Tíminn - 13.01.1963, Qupperneq 7

Utgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarmn
Þó'iarinsson <áb>. Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri Sigurjón Davíðsson Pttstjórnarskrifstofur 1 Eddu
núsinu Afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka
stræti 7 Símar 13300—18305 - Auglýsingasími: 19523 Af
greiðslusimi 12323 - Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan
lands I lausasölu kr 4.00 eint — Prentsmiðjan Edda h.f. —
„Hið ytra tákn“
í forustugrein Dags 9. þ.m. er viki'ð að þeim um-
mælum í áramótaræðu Ólafs Thors að sparifé í bönkum
og sparisjóðum hafi nær tvöfaldazt síðan í febrúar 1960
eða aukizt úr 1825 milli. kr. í 3287 millj. kr. Aukningin
á viðreisnartímanum nemi þannig „nærri því jafnhárri
upphæð og þjóðin hafi nurlað saman frá landnámstíð
fram á þennan dag“. Ólafur segir enn fremur að þessi
aukning sé „hið ytra tákn um mátt þjóðarinnar til að
fást við ný verkefni".
Dagur segir síðan:
: „Það munar um minna! Svona vel hefur „viðreisnin"
gefizt! Sparifjáraukningin nemur á hennar tíma jafn-
hárri upphæð eins og íslendingar höfðu áður „nurlað
saman allt frá landnámsöld og fram á þennan dag“.
Ó, þú skemmtilegi forsætisráðherra! „Fyrir þér er einn
dagur sem þúsund ár“, ef svo býður við að horfa.
Hvernig er með krónurnar, sem hinn léttlyndi forsæt-
isráðherra ber saman? Eru þær sambærilegar á þann
hátt, sem hann við hefur?
Voru sparifjárkrónurnar i febrúar 1960 af sömu stærð
og sparifjárkrónir > eru nú?
Nei, það er öðru nær.
í bókinni „Viðreisnin1!, sem ríkisstjórnin gaf út 1960,
segjr að gengi Bandaríkjadollars í febrúar 1960, að við-
bættum yfirfærslugjöldum, sé kr. 21,22—25,30. Nú er
sá döllar skráður á kr. 43,06. Um hann má því segja þa?
sama og forsætibráðherrann segir um sparifjárinnstæð-
una: Hann hefur á þessum tíma nálega tvöfaldazt í verði
gagnvart íslenzkri krónu.
Hið sama segir um allan erlendan gialdeyri. Gagnvart
lionum eru því sparifjárinnstæðurnar nú í heild ekki
meira virði en þær voru í febrúar 1960. Og dýrtíðin í inn-
anlandsviðskiptunum skapar þeim svipuð örlög þar.
Staðreyndin er þessi: Ríkisstjórnin hefur með sínum
tveim gengisfellingum og margs konar glappaskotum
n'iinnkað svo gildi islenzku krónunnar, að þó forsæt'1'
ráðherrann geti sagt, að spariféð í bönkum og sparisjóð-
um hafi aukizt að krónutölu um nálega helming, hefur v
þaö að gildi ekki gert betur en að standa í stað.
Þetta er afar slæm niðurstaða, ekki sízt' þegar á ba'
or litið, að metár hafa verið í aflabrögðum og sérstakar
ráðstafanir hafa verið gerðar af hálfu stjórnarvalda
þess að koma í veg fyrir, að þjóðfélagsþegnarnir legðu
þessi ár sparifé sitt í framkvæmdir.
Forsaetisráðherrann segir í málsgrein þeirri, sem upp
haflegá var til vitnað, að spariféð sé ,hið vtra tákn um
mátt þjóðarinnar til að fást við ný verkefni.“ Þetta •
skynsamlega mælt.
En svo ógætinn eða órökvís er þessi gleðimaður, að
með því að auglýsa hvernig þetta „ytra tákn“ hefur
„þróazt“ undir ríkiss.tjórn hans, þá bendir hann á eina
af sterkustu sönnunum fyrir því, að stjórninni hefur
geipilega mistekizt.
Skröksaga í Mbl.
Mbl. segir í gær, að vinstri stjórmn hafi leitað samn-
inga um fríverzlun. Þetta er tilhæfulaust. Stjórnin fylgd-
ist hins vegar með viðræðum, sem urðu um þessi mál
innai; Efnahagssamvinnustofnunarinnar, en þegar þær
leiddu til þess, að Evrópuríkin klofnuðu i tollabandalag
fSBE) og fríverzlunarbandalag (EFTA) ákvað stjórnin. að
ísland gæti hvorki gengið í tollabandalag eða fríverzlun-
arbandalag og yrði því að standa utan við, likt og Banda-
ríkin og Kanada.
GEORGE MALC0LM THOMSOM:
Gaitskell nýtur mikils álits
Veikindi hans vaida því aliri brezku þjóðinni áhyggjum
ÞEGAR Hugh Gaitskell verður
veikur og er fluttur í sjúkra-
hús veldur það allrj þjóðinni
áhyiggjum. Fólki verður allt í
einu ljóst, og liggur við að
undrast, að á þingbekkjum
stjórnarandstöðunnar er ekkert
forsætisráðherraefni að sjá,
sem getur komið í stað hans.
Það er ekkert vafamál, að
Gaitskell yrðj aðgengilegur,
virðulegur og snjall forsætis-
ráðherra. Hann hefur öðlazt
mikla -leikni í sinni grein síð-
ustu arin.
Hann hefur vaxið mjög mik-
ið að áliti og einnig í pó:li-
tískri leikn. Fyrstu einkenni
hins raunverulega Gaitskell
komu fram á fáeinum mínút-
um kvöldið 5. október 1960. tá
reis Gaitskell upp úr röðum
Verkamannaflokksins sem mik
ilhæfur stjórnmálamaður, og
öðlaðist virðingu pólitískra
andstæðinga sinna engu síður
en þeirra karla og kvenna, sem
fylgdu honum.að málum.
ÞAÐ VIRÐIST nú Ijóst orSið, að
Hugh Galtskell, foringi brezka
Verkamannaflokksins getur ekki
mætt á þingi fyrr en í marz eða
april í fyrsta lagi. Hann veiktist
rétt fyrir jólin og varð þá að
fresta för, sem hafði verið
ákveðin til Moskvu í boði
Krustjoffs. Honum var þá spáð
skjótum bata, en veikindi hans
hafa reynzt illkynjaðri en búizt
var við í fyrstu og liggur hann
enn heldur þungt haldinn. Það
er lungnasjúkdómur, er þjáir
hann. Læknar telja nú, að hann
verði ekki fær til meiri háttar
starfa næstu mánuðina, þótt
hann nái eðlilegum bata.
Að sjálfsögðu hefur mikið
verið rætt í Bretlandi um þessi
veikindi Gaitskell og þykja þau
koma á óheppilegum tíma fyrir
Verkamannaflokkinn. Hér á efttr
fer grein, sem Daily Express
birti í seinustu viku í tilefni af
þessum veikindum Gaitskells:
FRÚ GAITSKELL á leið til spítalans, þar sem maður hennar liggur.
Hún hefur verið mikið hjá honum, og m. a. lesið fyrir hann.
dugnaðarmaður, en ef til vill
ekki í þyngsta flokki. En eftir
atburðina á Scarborough-fund-
inum gat enginn efazt lengur
um hæfileika hans.
Hinn nýi Gaitskell var vel
frambærilegur og ef til vill dá-
lítið miskunnarlaus baráttu-
maður. Tryði hann á eitthvað,
af sannfæringu og í einlaégni,
þá hlaut hann að standa við
orð sín og berjast, — berjast
af alefli gegn hinum voldug-
ustu vertkalýðsforingjum, gegn
þeim konum og körlum innan
Verkamannaflokksins, sem áttu
miklu fylgi að fagna, og gegn
hlutleysi og hálfvelgju-stuðn-
ingi þeirra, sem hefðu átt að
standa við hlið hans.
Gaitskell bar sigur úr býtum
og hafði fært sönnur á hug-
rekkj sitt og staðfestu. Upp frá
þeirri stundu var hann hús-
bóndi í flokki, sem hefur einna
sízt allra brezkra flokka lotið
húsbændum.
BARÁTTAN stóð um tiltölu-
lega lítilvægt efni, þ.e.a.s. H-
sprengjuna. En það var miklu
meira, sem var í húfi í raun
og veru. Gaitskell var að berj-
ast gegn þeim öflum í flokkn-
um. sem hafa þjáð hann um
langan aldur og svert hann í
augum margra kjósenda. Þessi
öfl hafa, með þröngsýni sinni,
þrætugirni, kreddukenningum,
tilfinningasemi og ábyrgðar-
leysi í viðhorfum, gert Verka-
mannaflokkinn að hávaðasöm-
um og öflugum andstæðingi á
stundum, en spillt fyrir því, að
ménn gætu hugsað sér hann
sem aðgengilegan stjórnar-
flokk.
Gaitskell gerði þessu fólki
verðug skil. Hann sigraði það,
og knúði nöldurseggina til þess
að hlýða sér
ÞAÐ KOM greinilega fram á
Brighton-ráðstefnunni fyrir
þremur mánuðum, hve Gait-
skell er óháður í dómum sín-
um og á auðvelt með að hugsa
út frá hagsmunum þjóðarheild
arinnar. Hann bar fram rök-
fasta gagnrýni á fyrirhugað
fyrirkomulag Efnahagsbanda-
lag Evrópu og skoðaðí það í
ljósi þúsund ára sögu Breta
eins og vera bar.
Sigur sá. sem hann hefur
'innið í flokki sínum síðan
1960. hefur einn galla- sem
töluverður ljómi leikur þó ó
Framhald á bls 13 |
VIÐURKENNING almennings
kom á augabragði, vegna þess,
hve þetta aerðist á áhrifamik-
inn hátt Þetta gerðist þegar
Gaitskell reis upp gegn sumum
herskáustu og dáðustu flokks-
mönnum sínum út af deilunni
um afnám kjarnorkuvopna og
gaf eftirfarandi yfirlýsingu:
„Það kann að vera, að við
töpum í atkvæðagreiðslunni í
dag . . . . en sumir okkar munu
berjast, berjast, berjast áfram
og til þrautar, til þess að
bjarga flokki okkar, sem okkur
þykir vænt um.“
Enginn, sem heyrði hina
óþýðu rödd hans, sá krepptan
hnefann og hörkusvipinn á and
litinu, gat efazt um. að hann
mundi berjast án afláts hvern
asta orð. sem hann -inði Hann
mundi berjast án afláts hvern
einasta dag vikunnar og1 —
hver gat efazt um að hann
sieraði að lokum?
ALLIR höfðu þekkt Gaitskell
sem hljóðlátan mann, með dá-
lítinn hefðarsvip, sem bar
glögg merki mikillar menntun
ar og var þægilegur og við-
kunnanlegur í umgengni. Hann
hafði verið fjármálaráðherra í
stjórn sósíalista. þegar næsta
lítill Ijómi eat leikið um mann
i þeirn stfiðn En ljóminn um
hann hafð. verið furðu bjartur
Hann var viðurkenndur sem
z
TI M I N N , sunnudagmn 13. janúar 1963 —