Alþýðublaðið - 28.03.1940, Blaðsíða 3

riMMTUDAGUR 28. MÁRZ 1.M0.
Au>v®mui®w
RITSTJÖRI:
F. R. VALDEMABSSON.
k í íjarv«is hana:
STEFÁN fétursson.
—-
AFQRKIDSLA:
aLþýbuhCsiio
Obmsangrur Éri Hverflagðtu).
SlMAR:
4800: Afgreiðala, augiýaingar,
4901: Ritstjórn (innl. íréttir).
4802: Ritstjóri.
4908: V. S. Vilhjálma (heima).
4808: AlþýðuprentamiOjan.
4906: AfgreiSsla. !
0021 Stef&n Péturason (helma). j
AU»ÝÐUPRENTSMIÐJAN |
♦------------------------«
Eios sg pð heilsir
ððrnm, ðvarpo
aðrirjig.
DLAÐ KOMMONISTA, PjóÖ-
viljinn, er “nú alltaf öÖru
hvoru aö reyna aö vekja meö-
aumkun fölks meö sér, ef vera
mætti, að minna yröi þá hugsað
um það, hvers konar málstaður
það er, sem hann berzt nú fyrir,
síöan Sovét-Rússland gerði vin-
áttusamning sinn við þýzka naz-
ismann og tók upp vimiubrögð
ihans, í viðskiptum sinum við aðr-
ar þjóðir, eins og hin ódrengi-
lega árás þess aftan að Pólverj-
Um og hin blóðuga kúgunartil-
raun við Finna ber andstyggi-
legastan vott um.
Til þess að breiða yfir það
smánarlega hlutverk, sem komm-
únistablaðið hefir valið sér með
því að verja mestum hluta rúms
sips daglega til þess að bera í
bætifláka fyrir slík svik Sovét-
Rússlands við frið, frelsi og rétt
smælingjans, sem það áður fyrr
þóttist berjast fyrir, flytur þaÖ
hinar átakaniegustu sögur um
ofsóknir gegn kommúnistum éin-
hvers staöar uti i heimi, sem aÖ
visu er ekki vitað, að útgefendur
Þjóðviljans hafi orðið fyrir neinu
hnjaski af, en þó bersýniiega eru
í frásögur og stíl færðar af biað-
inu í þvi skyni, að eitthvað af
meðaumkun ieseoidanna falli
,þeim i skaut.
SÍÖast í gær var Þ jióöviljinn
að leggja út af einu slBra atviki,
sem skeði i Luleá í Norður-
SviþjóÖ fyrir skömmu síðan,
meöan hinar blóðugu loftárásir
Rússa á konur og böm á Finn-
iandi stóöu sem hæst. Þar kom
að næturlagi upp éldur í húsi,
sem sænski kommúnistaflokkur-
inn átti og hafði í blað sitt og
prentsmiðju þar í borginni, og
brann húsið til kaldra kola, en
fimm manns, sem í þvi sváfu,
fórust í eldinum.
Um þennan bmna í Luleá hafa
ekki borizt hingað neinar ná-
kvæmar eða áreiðanlegar fregnir
fyrr en nú síðustu dagana með
erlendum blöðum. Rannsókn
mun hafa verið haíim til þess að
komast fyrir orsakir bmnans, en
þær vom algerlega óupplýstar,
þegar þau sænsk blöð komu út,
sem síðast hafa borizt hingað.
Þjóðviljinn veit því ekkert um
orsakir bmnans í LuleS. En
hann lætur þá staðreynd ekki
aftra sér frá þvi, að bera það
blákalt fram, að þar hafi verið
um „íkveikju" og „hermdarverk"
að ræða, sem „hióp um landráð“
og „múgæsingar“ gegn kommún-
isrtum hafi komið af stað. En
ritatjórar Þjóðviljans gleyma ekkí
sjálfum sér frekar en endranær,
þegar þeir em að segja frá þessu:
„Það er ef til vill alveg tilvilj-
un,“ bætir blaðið við, „að þessi
raeáður bar ávöxt í Luleá, en
ekki i Kaupmannahöfn, Oslo eða
Reykjavik." Þama liggur hundur-
inn grafinn. Þjóðviljinn myndí
_______ALÞÝÐUBLAÐIP___
Ásgeir Stef ánsson
aldrei eyða mörgum ofðum um
brunaim í Luleá, ef hann heföi
ekki einhverja von um það, að
geta skapað sjálfum sér og sín-
um lélega málstaö einhverja
samúð eða meðaumkun í sam-
bandi viÖ hann og „slegið sér“
þannig „upp" á óhamingju ann-
arra!
En með hvaða rétti geta kom-
múnistar gert sér vonir um það?
Það skal hér alveg ósagt látið,
hverjar orsakir brunans í Luleá
hafa verið. En meðan ekkert
hefir sannast um það, virðist ekki
frekar ástæða til þess að ætla,
að hann hafi orðið af manna-
völdum, en margir aðrir brunar,
þótt húsið, sem brann, hafi í
þessu tilfellí verið eign kommún-
istaflokksins. Þar með skal þó
engan veginn þeim möguleika
neitað, að um hermdarverk hafi
verið að ræða, og vissulega
myndi enginn heiðarlegur maður
mæla slíkri varmennsku bót, ef
það skyldi sannast.
En það er líka þriðji mögu-
leikinn tíl, og hann ef til vill
ekki sá ólíklegasti: að kommún-
istar hafi sjálfir kveikt í húsinu
og fómað þvi fólki, sem þar
brann inni, til þess að reyna að
skapa sjálfum sér samúð og
meðaumkun sem ofsóttum sak-
leysingjum, ef vera mætti, að
aðstaða þeirra batnaði við það
til að reka erindi Rússa tíl stuðn-
Ings hinni ódrengilegu og blóð-
ugu árás þeirra á nágrannaþjóð-
ina á Finnlandi. Það hefði þá
ekki verið í fyrsta sinn, sem
pólitískir ævintýrámenn af teg-
und kommúnista og nazista
hefðu kveikt í húsi eða fómað
nokkmm mannslífum til þess að
kenna ö'ðrum um og slá sjálfum
sér upp!
En setjum svo, að bruninn í
Luleá hafi veriÖ hermdarverk,
unnið af pólitísku ofstæki, þö
að ekkert hafi komið fram, sem
ibendir i þá átt. Hvaða rétt eða
ástæðu hafa kommúnistar
til þess að bera sig upp undan
slíku ofbeldisverki? Hvaðan er
sá hugsunarháttur runninn, sem
kemur fram í hinum blöðug'u,
pólitisku ofbeldisverkum á þess-
um síðustu og verstu tímum,
nema frá kommúnistum sjálfum
og núverandi bandamönnum
þeirra, nazistum? Hvaðan kem-
ur kommúnistum siðferðislegur
réttur til þess að tala með
vandlætingu um ofsóknir og of-
beldisverk gegn þeim, á sarna
A SGEIR STEFÁNSSON fram-
kvæmdarstjóri í Hafnar-
firði er fimmtugur í dag. Allir,
sem Ásgeir þekkja, en jþeir eru
margir, munu vera á einu máli
um það, að þar sem hann fer,
sé enginn meðalmaður á ferð.
Krafturinn, viljaþrekið og dugn-
aðurinn sindrar svo af ■ honum,
að það dylst engum, sem náiægt
honum kemur. — Hitt þekkjum
við svo betur, vinir hans og sam-
starfsmenn, aö kraftinum og
dugnaðinum beitir hann þá fyrst
verulega, er hann hefir þaul-
hugsað og grundað þá hluti, er
hann hefir fyrir á hverjum tima.
Og þó að maðurinn á yfirborðinu
virðist fijóthuga með afbrigðum,
þé gefur hann sér ávalt góðan
tíma til íhugunar og hugsar
hlutina til enda áður en hann
ræðst til framkvæmda. En þá
tíma og þeir lofsyngja blóðug-
ustu illræðisverk, sem framin eru
af kommúnistum sjálfum? Hvað
sögðu sænsku kommúnistarnir
og hvað kommúnistasprauturnar
hér heima, þegar rússnesku árás-
arflugvélarnar vom að varpa í-
kveikjusprengjum sínum niður
yfir vamarlaus heimili og sjúkra-
hús og elta flýjandi konur og
böm með vélbyssuskothrið austur
á Fíhnlandi? Hvað sagði Þjóð-
viljinn sjálfur um slíká var-
mennsku nú siðast' á páskadag-
inn? fíér eru hans eigin orð:
„Styrjöldin i Finnlandi," sagði
hann, „er að því leyti frábrugð-
ín öðrum styrjöldum, að sterlcari
aðilinn, rauði herinn, hefir í hví-
vetna sýnt þá mannúð í viður-
eign sinni við finnsku þjöðina,
áð í nútímahemaði era slíks eng-
in dæini."!!
Menn, s:em þannig lofsyhgja
blóðugasta ofbeldi, þegar því er
beitt við andstæðinga, hafa sann-
arlega enga ástæðu til þess ; að
verða forviða, þótt þeir fengju
einhvern tima sjálfir að kenna
á þeim hugsunarhætti ofbeldis-
ins, sem þedr hafa alið upp. Það
væri yfirleitt heilsusamlegt fyiir
hræsnarana við Þjóðviijann að
rifja upp fyrir sér gamlan ís-
lenzkan alþýðuvísdóm, sem enn
fer i fullu gildi og hljóðar þann-
ig: Eins og þú heilsar öðram, á-
varpa aðrir þig.
fylgir hann lika venjulega máli
sínu svo fast eftir, að ekkert
stenzt fy,rir.
Enn er einn þáttur í fari Ás-
geirs, sem kannske fæstir þekkja
aðrir en þeir, sem bemlinis hafa
notið hans, en það er hans góða
hjartalag og hjálpfýsi við alla,
sem við erfið kjör eiga að búa.
Um það veit þó enginn eims og
er, því að þar veit einu sinni
ekki hægri hendin hvað sú vinstri
gerir. En allir þessir eiginleikar
hafa gert Ásgeir Steíánsson að
þvi, sem hann er, mikill maður
og sterkur — og góður maður,
í beztu meridngu þessara orða.
Ásgeir Stefánssan er borinn og
bamfæddur Hafnfirðingur, sonur
þeirra merkishjóna Stefáns snikk-
ara 'Sigurðssonar og Sólvedgar
Gunnlaugsdóttur. Hann vandist
snemma við mikil vinnubrögð, en
ég veit, að hann telur það nú
gæfu sína, að hafa á þeim árum
'gengið í gegnum allharðan skóla
reynslunnar.
Fyrr meir fékkst Ásgeir eink-
um við byggingarstarfsemi og
var eins og vænta mátti afkasta-
mikill á því sviði. Hann byggði
þá ásamt bræðrum sínum hvert
stórhýsið á fætur öðra, Lands-
íímastöðina I Hafnarfirði, sjúkra-
húsin á Isafirði og í Hafnarfirði,
’ barnaskólann og Flonsborgar-
skólann í Hafnarfirði og íbúðar-
hús svo skiftir mörgum tugum'.
Hagsýni, dugnaóur og vandvirkni
einkenndi ÖIl þau vinnubrögð, er
hann framkvæmdi eða sá um og
gerði hann eftirsóttastan allra hér
um slóðir, til þessara starfa.
Mörgum fátæklingi hefir hann
einnig hjálpað fjárhagslega til að
eignast skýíi yfir sig og sína.
Snemma tók Ásgeir aö leggja
stund á útgerö og fékkst þá fyrst
framan af við móíorbátaútgerð
frá Hafnarfirði, bæði sem með-
eágandi með öðrum og einsamall:
en nú sáðasta áratuginn hefir
hann að heita má eingöngu helg-
að sfarfskrafta sina togaraútgerð-
inni, og gert það á þann veg,
sem lengi mun í minnum haft.
Þegar Bæjarútgerð Hafnar-
fjarðar var stofnuð, 1931, tók
hann þegar í upphafi að sér
framkvæmdarstjórn þess fyrir-
taakis og hefir gegnt því starfi
síöan. Ég hefi átt kost á að
fimtugur
ÁSGEIR STEFÁNSSON
fylgjast nokkuð með starfi hans
þar, og ég þori að fullyrða, að
það hefði á fárra manna færi
verið, ef nokkurs, aö ná þar sama
árangri. — Fyrirtækið var stofn-
að algerlega fjárvana, og á
þeim árum, sem erfiðust hafa
komíð yfir íslenzkan sjávarútveg,
að minnsta kosti síðan togara-
útgerð hófst hér við land, enda
öll árin siðan verið framúrskar-
andi erfið. En þrátt fyrir þetta
hefir Ásgeiri tekizt með dugnaði
sínum og hagsýni, ekki einasta að
halda í horfinu, heldur einnig
sífelt að auka við starfsemina.
Þrátt fyrir alla erfiðleikana og
óumflýjanlega skuldasöfnun,
tókst honum að vinna svo traust
\nðskiptamanna sinna, að þeir
vildu við engan frekar skipta en
hann, og þegar allt um þraut,
lét. hann ýmist niður falla og gaf
eftir sínar eigin kaupgreiðslur,
eða lánaði fyrírtækinu það fé, er
■þurfti í þann og þansn svipinn.
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar hef-
ir verið hin mesta lyftistöng fyrir
atvinnulif Hafnarfjarðarbæjar
síðasta áratuginn, og veitt millj-
ónum króna til atvinnuaukning-
ar og því bætt verulega úr at-
vinnuleysinu i ■bæaium á erfiðum
tíma. — Ut í þetta skal þó ekki
farið nánar, en þvi aö eins sleg-
ið föstu, að Bæjarútgerðin hefir
orðið það, sem hún er, að lang-
samlega mestu leyti vegna þess,
að hún hefir notið starfskrafta
Ásgeirs Stefánssonar.
Ásgeir gengur aldrei til starfs
með hálfum huga eða hangandi
hendi. Ekkert er honum fjær
skapi. Hann gerir miklar kröfur
til starfsmanna sinna, og það svo,
að hann hefir stundum sætt á-
mæli fyrir, en þó frá þeim ein-
um ,sem ekki skildu hann né
kunnu aö meta viðleitni hans og
dugnað, enda hefir hann ávalt
gert mestar kröfur til sjálfs sín,
og aldrei hörfað fra sínum stað
eða skylduverkum, hvort sem
var á nótt eöa degi, þá hefir
hann ekki verið hlédrægur og'
sízt þegar mest reyndi á.
Vel flestir menn aðrtr en Ásgeir
Stefánsson, sem búa yfir svipuð-
um hæfileikum og krafti tíl fram-
kvæmda, myndu sennilega hafa
orðið íhaldsmenn í lífsskoðun.
En þar eins og í fleiru, er hann
ekki eins og aðrir menn. Upp-
eldi hans og náin kynni af kjör-
um alþýðu manna, samfara góðu
hjartalagi og öruggri dómgreind,
hafa gert það að verkum, að
hann hefir skipaá* sér mjög ein-
dregið í raðir Alþýðuflokks-
manna, og hann hefir barizt þar
fast og vasklega eins og annars
staðar, þar sem hann á annað
borð lagði hönd að. Og engan
mann hefi ég þekkt betur hnekkja
þeirri firru í verká, sem þó oft
er haldið á lofti, af andstæðing-
um Alþýðuflokksins, að menn
geti ekki unnið eins vel fyrir það
opínbera eins og sjálfan sig.
Það er venjulega litíð svo á, að
fimmtugur maður standi í Iblóma
tífsins og miðju starfí. — Svo
mikil orka og kraftur streymir
enn frá Ásgeiri Stefánssyni, að
ég vona, aö hún endfst honum
enn um langan aldur. — Og enga
afmælisósk á ég betri honum til
handa en þá, að hann fái enn
um langt skeið að njóta sinna
miklu starfskrafta heilla og ó-
skertra — og fái ávalt verkefni
við sitt hæfi.
Emil Jónsson.
Ódýrt
Matarkex 1,00 t/2 kg.
Kremkex 1,25 1/2 kg.
Bjúgu, ný daglega.
Crvals harðfiskur.
Sítrónur, ostar, egg.
Munið ódýra bónið í pökk-
unum.
EREKKA
Ásvallagötu 1. Sími 1678
TJARNARBCÐIN. Simi 3570.
Auglýsið í Alþýðublaðiitti!
Chnmlangiir Krlstmundsson:
Uppblásiur landsi
Nl.
í 34. árg. Búnaðarritsins árið
1920 er kvæði eftir Davíð Stef-
ánsson, sem hann nefnir: —
„Bændabrag.“ Syngur hann þar
um vorið, Eggert Ólafsson og
Björn Halldórsson, og segir:
„Tak plóginn þinn, bóndi, tak
sáðkorn og sá
og sver þig í ætt við þá báða,
því að hamingja lands hvílir
herðum þér á
en handtök þín gæfu þess ráða.
Sýn feðrum og sonum hvað
fékkst þú í arf
þú, framvörður íslenzkrar þjóð-
ar.
Ef ræktar þú landið og rækir
þitt starf
þá reynast þér vættimar góðar.
Tak plóg þinn, bóndi, ber höfuð
þitt hátt,
þó hæði þig glefsandi vargar.
Þú hefir það hjarta, þú hefir
þann mátt
sem hugsjónum feðranna bjarg*
ar..
Þú vinnur að ræktun með sumri
og sól,
við svartnætti og stórhrlðum
buinn.
Án þín væri hungursins heng-
ingaról
um hálsinn á þjóðinni snúin.“
Það eru bændurnir, sem eiga
sinn stóra þátt í því að skapa
örlög íslands og íslenzku þjóð-
arinnar. Veldur þar um miklu
hvort þeir bera gæfu til þess að
vernda þau verðmæti, sem eru
fólgin í gróðri og gróðrarmold
landsins. Það er sú dýra arf-
leyfð, sem hefir gefið brauðið á
borðið í búskap þeirra. Það er sá
arfur, sem á að vaxa og marg-
faldast, ekki minna en niðjum
þjóðarinnar fjölgar.
Það er örðugt að breyta meira
en þúsund ára gömlum búskap,
sem rekinn hefir verið ein-
göngu eftir eiginhagsmunum
einstaklinga. og með rányrkju-
aðferðinni, þó að frumstæður
gróður eyðist og landið blási.
Þó að hægt sé að hefta upp-
blástur og græða örfokaland,
þá kostar það mikið fé og tek-
ur langan tíma, Víða hefir fok-
ið jarðvegur burtu, sem hefir
verið 1—6 m. þykkur og þurfa
margar aldir til þess að klæða
landið slíkum skrúða, sem að
líkindum lætur. Auk þess verð-
ur sá jarðvegur, sem nú mynd-
ast varla jafn frjóvur, sem sá
fyrri var, sem burtu blés, því að
hann myndaðist af gróðrinum á
meðan landið var óbyggt og
friðað. í honum var líka nátt-
úrlegur gerlagróður og bakter-
íulíf, sem fokjarðvegur hefir
víða lítið af. Uppblásturinn er
því óbætanlegt tjón, ekki ein-
ungis fyrir þá, sem nú lifa, —
heldur og einnig fyrir þá, sem
landið byggja á komandi tíma.
Þeir eru rændir þeim höfuðstól,
sem föðurlandið átti að lána
börnum sínum á hverjum tíma,
sér til bjargar og lífsfram-
færslu. Það er engum vafa
bundið, að landið getur gróið og
klæðst skógum á ný, eða ég býst
við, að allir álíti að guð og nátt-
úran sé eins og í öndverðu. áður
en það byggðist, þá var ekkert
til fyrirstöðu að gróðurinn
fengi að vaxa í friði. Það sem nú
þarf að gera, er að takmarka
beitina, sérstaklega á uppblást-
urs og sandfokssvæðunum, og
rækta landið. Rányrkjan verður
að hverfa, ef landið á að verða
framtíðarheimili þjóðarinnar, —
þá verður ræktunin að aukast,
ekki einungis í hlutfalli við
fjölgun fólksins, heldur líka
móti þeirri rányrkju, sem nú er
rekin.
7. mars stendur í 27. tbl. Tím-
ans, að Klemens Kristjánsson á
Sámsstöðum telji að hreinn arð-
ur af hafrarækt sé kr. 586 af
ha. Má af því marka, hvers
virði gróðrarmoldin er. Hversu
lengi geta löggjafar þjóðarinnar
og bændur landsins á beitarör-
tröð þess, án þess að taka þar
alvarlega í taumana með lög-
gjöf og ráðstöfunum, sem að
gagni koma? Hér þarf ekkert
herútboð, blóðbað eða mann-
fómir fyrir föðurlandið. Mark-
ið sem á að stefna að, er rækt-
að land og menntað fólk. Tengsl-
in eru sterk milli landsins,
gróður þess og fólksins.
Maðurinn er af moldu og fær
sitt daglegt brauð og starfsþrek
úr skauti jarðarinnar. Rányrkj-
an, uppblásið og óræktað land,
skapar harða lífsbaráttu, og af
henni leiðir fóðurvöntun, ill
meðferð á skepnum og horfell-
ir. Hnefarétturinn og eigin-
girndin eru frumstæðar hvatir
og eðlileg afleiðing af hörðum
lífskjörum hjá frumstæðum
mönnum, því veldur baráttan
fyrir munn og maga. Það er
eðlilegt, að rányrkjubúskapur-
inn væri rekinn hér í öndverðu,
af heiðnum og ómenntuðum
mönnum, en nú ætti menningin
að vera meiri.
Menntaður maður er hrifinn
af fegurð náttúrunnar og metur
mikils líf manna, dýra og jurta.
Hann vill rækta landið en ekki
ræna það, fara vel með dýr, en
ekki kvelja þau. Hann vill að
menn komizt til andlegs og lík-
amlegs þroska, og líðan þeirra
sé góð. Þær framtíðarvonir að
landsins bömum líði vel, bygg-
ist á manngildi hvers einstakl-
ings, frjósemi landsins og hag-
kvæmum áhrifum frá náttúr-
unni.
Þjóðin er í lífrænum tengsl-
um við landið:
„Svo styrkur og veikleiki eðlis
míns er,
í öndverðu sprottinn úr jarðvegi
hér,“
segir Indriði á Fjalli.
Sé það ekki með rökum hrak-
ið, sem ég hefi hér sagt, verð
ég að álíta að framtíð og vel-
gengi þjóðarinnar sé bezt borgið
með því að vernda gróðrarmold
landsins og vinna að ræktun
þess, og sé því fé og þeirri orku
vel varið, sem fyrir það er ofrað.
Gleymið ekki föðurlandinu og
framtíð þjóðarinnar, sem það á
að byggja. Ræktunin aukist, —
rányrkjan hverfi.
Gunnl. Kristmundsson.
Anna Borg
fær ágæta dóma í dönskum
blöðum fyrir leik sinn í enskum
gamanleik, sem nú er verið að
sýna á konunglega leikhúsinu í
Kaupmannahöfn. „Politiken"
segir, að Önnu hafi aldrei tekizt
betur upp, og „Social-Demokra-
ten“ kallar leik hennar framúr-
skarandi og fullan af yndis-
þokka. (FÚ.)
Auglýsið í AlþýðuWaðinu!