Alþýðublaðið - 14.06.1940, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUR 14. JONi 1*4«.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Pað bezta verðnr ávalt
Mýrast.
DAGLEGA NÝTT:
Nautakjöt
Kindakjöt
Bjúgu
Pylsur
Fars
Alls konar álegg.
Pantið í matinn í tíma.
Pantið í hann í síma
9291 — 9219.
Stebbabúð.

Hárnet
fín og gróf.
NIEVA og PIGMENTAN
sólarolíur.
Sportkrem.
Hreinsunarkrem.
Dagkrem.
Sitroncoldkrem.
Tannkrem og rakkrem.
BREKKA
Glænýr
Stntnngir
Ýsa,
Smálúða.
Reyktur fiskur.
Ennfremur
EjSx
Fiskhðllin
Sími 1240
og allar. útsölur
Jóns & Steingríms
Ásvallagðtu 1.
Sími 1078
Tjariarbúðin
■< i
’< I
Sími 3570.
Það bezta er aldrei of gott!
Dagiega nýtt
Nautakjöt
Hakkað kjöt
Hangikjöt
Kjötfars
Kjöt af fullorðnu.
Kindabjúgu
Miðdagspylsur
Folaldakjöt
Enn fremur allan áskurff.
Jén Matliiesen.
Símar 9101
9102.
Útbreiðið Alþýðublaðið.
Nýtt
Alikálfakjöt.
Nautakjöt.
Lax
og
Rabarbari,
mjög ódýr.
Kjðt & Fiskur
Símar 3828 og 4764.
Allar nýlenduvörur ódýr-
astar í verzluninni
Bragi,
Berg. 15. Sími 4931.
♦----———-------;———-------:
Plöntur og grænmeti selt dag-
lega frá kl. 9—12 á daginn við
Steinbryggjuna og á laugardög-
um einnig á torginu við Njálsg.
og Barónsstíg.
Oeta K.R. og falir
iBiii Beykjavfknr-
Við fáum að sjá pað i
kvold á ibróttavellinum
T KVÖLD kl. 9 hefst spennandi
kappteilnxr á íþróttavellinum.
Það eru félögin K. R. og Vaíur,
meistaraflokkamir, sem eigast
við.
Allur ágóðinn af kappleikntim
rénnur til íþróttasambands Is-
iands.
Mörgum mun leika forvitni á
a& sjá þessi liö keppa nú. Hrak-
farir beggja {tessara sterku fé-
laga eru í fersku minni frá fyrrí
umferö Reykjavikurmótsins, hrak-
farir, sem komu mönnum alveg
á övart.
Siðari umferðin hefst í næstu
viku, og nú er að sjá í kvöld,
hvort þessi féiög bafa nokkra
von tii að bæta aðstöðu sína frá
fyrri umferði
Umferðaslys
í gærkveldi.
Maður lærbrotnai*.
T GÆRKVELBl vildi til
það slys, að' maður tær-
brotnaði í umferðarslysi. Hann
var ásamt öðrum manni á bif-
hjóli og fór það úet af veginum
innan við bæinn.
Slysið vildi til ftl. hálf níu í
gærkveldi, vestan við Lækjár-
hvammsbrúna.
Mennirnir, sem á hjólinu
voru, heiia Sigurður Benjamíns
son, Hverfisgötu 73 og Vilhelm
Wilson, Baldursgötu 28. Sigurð-
ur ók bifhjólinu, en Vilhelm
sat í hliðarvagni bifhjólsins.
Þar, sem slýsið vildi til er
beygja á veginum. Óku þeir
Frh. á 4. síðu.
------UM DAGINN OG VEGINN------------------------
Kolin, koxið. verðlagið, hitaveitan og stríðið. Koma hitaveituskip-
in? Mussolini og Matteotti. Margs að hefna á báða bóga. Dönsku
fréttirnar í útvarpinu. Trjáplöntur frá Ameríku til gróðursetningar
í íslenzkri mold.
—------ATKUGANIR HANNESAR Á HORNINU.-------------
MENN SPYRJA NÚ MJÖG um
kolin, kaupin á þeim og
verðið á þeim. Það stendur enn
við það sama, að verið er að festa
kaup á kolaförmum og er að Iík-
indum búið að festa kaup á ein-
hverju. Koksfarmur er kominn
hingað og von er á kolaskipi þá og
þegar. Enn hefir verðlagsnefhd
ekki ákveðið verðið á hinum nýju
kolum, en talið er víst að það verði
þó nokkuð laegra en verðið hefir
verið undanfarið og mun koksið
líoma til greina við þann útreikn-
ing, en verðið á því er miktu lægra
en áðnr.
EINS ER MEÐ HITAVEITTNA.
Menn vita ekki með neinni vissu
hvort það tekst að fá skipin frá
Danmörku með efn'ið til hennar.
Menn gera sér aðeins vonir una
það, eftir þær viðræður, sem, fram
hafa fárið rrri'lli viðkomandi aðilja.
En miklir erfiðleikar eru á þessu
eins og gefur að skilja og' á svona
tímum er allt.í mjög mikilli ó-
vissu.
UM ÞESSAR MUNDIR vinna
300 verkamenn í hitaveitunni og,
er unnið að því að steypa remi-
urnar í skurðina og grafa. fyrir
nýjum skurðum. Er vitanlega gott
að búið sé að undirbúa allt sem.
bezt, ef það tekst aö Cá hingað efn-
ið, því að þá er hægt að taka. til
óspilltra mál’anna og vinna af full-
um krafti, eins og nú er unnið í
hergagnaverksmiðjum Bretaveldis,
að því að fullgera hitaveituna. Það
geta komið þeir tímar hér, að hita-'
veitan verði okkur jafnvel enn, dýr-
mætari en við hefðum. þó haldiS.
Churchill: hefir lýst því yfir. að
Bretar myndu berjast í Fl'akk-
landi. í Ehgjandi og ef með þyrfti
og óvinirnir tækju England, myndi
verða barizt í sjálfsstjórnarnýlend-
unum. og á sjönum. Franski for-
sætisráðherrann segir í boðskap
sínum til Roosevelts, sem skýrt var
frá hér í blaðinu í gær, að Frakk-
ac muni fóerjast um llivert fóteál
lands síns, ef þeir verði sigraðir
þar, muni þeir berjast frá Norður-
Afríku og ef með þurfi frá nýlend-
unii Frafcka í Ameríku.
HVAÐA ÞÝÐINGU liefir slíkur
heimsófriður fyrir okkur. Ef styrj-
öldin rennur í þennan farveg,
verða kolanámumar brezku lokað-
ar okkur að íullu auk alls annars
— og þá er hætt við að mörgum
verði kalt á klónum. Ef einhverjar
landvættir eru til, þá ættum við
nú öll að Ieggjast á bæn og biðja
þær þess að við fáum allt efnið til
hitaveitunnar innan iarra daga,
því að margt er nú hægt .að þola
ef við aðeins höfum hlýjuna.
DAGINN SEM MUSSOLINI
gekk í lið með Hitler og sagði
Bretum og Frökkum stríð á hend-
ur. voru liðín nákvæmlega 16 ár
frá því er hann lét Iaunmorðingja
vega ítalska jafhaðarmannafor-
ingjann Matteoíti. Matteotti var
glæsilegasti andstæðingur Musso-
linis og óttaðist einræðisherrann
hann mjög. Varð það til þess að
hann lét myrða hann daginn eftir
að Matteotti hafði ráðizt á hann í
ítalska þinginu. Ernst Bevin,
brezki verkalýðsforinginn, sem nú
er vinnuiViálaráðherra Breta, sagði
í ræðu í útvarpinu í London á
þrið j udagskvöld, að það gleddi
brezka og franska verkamenn að
nú fengju þeir tækifæri til að
hefna Matteottis og annarra níð-
ingsverka ítalska fasismans á ít-
ölskum verkalýð. Það er hætt við
því, að margs verði að hei'na f
stríðsl'ok,. hvor sem vinnur.
EINN AF' ÖTALMÖRGUM örg-
um hlustend'um skrifar mér: ,.Það
er ekki beinlínis sómakært Ríkis-
útvarpið okkar, er það lætur út-
varpa- erléndu fréttunum á dönsku
áffur en ísltenzkir hlustendur fá
þær. I kvöld fékfc ég þannig á rúll-
andi dönsku þá stórfregn, að Þjóð-
verjar hefðu allan Noreg á valdi
sínu og, að ítalir hefðu sagt Frökk-
um og Ehgltendingum stríð á hend-
ur. Ett ekki fengu þessar fregnir
að ná> Jslenzkuxn eyruin á íslenzku
fýrr- e-n alllöngu síðar í kvöld.“
„HVERNIG ER ÞAÐ? Geta ekki
Grænlendingar sætt sig; við að fá
sflaar dönsku fréttir að lokinni
ciagskránni kl. 10? Ég hélt sannast
að segja,. að þá heyrðÍKt. betur ti'
Frb. á 4. síðtt.
Áframhald greinarinnar
é
Logið í stállunga.
Eftir Vilmund Jénsson, landlækni
IV.
Tveim dögum síðar, hinn 9. maí, þ.
e. síðasta dag hins stutta sjálfstæðis-
tímabils hinnar óháðu og hlutlausu ís-
lenzku þjóðar, kom Tíminn út og í hon-
um hvorki meira né minna en heill leið-
ari um stállungað eftir hvorki meiri né
minni mann en Jónas Jónsson, og þar
lagt nokkuð á aðra leið en ég hafði gert
út af hinum sama texta. Hér kló nú sá,
er kunni og vissi, hvað hann var að
fara.
Ætt hins óvenjulega aðstoðarlæknis
er rakin til hinnar „nafntoguðu Bol-
holtsættar“ og til Ófeigs á Fjalli (þess,
er lét hrossalýsingar í blöð, sem hann
entist ekki til að greiða fyrir í lifanda
lífi, og átti peysu, er helzt kynni að hafa
jafnazt á við stállunga. Hann dó raun-
ar í peysunni). Getið skyldleika hans
við togaraskipstjóra og aflakónga (og
ekki minnzt á, að þeir hafi nokkurn
tíma komið nálægt íslenzkri landhelgi
eða stungið stafni við í Grimsby).
Minnzt á vist hans með Vestmönnum
og dvöl á „rannsóknarstofu" (allt í Helj-
arslóðarstíl), þar sem „störfuðu á
fimmta hundrað læknar, en 80 þúsund-
ir manna koma þar til rannsóknar ár
hvert“ (það éru 100—200 sjúklingar á
lælcni eða einn sjúklingur þriðja hvern
dag, og þótti engum mikið, en sjálfsagt,
kemur nú mismikið á hvern eftir verð-
leikum og hlutur aðstoðarlæknisins þá
ekki verið smár). Svo mikið er víst, að
vestra stóð honum „til boða að ílengj-
ast, en sem betur fer, dró ættarlöngun-
in hann heim.“ Og hvílíkt happ! Hvenær
hefðum við annars eignazt stállunga og
getað notað okkur það? Aðeins fyrir
það, að „Ófeigur Ófeigsson hafði fengið
svo yfirgripsmikla menntun í ensku-
mælandi löndum, tókst með þeim (hon-
um og dr. Macintosh) kynning“. (Dr.
Macintosh dvaldist hér einn dag, og þar
skal nokkuð til). Fyrir það gat hann
„sýnt honum sjúkrahúsið“. Fyrir það
„kom þar, að enski læknirinn bauð að
gefa Ófeigi stállunga“. Fyrir það er nú
„þetta bjargtæki í höndum enskumæl-
andi læknis í bæ eins og Reykjavík, þar
sem oft er mikið um enska gesti“ (og
mun vera annaðhvort, að stállúngað
kunni „mannamál að tala“ líkt og
„papagöja“ Jóns Indíafara, en skilji
ekki nema enska tungu, eða nú eigi að
fara að. taka þannig á móti enskum
gestum í Reykjavík að setja þá í stál-
lungað, og þykir mér þá eiga að fara
að „tríta þá wel“, eins og landar okkar
segja vestra). Ekki er gleymt höfðings-
skap aðstoðarlæknisins og kvikinzku
hinna, er „taka sem margföldust laun
úr ríkissjóði fyrir sem minnsta vinnu“
(hér er sennilega átt við aðra lækna,
■’sem vinna fyrir Landsspítalann — þetta
átt þú, Gottsveinn!) og munu meta það
„Ófeigi lækni' til vanhyggju að hafa
ekki þegið til persónulegra hagsbóta
gjöf, sem var virði þúsunda í reiðu fé,
heldur afhenaa verðmætið landinu.
(Þykkt er nú smurt — hún var sjóvá-
tryggð af sendanda fyrir 50 £ — og
víst mundi einstakan mann kosta stór-
fé að eiga gripinn. Ekki er heldur öll-
um lánað ' það ímyndunarafl að sjá,
hvað einstakur maður ætti við slíkt
stállunga að gera — sem læknisáhald.
Hann kynni helzt að geta notað það eins
og Benóný Hamsuns kafarabúninginn:
farið í því til kirkju).
Þá fær heilbrigðiss t j ór rán sinn
skammt deildan fyrir að vera ekki nógu
viðbragðsfljót og snör í snúningunum
við móttöku „bjíirgtækisins“ svo og yf-
irlæknar spítalans fyrir að taka það
ekki þegar 1 notkun (og slita þannig að
óþörfu út úr lungunum í sjúklingunum!
Með blygðun að segja, er ekki hægt að
kalla, að það hafi verið notað enn). Og
að lokum refsandi orð fyrir siðlaust at-
hæfi heilbrigðisstjórnarinnar að hafa
ekki þakkað aðstoðarlækninum gjöfina
(sem hún fyrir hæversku hans hafði
ekki heyrt hann orðaðan við, fyrr en
hún las þessi ósköp í blöðunum, og hann
er —- mirabili dictu — ekki farinn að
afhenda enn). Er ekki eins og þeir séu
úr einu efni og heilsteyptari en við hin-
ir, þessir leiftursóknarmenn: aðstoðar-
læknirinn, sem sér blygðun yfirlækna
sinna, gengur þegar fram fyrir skjöldu
og sýnir þeim, hvernig yfirlæknar vxð.
sjúkrahús eigi að haga sér, og höfund-
urinn, maður úti í bæ, sem skákar
hispurslaust til hliðhr hlutaðeigandi
yfirvöldum segjandi: „Og að lokum vil
ég . . . gera það, sem ég hefi ekki orðið
var við, að heilbrigðisstjórnin hafi gert,
að þakka Ófeigi Ófeigssyni lækni fyrir
að hafa sýnt með framkomu sinni í
þessu máli, að það er hægt að verða
íyrir þeim áhrifum af menningu Vest-
manna, sern klæðir yel menningu íp-