Tíminn - 13.01.1963, Qupperneq 3

SÍLDIN KOMIN AUSTUR
FYRIR ALVIDRUHAMRA
KB-Reykjavík, 12. jan.
Síldin færist sífellt austar,
en afli er enn góður. í nótt
fengu 26 skip 28.500 tunnur
6 sjómílur út af Alviðruhömr-
um.
Þetfsi skip fengu þúsund tunnur
eða meira: Ingiber Ólafsson 1300,
Héðinn 1200, Ólafur bekkur 1000,
Jón Guðmundsson 1300, Sigfús
Bergmann 1750, Sigurkarfi 1000,
Ólafur Magnússon EA 1100, Faxa-
borg 1000, Helga 1800, Jón Odds-
son 1300, Ólafur Magnússon AK
1250, Þórsnes 1200, Gjafar 1550
og Pétur Sigurðsson 1750.
Blaðið átti í dag tal við Jakob
Jakobsson fiskifræðing. Hann
taldi, að 'síldin myndi varla ganga
mikið lengra austur en hún hef-
ur þegar gert, en kvaðst engu
vilja spá um áframhald veiðinn-
ar. Þó tók hann fram, að engin
ástæða væri til svartsýni, þótt
síldin væri komin þetta austar-
lega.
Til Reykjavíkur höfðu upp úr
hádegi £ dag fjögur skip tilkynnt
koimu sína með síld, samtals 5800
mál. Má gera ráð fyrir að þeim
fjölgi, þegar líður á daginn, en
talsamband við Reykjavík er ekki
mjög gott, þegar flotinn er kom-
inn jafnaustarlega og núna.
ÓlafsfjrSartréttir
BS-Ólafsfirði, 10. ianúar.
____ hafa verið greiðfærir yfir jólin
HÉR HEFUR verið kyrrt og og eru enn, og bílar hafa ekið eft-
bjart veður undanfarið, en mikið ir Ólafsfjarðarvatni síðan milli
‘ ‘ ' jóla og nýárs, án þess hún væri
frost, allt upp í 18 stig, en frost
hefur þó heldur linast í dag. —
Róðrar eru nú almennt byrjaðir
hér, Þrír bátar, 65—100 lestir róa
héðan í vetur og fimm minni dekk
bátar, 10—25 lestir. Auk þess
hafa svo nokkrar trillur byrjað
róðra. Afli hefur verið sæmilcgur
og stundum góður, frá 2—8 lest-
um í róðri, í dag komu tveir af
stærri bátunum með 6 smálestir
hvor O’g minni bátarnir voru með
3—5 lestir.
Hér eru nú al'lir vegir færir og
HRUNAMENN SYNA
FRANSKAN LEIK
SG-Miðfelli, 11. janúar.
UNGMENNAFÉLAG Hruna-
manna hefur í vetur sýnt fransk-
an gamanleik, Allir mennirnir
mínir, eftir Sanjavan. Leikur
þessi var sýndur á Akureyri s. 1.
vetur en er nú sýndur í fyrsta
skipti hér sunnanlands. Hólmfríð
ur Pálsdóttir leikkona hefur sett
■leikinn á svið og hefur ungmenna
félagið sýnt hann á nokkrum stöð
um í Árnessýslu við góðar undir-
tektir. Aðalhlutverkið, hina lífs-
glöðu skáldkonu Denise Darvel,
leikur Sigurbjörg Hreiðarsdóttir.
Næstu sýningar verða að Brúar-
landi í Landssveit n. k. sunnu-
dag kl. 14,30. og að Hvoli sama
dag, klukkan 21,30.

Aöstoöar-
banka
stjórar
Nú á þessu ári verða lið-
in 10 ár frá því, að Iðnað-
arbankinn tók til starfa.
Jafnframt verður nú í þess-
um mánuði gengið frá aukn-
ingu hlutafjár bankans, er
samþykkt var á síðasta að-
alfundi hans.
Til.þess að annast aukin
störf i sambandi við fyrirætl
anir um framtíðarvöxt bank
ans, hefur bankaráð ráðið
tvo aðstoðarbankastjóra við
bankann, þá Pétur Sæmund-
sen viðskiptafræðing, fram-
kvæmdastjóra Félags ísl.
iðnrekenda og Braga Hann-
esson, lögfræðing, fram-
kvæmdastjóra Landssam-
bands iðnaðarmanna.
(Fréttatilkynning frá
Iðnaðarbanka íslands).
nokkuð mokuð og er enn fær öll
um bifreiðum, stórum og smáum,
og mikil umferð um hana. Hygg
ég það vera algert einsdæmi á
þessum tíma árs.
GAF 1000
DALI
NÝLEGA hefur Ekknasjóði ís-
lands borizt mikil gjöf frá Vestur
íslendingi. Nemur hún 1000 —
eitt þúsund — kanadískum dölum
og er gefin til minningar um látna
eiginkonu gefandans, en eigi ósk-
ar hann að láta nafns síns getið.
Ég þakka f. h. sjóðsins þessa
höfðinglegu gjöf.
Reykjavík, 10. janúar 1963,
Sigurbjöm Einarsson.
LýsiS uppselt
Framhald aí l síðu.
heldur betur þó, því að enn
vantaði nokkurt lýsi upp í
gerða samninga.
Það sem af er þessu ári
má áætla, að framleidd hafi
verið 3.500 tonn af síldar-
mjöli og um 1.500 tonn af
síldarlýsi. Það má því gera
ráð fyrir, að óseldar síldar-
mjölsbirgðir nemi sem stend
ur um það bil 15.000 tonn-
um, en af síldarlýsj eru eng
ar óseldar birgðir.
Sænskir gagnrýnendur
Framhald af 16. síðu
inni „79 af stöðinni" af öllu því,
sem ég sá í Kaupmannahöfn. „79
af stöðinni* er merkileg í fyrsta
lagi vegna uppruna síns. Þetta er
nefnilega fyrsta íslenzka leikkvik-
myndin sem gerð hefur verið.
Leikstjórnina hefur að vísu Dan-
inn Erik Balling frá Nordisk Film
haft með höndum, en kvikmyndin
er að öllu leyti íslenzk kvikmynd.
Hún er tekin í Reykjavík, leikar-
arnir eru allir íslenzkir, og það er
leikið á slenzku". Síðan lýsir höf.
efni kvikmyndarinnar í fáum drátt
um og segir að lokum að samkv.
cfn; myndarinnar sé hinn sorglegi
er.dir rökréttur. Þá segir höfundur
,,það þýðir ekki hér að fara að
telja upp nöfn leikaranna, sem
flest enda á son og dóttir, en það
er ekki hægt að komast hjá því að
nefna Kristbjörgu Kjeld, sem leik-
ur aðal kvenhlutverkið. Það er
kannske ekki alveg rétt að segja,
að hún sé sérstaklega falleg, en
hún hefur það, sem áður kallaðist
, sálarfegurð", sern speglast ekki
hvað minnst i hinum djúpu, hyl-
djúpu augum hennar með voldug-
um dramatiskum þrótti og sterkri
tilfinningalegri útgeislun. Það
væri illa farið, cf sænskir áhorf-
endur fengju ekki tækifæri til
þess að kynnast Kristbjörgu Kjeld
og „79 af stöðinni". Undir mynd-
inni af Kristbjörgu Kjeld, sem fylg
ir greininni, stendur: Nýtt andlit
í evrópskri kvikmynd. Stórfeng-
lega, íslenzka leikkonan Kristbjörg
Kjeld í hinni merku íslenzku kvik-
mynd „79 af stöðinni".
Stockholms Tidningen segir í
stórri fyrirsögn, sem nær yfir alla
síðuna: „Island hefur aldrei gert
eina einustu lélega kvikmynd, því
má þó bæta við, að íslenzka kvik-
myndafélagið Edda-Film hefur að-
eins gert eina kvikmynd og hún er
góð“. Kvikmyndin er allt í gegn
listræn og túlkar það, senj er svo
áberandi á íslandi nútímans, bil-
ið milli hins gamla og nýja tíma.
Það er íslenzkt drama, sem verk-
ar ekta.
Gagnrýnandi Dagens Nyheter í
Stokkhólmi segir, eftir að hafa séð
hana, án skýringartexta í kvik-
myndaverinu í Kaupmannahöfn:
„Eg skildi tæpast nokkuð orð, en
leikurinn var svo skýr, að það var
auðvelt að fylgjast með aðeins af
myndunum. Leikararnir, sem allir,
allt niður í minnstu hlutverk, eru
frá Þjóðleikhúsinu í Reykjavík,
gera tæpast nokkur mistök, af því
sem leiksviðsleikarar gera gjarna
í byrjun, frammi fyrir kvikmynd-
inni. Þeir hafa fullt vald yfir túlk-
un sinni og andlit þeirra vekja
athygli. Við kvikmyndahúsin í Sví
þ.ióð segir höfundurinn: Kaupið
kvikmyndina til sýninga í Svíþjóð.
SAS
F.amhald af 16 síðu
einum klukkutímum fyrr, er það
einkamál hans. Þess vegna er
maður dálítið hissa á skoðun
IATA á reglum og beitingu
þeirra. Það hlýtur að vera röng
stefna að neyða fólk til einhvers
sem það telur sig ekki hafa efni
á. Einkum sé það gert til þess
að gera einhverjum öðrum
greiða. Hverra erindi rækir
IATA?
Áður en lengra er haldið, er
nauðsynlegt að segja eitthvað
um Loftleiðir. Fyrirtækið var
stofnað fyrir rúmum tíu árurn
af fáeinum flugvönum mönnum,
sem hófu fyrstu reglulegu flug-j
ferðir fslands með góðri, gam-j
alli flugvél, sem þeir höfðu:
keypt fyrir eigið fé. Síðan hefur
félagið þróazt vel, en ekki hrað-
ar en það gat staðizt. Réttindi
til ferða milli Reykjavíkur og
New York hafa fengizt hjá stjórn
Bandaríkjanna og ríkisstjórnir
Norðurlanda hafa leyft ferðir til
Skandinaviu. Það, sem fyrirtæk-
ið annast núna, er flug yfir
Atlantshaf í tvennu lagi. Á fyrri
hlutanum, Kaupmannahöfn —
Reykjavík er farið eftir gjald-
skrá IATA, þótt Loftleiðir séu
I ekki í samtökunum. Fyrir síðari
hlutann milli Reykjavíkur og
New York er hins vegar greitt
samkvæmt eigin gjaldskrá félags
. ins, og það þýðir að verðið alla
leið er til muna lægra en hjá
'mppinaulunum án þess þó að
íokkuð skorli á þægindi eða ör-
I yggi.
Það skiptir einnig máli, að
Loftleiðir er eitt þeirra fáu fyr-
irtækja á ísland, sem reka starf
'semi erlendis, og næstum því hið
eina, sem fsera smáríkinu vel
þeginn gjaldeyri.
Sagan væri ekki sögð að fullu,
væri þotanna ekki getið. Eins
og kunnugt er, gekk þotuæði yf-
ir fyrir nokkrum árum meðal
flugfélaga heimsins. Þoturnar
skyldu koma, hvað sem það kost
aði, og mörgum voru þær of dýr
keyptar. Þeirra á meðal var SAS,
sem fjárhagslega stóð illa fyrir
og var nærri því að fara alger-
lega á kúpuna vegna vanhugs-
aðra þotukaupa.
Þótt enginn vilji viðurkenna
það, komu þoturnar alltof fljótt.
Nægur grundvöllur fyrir þær
var ekki til þá og er ekki til enn.
Það er raunverulega ekki til
nógu margt fólk, sem vill borga
háar upphæðir fyrir að verða
fáeinum tímum fljótara.
Meðan þotuæðið stóð yfir yoru
tiltölulega nýjar skrúfuvélar seld
ar fyrir smáskilding. Meðal kaup
enda voru mörg lítil fyrirtæki
á borð við Loftleiðir, og þau
gátu þannig komizt yfir útbún-
að sinn ódýrt. Lélegur undirbún
ingur við skiptin og mikið tap
lagðist -þess vegna á SAS sem
hafði alltof þunga byrði að bera
fyrir.
Þótt samkeppnin frá íslend-
ingum komi ekki til, stendur
SAS þess vegna ákaflega tæpt,
svo tæpt, að hægt er að spyrja
pjálfan sig, hvort Norðurlönd
hafi raunverulega efni á þessum
tilkostnaði. Að vísu tókst Nicolin
að losna við nokkur þúsund
ónauðsynlegra útgjaldaliða;
hann minnkaði yfirbygginguna
og afpantaði þotur, sem ekkert
fé var til að greiða fyrir og
tókst með fleiri ráðstöfunum að
færa SAS í grennd við jörðina
aftur. En árangurinn hefur samt
ekki orðið sá, sem vonazt var
eftir. Tapið minnkaði, en það er
enn þá nálægt 3 milíjónum. Og
þar sem hér er að ræða um að
mestu leyti ríkisfé, væri ekki
undarlegt, þótt skattgreiðendur
segðu nei einn góðan veðurdag.
Athugun á þvf, hvort almenning
ur sé fús að borga fyrir það, að
við getum stært okkur út á við
af því að eiga svo tiginn hlut,
sem alþjóðlegt flugfélag, mjiBdi
að öllum líkindum ekki leiða til
niðurstöðu SAS í hag.
Og hver getur í þessu sam-
bandi ímyndað sér að ein ódýr-
ari flugleið yfir Atlantshafið geti
komið fyrirtækinu á réttan kjöl.
Ekki sízt, þegar þetta „auglýs-
ingaverð“ þýðir beina sam-
keppni við eigin þotur SAS.
Hið lága verð Loftleiða hvílir
á allt öðrum grundvelli. Fyrir-
tæki, sem ber sig, stendur allt
öðru vísi að vígi en fyrirtæki,
sem haldið er gangandi með stór-
um skömmtum af upplífgandi
ríkisfé og öndunaræfingum und-
ir leiðsögn IATA.
Sannleikurinn um SAS er allt
annar. Farþegaflug í þeim mæli,
sem félagið talar um, krefur
mikils farþegafjölda. Fimmtán
milljónir Norðurlandabúa nægja
ekki til þess. Það eru til stærri
flugfélög í stærri löndum, sem
eiga í erfiðleikum. Það þýðir
ekkert að benda á minni rekstr-
arkostnað þotanna, meðan út-
reikningarnir byggjast á farþega
tölu, sem SAS hefur ekki.
Á árunum eftir stríðið mokaði
SAS inn fé á kostnað styrjaldar
landanna. Starfsemin þá var hin
sama og starfsemi Loftleiða nú,
þó með einum mikilsverðum
mun. SAS var eitt um hituna,
framgangurinn byggðist ekki á
samkeppni.
Síðan hafa fornfræg flugfélög
risið úr rústunum og viljað taka
við flugferðum heimalanda
sinna. SAS hefur átt í ströngu
stríði til að halda réttindum sín-
um og finnur sér nú allt í einu
ógnað með sama vopni.
Þegar ekki er lengur hægt að
hagnast á aðstæðunum, er far-
þegafjöldinn ekki nægur. Til-
vera SAS sem stórfyrirtækis hef
ur kostað geysilegt fé. Og nú eru
þeir stóru beðnir um aðstoð gegn
litlum, en kjaftfoi-um snáða,
sem dirfist að fljúga eins og
almenningur óskar eftir, án þess
að lúta í lotningu fyrir innan-
tómri stærð norræna flugfélags-
ins.
Við þessar aðstæður velcur
furðu, að SAS, sem fjárhagslega
stendur ver að vígi, skuli bjóða
Loftleiðum samvinnu.
Fyrr eða síðar verður að segja
sannleikann. SAS hefur eins og
er enga möguleika á því að bera
sig fjárhagslega, og möguleikarn.
ir minnka um leið og réttindin
til flugs til ýmissa landa miss-
ast. Það er þess vegna kominn
tími til að Norðurlönd hætti að
skipta sér af alþjóðaflugi. Við
þörfnumst fyrst og fremst góðs
innanlandsflugs. Til þess á rétti
lega að verja skattafénu. Til þess
að fljúga okkur úr landi, eru
margir, sem betur standa fjár-
hagslega, meira en fúsir. Hvers
vegna ekki að notfæra sér t. d.
Loftleiðir?
larnaskemmtun
Leikfélagsins
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
endurtekur barnaskemmtun sína
i Háskólabíói í dag, sunnudag —
Barnaskemmtanir þessar eru
haldnar til ágóða fyrir húsbygg-
ingarsjóð félagsins og í fyrra
voru haldnar átta slíkar skemmt
anir, ávallt fyrir troðfullu húsi.
Engin furða er, þótt börn sækist
eítir aði komast á þessar skemmt
anir, því á þeim koma hinir (
snjöllu leikarar félagsins-fram og
skemmta börnunum og auk þeirra
koma nú fram þeir Jón Sigur-
björnsson og Bessi Bjarnason og
Carl Billich, píanóleikari, drengja
lúðrasveit undir stjórn Páls Pam-
p’chlers Pálssonar og hin vinsæla
hiiómsveit Svavars Gests.
Vegna annarra starfa leikar-
nnna mun ekki unnt að endur-
nka skemmtunina aftur og eru
pctta þvl siðustu forvöð að njóta
hinna ágætu skemmtiatriða.
[ N N, sunnudaginn 13. janúar 1963 —
/
/