Alþýðublaðið - 24.01.1940, Blaðsíða 3

MIÐVIKUDAGUR 24. DÉS. 1940. ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Deilan m Vinnumiðliinarskrifstof
nna oo Ráðninnarskrifstofn Rvíknr
I AUÞYÐU BLAÐIÐ
RITSTJÓHI:
; T. R. VA1.DEMARSSON.
! fjarveru ham:
j STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINO
(Inngangur £rá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýslngar.
;4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
j 4902: Ritstjóri.
148.03: V. S. Vilhjálm* (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjaa.
(4906: Afgreiðsla.
j5021 Stefán Pétursson (heima).
! ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
$ ----------------;-------
Sviknar hug-
sjónir.
AÐ hefir alltaf verið skoðun
jafnaðarmanna, að bæði
stéttir og þjéðir yrðu sjálfar að
ley.sa sig úr ánauð. Ef þær gætu
ekki velt af sér okinu sjálfar,
þá væri það ekki heldur á ann-
arra færi.
I verkalýðshreyfingunni og
stéttabaráttunni hefir þessi skoð-
un jafnaðarmanna fyrir löngu
rutt sér til rúms. En í frelsis-
baráttu þjóðanna neita ekki að-
eins fasistar, heldur og allur hinn
af.urhaldssamari hluti borgara-
stéttarinnar, að viðurkenna slíka
skoðun. Fasistar vilja hafa leyfi
til þess að blanda sér inn í imnri
mál annarra þjóða undir því yf-
irskyni, að þeir séu að leysa þær
úr ánauð eða vernda þær fyrir
einhverri slíkri yfirvofandi hættu.
Viðkvæði fasistanna hefir í öllum
slíkum tilfellum verið það, að
þeir gæíu ekki látið það við-
gangast, að þetta eða hitt þjóð-
skipulagið ryddi sér til rúms í
nágrannalöndum þeirra. Það
sama sögðu raunar lika Bretar
og Frakkar eftir byltinguna á
Rússlandi í lok heimsstyrjaldar-
innar. Þeir vildu ekki viðurkenna
hið nýja skipulag og sendu her
til Rússlands með það fyrir aug-
um að reyna að steypa því.
Sú herferð bar að vísu lítinn
árangur.
Mussolini þóttist heldur ekki
ge4a horft aðgerðalaus á það, að
lýðræðið næði að festa rætur á
Spáni. Hann sendi þangað her í
samráði við Hitler og hjálpaði
Francofasismanum til þess að
herja niður hina löglegu stjórn
landsins. Hitler gekk ennþá
'lengra í Austurriki og Tékkósló-
vakíu. Hann tók bæði þessi lönd
herskildi og þurkaði þau út af
Evrópukortinu sem sjálfstæð ríki.
Og á svipaðan hátt hafa Japanif
hagað sér í Kína.
Nú hefir Rússland tekið upp
sömu aðferðirnar og þessi fasist-
isku ofbeldisríki í utanríkispólitík
sinni. Það gerði vináttusamning
við sjálfan „erkióvininn", þýzka
nazismann, og gaf honum frjáls-
ar hendur til þess að ráðast á
Pólland gegn því skilyrði, að það
fengi hér um bil helminginn af
ránsfengnum og leyfi til þess, að
svifta Eystrasaltsríkin og Finn-
land sjálfsákvörðunarrétti og
fullveldi sínu.
Byltingin á Rússlandi boðaði
fy.rir rúmum tuttugu árum rétt
hverrar einustu þjóðar til þess
að ráða málum sínum sjálf. Lenin
hélt tryggð við þær yfirlýsingar
meðan hann lifði. Þannig sagði
hann á flokksþingi rússnesku bol-
sévíkanna árið 1919, þar sem rætt
var um sjálfstæði Finnlands:
„Hver þjóð verður að hafa rétt
til þess að ráða sér sjálf. Og ef
við segðum, að við vildum ekki
viðurkenna neina finnska þjóð,
heldur aðeins finnska verkalýð-
inn, þá væri það ekkert annað
en þvættingur. Við verðum í
þessu efni að horfast í augu við
staðreynd. Það væri hlægilegt að
aetla sér að neita að viðurkenna
hana. Finnska þjóðin myndi þá
sjá fyrír því sjálf, að hún yrði
viðurkennd."
Þannig talaði Lenin. En það
ér einmitt þessi kenning rúss-
nesku byltingarinnar, sem núver-
andi valdhafar Rússlands hafa
svikið. Þeir beita nágrannaþjóð-
lirnar í dag nákvæmlega sama of-
beldinu og fasistarnir hafa gert
undanfarin ár. En það eru ekki
aðeins Stalin og . klíkan í kring
um hann austur í Moskva, sem
hafa svikið áður gefnar yfirlýs-
ingar. Allir söfnuðir alþjóðasam-
bands kommúnista úti um heim
tyggja nú hugsunarlaust upp
eftir sovétstjórninni áróðurslygar
hennar og afsakanir fyrir svik-
unum og ofbeldinu. Þannig reyna
kommúnistar alls staðar úti um
heim að breiða þá skoðun út, að
hin blóðuga árás Rússlands á
Finnland sé engin árás á finnsku
þjóðina, heldur á Mannerheim og
finnsku yfirstéttina. Þess vegna
tala þeir alltaf um Mannerheim-
herinn, en ekki finnska herinn,
rétt einsogþeir væru staurblindir
fyrir því, hve einhuga finnska
þjóðin ver frelsi sitt í dag. Það,
sem þeir gera, er nákvæmlega
það, sem Lenin sagði að þeir
mættu ekki gera. Þeir neita að
viðurkenna staðreynd, þá stað-
reynd, að finnska þjóðin, bæði
verkamenn, bændur og borgara-
stétt, stendur sem einn maður,
þegar ráðist er á sjálfstæði og
sjálfsákvörðunarrétt hennar, og
að árás Rússlands á Finnland er
þess vegna árás á finnsku þjóð-
ina i heild.
Finnar verða að fá að ráða því
sjálfir, hverjir fara með völd í
landi þeirra. Það verður að við-
urkenna sama rétt fyrir þá og
fyrir Rússa í því efni. Stalin á
vissulega engum vinsældum að
fagna úti um heim á þessari
stundu. Það er heldur ekki von.
En það gefur öðrum ríkjum eng-
an rétt til þess að blanda sér inn
í innri mál Rússlands. Annars er
rétt að geta þess í sambandi við
blekkingar kommúnista um
Mannerheim, að hann hefir enga
Iforystu í dag í finnskum stjórn-
málum. Það eru verkamenn,'
bændur og frjálslyndir borgarar,
sem nú fara með stjórn á Finn-
landi í Umboði yfirgnæfandi
meirihluta finnsku þjóðarinnar.
En jafnvel þótt Mannerheim væri
þar við völd, þá gæti það ekki á
nokkurn hátt réttlætt blóðuga á-
rás stórveldis á friðsama smá-
þjóð. Hitt er annað mál, að pað
bætir að sjálfsögðu ekki málstað
Rússlands, að það skuli hafa ráð-
ist á Finnland eftir að frelsi og
lýðræði var búið að festa þar
rætur og verkalýðshreyfingin og
samvinnuhreyfingin orðin einn
sterkasti þátturinn í stjórn lands-
ins. Það kemur að minnsta kosti
ekki vel heim og saman við allt
skrumið um að Rússland ætlaði
sér að vera sverð og skjöldur
lýðræðisins og verkalýðshreyfing-
arinnar gegn öllum árásum fas-
ismans.
En þannig er Rússland búið að
svikja allar sínar fyrri yfirlýsing-
ar í dag.
Póstferðir 24. jan. 1940.
Frá Reykjavik: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Qlfuss-
og Flóapóstar, Laugarvatn, Hafn-
arfjörður, Álftanesspóstur. — Til
Reykjavíkur: Mosfellssveitar-,
Kjalarness-, Reykjaness-, Ölfuss-
og Flóapóstar, Hafnarfjörður,
Dalasýslupóstur, Húnavatnsisýslu-
póstur, Austur-Barðastrandar-
sýslupóstur, Skagafjarðarsýslu-
Spóstur, Strandasýslupóstur.
ISAMBANDI við nýaf-
staðna afgreiðslu á fjár-
hagsáætlun Reykjavíkur hafa
að vonum orðið talsverðar um-
ræður um Ráðningarskrifstofu
Reykjavíkurbæjar og Vinnu-
miðlunarskrifstofuna. — Hefir
prófessor Bjarni Benediktsson
látið hafa ýmislegt eftir sér 1
því sambandi, sem rétt er að
taka til nánari athugunar, sem
og það, sem Morgunblaðið rit-
aði um málið s.l. laugardag.
Ráðningarskrifstofa Reykja-
víkurbæjar kostar bæinn 18
þúsundir króna, og er ekki
nema eðlilegt að meirihluti
bæjarstjórnar telji sig einhverja
afsökun þurfa að hafa fyrir
þessari fjárveitingu, þar sem
hún er algjörlega óþörf. Hér
1 bænum starfar samkvæmt lög-
um vinnumiðlunarskrifstofa,
og kostar hún bæinn að sínum
hluta 21 þúsund krónur. Vinnu-
miðlunarskrifstofunni er stjórn-
að með íhlutun allra þeirra að-
ila, sem hér eiga hlut að máli,
vinnuveitenda, verkamanna
bæjarins og ríkisins, og hefir að
sjálfsögðu enginn einn þar
meirihluta. Allir þessir aðilar
eiga líka óneitanlega mikið und-
ir þessari stofnun — og því,
hvernig hún er rekin. Tveir
þeir fyrrnefndu þurfa að sækja
þangað vinnuafl og vinnu, en
þeir síðarnefndu að láta þang-
að fé til reksturs skrifstofunni
og greiðslu þeirrar vinnu, er
veitt er í atvinnubótaskyni með
beinum fjárframlögum ríkis og
bæjar. Þó ekki sé hér um stór-
an né víðáttumikinn rek'stur að
ræða, er þó augljóst, að nauð-
syn ber til, að stofnun þessi
njóti trausts allra þeirra aðila,
er hér eiga hlut að máli.
Ekki hafa heldur heyrst
neinar óánægjuraddir frá öðr-
um kaupstöðum landsins, né
þess orðið vart, að þeir teldu
íhlutun ríkisins í stjórn vinnu-
miðlunarskrifstofanna þar of-
mikla móts við framlag það til
atvinnubóta og greiðslukostnað-
ar, er ríkið lætur í té. Eiga hér
jafnt hlut að málí kaupstaðir
þeir, sem Sjálfstæðismenn
stjórna, og þeir, sem Alþýðu-
flokksmenn stjórna.
Reykjavík ein sker sig úr 1
þessu máli. Hún ein telur sig
hafa ráð á að reka hér aðra
skrifstofu í samkeppni við þá
lögboðnu og greiða allan þar af
leiðandi kostnað, sem að sjálf-
sögðu er gersamlega óþarfur,
úr sameiginlegum sjóði bæjar-
manna.
Síðan samstarf þriggja aðal-
flokka þingsins tókst um ríkis-
stjórn, hefir talsvert verið rætt
um það, að sameina skrifstof-
urnar hér í bænum, en til þessa
hafa allar slíkar samningatil-
raunir strandað. Þó er ekkert
sem mælir því bót, að þetta á-
stand verði lengur óbreytt og'
mætti raunar miklu heldur
segja, að það sé óþolandi leng-
ur.
En á hverju strandar?
Eftir því, s'em skilja má á
skrifum Morgunblaðsins og
ræðu Bjarna Benediktssonar á
bæjarstjórnarfundinum, gera
Sjálfstæðismenn sig ekki á-
nægða með minna en að Ráðn-
ingarskrifstofa Reykjavíkur
gleypi Vinnumiðlunarskrifstof-
stofuna, og að þeir verði ein-
ráðir um stjórn Ráðningarskhif-
----------*---------
stofunnar, eins og verið hefir.
Öllum afskiptum ríkisvaldsins
af vinnumiðluninni hér í bæn-
um á þar með að vera lokið.
Hins vegar hefir ekki heyrst
annað, en að bærinn muni hér
eftir, sem hingað til, góðfúslega
leyfa, að ríkið greiði árlega þá
tæpu kvart milljón, er það hefir
greitt fyrir þá vinnu, er fer í
gegn um hina lögboðnu vinnu-
miðlunarskrif stof u.
Það segir sig nú alveg sjálft,
að einn af þeim þremur flokk-
um, sem að stjórnarsamvinn-
unni stendur og sem ganga vill
af heilum hug til samninga um
slíka hluti, sem hér um ræðir,
getur ekki til lengdar haldið
fast á þeirri kröfu, að hann einn
eigi öllu að ráða. Samvinnan
um stjórn landsins væri skamt
komin, ef slíkt hefði oft borið
við.
Samkvæmt samningum
þeirra flokka, sem að ríkis-
stjórninni standa, er það fulltrúi
Alþýðuflokksins, sem fer með
félagsmál í ríkisstjórninni. Það
var ekki gengið út frá því, þeg-
ar þeir samningar tókust, að
þessi réttur Alþýðuflokksins og
fulltrúa hans, til að fara með
þessi mál, yrði seinna meir,
meðan á samvinnu stæði, rýrð-
ur á nokkurn hátt. Það er
líka vitanlegt, að ef það hefði
lent í hlut fulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins að tilnefna menn í
stjórn vinnumiðlunarskrifstof-
anna, þá hefðu ekki verið uppi
kröfur frá Sjálfstæðismönnum
um að sá réttur yrði af honum
tekinn.
Þessari kröfu Sjálfstæðis-
manna, um að fella niður rétt
ríkisvaldsins til að hafa íhlut-
un um vinnumiðlunina í land-
inu er því beinlínis stefnt gegn
Alþýðuflokknum og mundi, ef
sinnt yrði, verka þannig, að
gengið yrði á bak gerðum
samningum og viðurkenndur
réttur Alþýðuflokksins borinn
fyrir borð.
Eins og Sjálfstæðisflokkurinn
fékk, með stjórnarsamvinnunni,
fulltingi til þess að fara með
ákveðin mál í ríkisstjórninni,
eins verður hann að sjálfsögðu
að sætta sig við það, að fulltrúi
Alþýðuflokksins fari með þau
mál, sem um var samið, að hann
færi með.
í skrifum sínum og ræðum
um þetta mál, tala Sjálfstæðis-
menn mikið um ranglæti í garð
Reykjavíkurbæjar, þ. e. að
ríkisvaldið skuli tilnefna einn
mann í stjórn Vinnumiðlunar-
skrifstofunnar af fimm, sem
þar eiga sæti. En þegar þess er
gætt, að ríkissjóður greiðir
nærri helminginn af allri þeirri
vinnu, sem úthlutað er af skrif-
stofunni, þá er það ekki einasta
ljóst, að hér er ekkert ranglæti
á ferð gagnvart Reykjavík-
urbæ, heldur liggur það einnig
opið fyrir öllum, sem með
fullri sanngirni vilja líta á
þessi mál, að það er með öllu
óframbærilegt, að krefjast þess,
að fella hér niður íhlutunarrétt
ríkisins.
Prófessor Bjarni Benedikts-
son lætur hafa það eftir sér, að
Alþýðuflokksmenn þeir, sem
stjórna kaupstöðunum úti á
landi, mundu ekki una íhlutun
ríkisvaldsins í þessu efni, ef
framkvæmd væri af Sjálfstæð-
ismanni. Þetta hefir prófessor-
inn ekkert leyfi til að segja. Al-
þýðuflokksmenn hafa verið með
í að setja þessi lög. Þeir hafa
hlýtt þeim og munu hlýða þeim,
hver sem á heldur. Ekkert hefir
komið fram, sem bendir í aðra
átt.
Hvernig hyggur prófessorinn
annars, að Alþýðuflokksmenn
geti skotið sér undan að sætta
sig við lögin eftir að Sjálfstæð-
ismenn væru komnir í meiri
hluta á þingi og í stjórn? Ætti
KOMMÚNISTAR hafa
borið sig illa út af
kosningaósigrinum í Dags-
brún. Saka þeir Dagsbrúnar-
menn um óstéttvísi, menn-
ingarleysi og skilningsleysi
og segja að nú liggi ærið
starf fyrir „forystuliði
verkalýðsins“, og skilja allir
við hverja er átt, að mennta
verkalýðinn og beina honum
aftur inn á hinar réttu braut-
ir. Verkamenn láta sér fátt
um finnast slík loforð um
aukna menningu þeim til
handa. Reynslu hafa þeir
sannarlega fengið nóga af
skólameistarahæfileikum
þeirra kommúnistanna. —
Verkamenn bíða nú aðeins
eftir því að sjá það, hvernig
hin nýja stjórn félagsins
starfar og hvað henni tekst
að endurbæta af því, sem
kommúnistum hefir tekizt að
skemma á þessum tveimur
árum, sem þeir hafa verið
einráðir í Dagsbrún.
En það, sem ég ætla sérstak-
lega að gera að umtalsefni nú,
eru þær hótanir, sem kommún-
istar eru núna með á vinnu-
stöðunum og í samtölum við
Dagsbrúnarverkamenn. Þeir
vita sem er, að þeir hafa tapað
stjórn og trúnaðarráði Dags-
brúnar. en þeir segja jafníramt:
,,Við sprengjum fyrir ykkur
alla fundi.“ ,,Við ónýtum allt,
sem þið gerið á félagsfundum.”
Þessar hótanir eru sannarlega
lærdómsríkar fyrir alla and-
stæðinga kommúnista. Það, sem
þeir meina með þessum hótun-
um, er, að þeir ætli að beita
sömu aðferðinni á Dagsbrúnar-
fundum í ár og þeir gerðu á
fundinum fræga, þegar ,,heið-
ursfélaginn“ H. V. og Guðm.
kabyssa og fleiri álíka heiðurs-
menn sóttu að Jóni Baldvins-
syni veikum og gáfu honum
ekki hljóð á fundinum fyrir óp-
um, óhljóðum og fótasparki.
Með slíkum aðferðum ætla þeir
að koma í veg fyrir það, að
hægt sé að hafa stjórn á Dags-
brúnarfundum, með þessum að-
ferðum ætla þeir sér að kúga
niður vilja meirihluta félags-
manna og eyðileggja reglur
þær, sem ber að fara eftir í
hverjum heiðarlegum félags-
I skap. Þeir byggja þessar hótan-
| ir sínar á því, að andstæðingar
I þeirra sæki ekki fundi félagsins
! eins vel og þeir sjálfir og þar
prófessorinn og Morgunblaðið
að hugsa þetta til enda, áður en
það kemur fyrir almennings-
sjónir á ný.
Það er sjálfsagt að sameina
Ráðningarskrifstofuna og
Vinnumiðlunarskrifstofuna hér
í bænum og spara bæjarsjóði
þar með álitlega fjárfúlgu og
það hið allra fyrsta, annaS er
óforsvaranlegt. En þess verður
að vænta, að til sameiningarinn-
ar verði gengið af heilum huga
og að þeir aðilar, sem að þessu
máli standa, sýni þar fulla ein-
lægni og taki sanngjamlegt til-
lit hver til annars. Verði geng-
ið til þessa samstarfs með sama
samvinnuhug og sama grund-
velli eða svipuðum og samvinn-
an um ríkisstjórnina byggist á,
þá er öðru vart trúandi, en á-
kjósanlegur árangur náist.
J —
með verði hægt að viðhafa slíkt
framferði.
En það er eins gott að þessir
herrar viti það strax, að slíkt
verður ekki oftar þolað í Dags-
brún.
Það er áreiðanlegt að þessir
menn fá að njóta sama réttar í
Dagsbrún og aðrir félagsmenn,
en ef þeir sýna venjulegan
kommúnistiskan skrílshátt, þó
verður hann ekki þolaður, eða
að minnsta kosti er það mín
krafa sem eins af stuðnings-
mönnum B-listans við nýaf-
staðnar kosningar.
Um framtíð Dagsbrúnar skal
ekkert fá að ráða annað en yfir-
vegun verkamannanna sjálfra,
vilji félagsmannanna, eins og
hann kom fram við síðustu
stjórnarkosningu, og hver, sem
setur sig upp á móti því með
sömu aðferðum og kommúnist-
ar hafa íengstum beitt í Dags-
brún, ve|ður að taka afleiðing-
unum af því. Ofbeldi og yfir-
gangi á aldrei að mæta með
linku og undanslætti og við
verkamennirnir í Dagsbrún
höfum lært það af reynslunní,
að kommúnista verður að taka
föstum og ákveðnum tökum.
Það, sem verður að vinna að,
er að skapa úr þeim brotum,
sem Dagsbrún er nú í, heil-
steyptan verkalýðsfélagsskap,
sem verði, þegar þar að kemur
eins og áður einn sterkasti þátt-
urinn í allsherjarsamtökum
verkalýðsins. Þetta tekst með
því að láta verkamennina finna
það, að Dagsbrún hugsar um
ekkert annað en þeirra hag og
hag allrar þjóðarinnar, að póli-
tísku deilumálin séu ekki sett á
oddinn í hverju máli, að ekki
sé lagt út í nein æfintýri, eins
og t. d. liðssendingarnar til
Hafnarfjarðar í fyrra, sem
kostuðu Dagsbrún mikla pen-
inga.
Ef þetta verður gert, þá mun
vel takast til og þá munu kom-
múnistar aldrei framar hafa
neitt að segja 1 félagsskap
verkamanna.
Dagsbrúnarmaður.
Jochum Eggertsson
fly.tur erindi í útvafrpið í kvöld,
er hann nefnir: Skreiðarferðir til
Grímseyjar.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Kommúiistar hóta ðelrð-
m i Dapbrinarhndg
En ekkert slikt verður þolað af þein.