Alþýðublaðið - 08.01.1940, Page 1

*
RITSTJÓRI: F. R. VALÐEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR.
MÁNUDAGUR 8. JAN. 1940.
5. TÖLUBLAÐ
Hótanir Rússa og Þjóðverja
við Norðurlönd halda áfram
---♦--
Segjast ekki munu þola að Finnum berizt
brezk og frðnsk hjálp yfir Svíþjóð og Noreg.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
í TMMÆLI þýzkra og rússneskra blaða um möguleikana
' á því, að Norðurlönd dragist inn í styrjöldina, verða
nú með degi hverjum ófriðlegri.
Halda þau því fram, nú síðast í gær aðalblað rússneska
hersins, „Krasnaja Svjesda“, að Bretar stefni að því af ráðn-
um hug, að draga Norðurlönd inn í stríðið til þess að skapa
sér aðstöðu til árásar á Þýzkaland úr nýrri átt. Þýzk blöð
endurtaka þær hótanir, að Þýzkaland muni ekki láta það
viðgangast, að brezk og frönsk vopn verði flutt yfir Noreg
og Svíþjóð til Finnlands, hvað þá heldur brezkt eða franskt
Iierlið.
Svfar geta ekki hætt að
hjálpa Finiauni, segir eitt af
stærstu blððum Svípjððar
------------------
KHÖFN í gærkveldi. FÚ.
„Göteborgs Handels- og Sjöfartstidning“ segir að stund
úrslitanna nálgist, og séu miklir möguleikar á því, að Sví-
þjóð dragist inn í styrjöldina.
Enginn veit, segir blaðið, hvort Rússar muni láta stað-
ar numið í Finnlandi. Og því meir sem England og Frakk-
iand grípi inn í Finnlandsmálin, því meiri líkur séu fyrir
því, að úrslit heimsstyrjaldarinnar muni verða á Norður-
löndum. Aðstoð Svía við Finnland geti orðið til þess að
draga Svíþjóð inn í stríðið, en þeirri aðstoð sé þó ekki hægt
að hætta.
T.T J ' I i ' J_C£ * , -! Nýjar varúðarráðstafauir
„Nationaltid'enda“ genr aðvar-
anir þýzkra blaða til Norður-
landaþjóðanna einnig að um-
talseíni.
Segir blaðið, að Danir óski
þess af heilum hug, að Finnar
fái sem mesta hjálp.
Blaðið víkur að því, að erfitt
sé aði rökræða skoðanir þær,
sem fram hafa komið í þýzkum
blöðum varðandi hjálp þá, sem
Finnum berst yfir Norðurlönd,
og kemur með þá samlíkingu,
er ræða er flutt í kennarastól
og áheyiendum aðeins ætlað að
hlýða á.
KAUPM.HÖFN í gærjkv- FO.
í Svíþjóð hefir verið gefin út
tiý úls'kipun, sem leggur strengi-
legt bann og pungar reTsingar
yið pví, að láta nekkrum í té
upplýsingar um atvinnulíf og
Starfsemi í landinu, hvort heldur
er framleiðsla, flutningar eÖa við-
sfcipti, ef ætla má að slifcar upp-
lýsingar yrðu notaðar af útlend-
Uim rífcjum í óvihisamlegum til-
gangi.
16 róssnesbar flngvélar
skotnar niðnr ð 2 dðpm.
—.— <b
Flngfvélafap Réssa fSu siunum
meira eu Finna frá stríðsbyrjun.
LONDON í morgun. FÚ.
■jP RÉTTARITARAR frá
hlutlausum þjóðum síma
frá Finnlandi, að 16 flugvél-
ar hafi verið skotnar niður
iyrir Rússism í loftárásum
þeirya á finnskar borgir á
föstudag og laugardag.
Finnskir flugmenn skutu
flestar þeirra niður, en á hin-
ar var skotið af loftvarna-
byssum.
Samkvæmt upplýsingum frá
finnsku hermálastjórninni er
gizkað á, að Rússar hafi misst
samtals 200 flugvélar frá því að
vopnaviðskipti Finna og Rússa
byrjuðu. Flugvélatap Rússa er
að minnsta kosti tíu sinnum
m’eira en flugvélatap Finna.
Samkvæmt seinustu fregnum
frá Finnlandi halda Rússar á-
fram að grafa skotgrafir á Kyrj-
álanesi. Kuldinn háir hermönn-
unum mikið og meðal fanga,
sem Finnar tóku í gær, voru
menn svo illa haldnir af kulda,
að þeir gáfust upp þegar í stað.
Sögðu þeir félaga sína suma
meðvitundarlausa.
Sovétsljórninlofarað
láta rannsaka kaf-
bátsárásina í Hels-
LONDON í miongun. FÚ.
C* ÆNSKA utanríkismála-
ráðuneytið tilkynnir, að
rússneska ráðstjórnin hafi lofað
að láta athugun fara fram á
því, hvort það hafi verið rúss-
neskur kafbátur, sem sökkti
sænska skipinu í Helsingjabotni
fyrir skemmstu.
Var sfcotið af fallbyssu kafbáts-
ins á hið sænska skip unz kvikn-
jaði í pví. Eyðilajgðist sfcipið, en
áhöfninni var bjargaö. Hélt á-
höfnin pví fram, að kafbáturinn
væri rússneskur, og pess vegna
tók sænski sendiherrann í Moskva
málið upp við sovétstjórnina.
Þýzkt skip með málm
or ýtisfarm sðkk vest
nrafNoregiífirrradao
LONDON í gærkveldi. FÚ.
K 000 smálesta skip, þýzkt,
*** „Frankenwald“, — eign
Hamborg Ameríkulínunnar, —
sökk um 60 km. út af vestur-
strönd Noregs í gær. Skipið var
á leið til Þýzkalands með málm
grjót. Með hverjum hætti skipið
sökk, ’er ekki kunnugt.
Eistlenzku skipi var sökkt í
gær. Var pað statt tæpa 40 km.
frá Noregsströndum, er flugvéi
gerði árás á pað. Var varpað
sprengikúlum á skipið og skotið
af véibyssum á skipshöfnina.
Tveir skipverjar biðu ban-a.
Óvæntar heræfinoar á
Suðnr-Játlandi.
KHÖFN í gærkveldi. FÚ.
Þ. 9.—12. jan. fara fram í
Danmörku mjög umfangsmikl-
ar heræfingar á Suður-Jótlandi,
og verða aðallega stórskotaliðs
og loftvarnaæfingar.
Fátítt er, að Danir hafi her-
æfingar um þetta leyti árs.
Innbrot í fyrrinótt.
FYRRINÓTT var framið
innbrot í mjólkurbúðina
á Asvallagötu 1 og stolið þaðan
um 120 krónum í peningum.
Hafði verið farið inn urn
gl'Ujgga, sem var illa krókaður,
en peningarnir höfðu legið í .búð-
arskúffu.
Járnbrautarstöðin í Helsingfors, sem Rússar hafa oft reynt að
varpa sprengikúlum á, en aldrei hitt.
Verzlunar- og skrifstofi-
féik vi!I fá iaioaippbét
eins oi opinbert starfssfélk
I7ERZLUNARMANNA- *
V FÉLAG REYKJA-
VÍKUR befir ákveðið að
beita sér fyrir því að fá
launakjör skrifstofu- og
verzlunarfólks bætt.
Friðþjófur Johnson, for-
maður Verzlunarmannafé-
lagsins, sagði í samtali við
Alþýðublaðið í morgun, að
félagið myndi stefna að því
að þetta starfsfólk fengi
sömu launauppbætur í hlut-
falli við laun sín og' opinbert
starfsfólk fengi samkvæmt
þeirri þingsályktunartillögu,
sem samþykkt var á alþingi
og gaf ríkisstjórninni heim-
ild til að bæta launakjör op-
inberra starfsmanna.
Sagði Friðpjófur, að það væri
álit stjórnar féiagsins, að verzl-
umar- og skrifstofufólk væri ein-
mitt ' sambærilegt við opinbert
starfsfólk.
Félagið hefir kallað verzlunar-
og skrifstofufólk til skrásetnmg-
ar í dag af þessu tilefni, og
mættu strax í míorgun allmargir
í skrifstofu félagsins. Eiga menn
par að gefa upp launákjör sín
og ýmislegt annað, sem að peim
lýtur.
Lögin um kaupuppbótina náðu
eins og kunnugt er alls ekki til
> verzlunar- og skrifstöfufólks, siök-
Um pess, að pað hefir ekki sam-
’eiginlega samninga eða sameigin-
legan kauptaxta. En það verður
vitanlega að teljast alveg sjálf-
sagt, að að múinista kosti allir,
sem bafa fremur lág lauu, fái
launauppbót viegna dýrtíðarinnar,
áinnaðhvort í samræmi við lögin
eða. í samræini við pær launa-
uppbætur, sem opinberir starfs-
menn fá.
Enn mun rikisstjórnin engar á-
fcvarðanir hafa tekið í sambandi
við pað, en pað verður að gera
ráð fyrir pví, að hún liafi tal af
stéttarfélögum opinberra starfs-
manna um málið.
Verkakonor gefa
200 krónur til
Finnlands.
P INNLANDSSAMSKOTIN
■*• eru nú komin upp í 103
þúsundir króna.
Fer nú að nálgast, að samskot-
in séu komin upp í 1 krónu á
hvert mannisbam á íslandi.
Einhver síðasta gjöfin, sem
barst í samskotin, voru 200 kr.
fiá Verkakvennafélaginu Fram-
sókn, en samþykkt var að gefa
pessa upphæð á fundi félagsins
síðast liðið föstudagskvöld-
Hore Belisha skfrir
brezka þinyinu frá
orsökum lausuar-
beiðni sinnar ð
LONDON í morgun. FÚ.
"jhv AÐ flaug fyrir í London í
gær, að Hore-Belisha
myndi persónulega skýra neðri
meðstofunni frá orsökum til
þ'ess. að hann haðst lausnar frá
hermálaráðherraembættinu, og
í gærkveldi varð kunnugt, að
hann mun gefa yfirlýsingu
þessa efnis, er neðri málstofan
kemur saman á þriðjudag.
Það er talið, að greinargerð
hans verði mjög stutt, en hins-
vegar er húizt við, að fyrirspurn
ir verði borna fram við forsæt-
isráðherra, og að miklar um,-
ræður verði um þ'etta mál.
Öllum blöðum ber saman um,
að fráför Hore-Belisha breyti
engu um styrjaldarfyrirætlanir
eða stefnu stjórnarinnar yfir-
leitt.
t DA6
Næturlæknir er Karl S. Jónas-
son, Sóleyjargötu 13, sími 3925.
Næturvörðiur er í Reykjavíkur-
og Iðunnar-apóteki.
ÚTVARPIÐ:
19,20 Þingfréttir.
19.50 Fréttir.
20,15 Um daginn og veginn (Sig-
fús Halldórs frá Höfnum).
20,35 Hljómplötur: Þjóðlög frá
ýrmsum löndum.
20.50 Kvennapáttur: Hlutverk
ikionunnar í menningarsög-
unni (ungfrú Oddný Guð-
muudsdóttir).
21,10 Útvarpshljómsveitin: Hol-
lenzk pjóðlög. — Einisöng-
ur: (Skúli Sveinsson): .1)
Sigv. Kaldalóns: a) Ave
María. b) Þú eina hjartans
yndið mitt. c) Við sundið.
d) Sofðu, sofðu góði. c)
Ég lit í anda. 2) Sig. Þórð-
arson: Stjarna stjörnufegri.
Verða 10 vélbátar keypt
ir fil Reykjavfkur ?
----<----
Tlllaga nefndarlnnar, sem á að
atbnga framfærslumál Rvfknr.
JjJ-íí IN tiltÖlulega góða sala
^ á ísfiski mun valda því,
að lítið verður um saltfisks-
framleiðslu hér fyrst um
sinn. Auk þess er það mikið
áhyggjuefni manna, hve lítil
vinna er hjá verkamönnum
hér í bænum við útgerðina.
Þá hefir það og ekki bætt úr
skák, að togurum fækkar sí-
felt hér og að bátar héðan
fara til Sandgerðis og Kefla-
víkur til útgerðar á vertíð-
inni.
í fyrra var stofnuð nefnd
til að athuga og gera tillögur
um framfærslumál Reykja-
víkur. í þessari nefnd eiga
sæti Jónas Guðmundsson,
eftirlitsmaður sveita og bæj-
arfélaga, Jón Kjartansson
ritstjóri og Helgi Hermann
Eiríksson skólastjóri.
Þessi nefnd hefir haldið
allmarga fundi og rætt þessi
' mál.
Fyrir alllöngu ritaði nefndin
bæjarráði bréf, þar sem húin benti
á nauðsyn pess, aÖ atvinna væri
aukin og lagði til, að samvinna
tækist um pað milli bæjar og
ríkis að kaupa allt að 10 vél-
báta og láta pá stunda útgerð til
saltfiskveiða hér i bænurn.
Bentí nefndíin á það, að heppi-
legt myndi vera að leita fyrir
sér um kaup á bátunum í Dan-
(Frh. á 4. síðu.)