Tíminn - 13.01.1963, Qupperneq 6

\
Eggert Stefanssors
_, Rétt fyrir áramótin lézt á
Ítalíu einn trúasti sonur, sem
ísland hefur nokkru sinni
átt, Eggert Stefánsson söngv-
ari.
Eggert lagði ungur leið sína
út í heiminn og dvaldi erlend-
is langdvölum, enda á beim
tíma ekki vettvangur hér
heima fyrir söngvara. Hann
vann marga stóra listas:'gra
og bar nafn lands síns víða.
Eftir að hann hætti sem
söngvari, dvaldi hann ýmist
hér heima eða á Ítalíu, en
kona hans var ítölsk Hún var
mjög samhent manni sínum
og leit á ísland sem annað
föðurland.
En Eggert átti aldrei nema
eitt föðurland, þótt oft dveldi
harnn fjarri þvl. Þótt hann
hefði yfir sér fas og reisn
heimsborgarans, var bað jafn
an íslenzkur maður, sem kom
til dyranna, þar sem Eggert
fór. Sæmd íslands var hon-
um fyrir öllu. í hinni snjöllu
ævisögu, sem hann reit á efri
árum, kemur þetta vel í ljós.
Það kom þó betur í ljós í öilu
fari hans og tali. ísland
átti vissulega glæsilegan full-
trúa, sem sómdi sér vel og
kunni sig vel, þar sem Eggert
var.
Við fráfall Eggerts, er
kvaddur einn sérstæðasti per-
sónuleiki þeirrar merku ís-
lenzku kynslóðar, sem kennd
er við aldamótin seinustu.
Ódrengskapurinn á
Akranesi
Blöð krata og kommúnista
hafa nokkuð reynt að gera
sér mat úr því, að átök hafa
staðið yfir undanfariö milli
Framsóknarmanna og Sjálf-
stæðismanna í bæjarstjórn
Hafnarfjarðar, en þessir aðil-
ar tóku upp samstarf eftir
bæjarstjórnarkosningarnar á
siðastliðnu sumri. Mál bæjar-
ins og bæjarfyrirtækja voru
þá komin í mikið óefni eftir
nokkurra ára samstari krata
og kommúnista. Undanfarið
hefur farið fram eins konar
úttekt á Bæjarútgerð Hafnar-
fjarðar og mun enginn lá
Framsóknarmönnum þegar
niðurstöðutölurnar verða birt
ar, þótt þeir vildu freista þess
að tryggja bæjarfélaginu nýja
og bætta stjórn.
Umrædd átök í Hafnarfirði
hafa risið út af því, að Fram-
sóknarmenn hafa ekki viljað
una því, að Alþýðuflokks-
manni var vikið úr starfi að
þvl er virðist að ósekju. Fram
sóknarmenn vilja ekki láta
taka upp vinnubrögð svipuð
þeim og Guðmundur í. Guð-
mundsson viðhafði, er hann
vék tveim mönnum úr varnar
málanefnd eingöngu vegna
þess, að þeir voru Framsókn-
armenn. Allra sízt vilja Fram
sóknarmenn taka upp þau
vinnubrögð, sem kratar og
Sjálfstæðismenn viðhöfðu á
Akranesi er þeir viku Daníel
Ágústínussyni úr bæjarstjóra-
starfinu og létu sér ekki
nægja að færa fyrir þvi póli-
tísk rök, heldur reyndu um'
leið að hafa af honum æruna
með því að bera honum á
brýn, að hann hefði dregið
ranglega fé af munaðarlitlu
fólki og gert sig sekan um
ýmis önnur afglöp. Þegar mál-
ið kom til dómstólanna, gáfu
ust kratar og Sjálfstæðismenn
upp við að halda þessum ásök
unum til streitu og sýndu með
því, að þær höfðu verið til-
hæfulausar, enda dæmdi
Hæstiréttur Daníel hærri
miskabætur fyrir þennan
áburð en áður eru dæmi um.
Þetta er ljóst dæmi þess,
hve langt vissir leiðtogar í Al-
þýðuflokknum o*g Sjálfstæðis-
flokknum geta gengið í því að
reyna ekki aðeins að hafa at-
vinnuna, heldur lika æruna af
pólitískum andstæðingi, ef
þeir telja hann sér hættuleg-
an. Þetta sýnir jafnframt,
hvert stjórrtarfarið yrði á
landi hér, ef völd þessara
flokka ykjust.
Metaflinn og
I
landhelgin
Hér í blaðinu var nýlega
skýrt frá því, að heildarfisk-
aflinn á síðastliðnu ári muni
hafa numið um 750 þús tonn-
um. Það er 19% aukning, mið
að við 1961, og 48% aukning
miðað við 1958. '
Þess ber að gæta, að þessi
afli hefði orðið miklu meiri,
ef togararnir og síldveiðiskip-
in hefðu gengið stöðvunar-
laust, e'ns og þau gerðu allt
árið 1958. í stað þess. að svo
væri, stöðvaðl stjórnarstefn-
an togarana mánuðum sam-
an og síidveiðiskipin vikum
saman. Við það hlauzt afla-
tjón, sem skiptir hundruðum
milljóna króna.
Margar ástæður eiga sínn
þátt í því, að slíkur metafli
varð hér á síðastl. ári. þrátt
fyrir stöðvunaraðgerðir stjórn
arstefnunnar. Þar kemur m.a.
til greina árangur nýrrar
veiðitækni og árangur hinnar
miklu uppbyggi'ngar, sem átti
sér stað fyrir tíð „viðreisnar-
innar“. Þær hafa t.d skilað
góðum arði á siðastl. ári fram
kvæmdirnar á Austfjörðum,
sem Framsóknarmenn voru
mest áfelldir fyrir á sínum
tima og m.a. voru notaðar til
að sanna réttmæti kjördæma-
byltingarinnar!
Stærstan og mestan þátt 1
þessum metafla á þó vafa-
laust útfærsla fiskveiðiland-
helginnar 1958. Án hennar
hefði árið 1961 ekki orðið slíkt
metaflaár og raun ber vitni.
Sigri snuio i uppgjof
Árið 1958 mun jafnan verða
talið merkilegt ár í sögu ís-
lands vegna útfærslu fisk-
HINN ÞEKKTI OG VINSÆLI LISTAMAÐUR, EGGERT STEFÁNSSON,
söngvari lézt nýlega á Ítalíu og hefur verið jarðsettur þar. Minningarat.
höfn um hann fer fram f Dómklrkjunni kl. 10,30 f. h. á morgun Nánar
er vlkið á öðrum stað hér á siðunni að þessum sérstæða listamannl. —
Myndin, sem hér fylgir, var tekin af Eggert og konu hans'^ Reykjavík
fyrlr tveimur árum
- -y.
veiðilandhelginnar ýinstri
stjórninni verður aldrei of-
þakkað það verk er þá var unn
ið. Þegar á átti að herða,
vildi eirm .stjórnarflokkurinn.
Alþýðnflokkurinn. skerast úr
leik, en s tj ór na fand s|a ð a n,
S.iálfstæðisflokkurii\n snerist
gegn útfærslunni. Allt sumar
ið 1958 rak hann áróður gegn
henni og reyndi að telja er-
lendum aðilum trú um. að
hún væri runnin undan rifj-
um kommúnista og þeir einir
stæðu með henni. Samt hlaut
útfærslan nær strax beina
og óbeina viðurkenningu allra
þjóða ,nema Breta. Það mátti
ekki sizt þakka þátttöku okk-
ar í Atlantshafsbandalaginu
Bretar reyndu í fyrstu að
beita okkur ofbeldi, án nokk-
urs teljandi árangurs Þeir
gáfust þvi upp við ofbeldis-
aðgerðirnar fyrir Genfarráð-
stefnuna 1960 og hefðu áreið-
anlega ekki treyst sér til að
hefja þær aftur, þótt beir létu
sklna í það. Það var alveg
rétt, sem Bjarni Benediktsson
sagði á Alþingi í nóvember
1960, að íslendingar voru þá
búnir að vinna fullan sigur
í baráttunni fyrir 12 milun-
um.
Þeim mun hörmulegra var
það, að núv. ríkisstjórn skyldl
nokkrum mánuðum siðar,
gefast upp fyrir Bretum og
gera við þá samning, sem ekki
aðeins veitti Bretum undan-
þágur til að veiða næstu 3 ár-
in innan fiskveiðilandhelginn
ar, heldur einnig hindraði
frekari útfærslu landhelginn-
ar um ófyrirsjáanlegan tíma.
Með þeim samningi var mikl-
um sigri snúið í uppgjöf og
undanhald.
Bretar aftur komnir
á stúfana
Rúmlega eitt ár er þangað
til, að undanþágur Breta til
veiða innan fiskveiðilandhelg-
innar, eiga að falla úr gildi.
Bretar eru lika aftur komnir
á stúfana og ætla bersýnilega
ekki aðeins að fá þær fram-
lengdar, heldur enn víðtækari
réttindi. Nú á að smni að
fara aðra leið en 1958 þegar
ofbeldiö var sýnt grímulaust.
Nú að brosa og bjóða. Nú fá
íslendingar einir erlendra
þjóða að bjóða út skuldabréfa
lán í Bretlandi. íslenzku ráð-
herrarnir virðast halda, að
brezk stjórnarvöld séu svo
óskaplega hrifin af „viðreisn-
inni“, að þess vegna njóti ís-
lendingar sérréttinda í Bret-
landi. Þeir látast a.m.k. ekki
þekkja þá reglu brezku íhalds
stjórnarinnar, að þegar greiði
er gerður, er ætlast til að
greiði komi á móti.
Eyjólfur K. Jónsson, rlt-
stjóri Mbl., hefur hins vegar
upplýst, Ávað fyrir Bretum
vakir. Hann segir i Mbl eftir
að hafa rætt við brezka valda-
menn, að Bretar vilji ákafir
fá ísland inn i EBE. Eyjólfur
heldur í barnaskap sínum, að
þessi ákafi Breta sé sprottinn
af umhyggju fyrir íslending-
um! Ákafi Breta stafar af
því, að aðild eða aukaaðild
íslands að EBE tryggir Bret-
um ekki aðeins að undanþág-
ur landhelgissamningsins
verði framlengdar, heldur að
þeir fái enn víðtækari réttindi
til fiskveiða og fiskiðnaðar
hér.
UM MENN OG MÁLEFNI
Á sagan að
endurtaka sig?
Það er bersýnilegt, að Eyj-
ólfur K. Jónsson hefur talað
af sér, þegar hann upplýsti
þennan ákafa Breta Mbl.
sagði næsta dag, að Bretum
myndi ekki einu sinni detta
í hug að fá undanþágurnar
framlengdar hvað þá að
nokkur íslendingur myndi
fallast á það. Þettá væru bara
hugarórar Tímamanna!
Þetta munu Mbl. og önn-
ur stjórnarblöð vafalaust end-
urtaka fram yfir næstu þing-
kosningar. Stjórnarflokkarnir
muni ekki undir neinum
kringumstæðum framlengja
undanþágurnar, enda muni
Bretum ekki einu sinni detta
í hug að fá þær framlengd-
ar!
En hvers vegna vilja Bretar
þá ákafir fá ísland inn í
EBE?
í þessum efnum er vissulega
öruggara að byggja á reynsl-
unni en fullyrðingum stjórn-
arblaðanna. Og reynslan er
þessi: Fyrir þingkosningar
1959 var því hátíðlega lofað
af stjórnarflokkunum, að aldr
,ei skyldu þeir fallast á að
leyfa veiðar erlendra tog"ára
innan tólf mílna markanna.
Nokkrum mánuðum síðar,
voru þeir búnir að veita Bret-
um undanþágur algerlega ótil
neyddir, þar sem íslendingar
,yoru búnir að vinna fullan
sigur í málinu, eins og Bjarni
Benediktsson viðurkenndi í
nóvember 1960.
Það, sem hefur gerzt einu
sinni, getur gerzt aftur. Stjórn
arflokkunum er ekki betur
treystandi til að halda orð
sín nú en loforðin, sem þeir
gáfu kjósendum 1959
Of mikill
ábyrgðarhluti
Það er augljóst, að metafl-
inn í síðastl. ári rekur ekki
sízt rætur til útfærslu fisk-
veiðilandhelginnar 1958. Sú
velmegun, sem þjóðin býr við
í dag, er ekki sízt tólf mílna
fiskveiðilandhelginni að
þakka. Ef útlendingar fá ekki
aðeins að halda þeim undan-
þágum, sem þeir fengu 1961,
heldur einnig aukin réttindi
til fiskveiða við ísland og
fiskiðnaðar á íslandi vegna
aðildar okkar að EBE, þá
væru beztu afkomumöguleik-
um íslendinga stefnt í fyllsta
voða. Hve lengi myndu fiski-
stofnarnir þola þann ágang,
sem þeir yrðu þá fyrir?
Þjóðin hefur nú reynslu
fyrir því hvernig það er að
treysta á loforð stjórnar-
flokkanna í landheígismál-
inu. Sú reynsla sýnir sannar-
lega að það er of mikill ábyrgð
arhluti að ætla að láta þá
fara með úrslitavald, þegar
því verður ráðið til lykta hver
afstaða okkar til EBE eigi
að verða. Stjórnarflokkarnir
hafa sýnt það, að þeim er ekki
að treysta, þegar brezkur
ákafi er annars vegar.
6
T f MIN N, sunnudaginn 13. janúar 1963 —