Tíminn - 19.03.1963, Blaðsíða 6

Gylfi tekur illa frv. um að Islend-
ingar sitji einir að fiskiðnaðinum
Frumvarp Þórarins Þórarinsson-
ar um að íslendingar megi einir
eiga og reka fiskvinnslustöðvar og
fiskiðjuver hér á landi, var til 1.
umr. í neðri deild í gær. Kom til
hvassra orðaskipta milli Þórarins
og Gylfa Þ. Gíslasonar og tók ráð-
herrann frumvarpinu illa og taldi
það aðeins flutt til áróðurs.
Þórarhm Þórarinsson sagði, að
þetta frumvarp væri meðfram
flutt af gefnu tilefni ráðherra í
umræðum um skýrslu ríkisstjórn-
arinnar um efnahagsbandalags-
málið. Eins og löggjöf er nú hátt-
að, geta útlendingar átt og rekið
hér atvinnutæki, ef þeir eru bú-
settir hér á landi. Undantekning
er löggjöfin frá 1922 um fiskveið-
ar í landhelgi. Þá sóttust útlend-
ingar mjög eftir að komast í fisk-
veiðar landsmanna og því var nauð
synlegt talið að setja um þau sér-
stök lög. Margt hefur breytzt síð-
an í þróun fiskiðnaðarmála. Nú
er það fiskiðjan, sem er sérlega
eftirsóknarverð hér á landi og fisk
iðnaðurinn verður tvímælalaust
mikilvægasta atvinmugreinin hér
á landi næstu áratugi. Undanfarið
hefur borið talsvert á því, að er-
lendir fisksöluhringir vilja kom-
ast inn í fiskiðnaðinn hér á landi.
Því er nú sérstok ástæða til að
iáta ákvæðin um fiskiskipin einn-
ig ná til fiskvinnslustöðva.
Þórarinn vitnaði síðan til ræðu
Gylfa Þ. Gíslasonar, viðskipta-
málaráðherra, á fundi Verzlunar-
ráðs fslands i júlí 1961, en kafli
sá úr ræðunni er birtur feitlelrað-
ur í ramma hér á síðunni. Af hon-|
um væri augljóst, að ráðherrann
væri fylgjandi því að leyfa útlend-
ingum rétt til að reka fiskvinnsiu-
stöðvar og erlendum skipum að
landa hér ffeki, ef settar væru|
reglur, sem kæmu í veg fvrir of-
veiði á fiskistofnum. Ráðherran-
um fyndist greinilega ekkert at-
hugavert við að veita útlendingum
slíkan rétt. Sama skoðun kæmi
fram hjá Jónasi Haralz ráðunauti
ríkisstjórnarinnar í EBE-málinu.
í grein, sem hann ritar í Fjármála j
tíðindi, ræðir hann sérstaklega um
æskilega fyrirvara fyrir ísland í
sambandi við aðild að EBE og
segir orðrétt:
„Þeir (fyrirvararnir) verða enn
fremur að tryggja það, að erlendir
fiskimenn geti ekki stundað veið-
ar innan íslenzkra fiskveiðitak-
marka og að hugsanleg þátttaka
útlendingg í rekstri fiskvinnslu-
stöðva leiði ekki til ofveiði fisk-
stofna við ísland'S.“
Jónazi Haralz finnst því ekkert
athugavert við að hleypa útlend-
ingum inn í íslenzkan fiskiðnað, ef,
settar yrðu reglur, sem hömluðu
gegn ofveiði fiskistofna við land-
ið.
Þeir, sem hafa lýst sig á önd-
verðum meiði í þessu efni eru svo
kallaðir einangrunarsinnar í mál-
gögnum ríkisstjórnarinnar og þeir
sagðir hampa úreltu hugtaki um
sjálfstæði.
Þórarinn rifjaði það siðan upp,
hver hefði verið reynsla Suður-
Ameríkuríkja og Kanada af mik-
illi erlendri fjárfestingu. í fyrstul
Allt virðist benda til þess, að ríkisstjórnin ætli að hleypa útlendingum inn í fisk-
iðnaðinn í sambandi við aukaaðild íslands að EBE
hefði þetta litifj vel út og löndin
virzt hagnast af þessu. En þegar
fram liðu stundir komu ókost-
irnir fram. í stað fjármagnsinn-
flutnings hófst fjármagnsútflutn-
ingur frá þessuon löndum, þ.e.
vextir og afborganir og allur gróð-
inn. Af þeim sökum er mikili
greiðsluhalli á búskap þessara
ríkja. Þegar eitthvað blæs á móti,
draga hringirnir úr framleiðslu f
þessum löndum og eru óhræddir
við að skella á atvinnuleysi. í
Kanada er nú gífurlegt atvinnu-
leysi af þessum sökum. Eitt af
því, sem mestu ræður um afstöðu
de Gaulle til markaðsmálanna er
andúðin gegn fjárfestingu banda-
rísks einkafjármagns í' Vestur-
Evrópu.
íslendingar þurfa reyndar ekki
að leita til annarra landa varðandi
reynslu af erlendum yfirráðum á
atvinnurekstri. Áður fyrr var síld-
ariðnaður landsmanna svo til ein-
göngu í höndum útlendinga, og
því var það að 1928 sarheinuðust
állir flokkar um það á Alþingi að
þjóðnýta síldariðnaðinn. Meira að
segja íhaldsflokkurinn, sem var
andvígur hvers konar þjóðnýtingu,
studdi þá aðgerð. Hinir erlendu
stjórnuðu líka síldariðnaðinum al-
gerlega með tilliti til eigin hags-
muna og báru hagsmuni íslend-
inga gersamlega fyrir borð.
Nokkuð hefur borið á þeirri
skoðuð, að nauðsynlegt sé fyrir
íslendinga að fá útlendinga inn í
íslenzkan aívinnurekstur til að
komast yfir nýjungar og tækni. í
þessu felst ástæðulaus vantrú á
íslenzkum atvinnurekendum og is-.
ienzkum verkalýð, því að reynslan
hefur sannað, að íslendingar hafa
verið fljótir að tileinka sér ýmsar
nýjungar — en hins vegar hefur
reynslan sannað, að það getur
ekki borgað sig að veita útlend-
ingum ítök í atvinnuvegunum.
Ef það er nokkuð, sem fremur
ræður úrslitum fyrir íslcndinga
og sjálfstæði íslands, eru það yfir
ráðin yfir fiskiðnaðinum og raf-
orkuverunum, og þar þarf því sér-
staklega að vera á verði gagnvart
útlendingum. Þess vegna er þetta
frumvarp borið fram, og vonandi
fær það góðar undiríektir og
skjóta afgreiðslu á þessu þingi.
Gylfl Þ. Gíslason, viðskipta-
málaráðherra kvaðst harma það,
að Þórarinn skyldi leyfa sér að
leggjast svo lágt að flytja slíkan
áróður úr Tímanum inn á hið háa
Alþingi Sagði hann Þórarin hafa
flutt ræðu sína, þá er hann flutti
á -fundi Verzlunarráðsins. Ríkis
stjórnin er á móti áhrifum og at-
vinnureksri útlendinga hér á
lándi og það er einmitt af því,
sem okkur hefur aldrei dottið i
hug, að ísland gerðist fullgildur
aðili að EBE. Las ráðherrann úr
skýrslu þeirri, sem hann flutti Al-
þingi um EBE-málið þar sem
sagði, að störf og tækni útlend-
inga hér á landi væri mjög mikil-
væg, en nauðsynlegt væri að
tryggja sig gegn hættu á því, að út
lendingar gætu náð úrslitaáhrif-
um í atvinnurekstri hér á landi.
Með flutningi þessa frumvarps er
Þórarinn að reyna að gera okkur
tPTV'yf'pl'gí', og gera okkur 1 upp
rkr m; riY — Hvað sem líður hugs-
ariíegri aukaaðild okkar að EBE,
þá hefur það verði áhugamál ým-
issa hér á landi að íslendingar
hagnýttu sér erlent fjármagn og
erlenda tækniþekkingu, og þessi
áhugi hefur ekki farið eftir stjórn
málaflokkum. Vitnaði ráðherrann
í því sambandi til greina Stein-
gríms Hermannssonar um þessi
mál.
f

ÞETTA
SAGÐJ
GYLFI
1961
„Það skiptir sérstöku
máli fyrir íslendinga, að
gert er ráð fyrir því, að
öll aðildarríki bandalags
ins hafi jafnan rétt til
þess aS.koma á fót fyrir-
tækjum á öllu bandalags
svæðinu og að öllu leySi
jafna aðstöðu til atvinnu
reksturs. Ef til einhvers
konar aðildar okkar að
þessu bandalagi kæmi,
hlytum við að ætlast til
þess. að þessi almenna
regla gilti ekki um fisk-
veiðar. Hagnýtingu fiski
veiða innan íslenzkrar
fiskveiðilögsögu getum
við ekki deilt með öðr-
um þjóðum, enda hafa
fiskstofnar algera sér
stöðu samanborið við
aðrar náttúruauðlindir.
Hins vegar kæmumst við
ekki hjá að athuga
stefnu okkar varðandi
réttindi útlendinga til
löndunar á fiski og rekst
urs fiskiðjuvera, ef til að
ildar okkar ætti að koma
enda yrði sú stefna, sem
nú er fylgt, okkur sjálf
um ekki lengur nauðsyn-
leg ef tryggja mætti
með öðru móti að breyt-
ing á henni leiddi ekki
ti! ofveiði."

Þórarinn Þórarinsson sagði
^ furðulegt, að GÞG skyldi treysta
sér til að afneita svo augljósum
staðreyndum, sem ræðunni í
Verzlunarráðinu. Ræðan birtist í
Mbl. og þar stæði það svart á
hvítu, að GÞG teldi ekkert óeðli-
legt að hleypa útlendingum inn í
fiskiðnaðinn og veita þeim leyfi
til fisklandana ef settar yrðu regl-
ur, sem hömluðu gegn ofveiði.
(Sjá ramma á síðunni). Nú seg-
ist ráðherran aldrei hafa sagt
þetta. Menn reyndar orðnir vanir
því, að þessi ráðherra gefi hinar
furðulegustu yfirlýsingar. Hann
sagði fyrir skömmu, að EBE-mál-
ið væri gersamlega úr sögunni og
við þyrftum ekki. að hugsa um það
mál framar,l — lét eins og EBE
væri bara alls ekki til lengur. —
Svo blés ráðherrann sig út nú
og sagðist.vera á móti hvers konar
atvinnurekstri útlendinga hér á
landi, en las svo upp ummæli eftir
sig, þar sem sagði, að það yrði til
mjög mikilla hagsbóta að útlend-
ingr yrðu hér í atvinnurekstri.
Væri þó algerlega á móti því —
en hefði samt áhuga á því að þeir
yrðu hér í atvinnurekstri og það
hefðu fleiri en hann áhuga á þvi!!
Nú segir ráðherrann, að það
hafi aldrei hvarflað að rikisstjórn-
inni að sækja um fulla aðild að
EBE. Ríkisstjórnin hafi pressað
fraift jáyrði hjá ýmsum samtökum
atvinnuveganna fyrir því, að sótt
yrði um fulla aðild að EBE sum-
arið 1961. T>að var vesíur-þýzka
stjórnin, sem sagði GÞG, að ísland
myndi ekki geta fengið fulla að-
ild að EBE og þess vegna varð
ekkert af umsókninni. Ríkisstjórn
in er hrædd við fortíð sína í þessu j
máli, og það á að reyna að leyna
hinni raunverulegu stefnu fram
yfir kosningar. Það mun hins veg-
ar ekki takast. Hún liggur of ljóst
fyrir, skjalfest svart 'á hvítu. Slík-
ir svardagar og afneitanir eru því j
gagnslausar fyrir ráðherrann og j
hann bætir ekki úr fyrir sér með
þeim. En ef ráðherrann hefur
skipt um skoðun varðandi réttindi j
útlendinga til að reka fiskvinnslu-
stöðvar hér á landi og er raun-
verulega þess sinnis, sem hann
þykist vera, þá æ‘.ti hann að taka 1
þessu frumvarpi vel og greiða
götu þess gegnum þingið.
Gyifi Þ. Gíslason sagði það ekki
sæmandi að gagnrýna stjórnina
fyrir það, sem hún hafi ætlað að
gera, heldur bæri að gagnrýna
hana fyrir það, sem hún hífði gert
og ríkisstjórnin hefur ekki sótt um
neins konar aðild að EBE. Um-
sókn að EBE hefði þó ekki orðið
skulcjbindandi á nokkurn hátt.
í þessu máli er það skýrsla ríkis-
stjórnarinnar, sem gildir, en ekki
Verzlunarráðsins.
*
Þórarinn Þórarinsson sagði* að
í skýrslu ríkisstjórnarinnar væri
ekki rætt sérstaklega um rétfindi
útlendinga í íslenzkum fiskiðnaði,
en hins vegar væri því atriði gerð
sérstök skil í Verzlunarráðsræð-
unni. Jafnvel þótt einhverjar regl-
ur væru settar, sem ættu að hamla
gegn ofveiði fiskistofna, gætu slík-
ar reglur orðið lítils virði og
myndi verða hnikað til, ef útlend-
ingum tækist að ná úrslitavöldum
í fiskiðnaðinum og erlendir hags-
munir yrðu miklir hér á landi.
Þórarinn sagði, að það kynni
að koma á daginn eftir kosningar,
að það er meira mark takandi á
því, sem ríkisstjórnin ætlaði að
gera I EBE-málinu, en því, sem
hún segir nú. Ríkisstjórnm er að
reyna að fela þetta mál fram yfir
kosningar og er vísvitandi að
reyna að blekkja þjóðina fram
yfir kosningar með því að segja,
að EBE-málið sé endanlega úr
sögunni.
Gylfi Þ. Gíslason sagði, að rík-
isstjórnin vildi ekki nein óeðlileg
áhrif útlendinga hér á landi. Hvað
'viðræðurnar við þýzku ríkisstjórn-
ina áhrærði, sagðist ráherrann
vilja taka það fram að aðeins hefði
verið leitað álits hennar um það,
hvaða leiðir væru hugsanlegar fyr
ir ísland, án þess að íslenzkir ráð-
herrar hefðu á nokkurn hátt látið
í ljós álti sitt um það, hvernig ís-
lenzkum hagsmunum yrði bezt
borgið. Það væri furðulegt, að
Framsóknarmenn skuli nú láta
eins og það hafi verið glæpsam-
legt af rikisstjórninni að hugleiða
hvort ekki mætti tryggja íslandi
svipaða samningsaðstöðu við borð
EBE og Norðmenn fengu. (Norð-
menn sóttu um fulla aðild að
EBE). Framsóknarmenn töldu
einmitt nauðsynlegt 1961 að ná
tengslum við EBE, og var því sam
mála ríkissljórninni um það, þótt
síðar hafi þeir breytt þessari af-
stöðu sinni.
Flensan sígur á
BÓ-Reykjavík, 17. marz.
Vikuna 24. febrúar til 2. marz
voru 666 inflúenzutilfelli í Reykja
vík samkvæmt skýrslu borgar-
læknis. Vikuna þar á undan voru
tilfellin 322. Frá 3. til 9. marz
voru skráð 613 tilfelli. Flenzan
virðist ekki í rénun, og útköll
varðlækna benda til, að hún breið-
ist út jafnt og þétt.
Á Akureyri var sumum bekkj-
um menntaskólans lokað vegna
inflúenzunnar. Erlingur Davíðs-
son, fréttaritari blaðsins. sagði í
dag, að full kennsla væri aftur
hafin í menntaskólanum. Flenzan
leggur nú marga í rúmið þar
nyrðra, einkum á vinnustöðum,
þar sem fólk hefur ekki verið
sprautað, en nokkrir fjölmennir
starfshópar voru sprautaðir gegn
flenzunni, og hafa þau fyrirtæki
sloppið við vimnutap Önnur
sprautuumferð er nú hafn. Veik-
in er að breiðast út í nærsveitum
Akureyrar.
6
T f MIN N , þriðjudaginn 19. marz 1963 —