rikisstjórnin skapaði
- sjálfri sér mikinn óþarfan
j vanda, er hún steig hið giftu
;lausa spor. en yfir sliku mega
menn þó ekki fagna vegna
j beirra margvíslegu örðug-
leiká. sém gengisfellingin hef
i nr valdið öllum hinum efna-
jminni þegnum þjóðfélagsins.
Þar ber ekki sízt að nefna
unga fólkið. Óhjákvæmilegt
er. að gerðar verði alveg sér-
! stakar ráðstafanir til að
i bæta því tjónið, t. d. í sam-
! bandi við stofnun heimila.
vetrarsíldveiðir
í forustugrein Mbl. hinn
31. f. m. sagði m. a á þessa
leið:
„Vetrarsíldveiðarnar eru
j stórkostlegur búhnykkur,
sem haft getur hreina bylt-
ingu í för með sér í atvinnu-
málum, ef framkald verður á
þeim. Eiga sjómenn og út-
gerðarmenn miklar þakkir
skildar fyrir framtak sitt og
dugnað á þessu sviði Hér hef
ur hin nýja tækni orðið þjóð-
inni að stórkostlegn gagni“
Það er ástæða til þess, aö
menn festi sér þessi orð Mbl.
vel í minni. Þau eru nefni-
lega bezta svar við því skrumi
Mbl., að það sé „viðreisnar-
stefnunni" ag þakka að hér
sé nú sæmileg atvinna og
gjaldeyrisástand. Hvorugu
væri til að dreifa ef þessi
mikli búhnykkur vetrarsild-
veiðin hefði ekki komið til
sögu. en þar á ríkisstjórnin
ekki neinn hlut að máll.
Það, sem sagt hefur verið
af andstæðingum .viðreisnar
stefnunnar" um afleiðingar
hennar, stendur þvi óhrakið,
þótt ófyrirséður búhnykkur
UM MENN OG MALEFNI
hafi dregið nokkuð úr þeim
um stund.
Landbúnaðarlánin
Menn hafa vafalaust veitt
þvi athygli, að í samningum
Efnahagsbandalags Evrópu
bæði innbyrðis og út á við,
eru það landbúnaðarmálin,
sem valda mestum erfiðleik-
um. Ástæðan er sú, að land-
búnaður viðkomandi landa er
ekki samkeppnishæfur við
|iðnaðinn, nema afurðaverðið
sé látið hækka svo, að það
valdi stóraukinni dýrtið. Þess
vegna reyna þátttökuríkin
meira og minna að tryggja
landbúnaði sínum sérstöðu,
m. a. með því að tryggja hon
um hagstæðari lánskjör en
öðrum atvinnuvegum, sér-
staka styrki til framkvæmda,
sérstakar niðurborganir á
vöruverði o. s. frv.
Hin nýja löggjöf um land-
búnaðarsjóðina ber þess ekki
merki, að núverandi ríkis-
stjórn skilji þessa sérstöðu
landbúnaðarins. Með þesari
löggjöf hlýtur landbúnaður-
inn að ýmsu leyti verri láns-
kjör en t. d. sjávarútvegur-
inn. í stað þess að tryggja
landbúnaðinum hæfilegan
hluta af lánsfé þjóðarinnar,
þá er lagður á hann nýr skatt
ur, sem svarar 1700 kr. árlega
á meðalbú. Það þarf langt að
leita til þess að finna dæmi
j þess, að þannig sé búið að
landbúnaðinum.
Þessi stefna á líka eftir að
hefna sín i minnkandi land-
búnaðarframletðslu og óhag-
stæðu verðlag’ landbúnaðar-
vara, ef henni fæst ekki
hrundið i tæka tíð.
Fleipur Ólafs Thors
Áreiðanlega hefur sett
óhug að mörgum, sem heyrðu
þann boðskap Ólafs Thors á
þjóðhátíðardaginn að íslend
ingum sé „rík nauðsyn að
temja sér rétta háttu í sam-
skiptum við aðrar þjóðir, en
enn skorti mikið á að vel sé
í þeim efnum“. Ekki mun það
hafa dregið úr þessum óhug,
að Ólafur nefndi landhelg-
ismálið 1 sömu andránni, en
senn eiga undanþágur Breta
að falla úr gildi.
Hvað meinar Ólafur með
þessum fjarstæðu upimæl-
um? Hvað er hér á seyði?
Þau ummæli Ólafs, að ís-
lendingar 'nafi ekki 'éýnt
„rétta háttu i samskiptum
við aðrar þjóðir“ eru hrein-
asta markleysa íslendinear
hafa þvert á móti jafnan
gætt þess, að ailar krötur
þeirra á hendur öðrum þjóð-
um væru byggðar ;i fvllsta
siðferðilegum rétti. ðlafur
Thórg gerir sig ag hreinum
ósannindamanni, ef hann
reynir að halda öðru fram
En hvers vegna er hann þá
með þetta blaður? Hver er
tilgangurinn? Ekki er hann
sá, að styrkja aðstöðu íslend-
inga út á við, þvi að ekki verð
ur það gert á þann veg, að
forsætisráðherrann sjáifur
prédiki, að „íslendingar
kunni ekki rétta háttu í skipt
um við aðrar þjóðir“?
6
T f M I N N, sunnudagurinn 24. júní 1962.